Zmiany działania leków

uwarunkowane zaburzeniami

kinetyki w stanach

patologicznych

Klinika Chorób

Klinika Chorób

Wewnętrznych z

Wewnętrznych z

Oddziałem Farmakologii

Oddziałem Farmakologii

i Terapii

i Terapii

Monitorowanej UM

Monitorowanej UM

w Łodzi

w Łodzi

Dr n. med. Agnieszka Bała

Dr n. med. Agnieszka Bała

Zmiany działania leków
uwarunkowane zaburzeniami kinetyki
w stanach patologicznych

Jednym z istotnych elementów

Jednym z istotnych elementów

modyfikujących działanie leku u człowieka

modyfikujących działanie leku u człowieka

jest wpływ stanów patologicznych na

jest wpływ stanów patologicznych na

wchłanianie, wiązanie z

wchłanianie, wiązanie z

białkami, dystrybucję, metabolizm i

białkami, dystrybucję, metabolizm i

wydalanie substancji leczniczych.

wydalanie substancji leczniczych.

Czynniki chorobowe zmieniające losy leków

Czynniki chorobowe zmieniające losy leków

w organizmie mogą być przyczyną

w organizmie mogą być przyczyną

różnego reagowania chorych na te sme

różnego reagowania chorych na te sme

dawki leków

dawki leków

Zmiany działania leków
uwarunkowane zaburzeniami kinetyki
w stanach patologicznych

Patofarmakokinetyka

Patofarmakokinetyka

- dziedzina

- dziedzina

farmakokinetyki klinicznej zajmującą się

farmakokinetyki klinicznej zajmującą się

badaniem wpływu stanów patologicznych na losy

badaniem wpływu stanów patologicznych na losy

leków w organizmie. Badania

leków w organizmie. Badania

patofarmakokinetyczne umożliwiają prowadzenie

patofarmakokinetyczne umożliwiają prowadzenie

tzw. Farmakoterapii indywidualizowanej,

tzw. Farmakoterapii indywidualizowanej,

pozwalającej na uniknięcie szkodliwych

pozwalającej na uniknięcie szkodliwych

następstw klinicznych schematycznej

następstw klinicznych schematycznej

farmakoterapii nieuwzględniającej związanych z

farmakoterapii nieuwzględniającej związanych z

chorobą odmienności osobniczych dotyczących

chorobą odmienności osobniczych dotyczących

wchłaniania , wiązania z białkami krwi,

wchłaniania , wiązania z białkami krwi,

dystrybucji, metabolizmu i wydalania leków.

dystrybucji, metabolizmu i wydalania leków.

Zaburzenia wchłaniania

Proces wchłaniania leków może zostać zakłócony

Proces wchłaniania leków może zostać zakłócony

przez czynniki chorobowe zmieniające:

przez czynniki chorobowe zmieniające:

-

pH tresci pokarmowej

pH tresci pokarmowej

-

Czynność motoryczną przewodu pokarmowego,

Czynność motoryczną przewodu pokarmowego,

na którą składają się szybkość opróżniania

na którą składają się szybkość opróżniania

żołądka i pasaż jelitowy

żołądka i pasaż jelitowy

-

Powierzchnię wchłaniania, pod względem

Powierzchnię wchłaniania, pod względem

jakościowym i ilościowym,

jakościowym i ilościowym,

-

Unaczynienie miejsca, gzie zachodzi proces

Unaczynienie miejsca, gzie zachodzi proces

wchłaniania,

wchłaniania,

-

Zawartość substancji warunkujących

Zawartość substancji warunkujących

wchłanianie niektórych leków

wchłanianie niektórych leków

Zaburzenia wchłaniania

1.

1.

Patologiczne zmiany czynności

Patologiczne zmiany czynności

motorycznej przewodu pokarmowego

motorycznej przewodu pokarmowego

mogą zakłócać proces wchłaniania leków.

mogą zakłócać proces wchłaniania leków.

2.

2.

Stwierdzono upośledzenie wchłaniania

Stwierdzono upośledzenie wchłaniania

paracetamolu u chorych ze zwolnionym

paracetamolu u chorych ze zwolnionym

opróżnianiem zołądka i ze zwężeniem

opróżnianiem zołądka i ze zwężeniem

odźwiernika.

odźwiernika.

3.

3.

Lewodopa podawana doustnie w dawkach

Lewodopa podawana doustnie w dawkach

standartowych nie wywiera działania

standartowych nie wywiera działania

farmakologicznego

farmakologicznego

4.

4.

Chlorpromazyna działa słabiej u osób ze

Chlorpromazyna działa słabiej u osób ze

zwolnionym opróżnianiem żołądka

zwolnionym opróżnianiem żołądka

i zwolnionym pasażem jelitowym.

i zwolnionym pasażem jelitowym.

Zaburzenia wchłaniania

5. Przyspieszenie pasażu jelitowego w stanach

5. Przyspieszenie pasażu jelitowego w stanach

zapalnych żołądka i jelit oraz w biegunkach

zapalnych żołądka i jelit oraz w biegunkach

o różnej etiologii może być przyczyną

o różnej etiologii może być przyczyną

upośledzenia wchłaniania doustnych leków

upośledzenia wchłaniania doustnych leków

antykoncepcyjnych(przyczyna niepożądanej

antykoncepcyjnych(przyczyna niepożądanej

ciąży), digoksyny lub innych leków, których

ciąży), digoksyny lub innych leków, których

postać wymaga odpowiednio długiego czasu

postać wymaga odpowiednio długiego czasu

przebywania w przewodzie pokarmowym,

przebywania w przewodzie pokarmowym,

aby zostały uwolnione, rozpuszczone i

aby zostały uwolnione, rozpuszczone i

wchłonięte.

wchłonięte.

Zaburzenia wchłaniania

7. Ilościowe lub jakościowe zmiany powierzchni

7. Ilościowe lub jakościowe zmiany powierzchni

wchłaniania mogą wpływać na proces

wchłaniania mogą wpływać na proces

wchłaniania leków z przewodu pokarmowego.

wchłaniania leków z przewodu pokarmowego.

8. U chorych po resekcji żołądka wykonanej z

8. U chorych po resekcji żołądka wykonanej z

powodu wrzodu, trudniej wchłaniają się:

powodu wrzodu, trudniej wchłaniają się:

chinidyna oraz etambutol.

chinidyna oraz etambutol.

9. Po resekcji żołądka nie zmienia się

9. Po resekcji żołądka nie zmienia się

wchłanianie kwasu aminosalicylowego.

wchłanianie kwasu aminosalicylowego.

10. Sulfasalazyna – wchłania się gorzej z

10. Sulfasalazyna – wchłania się gorzej z

przewodu pokarmowego po resekcji jelita

przewodu pokarmowego po resekcji jelita

grubego lub po ileostomii na skutek braku

grubego lub po ileostomii na skutek braku

bakterii znajdujących się w okrężnicy, które

bakterii znajdujących się w okrężnicy, które

metabolizują lek do produktu.

metabolizują lek do produktu.

Zaburzenia wchłaniania

10. W zespołach zapalnych jelit, w zespołach złego

10. W zespołach zapalnych jelit, w zespołach złego

wchłaniania proces wchłaniania leków może być

wchłaniania proces wchłaniania leków może być

upośledzony, nasilony lub prawidłowy.

upośledzony, nasilony lub prawidłowy.

11. Zależy to od stadium choroby, rodzaju

11. Zależy to od stadium choroby, rodzaju

i nasilenia zmian patologicznych, sposobu

i nasilenia zmian patologicznych, sposobu

leczenia, właściwości fizykochemicznych i

leczenia, właściwości fizykochemicznych i

farmakokinetycznych zastosowanego leku.

farmakokinetycznych zastosowanego leku.

12. W celiakii zwiększone jest zwiększone wchłanianie

12. W celiakii zwiększone jest zwiększone wchłanianie

propranololu- leku rozpuszczalnego w tłuszczach.

propranololu- leku rozpuszczalnego w tłuszczach.

13. W Chorobie Leśniowskiego – Crohna zmienia się

13. W Chorobie Leśniowskiego – Crohna zmienia się

ilość i stosunek wchłonietych składników ko-

ilość i stosunek wchłonietych składników ko-

trymoksazolu.

trymoksazolu.

Zaburzenia wchłaniania

14. W stanach patologicznych może

14. W stanach patologicznych może

zmieniać się przepuszczalność

zmieniać się przepuszczalność

błon biologicznych:

błon biologicznych:

a)

a)

Zmniejsza się w cukrzycy,

Zmniejsza się w cukrzycy,

niewydolności kory nadnerczy.

niewydolności kory nadnerczy.

b)

b)

Zwiększa się w żółtaczkach i

Zwiększa się w żółtaczkach i

chorobach alergicznych.

chorobach alergicznych.

Zaburzenia wchłaniania

15. Wchłanianie leku z miejsca podania zależy od

15. Wchłanianie leku z miejsca podania zależy od

unaczynienia miejsca, w którym zachodzi proces.

unaczynienia miejsca, w którym zachodzi proces.

16. We wstrząsie kardiogennym, zawale serca,

16. We wstrząsie kardiogennym, zawale serca,

zastoinowej niewydolności krążenia na skutek

zastoinowej niewydolności krążenia na skutek

zmniejszonego przepływu trzewnego proces

zmniejszonego przepływu trzewnego proces

wchłaniania z przewodu pokarmowego

wchłaniania z przewodu pokarmowego

chinidyny, digoksyny, hydroksychlorotiazydu jest

chinidyny, digoksyny, hydroksychlorotiazydu jest

znacznie upośledzony poproporcjonalnie do

znacznie upośledzony poproporcjonalnie do

zmniejszonego ukrwienia tkanek.

zmniejszonego ukrwienia tkanek.

17. W stanach tych jest upośledzone wchłanianie

17. W stanach tych jest upośledzone wchłanianie

po podaniu doustnym i pozajelitowym, dlatego

po podaniu doustnym i pozajelitowym, dlatego

wazne jest podawanie dożylne leku.

wazne jest podawanie dożylne leku.