Spektrum zaburzeń

Spektrum zaburzeń

obsesyjno-

obsesyjno-

kompulsywnych

kompulsywnych

i zaburzenia

i zaburzenia

somatogenne u dzieci

somatogenne u dzieci

i młodzieży

i młodzieży

Spektrum obsesyjno-

Spektrum obsesyjno-

kompulsywne

kompulsywne

Zachowania kompulsywne

Zachowania kompulsywne

OCD

OCD

Zaburzenie dysmorficzne

Zaburzenie dysmorficzne

Zaburzenie

Zaburzenie

depersonalizacyjne

depersonalizacyjne

Jadłowstręt

Jadłowstręt

Hipochondria

Hipochondria

Zachowania

Zachowania

impulsywne

impulsywne

Osobowość graniczna

Osobowość graniczna

Osobowość antysocjalna

Osobowość antysocjalna

Autostymulacje

Autostymulacje

Napadowe objadanie

Napadowe objadanie

Zaburzenia seksualne

Zaburzenia seksualne

hazard, kleptomania, trichotilomania, kompulsywne zakupy,
tiki

Choroba Sydenhama, Choroba Huntingtona

Epidemiologia OCD

Epidemiologia OCD

Zachorowalność – 2,2-2,3% u dorosłych

Zachorowalność – 2,2-2,3% u dorosłych

(2/3 ma pierwsze objawy przed 15 r.ż)

(2/3 ma pierwsze objawy przed 15 r.ż)

U dzieci i młodzieży – 2,0%, z tego 50% ma

U dzieci i młodzieży – 2,0%, z tego 50% ma

objawy w życiu dorosłym

objawy w życiu dorosłym

Skłonność do powtarzających się zachowań u

Skłonność do powtarzających się zachowań u

dzieci w wieku 4-10 lat (bez potrzeby walczenia

dzieci w wieku 4-10 lat (bez potrzeby walczenia

z nimi)

z nimi)

Początek najczęściej 7-8 r.ż lub pokwitanie (12-

Początek najczęściej 7-8 r.ż lub pokwitanie (12-

15 r.ż)

15 r.ż)

Przed pokwitaniem 5-7x częściej u chłopców

Przed pokwitaniem 5-7x częściej u chłopców

Etiologia

Etiologia

Modele psychologiczne

Modele psychologiczne

Psychodynamiczny

Psychodynamiczny

-

tendencja do wypierania niemożliwych do

tendencja do wypierania niemożliwych do

zaakceptowania impulsów seksualnych i agresywnych

zaakceptowania impulsów seksualnych i agresywnych

-

zwiazek pomiędzy regresją do fazy analnej a

zwiazek pomiędzy regresją do fazy analnej a

specyficznymi mechanizmami obronnymi (reakcja

specyficznymi mechanizmami obronnymi (reakcja

upozorowana, przemieszczenie, izolacja afektu)

upozorowana, przemieszczenie, izolacja afektu)

-

interpersonalne znaczenie objawów ( omnipotentna

interpersonalne znaczenie objawów ( omnipotentna

kontrola osób pozostajacych w bliskich relacjach z

kontrola osób pozostajacych w bliskich relacjach z

pacjentem)

pacjentem)

Behawioralne (teoria uczenia się)

Behawioralne (teoria uczenia się)

-

ucieczka w rytualne zachowania dla obniżenia

ucieczka w rytualne zachowania dla obniżenia

poziomu lęku (utrwalenie)

poziomu lęku (utrwalenie)

Poznawcze

Poznawcze

-

kompetencja i sukces jest warunkiem akceptacji

kompetencja i sukces jest warunkiem akceptacji

otoczenia i samoakceptacji

otoczenia i samoakceptacji

-

niektóre myśli i uczucia są nie do zaakceptowania

niektóre myśli i uczucia są nie do zaakceptowania

(agresja i seks)

(agresja i seks)

-

niepowodzenia i błędy muszą prowadzić do kary

niepowodzenia i błędy muszą prowadzić do kary

Badania genetyczne

Badania genetyczne

10,3% krewnych I

10,3% krewnych I

0

0

- częściej gdy chorują

- częściej gdy chorują

ojcowie

ojcowie

MZ v DZ 87% : 47%

MZ v DZ 87% : 47%

Częściej OCD u dzieci rodziców z chorobą

Częściej OCD u dzieci rodziców z chorobą

tików, pląsawicą Sydenhama, Chorobą

tików, pląsawicą Sydenhama, Chorobą

Huntigtona

Huntigtona

Polimorfizm D2 i D4, asocjacje 5HT2c

Polimorfizm D2 i D4, asocjacje 5HT2c

Etiologia – czynniki biologiczne

Etiologia – czynniki biologiczne

uszkodzenie mózgu (guz, uraz, zatrucie, zapalenia

uszkodzenie mózgu (guz, uraz, zatrucie, zapalenia

mózgu, SM ) – uruchamia objawy OCD

mózgu, SM ) – uruchamia objawy OCD

uszkodzenie jąder podstawy (choroba Parkinsona,

uszkodzenie jąder podstawy (choroba Parkinsona,

pląsawica duża, pląsawica Sydenhama, ch.Tourette’a)

pląsawica duża, pląsawica Sydenhama, ch.Tourette’a)

uszkodz. płatów skroniowych i czołowych, podwzgórza

uszkodz. płatów skroniowych i czołowych, podwzgórza

częstsze występowanie ,,miękkich ‘’ objawów

częstsze występowanie ,,miękkich ‘’ objawów

neurolog.

neurolog.

czynniki autoimmunologiczne

czynniki autoimmunologiczne

Etiologia – czynniki

Etiologia – czynniki

biologiczne

biologiczne

znacząca asymetria w zakresie prawego

znacząca asymetria w zakresie prawego

i lewego jądra ogoniastego w NMR

i lewego jądra ogoniastego w NMR

w badaniach czynnościowych

w badaniach czynnościowych

nadmierna aktywacja w zakresie jąder

nadmierna aktywacja w zakresie jąder

ogoniastych, kory czołowo-oczodołowej,

ogoniastych, kory czołowo-oczodołowej,

przedniej części zakrętu obręczy i

przedniej części zakrętu obręczy i

wzgórza (korelacja z nasileniem

wzgórza (korelacja z nasileniem

objawów)

objawów)

Etiologia – czynniki biologiczne

Etiologia – czynniki biologiczne

c.d.

c.d.

Zaburzenia neuroprzekaźnictwa

Zaburzenia neuroprzekaźnictwa

-

zaburzenia układu serotoninergicznego (5HT2C, 5HT1D)

zaburzenia układu serotoninergicznego (5HT2C, 5HT1D)

-

zaburzenia układu dopaminergicznego

zaburzenia układu dopaminergicznego

-

zaburzenia równowagi pomiędzy u. serotoninergicznym

zaburzenia równowagi pomiędzy u. serotoninergicznym

i dopaminergicznym

i dopaminergicznym

-

zaburzenia układu glutaminergicznego

zaburzenia układu glutaminergicznego

Specyficzny mechanizm neuroprzekaźnikowy

Specyficzny mechanizm neuroprzekaźnikowy

nie jest jak dotąd znany

nie jest jak dotąd znany

Etiologia – czynniki biologiczne

Etiologia – czynniki biologiczne

c.d.

c.d.

Badania neuropsychologiczne

Badania neuropsychologiczne

-

zaburzenia funkcji poznawczych związanych

zaburzenia funkcji poznawczych związanych

z płatem czołowym

z płatem czołowym

-

zaburzenia procesów uwagi i pamięci

zaburzenia procesów uwagi i pamięci

wzrokowej

wzrokowej

-

nadmierna aktywność lewej półkuli przy

nadmierna aktywność lewej półkuli przy

współistniejacej zmniejszonej aktywności lewej

współistniejacej zmniejszonej aktywności lewej

półkuli

półkuli

Rozpoznanie OCD wg ICD 10

Rozpoznanie OCD wg ICD 10

Występowanie obsesji i/lub kompulsji

Występowanie obsesji i/lub kompulsji

Pacjent ocenia objawy jako

Pacjent ocenia objawy jako

przesadne lub bezsensowne

przesadne lub bezsensowne

Objawy są powodem cierpienia,

Objawy są powodem cierpienia,

zajmują dużo czasu, zaburzają

zajmują dużo czasu, zaburzają

funkcjonowanie i relacje

funkcjonowanie i relacje

Zaburzenie nie jest wynikiem

Zaburzenie nie jest wynikiem

używania różnych substancji np.

używania różnych substancji np.

psychoaktywnych lub leków

psychoaktywnych lub leków

Obsesje

Obsesje

Nawracające wbrew woli pacjenta

Nawracające wbrew woli pacjenta

myśli, impulsy lub wyobrażenia,

myśli, impulsy lub wyobrażenia,

odczuwane jako własne, absurdalne,

odczuwane jako własne, absurdalne,

nieprzyjemne

nieprzyjemne

Obsesyjne fobie: obsesyjne obawy

Obsesyjne fobie: obsesyjne obawy

np. przed ostrymi narzędziami

np. przed ostrymi narzędziami

prowadzące do unikania

prowadzące do unikania

Kompulsje

Kompulsje

Powtarzające się pozornie bezcelowe

Powtarzające się pozornie bezcelowe

zachowania wykonywane w określony

zachowania wykonywane w określony

sposób (sprawdzanie, liczenie, czyszczenie,

sposób (sprawdzanie, liczenie, czyszczenie,

ubieranie się)

ubieranie się)

Powstrzymywanie kompulsji- narastanie

Powstrzymywanie kompulsji- narastanie

niepokoju i lęku

niepokoju i lęku

Wykonanie kompulsji- krótkotrwałe obniżenie

Wykonanie kompulsji- krótkotrwałe obniżenie

poziomu lęku związanego z obsesjami

poziomu lęku związanego z obsesjami

Treść obsesji i kompulsji u dzieci

Treść obsesji i kompulsji u dzieci

podobna jak u dorosłych

podobna jak u dorosłych

Złożoność objawów zależna od wieku

Złożoność objawów zależna od wieku

(młodsze dzieci - często proste

(młodsze dzieci - często proste

kompulsje)

kompulsje)

Przeciwstawianie się obsesjom i

Przeciwstawianie się obsesjom i

kompulsjom nie zawsze obecne u dzieci

kompulsjom nie zawsze obecne u dzieci

Częstość występowania

Częstość występowania

treści obsesyjnych

treści obsesyjnych

Związane z brudem

Związane z brudem

40%

40%

Niepowodzeniem, nieszczęściem

Niepowodzeniem, nieszczęściem

23%

23%

Porządkowaniem

Porządkowaniem

18%

18%

Skrupulatnością religijną

Skrupulatnością religijną

15%

15%

Czynnościami wydalniczymi

Czynnościami wydalniczymi

10%

10%

Agresją seksem, okaleczeniem,

Agresją seksem, okaleczeniem,

nonsensownymi słowami

nonsensownymi słowami

2-5%

2-5%

Częstość występowania

Częstość występowania

treści kompulsywnych

treści kompulsywnych

Mycie, czyszczenie

Mycie, czyszczenie

85%

85%

Powtarzanie

Powtarzanie

45%

45%

Zamienianie, wymienianie

Zamienianie, wymienianie

43%

43%

Unikanie kontaktu z przedmiotami

Unikanie kontaktu z przedmiotami

22%

22%

Dotykanie

Dotykanie

20%

20%

Liczenie

Liczenie

20%

20%

Porządkowanie

Porządkowanie

19%

19%

Gromadzenie, kolekcjonowanie

Gromadzenie, kolekcjonowanie

14%

14%

Współzachorowalność

Współzachorowalność



Duża depresja

Duża depresja

26%

26%



Parcjalne zaburzenia rozwoju

Parcjalne zaburzenia rozwoju

24%

24%



Tiki

Tiki

20%

20%



Izolowane fobie

Izolowane fobie

17%

17%



Lęk uogólniony

Lęk uogólniony

16%

16%



Inne zaburzenia depresyjne

Inne zaburzenia depresyjne

13%

13%



Zab. opozycyjno-buntownicze

Zab. opozycyjno-buntownicze

11%

11%



ADHD

ADHD

10%

10%

Leczenie OCD

Leczenie OCD

Pozytywna odpowiedź na leki 60 – 70%

Pozytywna odpowiedź na leki 60 – 70%

Standard APA

Standard APA

Farmakoterapia połączona

Farmakoterapia połączona

z innymi oddziaływaniami

z innymi oddziaływaniami

-

psychoterapia behawioralna

psychoterapia behawioralna

-

psychoterapia behawioralno-poznawcza

psychoterapia behawioralno-poznawcza

-

psychoterapia poznawcza

psychoterapia poznawcza

-

relaksacja

relaksacja

-

terapia rodzin

terapia rodzin

Terapia psychodynamiczna - nieskuteczna

Terapia psychodynamiczna - nieskuteczna

Terapia behawioralna OCD

Terapia behawioralna OCD

Ekspozycja/powstrzymywanie reakcji

Ekspozycja/powstrzymywanie reakcji

Modelowanie

Modelowanie

Blokowanie

Blokowanie

Substytucja (kierowanie uwagi)

Substytucja (kierowanie uwagi)

Wyolbrzymianie

Wyolbrzymianie

Leczenie OCD -

Leczenie OCD -

farmakoterapia

farmakoterapia



SRI

SRI

klomipramina

klomipramina



SSRI:

SSRI:

*fluoksetyna

*fluoksetyna

*fluwoksamina (od 8 r.życia, do 200 mg/d)

*fluwoksamina (od 8 r.życia, do 200 mg/d)

*sertralina (od 6 r.życia, do 200mg/d)

*sertralina (od 6 r.życia, do 200mg/d)

*paroksetyna

*paroksetyna

*citalopram

*citalopram



Pierwsze 10 dni może wystąpić nasilenie objawów

Pierwsze 10 dni może wystąpić nasilenie objawów



Ocena efektu 6 – 10 tygodni

Ocena efektu 6 – 10 tygodni



Leczenie podtrzymujące - 12 miesięcy

Leczenie podtrzymujące - 12 miesięcy



Połączenie z psychoterapią behawioralną lub

Połączenie z psychoterapią behawioralną lub

behawioralno-poznawczą

behawioralno-poznawczą

Postępowanie przy braku

Postępowanie przy braku

poprawy

poprawy

Zmiana na inny lek SRI lub SSRI

Zmiana na inny lek SRI lub SSRI

Augmentacja:

Augmentacja:

–

Lit

Lit

–

Klonidyna

Klonidyna

–

Klonazepam

Klonazepam

–

Buspiron

Buspiron

–

Haloperidol

Haloperidol

–

Risperidon

Risperidon

–

Klozapina

Klozapina

–

Walproiniany

Walproiniany

–

Karbamazepina

Karbamazepina

Skuteczność leczenia OCD wg

Skuteczność leczenia OCD wg

EBM

EBM

SRI i SSRI skuteczniejsze od placebo (po

SRI i SSRI skuteczniejsze od placebo (po

odstawieniu ryzyko nawrotów)

odstawieniu ryzyko nawrotów)

Brak różnic między SSRI a klomipraminą

Brak różnic między SSRI a klomipraminą

Brak dowodów, że terapia behawioralno-

Brak dowodów, że terapia behawioralno-

poznawcza jest skuteczniejsza od SSRI i SRI

poznawcza jest skuteczniejsza od SSRI i SRI

Terapia behawioralno-poznawcza + SSRI lub SRI

Terapia behawioralno-poznawcza + SSRI lub SRI

skuteczniejsza od terapii behawioralnej

skuteczniejsza od terapii behawioralnej

(Somro,

(Somro,

2002)

2002)

TIKI

TIKI

nagłe, szybkie, nawracajace,

nagłe, szybkie, nawracajace,

nierytmiczne, stereotypowe ruchy lub

nierytmiczne, stereotypowe ruchy lub

wokalizacje

wokalizacje

wbrew woli chorego

wbrew woli chorego

zanikają we śnie

zanikają we śnie

Podział zaburzeń tikowych

Podział zaburzeń tikowych

Tiki przemijające (<12 m-cy)

Tiki przemijające (<12 m-cy)

Przewlekle tiki ruchowe lub głosowe

Przewlekle tiki ruchowe lub głosowe

Zespół tików ruchowych i głosowych

Zespół tików ruchowych i głosowych

(Zespół Gillesa de la Tourette’a)

(Zespół Gillesa de la Tourette’a)

Etiopatogeneza tików

Etiopatogeneza tików

Czynniki genetyczne

Czynniki genetyczne

-

dziedziczenie autosomalne dominujace z

dziedziczenie autosomalne dominujace z

niepełna penetracją w z. Tourette’a

niepełna penetracją w z. Tourette’a

-

częściej u chłopców (rola androgenów w

częściej u chłopców (rola androgenów w

genetycznej transmisji tików?)

genetycznej transmisji tików?)

-

alternatywna ekspresja wspólnego

alternatywna ekspresja wspólnego

podłoża genetycznego z OCD

podłoża genetycznego z OCD

Etiopatogeneza tików c.d

Etiopatogeneza tików c.d

Badania neuroobrazowe

Badania neuroobrazowe

-

zmniejszenie objętości jąder podstawy

zmniejszenie objętości jąder podstawy

Zaburzenia neuroprzekaźnictwa

Zaburzenia neuroprzekaźnictwa

-

dopaminergicznego (nadwrażliwość

dopaminergicznego (nadwrażliwość

receptora postsynaptycznego D2?)

receptora postsynaptycznego D2?)

-

noradrenergicznego (korzystna

noradrenergicznego (korzystna

klonidyna)

klonidyna)

-

serotoninergicznego (głównie w Z.T.)

serotoninergicznego (głównie w Z.T.)

Etiopatogeneza tików c.d

Etiopatogeneza tików c.d

Komplikacje ciążowe i okołoporodowe

Komplikacje ciążowe i okołoporodowe

(wymioty, niska masa urodzeniowa)

(wymioty, niska masa urodzeniowa)

Stres (traumatyczne wydarzenia,

Stres (traumatyczne wydarzenia,

nieadekwatna reakcja rodziców)

nieadekwatna reakcja rodziców)

Tiki przemijające

Tiki przemijające

Pojedyncze lub liczne t.ruchowe i/lub

Pojedyncze lub liczne t.ruchowe i/lub

głosowe, wielokrotnie w ciągu dnia, przez co

głosowe, wielokrotnie w ciągu dnia, przez co

najmniej 4 tygodnie

najmniej 4 tygodnie

Zaburzenia trwają 12 m-cy lub krócej

Zaburzenia trwają 12 m-cy lub krócej

W wywiadzie nie ma objawów Z.T i

W wywiadzie nie ma objawów Z.T i

zaburzenia nie są wynikiem choroby

zaburzenia nie są wynikiem choroby

somatycznej ani objawem ubocznym leków

somatycznej ani objawem ubocznym leków

Początek przed 18 r.ż

Początek przed 18 r.ż

Przewlekłe tiki ruchowe lub

Przewlekłe tiki ruchowe lub

głosowe

głosowe

Tiki ruchowe lub głosowe, ale nie jedne i

Tiki ruchowe lub głosowe, ale nie jedne i

drugie wielokrotnie w ciągu dnia, przez co

drugie wielokrotnie w ciągu dnia, przez co

najmniej 12 mies.

najmniej 12 mies.

W ciągu tego roku nie było remisji dłuższej niż

W ciągu tego roku nie było remisji dłuższej niż

2 mies.

2 mies.

W wywiadzie nie ma objawów Z.T i

W wywiadzie nie ma objawów Z.T i

zaburzenia nie są wynikiem choroby

zaburzenia nie są wynikiem choroby

somatycznej ani objawem ubocznym leków

somatycznej ani objawem ubocznym leków

Początek przed 18 r.ż.

Początek przed 18 r.ż.

Zespół tików ruchowych i

Zespół tików ruchowych i

głosowych

głosowych

(z. Gillesa de la Tourette’a)

(z. Gillesa de la Tourette’a)

Liczne tiki ruchowe oraz jeden lub więcej tików

Liczne tiki ruchowe oraz jeden lub więcej tików

głosowych (niekoniecznie jednocześnie)

głosowych (niekoniecznie jednocześnie)

Wiele razy, niemal każdego dnia przez okres

Wiele razy, niemal każdego dnia przez okres

dłuższy niż rok, bez remisji w danym roku

dłuższy niż rok, bez remisji w danym roku

dłuższej niż 2 m-ce

dłuższej niż 2 m-ce

Początek przed 18 r.ż

Początek przed 18 r.ż

zachowania impulsywne, nadruchliwość, natręctwa,

zachowania impulsywne, nadruchliwość, natręctwa,

problemy emocjonalne, dezorganizacja funkcjonowania

problemy emocjonalne, dezorganizacja funkcjonowania

Leczenie zaburzeń tikowych

Leczenie zaburzeń tikowych

Farmakoterapia

Farmakoterapia



haloperidol, pimozyd, risperidon,

haloperidol, pimozyd, risperidon,

olanzapina, klonidyna

olanzapina, klonidyna



70% skuteczność

70% skuteczność

Oddziaływania psychospołeczne:

Oddziaływania psychospołeczne:

-

psychoedukacja dziecka, rodziców,

psychoedukacja dziecka, rodziców,

nauczycieli,

nauczycieli,

-

psychoterapia podtrzymująca

psychoterapia podtrzymująca

-

terapia behawioralna

terapia behawioralna

-

trening relaksacyjny

trening relaksacyjny

PANDAS

PANDAS

Pediatric Autoimmune

Pediatric Autoimmune

Neuropsychiatric Disorders

Neuropsychiatric Disorders

Associated with Streptococcal

Associated with Streptococcal

infection

infection

Objawy psychiatryczne w przebiegu

Objawy psychiatryczne w przebiegu

Pląsawicy Sydenhama (PS)

Pląsawicy Sydenhama (PS)

♦

♦

tiki

tiki

♦

♦

drażliwość i impulsywność

drażliwość i impulsywność

♦

♦

zaburzenia aktywności i uwagi

zaburzenia aktywności i uwagi

♦

♦

lęk separacyjny

lęk separacyjny

♦

♦

objawy obsesyjno-kompulsywne u 70%,

objawy obsesyjno-kompulsywne u 70%,

pełnoobjawowe OCD u 30% pacjentów z PS

pełnoobjawowe OCD u 30% pacjentów z PS

OCD a zaburzenia

OCD a zaburzenia

ruchowe

ruchowe

•

30% dzieci z zaburzeniem obsesyjno-
kompulsywnym (OCD) prezentuje ruchy
pląsawicze lub pląsawiczopodobne w
badaniu neurologicznym

•

obecność tików w wywiadzie u 60%
pacjentów z dziecięcym OCD

•

związek OCD z przebytą PS w badaniach
retrospektywnych

Model patogenezy

Model patogenezy

PANDAS

PANDAS

wg Swedo

wg Swedo

GABHS

predyspozycja osobnicza

(genetyka, wiek, zaburzenia rozwojowe?, stres?)

nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna

GR

PANDAS

PS

Kontrowersje wokół

Kontrowersje wokół

rozpoznawania PANDAS

rozpoznawania PANDAS

♦

♦

specyfika zakażeń paciorkowcowych

specyfika zakażeń paciorkowcowych

(powszechność, nosicielstwo, zakażenia

(powszechność, nosicielstwo, zakażenia

bezobjawowe, czas wystąpienia reakcji

bezobjawowe, czas wystąpienia reakcji

immunologicznej i jej wykrywanie)

immunologicznej i jej wykrywanie)

♦

♦

specyfika przebiegu OCD i tików w wieku

specyfika przebiegu OCD i tików w wieku

dziecięcym

dziecięcym

♦

♦

czy PANDAS to niepełnoobjawowa PS?

czy PANDAS to niepełnoobjawowa PS?

Kryteria rozpoznawania

Kryteria rozpoznawania

PANDAS:

PANDAS:

♦

♦

obecność OCD i/lub zaburzeń tikowych zgodne z

obecność OCD i/lub zaburzeń tikowych zgodne z

kryteriami

kryteriami

DSM-IV

DSM-IV

♦

♦

początek choroby przed okresem dojrzewania

początek choroby przed okresem dojrzewania

(zazwyczaj 3-12 r.ż)

(zazwyczaj 3-12 r.ż)

♦

♦

nawracający przebieg

nawracający przebieg

(epizody gwałtownych zaostrzeń i okresów całkowitej

(epizody gwałtownych zaostrzeń i okresów całkowitej

remisji lub znacznego wyciszenia objawów)

remisji lub znacznego wyciszenia objawów)

♦

♦

występowanie zaburzeń ruchowych w postaci

występowanie zaburzeń ruchowych w postaci

nadruchliwości i ruchów pląsawiczopodobnych

nadruchliwości i ruchów pląsawiczopodobnych

♦

♦

czasowy związek pomiędzy w/w objawami a zakażeniem

czasowy związek pomiędzy w/w objawami a zakażeniem

paciorkowcem beta- hemolizującym z grupy A

paciorkowcem beta- hemolizującym z grupy A

Cechy kliniczne PANDAS

Cechy kliniczne PANDAS

♦

♦

początek średnio o 2-3 lata wcześniejszy

początek średnio o 2-3 lata wcześniejszy

♦

♦

przewaga chłopców szczególnie < 8r.ż

przewaga chłopców szczególnie < 8r.ż

♦

♦

często towarzyszące objawy ADHD,

często towarzyszące objawy ADHD,

zaburzeń lękowych (w tym lęku separacyjnego),

zaburzeń lękowych (w tym lęku separacyjnego),

labilność emocjonalna, koszmary nocne

labilność emocjonalna, koszmary nocne

nasilające się

nasilające się

w trakcie epizodu OCD/tików

w trakcie epizodu OCD/tików

Leczenie i profilaktyka PANDAS

Leczenie i profilaktyka PANDAS

♦

♦

znaczna poprawa objawowa po zastosowaniu IVIG i plazmaferezy

znaczna poprawa objawowa po zastosowaniu IVIG i plazmaferezy

♦

♦

pojedynczy opis poprawy objawowej po sterydach

pojedynczy opis poprawy objawowej po sterydach

♦

♦

brak efektów plazmaferezy u pacjentów z OCD z początkiem w

brak efektów plazmaferezy u pacjentów z OCD z początkiem w

dzieciństwie, nie spełniających kryteriów PANDAS

dzieciństwie, nie spełniających kryteriów PANDAS

♦

♦

brak efektów IVIG w leczeniu tików nie selekcjonowanych pod kątem

brak efektów IVIG w leczeniu tików nie selekcjonowanych pod kątem

etiologii przy jednoczesnej poprawie w zakresie towarzyszących

etiologii przy jednoczesnej poprawie w zakresie towarzyszących

subklinicznych objawów OCD

subklinicznych objawów OCD

♦

♦

brak potwierdzenia skuteczności profilaktyki penicylinowej

brak potwierdzenia skuteczności profilaktyki penicylinowej

♦

♦

mniejsza częstość infekcji paciorkowcowych i pogorszeń

mniejsza częstość infekcji paciorkowcowych i pogorszeń

neuropsychiatr. w następstwie rocznej profilaktyki penicyliną i

neuropsychiatr. w następstwie rocznej profilaktyki penicyliną i

azytromycyną

azytromycyną

♦

♦

poprawa objawowa po antybiotykoterapii w ostrej fazie zaburzeń

poprawa objawowa po antybiotykoterapii w ostrej fazie zaburzeń

♦

♦

znacząca poprawa objawowa w zakresie OCD i tików po tonsilektomii

znacząca poprawa objawowa w zakresie OCD i tików po tonsilektomii

– opis przypadku

– opis przypadku

Zalecenia diagnostyczne i terapeutyczne

Zalecenia diagnostyczne i terapeutyczne

♦

♦

przy nagłym początku lub pogorszeniu OCD/tików u dziecka:

przy nagłym początku lub pogorszeniu OCD/tików u dziecka:

- wykonanie posiewu z gardła

- wykonanie posiewu z gardła

♦

♦

jeżeli objawy trwają dłużej niż 7 dni ocena ASO i antyDNAzy B,

jeżeli objawy trwają dłużej niż 7 dni ocena ASO i antyDNAzy B,

z powtórzeniem po 4-6 tygodniach

z powtórzeniem po 4-6 tygodniach

♦

♦

leczenie zaburzeń neuropsychiatrycznych zgodnie z ogólnie przyjętymi

leczenie zaburzeń neuropsychiatrycznych zgodnie z ogólnie przyjętymi

zasadami

zasadami

♦

♦

leczenie immunomodulujące ( IVIG lub plazmafereza) jest rekomendowane

leczenie immunomodulujące ( IVIG lub plazmafereza) jest rekomendowane

jako postępowanie drugiego rzutu w przypadkach nie reagujących na

jako postępowanie drugiego rzutu w przypadkach nie reagujących na

leczenie konwencjonalne oraz jako dodane do leczenia konwencjonalnego

leczenie konwencjonalne oraz jako dodane do leczenia konwencjonalnego

przy szczególnie gwałtownym, ciężkim przebiegu.

przy szczególnie gwałtownym, ciężkim przebiegu.

♦

♦

antybiotyk w ostrej infekcji paciorkowcowej udokumentowanej posiewem –

antybiotyk w ostrej infekcji paciorkowcowej udokumentowanej posiewem –

brak obecnie jednoznacznych zaleceń odnośnie profilaktyki antybiotykowej

brak obecnie jednoznacznych zaleceń odnośnie profilaktyki antybiotykowej

w PANDAS

w PANDAS

Zaburzenia poinfekcyjne

Zaburzenia poinfekcyjne

poinfekcyjne objawy depresyjne

poinfekcyjne objawy depresyjne

zaburzenia funkcji poznawczych po

zaburzenia funkcji poznawczych po

infekcjach oun,

infekcjach oun,

popaciorkowcowe zaburzenia

popaciorkowcowe zaburzenia

autoimmunologiczne

autoimmunologiczne

zaburzenia związane z HIV

zaburzenia związane z HIV

-

zaburzenia funkcji poznawczych

zaburzenia funkcji poznawczych

-

zaburzenia depresyjne

zaburzenia depresyjne

Przyczyny majaczenia u dzieci

Przyczyny majaczenia u dzieci

infekcje (infekcje oun, ch. gorączkowe)

infekcje (infekcje oun, ch. gorączkowe)

abstynencyjne (alkohol, leki uspokajajace, leki

abstynencyjne (alkohol, leki uspokajajace, leki

p-padaczkowe)

p-padaczkowe)

ostre metaboliczne (zab. kw-zas, elektrolitowe

ostre metaboliczne (zab. kw-zas, elektrolitowe

itp.)

itp.)

patologia oun (guzy, urazy, ropnie, udary)

patologia oun (guzy, urazy, ropnie, udary)

niedotlenienie i stany niedoborowe

niedotlenienie i stany niedoborowe

endokrynologiczne (hipo i hiperglikemia,

endokrynologiczne (hipo i hiperglikemia,

przełom tarczycowy, zaburzenia wydzielania

przełom tarczycowy, zaburzenia wydzielania

sterydów

sterydów

leki, toksyny

leki, toksyny

Zaburzenia psychiczne w

Zaburzenia psychiczne w

cukrzycy

cukrzycy

Problemy psychologiczne

Problemy psychologiczne

-

problemy z przestrzeganiem reguł, niska

problemy z przestrzeganiem reguł, niska

samoocena, lęk, zależność od rodziny

samoocena, lęk, zależność od rodziny

zaburzenia nastroju i świadomości w

zaburzenia nastroju i świadomości w

przebiegu hipo i hiperglikemi

przebiegu hipo i hiperglikemi

zwiazek pomiędzy funkcjonowaniem

zwiazek pomiędzy funkcjonowaniem

psychicznym a kontrolą glikemii

psychicznym a kontrolą glikemii

Zaburzenia psychiczne w

Zaburzenia psychiczne w

chorobach tarczycy

chorobach tarczycy

Nadczynność: nadpobudliwość,

Nadczynność: nadpobudliwość,

objawy lękowe, zaburzenia

objawy lękowe, zaburzenia

świadomości, objawy maniakalne i

świadomości, objawy maniakalne i

paranoidalne

paranoidalne

Niedoczynność: upośledzenie,

Niedoczynność: upośledzenie,

zaburzenia funkcji poznawczych i

zaburzenia funkcji poznawczych i

objawy depresyjne

objawy depresyjne

Zaburzenia psychiczne w

Zaburzenia psychiczne w

przebiegu padaczki

przebiegu padaczki

Przypadek

Przypadek

Wspólna przyczyna- następstwo

Wspólna przyczyna- następstwo

uszkodzenia

uszkodzenia

Następstwo leczenia

Następstwo leczenia

Nastepstwo choroby przewlekłej i

Nastepstwo choroby przewlekłej i

inwalidztwa

inwalidztwa

Zaburzenia psychiczne w

Zaburzenia psychiczne w

przebiegu padaczki c.d

przebiegu padaczki c.d

Zaburzenia związane z napadami

Zaburzenia związane z napadami

- objawy prodromalne

- objawy prodromalne

- napadowe zjawiska psychopatologiczne

- napadowe zjawiska psychopatologiczne

(napady afektywne, napadowe zaburzenia

(napady afektywne, napadowe zaburzenia

spostrzegania,

spostrzegania,

zaburzenia psychosensoryczne)

zaburzenia psychosensoryczne)

- powikłania psychotyczne

- powikłania psychotyczne

(stany pomroczne, majaczeniowe, ekstatyczne)

(stany pomroczne, majaczeniowe, ekstatyczne)

Zaburzenia psychiczne w

Zaburzenia psychiczne w

przebiegu padaczki c.d

przebiegu padaczki c.d

Przewlekłe zaburzenia psychiczne:

Przewlekłe zaburzenia psychiczne:

-

zaburzenia sfery poznawczej

zaburzenia sfery poznawczej

(upośledzenie umysłowe, deficyty

(upośledzenie umysłowe, deficyty

parcjalne, z. otępienny)

parcjalne, z. otępienny)

-

zaburzenia zachowania i nieprawidlowy

zaburzenia zachowania i nieprawidlowy

rozwój osobowości

rozwój osobowości

-

zaburzenia nerwicowe związane m.in. z

zaburzenia nerwicowe związane m.in. z

sytuacją rodzinną i szkolną

sytuacją rodzinną i szkolną

Zaburzenia psychiczne w

Zaburzenia psychiczne w

przebiegu padaczki c.d

przebiegu padaczki c.d

Zespół wymuszonej normalizacji

Zespół wymuszonej normalizacji

-

ostre lub podostre zaburzenia

ostre lub podostre zaburzenia

behawioralne, afektywne, psychotyczne

behawioralne, afektywne, psychotyczne

-

zupełna lub niemal zupełna normalizacja

zupełna lub niemal zupełna normalizacja

zapisu EEG

zapisu EEG

-

ustąpienie napadów

ustąpienie napadów

Napady – hamują czynność ogniskową

Napady – hamują czynność ogniskową

Leki – zapobiegają szerzeniu się pobudzenia

Leki – zapobiegają szerzeniu się pobudzenia