Wywiady u chorych

Wywiady u chorych

z nadczynnością

z nadczynnością

gruczołów dokrewnych

gruczołów dokrewnych

Lek. Monika Kasprowicz
Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany
Materii WUM
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med. Waldemar Karnafel

Nadczynność przysadki
(płat przedni)



Wynika zwykle z obecności

gruczolaka

◦

Mikrogruczolak (śr. <1cm)

◦

Makrogruczolak (śr. ≥1cm)



Rak przysadki – bardzo rzadko

występujący nowotwór

Nadczynność przysadki



Gruczolaki wydzielające hormony



PRL 40%



GH 20%



ACTH 10%



hormony glikoproteinowe (FSH, LH,

TSH) ok. 30%



Gruczolaki wydzielające kilka

hormonów stanowią 25%

wszystkich gruczolaków



Najczęściej PRL + GH

Nadczynność przysadki



Objawy wynikają z:

◦

czynności hormonalnej gruczolaka

◦

efektu masy (makrogruczolaki)



Ubytki w polu widzenia



Objawy podwyższonego ciśnienia
śródczaszkowego

Nadczynność przysadki
- hiperprolaktynemia (PRL)

Nasilenie objawów jest zależne od

stężenia PRL

Kobiety:



Zaburzenia miesiączkowania



Mlekotok



Niepłodność



Zmniejszenie libido



Hipogonadyzm

Mężczyźni

Nadczynność przysadki
- hiperprolaktynemia

Mężczyźni



Zmniejszenie libido



Impotencja



Niepłodność



Ginekomastia



Hipogonadyzm

Nadczynność przysadki
- akromegalia (GH)



Powiększenie rąk i stóp, zmiana

rysów twarzy



Wzmożona potliwość



Zmiana barwy głosu



Obturacyjny bezdech w czasie snu



Zaburzenia miesiączkowania



Mlekotok



Bóle głowy, kostne



Zmiany zwyrodnieniowo -

wytwórcze

Nadczynność przysadki
- choroba Cushinga (ACTH)



Objawy podmiotowe jak w

zespole Cushinga

- zespół Nelsona

◦

Częściej objawy neurologiczne

◦

Hiperpigmentacja skóry i błon
śluzowych

◦

Operacje nadnerczy???

Nadczynność przysadki
- gonadotropinoma (FSH>LH)



Makrogruczolaki dające objawy

neurologiczne

Nadczynność przysadki
- tyreotropinoma (TSH)



Podmiotowe objawy

nadczynności tarczycy



Objawy neurologiczne

Nadczynność tarczycy



Zmiany zachowania



Nietolerancja ciepła, wzmożona

potliwość



Ładna skóra, słabe włosy



Osłabienie, męczliwość mięśni



Objawy ze strony układu sercowo –

naczyniowego



Spadek masy ciała przy

zwiększonym apetycie



Zmiana rytmu wypróżnień



Dolegliwości „oczne”

Nadczynność tarczycy



Przyjmowane leki – amiodaron?,

tyreostatyki?, substytucja
hormonów tarczycy?



Ciąża?



Wywiady rodzinne?



Objawy innych chorób

autoimmunologicznych?

Nadczynność przytarczyc
pierwotna



Niespecyficzne objawy: osłabienie,

depresja, bóle kostno – stawowe



Kolka nerkowa, wielomocz, niewydolność

nerek



Nadziąślak



Nawracająca choroba wrzodowa,

zapalenie trzustki, kamica dróg

żółciowych



Nadciśnienie tętnicze, arytmie



Wzmożone pragnienie, wymioty, bóle

brzucha – przełom hiperkalcemiczny!!!



Ale zwykle obraz jednoobjawowy

Nadczynność przytarczyc
wtórna



Wywiad niewydolności nerek



Wywiady rodzinne – rodzinna

hiperkalcemia hipokalciuryczna

Nadczynność przytarczyc
trzeciorzędowa



Wywiady przewlekłej

niewydolności nerek



Dializy

Zespół Cushinga – nadmiar
GKS



Osłabienie mięśniowe



Zmiany skórne – niegojące się rany,
rozstępy, łatwe siniaczenie, samoistne
wylewy



Obniżony nastrój



Wielomocz, polidypsja – hiperglikemia?



Wzrost masy ciała, wzmożony apetyt



Bóle kostne, złamania



Problemy z kontrolą ciśnienia
tęnicznego

Zespół Cushinga – nadmiar
GKS



Szybkość narastania objawów



Zmiany w badaniach obrazowych

– USG jamy brzusznej?



Przyjmowane leki – sterydy?



Wywiady rodzinne?

Zespół Conna –
hiperaldosteronizm
pierwotny



Oporne nadciśnienie tętnicze!!!



Osłabienie mięśniowe, kurcze

mięśniowe, objawy tężyczkowe



Polidypsja, poliuria

Nadmiar androgenów



Niepłodność



Zaburzenia miesiączkowania



Hirsutyzm, trądzik, łysienie



U dzieci m.in. zahamownie

wzrastania

Nadczynność rdzenia
nadnerczy -
pheochromocytoma



Nadciśnienie tętnicze



Bóle głowy



Nadmierne pocenie



Kołatanie serca



Bladość skóry



Drżenie mięśniowe



Uczucie niepokoju



Hipotonia ortostatyczna

Wywiady u chorych

Wywiady u chorych

z niedoczynnością

z niedoczynnością

gruczołów dokrewnych

gruczołów dokrewnych

Lek. Monika Kasprowicz
Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób

Przemiany Materii WUM
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med. Waldemar

Karnafel

Niedoczynność przysadki
(płat przedni)



Objawy uzależnione od wieku

pacjenta

◦

Dzieci – niedobór wzrostu (GH)



Niedobór ACTH – niedobór GKS



Niedobór TSH – niedoczynność

tarczycy

Niedoczynność przysadki
(płat przedni)



GH – zmniejszenie masy mięśniowej,

osteoporoza, hipoglikemia



ACTH – niedociśnienie ortostatyczne,

nudności, wymioty, jadłowstręt,

hipoglikemie (objawy wtórnego

niedoboru GKS narastają wolniej i są

mniej nasilone)



TSH - nietolerancja zimna, senność,

sucha skóra, utrata włosów



LH/FSH – brak miesiączki, impotencja,

osłabienie libido, senność,

spowolnienie, zanik owłosienia



PRL – brak laktacji po porodzie

Niedoczynność przysadki
(płat przedni)



Wstępne ustalenie przyczyny

powstanie niedoczynności

◦

Nowotwory – pierwotne i przerzuty,
związane z nimi objawy neurologiczne

◦

Urazy głowy

◦

Radioterapia, operacje
neurochirurgiczne

◦

Ciąża, poród

◦

Choroby układowe, gruźlica, kiła

◦

Patologie naczyniowe (tętniaki)

Niedoczynność przysadki
(płat tylny)



Moczówka prosta

◦

Polidyspsja

◦

Poliuria

Niedoczynność tarczycy



Przyrost masy ciała



Osłabienie, męczliwość



Zaburzenie koncentracji i pamięci



Zmiany skórne, przerzedzenie

włosów



W wywiadach także

niepowodzenia w zajściu i w
donoszeniu ciąży, zaburzenia
miesiączkowania, osłabienie libido

Niedoczynność tarczycy



Wywiad dotyczący chorób

autoimmunolgicznych, wywiady

rodzinne



Poród



Operacje i leczenie jodem

promieniotwórczym tarczycy w

przeszłości



Radiotarapia na okolicę szyi



Leki – amiodaron, związki litu, fenytoina,

nitroprusydek sodu, preparaty

zawierające jod, hormony tarczycy

Niedoczynność
przytarczyc



Tężyczka (hipokalcemia)



Zmęczenie, stany lękowe,

nerwowość, osłabienie pamięci



Słabe włosy i paznokcie, sucha,

szorstka skóra, skłonność do
grzybicy, ubytki szkliwa zębów

Niedoczynność przytarczyc
- ustalenie przyczyny



Strumektomia i inne zabiegi

operacyjne w obrębie szyi (80%)



Zapalenie tarczycy



Naświetlania



Wywiady w kierunku chorób

autimmunologicznych

Niedoczynność kory
nadnerczy
- choroba Addisona



Wzmożona pigmentacja skóry i

błon śluzowych



Osłabienie



Niedociśnienie i hipotonia

ortostatyczna

Niedoczynność kory
nadnerczy



Autoimmunizacja



Gruźlica, AIDS, grzybice



Nowotwory



Choroby układowe



Leki: mitotan, ketokonazol,

etomidat, heparyna, sterydy



Ciężkie stany – sepsa, DIC

Hipoaldosteronizm



Hiperkaliemia



Usunięcie nadnerczy?



Niedoczynność kory nadnerczy?



Leki – ketokonazol?



Blokowanie układu RAA

Niewydolność jajników



Brak miesiączki



Objawy wypadowe u kobiet

poniżej 40 roku życia



Niepłodność



Głodzenie?



Intensywny wysiłek fizyczny?

Niewydolność jąder



Hipogonadyzm

hipergonadotropowy



Hipogonadyzm

hipogonadotropowy



Ginekomastia



Niepłodność



Problemy z nauką