Przekształcenia rynku pracy



przyczyny zmian na rynku pracy



elastyczność rynku pracy

Sytuacja bezrobocia



bezrobocie i jego przyczyny



kim jest bezrobotny



pomiar bezrobocia

Polityka rynku pracy



pasywna polityka państwa na rynku pracy



instrumenty aktywnej polityki państwa na rynku pracy



finansowanie polityki rynku pracy

Przekształcenia rynku

pracy

Rewolucja naukowo-techniczna, czyli:



automatyzacja,



wprowadzanie nowoczesnych technologii informatycznych i komunikacyjnych,



rosnące znaczenie wiedzy, informacji i umiejętności,



rozwój Internetu.

Rezultat: o układzie sił w gospodarce i zasadach jej funkcjonowania decyduje

potencjał naukowy i informacyjny oraz poziom edukacji społeczeństwa. Nauka

staje się zasadniczą siłą wytwórczą. W modelu gospodarki opartej na wiedzy

siłą napędową staje się kapitał intelektualny, posiadanie zastępuje dostęp do

sieci, wiedzy i informacji.



Postęp technologiczny i cywilizacyjny powoduje spadek

zapotrzebowania na siłę roboczą (ma antyzatrudnieniowy

charakter).

Potrzebne

dobra

wytwarza

mniejsza

liczba

pracowników. Ogranicza się zatrudnienie przy prostych pracach

fizycznych i umysłowych.



Coraz częściej spotykaną formą bezrobocia jest bezrobocie

technologiczne



Narastający problem bezrobocia wywołuje skutki materialne i

psychospołeczne: nasila się konflikt między zatrudnionymi i

bezrobotnymi, wzrasta konkurencja o miejsca pracy, nasila się

zjawisko zatrudniania „na czarno”

Stosunki pracy to różnorodne stosunki między ludźmi i

organizacjami (pracownicy, pracodawcy, ich organizacje, państwo),

które istnieją ze względu na indywidualne świadczenie pracy.

Współczesne kierunki przekształceń stosunków pracy:



Postępująca deregulacja – ograniczenie ingerencji państwa w

dziedzinie zatrudnienia. Ingerencja państwa na rynku pracy wynika

głównie z potrzeby ochrony pracowników mających słabszą pozycję

na rynku pracy.



Odejście od tradycyjnego modelu pracy na rzecz elastycznych form

zatrudnienia (telepraca, praca na umowy – zlecenia, dzieło,

niestandardowy wymiar i rozkład czasu pracy)

Pozytywne:



obniżenie kosztów siły roboczej,



zwiększenie wydajności pracy,



dostosowanie zatrudnienia do indywidualnych
potrzeb i możliwości,



powstawanie nowych miejsc pracy,



zmniejszanie nieproduktywnego czasu pracy

Zagrożenia:



brak pewności zatrudnienia i obniżanie dochodów z pracy,



obniżanie płacy,



ograniczenia ubezpieczenia społecznego,



obniżanie bezpieczeństwa socjalnego w zamian za dostęp do pracy,



niski poziom satysfakcji z pracy,



nasilenie segmentacji rynku pracy-podział na dobre i złe miejsca

pracy, w zależności od warunków zatrudnienia,



nasilenie konfliktu pomiędzy pracownikami stałymi, a

pracownikami zatrudnionymi czasowo, w nietypowych formach lub

na część etatu.

Bezrobocie

Bezrobocie-niezrównoważony system zatrudnienia. Jest to zjawisko

ekonomiczne i społeczne, polegające na tym, że część ludzi zdolnych do
pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego
zatrudnienia z różnych powodów:



likwidacja niektórych gałęzi przemysłu



zmniejszenie popytu na wybrane dobra czy usługi



ograniczenie produkcji



niewystarczająca informacja o miejscach pracy



niska mobilność przestrzenna ludności



brak, niedostosowanie kwalifikacji i wykształcenia do wymogów rynku

pracy



zmiany technologiczne

W zależności od przyczyn wyróżnia się:



bezrobocie strukturalne



bezrobocie frykcyjne



bezrobocie sezonowe



bezrobocie jawne lub utajone



Bezrobocie strukturalne- występuje na skutek niedopasowań struktury podaży

pracy i popytu na pracę. Powody tego rodzaju bezrobocia to: zmiany

technologiczne,

restrukturyzacja

przemysłu,

zmiana

lokalizacji

przedsiębiorstw, niedostosowanie kwalifikacji. Bezrobocie to ma charakter

trwały, jego likwidacja wiąże się z koniecznością zmiany zawodu, kwalifikacji,

miejsca zamieszkania.



Bezrobocie frykcyjne- jest to nieredukowalne minimum bezrobocia w

gospodarce. Wiąże się z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania

lepszej lub innej pracy, albo zmianą miejsca zamieszkania. wynika z braku

dostatecznej informacji na temat istniejących wolnych miejsc pracy, osób

szukających pracy, oferowanych płac oraz z kosztów poszukiwań (pracy i

pracowników).



Bezrobocie sezonowe - ma cykliczny charakter i wynika z

sezonowości produkcji, na ogół bezpośrednio lub pośrednio

uzależnionej od warunków klimatycznych.



Bezrobocie utajone (nigdzie nie rejestrowane) – jest bardzo

trudne do uchwycenia. Wymaga specjalnych badań ankietowych

lub szacunków statystycznych. Szczególnym przykładem tego

zjawiska jest bezrobocie ukryte na wsi.

 



Bezrobocie jawne-jest to liczba bezrobotnych zarejestrowanych w

PUP

 

Według kryterium czasu pozostawania bez pracy wyróżnia się:



bezrobocie krótkookresowe - do 3 miesięcy bez zatrudnienia.



bezrobocie średniookresowe - od 3 do 6 miesięcy bez
zatrudnienia.



bezrobocie długookresowe - dotyczy osób pozostających bez
pracy od 6 do 12 miesięcy



bezrobocie chroniczne – powyżej 12 miesięcy bez
zatrudnienia

Bezrobotny to osoba w wieku produkcyjnym

(18-59 lat dla kobiet, 18-64 lata dla

mężczyzn), która jest zdolna i chętna do

podjęcia pracy w typowych warunkach

występujących na rynku oraz pozostaje bez

pracy pomimo podjęcia poszukiwań pracy.

Bezrobotni według PUP to osoby:



zdolne do pracy i gotowe do jej podjęcia



pozostające bez pracy i nie uczące się w szkołach (wyjątek: tryb wieczorowy

i zaoczny)



zarejestrowane w urzędzie pracy, gdy:

•

ukończyły 18 lat

•

nie ukończyły 60 (kobiety) lub 65 lat (mężczyźni)

•

nie nabyły prawa do emerytury

•

nie posiadają gospodarstwa rolnego

•

nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej

Bezrobotni według BAEL to osoby spełniające jednocześnie 4 warunki:



mieszczą się w granicy wiekowej: 15-74 lata



w okresie badanego tygodnia nie pracowały



aktywnie poszukują pracy



są gotowe podjąć pracę natychmiast

Polityka rynku pracy



Ochrona

pracowników

przed

utratą

zatrudnienia-zapewnienie im ochrony prawnej

przed zwolnieniami indywidualnymi i grupowymi



Zapewnienie

bezpieczeństwa

socjalnego

bezrobotnym

i

ograniczanie

negatywnych

skutków społecznych braku pracy



Pomoc bezrobotnym w uzyskaniu zatrudnienia

Polityka rynku pracy to ogół środków zmierzających do

takiego ukształtowania rynku pracy i możliwości

zatrudnienia pracobiorców, które pozwolą na osiągnięcie

następujących celów społeczno-gospodarczych:



Cel zatrudnieniowy-zmniejszenie bezrobocia



Cel strukturalny- zwiększenie mobilności i lepsze

dostosowanie struktury zatrudnienia



Cel socjalny-zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego

bezrobotnym

Są to pasywne działania państwa na rynku pracy, służące
zapewnieniu bezpieczeństwa socjalnego bezrobotnym. Są to
wszelkie świadczenia społeczne kompensujące brak
dochodów z pracy i chroniące egzystencję bezrobotnych.

Zasadniczym instrumentem jest zasiłek dla bezrobotnych-
świadczenie

obligatoryjne,

powszechne,

okresowe,

przyznawane przez starostę. Prawo do zasiłku jest
uzależnione od:



Posiadania statusu bezrobotnego



Braku propozycji odpowiedniej pracy, stażu, szkolenia



Posiadania minimalnego stażu zatrudnienia (przynajmniej

365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających
zarejestrowanie w PUP)

Okres
obowiązywani
a

Wymiar
podstawowy
(100%)
Okres
uprawniający
do zasiłku
wynosi od 5
do 20 lat

Wymiar
obniżony
(80%)
Okres
uprawniający
do zasiłku
wynosi mniej
niż 5 lat

Wymiar
podwyższo
ny (120%)
Okres
uprawniając
y do zasiłku
wynosi co
najmniej 20
lat

Pierwsze 3
miesiące

761.40

609.20

913.70

Kolejne
miesiące
posiadania
prawa do
zasiłku

597.90

478.40

717.50



6 miesięcy - dla bezrobotnych zamieszkałych w okresie
pobierania zasiłku na obszarze powiatu, jeżeli stopa
bezrobocia na tym obszarze w dniu 30 czerwca roku
poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku nie
przekraczała 125 % przeciętnej stopy bezrobocia w kraju;



12 miesięcy - dla bezrobotnych:

◦

zamieszkałych w okresie pobierania zasiłku na obszarze
powiatu, jeżeli stopa bezrobocia na tym obszarze w dniu
30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa
do zasiłku przekraczała 125 % przeciętnej stopy
bezrobocia w kraju lub

◦

powyżej 50 roku życia oraz posiadających jednocześnie
co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku;



18 miesięcy dla bezrobotnych:

◦

zamieszkałych w dniu nabycia prawa do zasiłku oraz w
okresie jego pobierania na obszarze powiatu, jeżeli stopa
bezrobocia na tym obszarze w dniu 30 czerwca roku
poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku
przekraczała 2-krotnie przeciętną stopę bezrobocia w
kraju, oraz posiadających jednocześnie co najmniej 20-
letni okres uprawniający do zasiłku lub
b)  którzy mają na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko
w wieku do 15 lat, a małżonek bezrobotnego jest także
bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu upływu
okresu jego pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku
przez tego bezrobotnego.

Działalność ukierunkowana na aktywizację zawodową i tworzenie
miejsc pracy.
Podstawowe aktywizacji to:



poradnictwo pracy



pośrednictwo pracy



szkolenia i przekwalifikowania zawodowe



przygotowanie zawodowe dorosłych



staże



prace interwencyjne



roboty publiczne  



prace społecznie użyteczne



pożyczki i dopłaty na tworzenie nowych miejsc pracy



dopłaty dla pracodawców zatrudniających skierowanych do nich

bezrobotnych



jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej

Prace interwencyjne polegają na refundacji przez urząd
pracy części kosztów poniesionych na wynagrodzenia i
składki na ubezpieczenie społeczne zatrudnionych przez
pracodawcę

bezrobotnych.

O

finansowanie

prac

interwencyjnych może starać się pracodawca - czyli,
zgodnie z brzmieniem definicji zawartej w ustawie o
promocji zatrudnienia jednostka organizacyjna, chociażby
nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna
prowadząca działalność gospodarczą, które zatrudniają lub
mają zamiar zatrudnić co najmniej jednego pracownika.



zatrudnienie bezrobotnego w okresie nie

dłuższym niż 12 miesięcy przy wykonywaniu

prac organizowanych przez gminy, organizacje

pozarządowe

statutowo

zajmujące

się

problematyką: ochrony środowiska, kultury,

oświaty,  kultury fizycznej i turystyki, opieki

zdrowotnej,

bezrobocia

oraz

pomocy

społecznej, a także spółki wodne i ich związki.



prace te są finansowane lub dofinansowane ze

środków samorządu terytorialnego, budżetu

państwa,

funduszy

celowych,

organizacji

pozarządowych,

spółek

wodnych

i

ich

związków.

Do pracy w ramach robót publicznych mogą zostać

skierowani wyłącznie:



długotrwale bezrobotni lub kobiety, które nie podjęły
zatrudnienia po urodzeniu dziecka,



bezrobotni powyżej 50 roku życia,



bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia
zawodowego lub bez wykształcenia średniego,



bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno
dziecko do 18 roku życia,



bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności
nie podjęli zatrudnienia,



bezrobotni niepełnosprawni

.

Są to prace wykonywane przez bezrobotnych

bez prawa do zasiłku na skutek skierowania

przez starostę, organizowane przez gminę w

jednostkach

organizacyjnych

pomocy

społecznej, organizacjach lub instytucjach

statutowo

zajmujących

się

pomocą

charytatywną

lub

działjących

na

rzecz

społeczności lokalnej.

Fundusz Pracy - państwowy fundusz celowy.

Utworzony w 1989 roku. Jego głównym

zadaniem

jest

promocja

zatrudnienia,

aktywizacja zawodowa i łagodzenie skutków

bezrobocia.

Głównym

źródłem

dochodów

Funduszu Pracy są obowiązkowe składki

opłacane przez pracodawców za zatrudnionych

pracowników oraz dotacje z budżetu państwa.

Dziękuję za uwagę