INFEKCYJNE ZAPALENIE
WSIERDZIA - zapobieganie,
rozpoznanie i leczenie
aktualne (2004) wytyczne
aktualne (2004) wytyczne
European Society of Cardiology
European Society of Cardiology
(ESC)
(ESC)
nowe wytyczne oczekiwane w
nowe wytyczne oczekiwane w
2009r.
2009r.
INFEKCYJNE ZAPALENIE
WSIERDZIA
- poważne wyzwanie
diagnostyczno-
terapeutyczne
1885 r. Wiliam Osler
1885 r. Wiliam Osler
AHA: 20 tyś. chorych z IZW rocznie, umiera nadal
AHA: 20 tyś. chorych z IZW rocznie, umiera nadal
2,3 tyś.
2,3 tyś.
wzrost % IZW u chorych ze sztucznymi
wzrost % IZW u chorych ze sztucznymi
zastawkami
zastawkami
wzrost % IZW u chorych bez predyspozycji (50%
wzrost % IZW u chorych bez predyspozycji (50%
ogółu)
ogółu)
wzrost % IZW o etiologii Staphylococcus aureus
wzrost % IZW o etiologii Staphylococcus aureus
wzrost % IZW u osób w wieku podeszłym (5x >80
wzrost % IZW u osób w wieku podeszłym (5x >80
r. życia w odniesieniu do populacji ogólnej, 2x
r. życia w odniesieniu do populacji ogólnej, 2x
większa śmiertelność): wrota infekcji - okrężnica i
większa śmiertelność): wrota infekcji - okrężnica i
drogi moczowe (IZW wywołane przez Streptococcus
drogi moczowe (IZW wywołane przez Streptococcus
bovis)
bovis)
Infekcyjne zapalenie wsierdzia
(IZW)
- definicja:
wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące:
•
struktury serca: zastawki, wsierdzie komór i
przedsionków,
•
duże naczynia krwionośne klatki piersiowej:
PDA, przetoki t-ż, koarktację aorty
• obcy materiał znajdujący się w jamach serca :
protezy zastawkowe, elektrody endokawitarne
rozrusznika serca/ICD,
operacyjnie wytworzone połączenia naczyniowe
(konduity)
- zmiany patomorfologiczne w IZW
(wczesne) :
•
wegetacje: (płytki krwi, erytrocyty, fibryna, komórki
zapalne i drobnoustroje chorobotwórcze),
•
miejsce adhezji drobnoustrojów
chorobotwórczych: jałowe (mikro)skrzepliny
przytwierdzone do uszkodzonego wsierdzia
PODZIAŁ IZW
(„stary”)
n a z a s ta w c e n a tu ra ln e j
o s tre
p o d o s tre
p rz e w le kłe
n a s z tu c z n e j z a s ta w c e
IZ W
PODZIAŁ IZW
(„nowy”)
wg ESC
•
aktywność choroby: czynne vs wyleczone
• występowanie nawrotów: nawrót (po wyleczeniu) vs
przetrwałe IZW
• pewność rozpoznania: pewne vs podejrzenie vs możliwe
• patologię: IZW zastawki własnej vs IZW protezy
zastawkowej: wczesne (<1roku prawdopodobnie szpitalne) vs
IZW protezy zastawkowej późne (>1roku - prawdopodobnie
pozaszpitalne) vs IZW u narkomanów
• lokalizację: prawa vs lewa połowa serca albo : zastawka
aortalna vs zastawka mitralna vs zastawka trójdzielna vs
wsierdzie ścienne
• czynnik etiologiczny oraz wyniki badań wykonanych dla jego
wykrycia (posiewy, b. serologiczne, b. histopatologiczne,
reakcja łańcuchowa polimerazy- PCR)
•populacja do której należy chory: noworodek vs dziecko vs w
wieku podeszłym vs narkoman
•
aktywność choroby: czynne vs wyleczone
• występowanie nawrotów: nawrót (po wyleczeniu) vs
przetrwałe IZW
• pewność rozpoznania: pewne vs podejrzenie vs możliwe
• patologię: IZW zastawki własnej vs IZW protezy
zastawkowej: wczesne (<1roku prawdopodobnie szpitalne) vs
IZW protezy zastawkowej późne (>1roku - prawdopodobnie
pozaszpitalne) vs IZW u narkomanów
• lokalizację: prawa vs lewa połowa serca albo : zastawka
aortalna vs zastawka mitralna vs zastawka trójdzielna vs
wsierdzie ścienne
• czynnik etiologiczny oraz wyniki badań wykonanych dla jego
wykrycia (posiewy, b. serologiczne, b. histopatologiczne,
reakcja łańcuchowa polimerazy- PCR)
•populacja do której należy chory: noworodek vs dziecko vs w
wieku podeszłym vs narkoman
PRZYKŁADY ROZPOZNAŃ w IZW
- czynne zapalenie wsierdzia zastawki
mitralnej wywołane przez Enterococcus
faecalis
- wyleczony nawrót zapalenia wsierdzia
protezy zastawki aortalnej wywołany przez
Staphylococcus epidermidis
- podejrzenie późnego zapalenia wsierdzia
protezy zastawki mitralnej z ujemnym
wynikiem posiewów
Choroby serca, w których wskazana jest
profilaktyka IZW wg ESC
- ryzyko duże:
1. Protezy zastawkowe serca
2. Złożone sinicze wady wrodzone serca
3. Przebyte IZW
4. Operacyjnie wytworzone połączenia w krążeniu
dużym i małym
- ryzyko umiarkowane:
1. Nabyte wady zastawkowe serca
2. MVP z IM lub dużym zgrubieniem płatków
3. Wrodzone wady serca bez sinicy z wyłączeniem
ASD (t. ostium secundum)
4. KMP przerostowa
5. Stan po przezskórnym zamknięciu VSD lub
drożnego foramen ovale (do 12 m-cy)
Choroby serca, w których wskazana jest
profilaktyka IZW
wg AHA i American Chest Surgery
(2007/2008)
- ryzyko duże:
1. Protezy zastawkowe serca
2. Złożone sinicze wady wrodzone serca
3. Przebyte IZW
4. Operacyjnie wytworzone połączenia w krążeniu
dużym i małym
Zabiegi predysponujące do wystąpienia
IZW
1. Ekstrakcja zęba
2. Zabiegi w obrębie przyzębia
3. Leczenie kanałowe
4. Usuwanie kamienia nazębnego
5. Implantacja impantu zęba
6. Tonsilektomia (m. podniebiennego lub
gardłowego)
7. Bronchoskopia sztywnym instrumentem
8. Endoskopowe poszerzanie przełyku
9. Sklerotyzacja żylaków przełyku
10. Zabiegi w obrębie układu moczowo-płciowego lub
pokarmowego
(z wyłączeniem przełyku):
- na drogach żółciowych
- cewnikowanie lub wziernikowanie moczowodu
- cystoskopia w zakażeniu dróg moczowych
- poszerzanie cewki moczowej
- TUR lub biopsja gruczołu krokowego
- biopsja dróg moczowych
Profilaktyka
antybiotykowa
=
prewencja IZW wg
ESC
-
u chorych dużego i
umiarkowanego ryzyka
- przed spodziewanym
wystąpieniem bakteriemii
(przed zabiegiem diagnostycznym lub
terapeutycznym)
- w celu ograniczenia możliwości
adhezji i namnażania drobnoustrojów
- ew. jeśli nie przed, to 2-3 h po
zabiegu w celu ułatwienia usuwania
bakterii z krwi
Profilaktyka antybiotykowa = prewencja
IZW wg ESC:
- zabiegi w obrębie j. ustnej, dróg oddechowych
lub przełyku:
Amoksycyllina lub Ampicillina 2,0 i.v. lub p.o. (1/2 - 1 h przed
zabiegiem)
u uczulonych na PC:
Klindamycyna (Dalacin) 0,6 p.o. (1 h przed zabiegiem)
Klarytromycina (Klacid) 0,5 po (1 h przed zabiegiem)
- zabiegi w obrębie układu moczowo-płciowego i
pokarmowego (z wyłączeniem przełyku):
ryzyko duże:
Amoksycyllina lub Ampicillina 2,0 i.v. + Gentamycyna 1,5
mg/kg i.m./i.v. (1/2 - 1 h przed zabiegiem) oraz Amoksycyllina lub
Ampicillina 1,0 p.o. (6 h po zabiegu)
u uczulonych na PC:
Wankomycyna 1,0 i.v. + Gentamycyna 1,5 mg/kg i.m./i.v. (w
ciągu 1-2 h)
ryzyko umiarkowane:
Amoksycyllina lub Ampicillina 2,0 i.v. (1/2 - 1 h przed zabiegiem)
lub Amoksycyllina 2,0 p.o. (1 h przed zabiegiem)
u uczulonych na PC:
Wankomycyna 1,0 i.v. (w ciągu 1-2 h)
Profilaktyka antybiotykowa
= prewencja IZW wg AHA i
American Chest Surgery
(2007/2008):
- zabiegi w obrębie j. ustnej
Amoksycyllina lub Ampicillina 2,0 i.v. lub p.o. (1/2 - 1
h przed zabiegiem)
u uczulonych na PC:
Klindamycyna (Dalacin) 0,6 p.o. (1 h przed zabiegiem)
Klarytromycina (Klacid) 0,5 po (1 h przed zabiegiem)
- zabiegi w obrębie układu moczowo-
płciowego i pokarmowego: małe ryzyko
bakteriemii, duże problemy
i następstwa antybiotybiotykoterapii
=
profilaktyka antybiotykowa nie jest
uzasadniona
Kryteria rozpoznania IZW
wg Duke University (Lunes, Bright, Durach)
Kryteria duże:
Kryteria duże:
dodatnie posiewy krwi:
dodatnie posiewy krwi:
Streptococcus (grupa
Streptococcus (grupa
St. viridans, St. bovis
St. viridans, St. bovis
)
)
Staphylococcus (S. aureus,
Staphylococcus (S. aureus,
S. epidermidis
S. epidermidis
)
)
Enterococus
Enterococus
Gram (-):
Gram (-):
pałeczki jelitowe: E colli, Enterobacter, K pneumoniae
pałeczki jelitowe: E colli, Enterobacter, K pneumoniae
(nadkażenia i pierwotnie u narkomanów), Pseudomonas sp.
(nadkażenia i pierwotnie u narkomanów), Pseudomonas sp.
grupa HACEK (H. aphrophilus, H. paraprophilus, Actinobacillus
grupa HACEK (H. aphrophilus, H. paraprophilus, Actinobacillus
actinomycetemcomitans, Cardiobacterium hominis, Eikenella
actinomycetemcomitans, Cardiobacterium hominis, Eikenella
corrodens, Kingella kingae)
corrodens, Kingella kingae)
Propionibacterium acnes (maczugowce tlenowe i beztlenowe)
Propionibacterium acnes (maczugowce tlenowe i beztlenowe)
grzyby (Aspergillus sp- pierwotna etiologia, Candida albicans-
grzyby (Aspergillus sp- pierwotna etiologia, Candida albicans-
nadkażenie,)
nadkażenie,)
zajęcie wsierdzia:
zajęcie wsierdzia:
typowe echo (wegetacje lub ropień lub nowy przeciek
typowe echo (wegetacje lub ropień lub nowy przeciek
okołozastawkowy
okołozastawkowy
nowa niedomykalność zastawkowa
nowa niedomykalność zastawkowa
Duże ryzyko
mikrobiologiczne
w
IZW
Staphylococcus aureus
Staphylococcus aureus
Streptococcus pneumoniae
Streptococcus pneumoniae
pałeczki Gram (-)
pałeczki Gram (-)
Haemophilus influenzae
Haemophilus influenzae
Neisseria meningitis
Neisseria meningitis
Neisseria gonorrhoeae
Neisseria gonorrhoeae
paciorkowce beta-hemolizujące
paciorkowce beta-hemolizujące
grzyby
grzyby
Kryteria rozpoznania IZW
wg Duke University (Lunes, Bright,
Durach)
Kryteria małe:
Kryteria małe:
1- wywiad wady serca lub innej choroby predysponującej do IZW
1- wywiad wady serca lub innej choroby predysponującej do IZW
2 - gorączka >38 st
2 - gorączka >38 st
3 - objawy naczyniowe: petocje, linijne krwawienia podpaznokciowe,
3 - objawy naczyniowe: petocje, linijne krwawienia podpaznokciowe,
krwawienia dospojówkowe, zatory tętnicze, septyczna zatorowość
krwawienia dospojówkowe, zatory tętnicze, septyczna zatorowość
płucna, tętniaki mykotyczne,
płucna, tętniaki mykotyczne,
krwawienia śródczaszkowe
krwawienia śródczaszkowe
4 - reakcje immunologiczne: glomerulonephritis, guzki Oslera
4 - reakcje immunologiczne: glomerulonephritis, guzki Oslera
(bolesne, czerwone guzki na palcach rąk i stóp, plamki Rotha
(bolesne, czerwone guzki na palcach rąk i stóp, plamki Rotha
(wybroczyny w siatkówce)
(wybroczyny w siatkówce)
5 - echo sugerujące IZW nie spełniające dużych kryteriów
5 - echo sugerujące IZW nie spełniające dużych kryteriów
6 - mikrobiologia (+) posiewy krwi nie spełniające dużych kryteriów
6 - mikrobiologia (+) posiewy krwi nie spełniające dużych kryteriów
lub (+)
lub (+)
reakcje serologiczne typowe dla infekcji
reakcje serologiczne typowe dla infekcji
7 -
7 -
(+) badania serologiczne w kierunku zakażenia Coxiella
(+) badania serologiczne w kierunku zakażenia Coxiella
burnetii, Bartonella sp. i Chlamydia psittaci
burnetii, Bartonella sp. i Chlamydia psittaci
8 -
8 -
(+) wyniki identyfikacji patogennów z próbek tkanki
(+) wyniki identyfikacji patogennów z próbek tkanki
wsierdzia z wykorzystaniem amplifikacji kwasów
wsierdzia z wykorzystaniem amplifikacji kwasów
nukleinowych DNA metodą PCR
nukleinowych DNA metodą PCR
Kryteria rozpoznania IZW
wg Duke University (Lunes, Bright,
Durach)
2 kryteria duże
2 kryteria duże
1 kryterium duże + 3 małe
1 kryterium duże + 3 małe
5 kryteriów małych
5 kryteriów małych
Kryteria rozpoznania
IZW
wg ESC
żaden objaw kliniczny nie jest na tyle
żaden objaw kliniczny nie jest na tyle
swoisty,
swoisty,
aby umożliwił rozpoznanie IZW
aby umożliwił rozpoznanie IZW
bez badań pomocniczych
bez badań pomocniczych
Kryteria rozpoznania IZW
wg ESC
Podejrzenie kliniczne duże:
Podejrzenie kliniczne duże:
nowe uszkodzenie zastawki lub szmer niedomykalności
nowe uszkodzenie zastawki lub szmer niedomykalności
incydenty zatorowe niewiadomego pochodzenia
incydenty zatorowe niewiadomego pochodzenia
sepsa o nieznanym źródle
sepsa o nieznanym źródle
krwiomocz, gln, podejrzenie zawału nerki
krwiomocz, gln, podejrzenie zawału nerki
gorączka +
gorączka +
- obecność sztucznego materiału w sercu
- obecność sztucznego materiału w sercu
- inne choroby serca predysponujące do IZW
- inne choroby serca predysponujące do IZW
- pojawienie się komorowych zaburzeń rytmu i/lub przewodzenia
- pojawienie się komorowych zaburzeń rytmu i/lub przewodzenia
- pojawienie się CHF
- pojawienie się CHF
- (+) wynik posiewów krwi (drobnoustrój typowy dla IZW)
- (+) wynik posiewów krwi (drobnoustrój typowy dla IZW)
- objawy skórne (guzki Oslera, plamy Janewaya) lub oczne (plamki Rotha)
- objawy skórne (guzki Oslera, plamy Janewaya) lub oczne (plamki Rotha)
- wieloogniskowe lub szybko zmieniające się nacieki w płucach (IZW prawej połowy serca)
- wieloogniskowe lub szybko zmieniające się nacieki w płucach (IZW prawej połowy serca)
- ropnie obwodowe (nerki, śledziony, kręgosłupa, nieznanego pochodzenia)
- ropnie obwodowe (nerki, śledziony, kręgosłupa, nieznanego pochodzenia)
- predyspozycja do IZW + niedawno przebyty zabieg diagnostyczny i/lub terapeutyczny powodujący znaczną bakteriemię
- predyspozycja do IZW + niedawno przebyty zabieg diagnostyczny i/lub terapeutyczny powodujący znaczną bakteriemię
Podejrzenie kliniczne małe:
Podejrzenie kliniczne małe:
- gorączka bez objawów jw
- gorączka bez objawów jw
objaw kliniczny nie jest na tyle swoisty,
objaw kliniczny nie jest na tyle swoisty,
aby umożliwił rozpoznanie IZW
aby umożliwił rozpoznanie IZW
bez badań pomocniczych
bez badań pomocniczych
Inne objawy kliniczne towarzyszące IZW:
Inne objawy kliniczne towarzyszące IZW:
- ogólne złe samopoczucie
- ogólne złe samopoczucie
- osłabienie
- osłabienie
- bóle stawów
- bóle stawów
- kacheksja typowa dla E. lenta (podostre IZW
- kacheksja typowa dla E. lenta (podostre IZW
wywołane przez paciorkowce)
wywołane przez paciorkowce)
- wynikające z powikłań sercowych
- wynikające z powikłań sercowych
(miejscowych) i odległych (pozasercowych)
(miejscowych) i odległych (pozasercowych)
powikłania sercowe (miejscowe)
=
uszkodzenie zastawek i tkanek
okołozastawkowych
•
ostra niedomykalność zastawki i CHF (najczęściej)
- pęknięcie, przedziurawienie, postrzępienie
płatków zastawki
- uszkodzenie strun ścięgnistych i m.
brodawkowatych
• tętniak zatoki Valsalvy, ropień pierścienia
zastawkowego, tętniak rzekomy
• przetoki do jam serca (PP, PK) lub jamy osierdzia
(tamponada serca)
• bloki p-k
• w przypadku protezy zastawkowej: przecieki
okołozastawkowe, ropne zapalenie osierdzia
powikłania pozasercowe
(odległe)
• zatory (najczęściej)
- z lewej połowy serca: mózgu, serca, nerki,
śledziony, krezki jelita (ropnie jeśli zatoruje
materiał zakażony)
- z prawej połowy serca: zatorowość płucna
(zapalenie lub ropnie jeśli zatoruje materiał
zakażony)
• zakażenia przerzutowe
- opon mózgowo-rdzeniowych
- zapalenie m. sercowego
- odmiedniczkowe zapalenie nerek
• bakteriemia:
- DIC
- rozlane lub ogniskowe gln
- martwicze zapalenie małych naczyń
- tętniaki infekcyjne dużych i średnich tętnic
OBJAWY KLINICZNE POWIKŁAŃ
SERCOWYCH
I POZASERCOWYCH IZW
nowy lub nasilony szmer niedomykalności u chorego
nowy lub nasilony szmer niedomykalności u chorego
gorączkującego (najczęściej, ale późno, dopiero w destrukcji
gorączkującego (najczęściej, ale późno, dopiero w destrukcji
zastawki), z objawami CHF
zastawki), z objawami CHF
zator: objawy neurologiczne z niedokrwieniem mózgu,
zator: objawy neurologiczne z niedokrwieniem mózgu,
niedrożność tt. kończyn, bóle brzucha, bóle opłucnowe
niedrożność tt. kończyn, bóle brzucha, bóle opłucnowe
objawy skórne
objawy skórne
maska płucna IZW prawego serca: dreszcze, kaszel i ból
maska płucna IZW prawego serca: dreszcze, kaszel i ból
opłucnowy (40-60%), gorączka, nocne poty, wieloogniskowe
opłucnowy (40-60%), gorączka, nocne poty, wieloogniskowe
„zapalenie płuc” (brak szmerów nad sercem IP i IT), ropnie płuc,
„zapalenie płuc” (brak szmerów nad sercem IP i IT), ropnie płuc,
płyn w jamie opłucnowej, ropniak opłucnej z odmą
płyn w jamie opłucnowej, ropniak opłucnej z odmą
u narkomanów typowy obraz IZW prawej połowy serca: zakażony
u narkomanów typowy obraz IZW prawej połowy serca: zakażony
zawał płuca z bólem opłucnowym
zawał płuca z bólem opłucnowym
powiększenie wątroby,
powiększenie wątroby,
przesięk w jamach opłucnowych,
przesięk w jamach opłucnowych,
wyrównawcza tachykardia >120/min
wyrównawcza tachykardia >120/min
1. CRP
2. OB
3. Leukocytoza
4. Niedokrwistość
5. Krwinkomocz
Poszerzona diagnostyka
laboratoryjna IZW
w przypadkach z ujemnymi
posiewami krwi
(40-50% w Polsce, 5-7% w USA)
1. Identyfikacja DNA metodą polimerazowej
reakcji łąńcuchowej - PCR (możliwość
wyników fałszywie +)
2. Analiza obecności bakteryjnego genu
16S mRNA
3. Oznaczenie stęzenia prokalcytoniny
(>2,3 ng/ml wskazuje na IZW i różnicuje
chorych z innymi ciężkimi stanami
gorączkowymi: sepsa, septyczne zap. żył,
ch. nowotworowa
Wstępna diagnostyka laboratoryjna IZW
ZNACZENIE PODSTAWOWE
DLA
ROZPOZNANIA IZW
• ECHOKARDIOGRAFIA
• POWTARZANE POSIEWY KRWI
1. TTE: u każdego gorączkującego chorego z
podejrzeniem IZW bez protezy zastawkowej
wynik TTE (-) + małe kliniczne
prawdopodobieństwo IZW = inne rozpoznanie
wynik TTE (-) + duże kliniczne prawdopodobieństwo
IZW = wykonać TEE
2. TEE należy wykonać zawsze:
u chorego z protezą zastawkową
u chorego z czynnym IZW na zastawce aortalnej
przed AVR
u chorego z IZW prawego serca
3. Powtórzyć TEE po 2-7 dniach jeśli wynik TEE (-)
+ duże kliniczne prawdopodobieństwo IZW
ZNACZENIE ECHOKARDIOGRAFII
W DIAGNOSTYCE IZW
Kryteria echokardiograficzne
rozpoznania IZW
-
wegetacje: 50% zmian uwidacznianych w TTE
(ruchomy echodensyjny twór przytwierdzony do
wsierdzia zastawkowego lub ściennego (zwykle
na pow. przedsionkowej ujść p-k i pow.
komorowej ujść półksiężycowatych, głównie w
miejscu stykania się płatków) lub wszczepionego
sztucznego materiału, przy braku innego
wyjaśnienia anatomicznego (echokardiografia nie
różnicuje czynnych i wyleczonych wegetacji),
wymaga różnicowania z: skrzepliną,
fibroelastoma, zapaleniem wsierdzia Libmana-
Sacksa, rakowiakiem, gorączką reumatyczną oraz
wyroślami Lambla
- ropnie okołozastawkowe (10-40% w IZW na
zastawce naturalnej, 56-100% zmian na zastawce
sztucznej, gorsze rokowanie) - obszary hipo- lub
hiperechogeniczne bądź hipoechogeniczne jamy
w obrębie pierścienia zastawek lub przyległego
mięśnia sercowego
- przetoki wewnątrzsercowe pojedyncze lub
mnogie (pęknięte ropnie i tętniaki rzekome w
początkowym odc. aorty wstępującej)
•
Rola TEE w rozpoznania IZW u chorych z
protezą zastawkową
-
TTE nie pozwala na wiarygodne wykrycie
wegetacji, ponieważ pierścień i stelaż zastawki są
silnie echogenne
- zakażenie obejmujące zastawkę mechaniczną
zaczyna się w okolicy okołozastawkowej
(pierścienia) i ujawnia się jako zgrubienia i
nieregularności brzegu pierścienia
- płatki zastawek biologicznych mogą ulec
zakażeniu, następnie uszkodzeniu; odróżnienie
destrukcji bioprotezy od małych wegetacji jest
niemożliwe nawet w TEE
- TEE umożliwia dokładną ocenę przedsionkowej
pow. protezy zastawki mitralnej
-w przypadku IZW na protezie zastawki aortalnej
TEE umożliwia dokładną ocenę okołozastawkowej
fali zwrotnej oraz średnich i dużych wegetacji
- szczególna wartość TEE z kolorowym doplerem
w rozpoznawaniu i seryjnym monitorowaniu
powikłań hemodynamicznych IZW ( po MVR z
przeciekiem okołozastawkowym)
•
Rola echokardiografii w
rozpoznania
IZW prawego serca
-
TTE pozwala na wiarygodne wykrycie i
oszacowanie wegetacji na zastawce
trójdzielnej, TEE na zastawce pnia
płucnego
- TEE jest metodą z wyboru pozwalającą
na ocenę całego wewnątrzsercowego
przebiegu elektrod rozrusznika serca/ICD.
TTE pozwala jedynie wykryć wegetacje
położone blisko elektrod oraz odróżnić
zakażenie zastawki trójdzielnej od
zakażenia elektrod
Pobieranie posiewów krwi
- niezależnie od wysokości gorączki
(bakteriemia w przebiegu IZW jest stale
utrzymująca się)
co najmniej 3 posiewy na tlenowce i
beztlenowce z krwi żylnej w odstępach >1 h
- u chorych leczonych antybiotykiem co
najmniej 3 dni po odstawieniu antybiotyków
- nie wykorzystywać wcześniej
wprowadzonych cewników dożylnych
- na skierowaniu bezwzględnie zaznaczyć
podejrzenie IZW
IZW z (-) wynikiem posiewów
1. 5-7% w Europie i USA, do 50% w Polsce
2. U chorych operowanych k-chirurgicznie w
czasie czynnego IZW należy wykonać:
- posiewy z materiału śródoperacyjnego
- badanie pod mikroskopem
- polimerazową reakcję łańcuchową
(PCR) w celu identyfikacji DNA czynnika
etiologicznego (bakteryjnego, grzybiczego)
- ew. badania serologiczne w
zakażeniach typu Brucella, Histoplasma,
Chlamydia, Coxiella
Leczenie IZW
1. Hospitalizacja min. 1-2 tyg.
2. Obserwacja chorego pod kątem powikłań
zatorowych (1-sze 2 tyg)
3. U chorego w sepsie włączyć leczenie niecelowane
natychmiast po pobraniu posiewów krwi
4. W pozostałych przypadkach wstrzymać leczenie
p/drobnoustrojowe do uzyskania wyniku dodatniego
posiewu krwi (24-48 h)
5. Utrzymywanie się gorączki > 7 dni wskazuje na
rozwój powikłań sercowych (miejscowych), przy
niepowikłanym przebiegu klinicznym IZW
temperatura ciała wraca do normy po 5-10 dniach
6. Kontrola CRP i leukocytozy jako wskaźników
laboratoryjnych dobrej odpowiedzi na leczenie
(spadek w 1-2 tyg)
7. Ocena nefrotoksyczności leków (aminoglikozydy i
wankomycyna)
8. Konieczność okresowej kontroli
echokardiograficznej dla oceny powikłań sercowych
(ropień) oraz umiejscowienia i rozległości
uszkodzenia zastawek
Empiryczne (niecelowane)
leczenie IZW
(potwierdzonego klinicznie i w
echokardiogramie)
Wankomycyna 15 mg/kg co 12 h
(max. 2,0 i.v.) przez 4-6 tyg
+
Gentamycyna 1 mg/kg iv przez 2
tyg
+
(można dodać aminopenicyllinę).
Leczenie IZW wywołanego przez
paciorkowce:
z. naturalna:
PC 12-20 mln (4-6 dawek/dobę przez 4 tyg ) +
Gentamycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach
przez 2 tyg
w razie uczulenia na PC
Ceftriaxon 2,0 iv/dobę 1x/d przez 4 tyg.
w razie uczulenia także na cefalosporyny
Wankomycyna 15 mg/kg co 12 h (max. 2,0 i.v.) przez 4
tyg (monoterapia)
proteza zastawkowa:
PC G 20-24 mln (4-6 dawek/dobę przez 4 tyg )
lub
Ceftriaxon 2,0 iv/dobę 1x/d przez 4 tyg.
+
Gentamycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach
przez 2 tyg. (Netylmycyna 2-3 mg/kg 1x/dobę przez 2
tyg )
w razie uczulenia także na cefalosporyny
Wankomycyna 30 mg/kg co 12 h (max. 2,0 i.v.) przez 4
tyg (monoterapia)
Leczenie IZW wywołanego przez gronkowce:
z. naturalna:
MRSA (St aureus oporny na metycylinę)
Wankomycyna 15 mg/kg co 12 h (max. 2,0 i.v.) przez 4 tyg (monoterapia)
MSSA
(St aureus wrażliwy na metycylinę)
Oksacylina 8-12 g/d (4dawki/ dobę przez co najmniej 4 tyg.
+
Gentamycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach przez 3-5 dni.
w razie uczulenia także na PC
Wankomycyna 15 mg/kg co 12 h (max. 2,0 i.v.) przez 4 -6 tyg
+
Gentamycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach przez 3-5 dni.
proteza zastawkowa:
MSSA (St aureus wrażliwy na metycylinę)
Oksacylina 8-12 g (4dawki/ dobę przez co najmniej 6-8 tyg.
+
Gentamycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach przez pierwsze 2
tyg.
MRSA lub CONS (St aureus oporny na metycylinę lub gronkowce
koagulazoujemne)
Wankomycyna 30 mg/kg co 12 h (max. 2,0 i.v.) przez 6 tyg
+
Gentamycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach przez 6-8 tyg (2
tyg. w CONS)
Leczenie empiryczne IZW wywołanego przez
inne drobnoustroje niż paciorkowce i
gronkowce:
Bakterie Gram(-): Enterobacteriacae
antybioty beta- laktamowy (Tienam, Teikoplanina)
+
Gentamycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach przez 4-6 tyg.
Pseudomonas aeruginosa
:
antybioty beta- laktamowy (aktywny wobec Pseudomonas aeruginosa) w
dużej dawce
+
Tobramycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach przez 6 tyg.
Grupa HACEK
Cefalosporyna III generacji (Ceftriaxon 2g/1x/dobę przez 4 tyg.( 6 tyg. w
protezie
zastawkowej)
Inne:
ścisłą współpraca z doświadczonym mikrobiologiem
Candida albicans:
Amfoterycyna B 1 mg/kg/dobę (niemal zawsze konieczne leczenie
operacyjne)
Leczenie empiryczne IZW wywołanego przez
inne drobnoustroje niż paciorkowce i
gronkowce:
Bakterie Gram(-): Enterobacteriacae
antybioty beta- laktamowy (Tienam, Teikoplamina)
+
Gentamycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach przez 4-6 tyg.
Pseudomonas aeruginosa
:
antybioty beta- laktamowy (aktywny wobec Pseudomonas aeruginosa) w
dużej dawce
+
Tobramycyna 3 mg/kg (maks. 240 mg/d) 2-3 dawkach przez 6 tyg.
Grupa HACEK
Cefalosporyna III generacji (Ceftriaxon 2g/1x/dobę przez 4 tyg.( 6 tyg. w
protezie
zastawkowej)
Inne:
ścisłą współpraca z doświadczonym mikrobiologiem
Candida albicans:
Amfoterycyna B 1 mg/kg/dobę (niemal zawsze konieczne leczenie
operacyjne)
Postepowanie w razie powikłań IZW:
-
nie zaleca się leczenia
UHF, u pts z protezą zastawkową i
IZW należy włączyć LMWH.
- po wystąpieniu zatoru do OUN wczesna (do 72 h) operacja w
celu zapobieżenia nawrotom po wykluczeniu w CT krwotoku
śródmózgowego
- leczenie ASA 325 mg/dobę nasila liczbę powikłań zatorowych
i ryzyko małych i dużych krwawień (Aspirin Study in Infective
Endocarditis); nie zostało zaakceptowane jako postulowana
metoda zmniejszania wegetacji w IZW o etiologii
gronkowcowej)
- rokowanie u chorych na IZW z zatorowością płucną jest
dobre; nawracające nacieki w płucach nie stanowią wskazania
do operacji k-chir. ; jeśli gorączka utrzymuje się >3 tyg.
pomimo odpowiedniego leczenia p/drobnoustrojowego
poszukiwać ropnia w płucach lub powikłań miejscowych
- ostra ciężka IM wymaga operacji k-chir. (zanim CI<1,5
l/min/m
2 ,
EF<35%)
- ostra IA w przebiegu IZW powikłana OeP nie reagującym na
leczenie farmakologiczne wymaga operacji k-chir. ( w celu
zmniejszania IA należy przyspieszać HR do 120/min, w tym
także metoda stymulacji endokawitarnej)
- operacja k-chir nie jest wskazana w ostrej IT w przebiegu
IZW
-
zaburzenia przewodzenia p-k i arytmia komorowa wskazują
na szerzenie się zakażenia (ropień) i zajęcie m. sercowego i
świadczą o pogorszeniu rokowania
Leczenie operacyjne czynnego IZW (>70%):
I. >30% przypadków czynnego IZW
-
IZW wczesne (do 1 roku) po implantacji protezy zastawkowej
- hemodynamicznie istotna dysfunkcja protezy zastawkowej
(oklejenie, postępujący przeciek okołozastawkowy
- szerzenie się zakażenia na tkanki okołozastawkowe (ropień,
tętniak rzekomy, przetoki lub pęknięcie płatków zastawki,
zaburzenia przewodzenia p-k, zapalenie m. sercowego)
- ostra IA lub IM z CHF III/IV
0
wg NYHA
- utrzymywanie się zakażenia po upływie 7-10 dni
antybiotykoterapii
- zakażenie drobnoustrojem słabo reagującym na leczenie
zachowawcze (grzyby, Brucella, Coxiella) lub szybko
uszkadzającym struktury serca (St. lugdunensis)
- nawracające zatory pomimo antybiotykoterapii celowanej
- brak dostępnego skutecznego leczenia p/bakteryjnego
- ruchome, duże wegetacje (>10 mm) głównie na zastawce
mitralnej wyjściowo i w 1-szym tyg. terapii, powiększające się
lub istotnie zawężające ujścia zastawkowe
II. 20-40% przypadków operuje się po wyleczeniu
bakteriemii