WIELKIE KATASTROFY

EKOLOGICZNE WYWOŁANE

DZIAŁALNOŚCIĄ CZŁOWIEKA

Katastrofy nuklearne

Wycieki ropy naftowej

Przerwania zapór wodnych

Pustynnienie

Katastrofy zapór

wodnych



Zapora Vajont



Zapora
Malpasset



Zapora we
Włocławku ??

Zapora Vajont



Zapora wodna w
Alpach w regionie Friuli-
Wenecja Julijska w
północnych Włoszech



Wybudowana w latach
1956-61 na rzece
Vajont



W chwili ukończenia
budowy była najwyższą
zaporą wodną na
świecie



Do katastrofy doszło we
Wrześniu 1963r.

Przyczyny katastrofy



Silne opady deszczu



Złe rozpoznanie budowy geologicznej
terenu



Zbagatelizowanie pierwszego osunięcia
części zbocza, które miało miejsce w
1960r.

Skutki



Zmiana w topografii terenu otaczającego
zaporę



Całkowite zniszczenie 2 wiosek



Wypełnienie dna zbiornika gruzem i
zmniejszenie jego możliwości
retencyjnych



Śmierć poniosło prawie 2 tysiące osób

Zapora Malpasset



Zapora łukowa
wybudowana na
rzece Reyran w
regionie Prowansja-
Alpy-Lazurowe
Wybrzeże



Została
wybudowana w
latach 1952-54



Uległa zniszczeniu
2 grudnia 1959

Katastrofa – przyczyny



Podłoże zapory nie miało jednorodnej
budowy geologicznej



Zapełnianie zbiornika rozpoczęto, gdy skały
pod przyczółkami były rozgrzane przez
słońce, co doprowadziło do powiększenia się
szczelin w piaskowcu



Piaskowce te były podścielone łupkami, które
stanowiły dobrą powierzchnie poślizgu



Duże opady



Nie zbadanie pierwszych oznak pękania tamy

Katastrofa – przyczyny



Całkowita destrukcja tamy



Śmierć poniosły 423 osoby



W wyniku jej zniszczenia system
hydrologiczny uległ gwałtownej zmianie

Włocławek – miejsce przyszłej

katastrofy na skale

światową ??



Tama ta powstała w
latach 70 – tych i
początkowo miała
działać jedynie 10
lat, aż do
wybudowania tamy
w Nieszawie



Aktualny jej stan
grozi jej zawaleniem
się w każdej chwili

Dlaczego jest

zagrożeniem?



Samo zawalenie się tamy nie byłoby aż tak
wielką tragedią



Główne zagrożenie stanowi 40 mln metrów
sześciennych osad, które się odłożyło przez
38 lat istnienia zapory



Wśród tych osadów znajduje się tysiące ton
metali ciężkich, które w razie uwolnienia
spowodują zagładę życia na odcinku Wisły od
Włocławka do Bałtyku wraz z dużą jego
częścią

Jak jej zapobiec ??



Wyremontowanie



Rozebranie i wybudowanie innej zapory w
Ciechocinku lub Nieszawie



Zbudowanie obok istniejącej tamy stałego
progu podnoszącego poziom wody



katastrofy
elektrowni
atomowych



Wybuchy bomb
atomowych



Wybuchy bomb
neutronowych

Katastrofa w Czarnobylu

26.04.1986
1. Zawodność ludzi

oraz błędy konstrukcji

spowodowały

gwałtowną eksplozję

wodoru, która

zniszczyła obudowę

reaktora oraz

spowodowała stopienie

pręta paliwowego
2. Rozpoczęło to

reakcję i uwolniło się

promieniowanie

radioaktywne

Skutki wybuchu



32 osoby zginęły w
bezpośrednim wyniku
wybuchu



7000 osób zginęło w
wyniku choroby
popromiennej



200 000 km 2 zostało
skażonych
radioaktywnością



Napromieniowanie
spowodowało liczne
zaburzenia genetyczne w
kolejnych pokoleniach

Radioaktywny mech w wesołym miasteczku, przy którym licznik Geigera wychodzi poza
skalę

Ograniczenie skutków

wybuchu

Blok 4, który

uległ zniszczeniu

zniknął pod

betonowym

sarkofagiem

wykonanym z
300 000 m3

betonu i 6 000

ton metalu. Ma

to ograniczyć

dalsze

promieniowanie

Hiroszima i Nagasaki

Hiroszima i Nagasaki

Czynniki rażenia broni
jądrowej niszczące
środowisko:



fala uderzeniowa,



promieniowanie
przenikliwe,



promieniowanie cieplne
(świetlne)



skażenie promieniotwórcze

Wpływ wybuchu na środowisko



Do atmosfery

dostaje się wiele

radioaktywnego pyłu



Skażenie wody (np.

rzeka Tęcza w Rosji)



Zmiana krajobrazu



Duża dawka

promieniowana na

terenie wybuchu



Zmiany genetyczne

roślin i zwierząt



choroba

popromienna



Godzilla

Krater po wybuchu o sile 104 KT,
przeprowadzonym przez Stany Zjednoczone w
1962

Źródła substancji ropopochodnych w
morzu:

-katastrofy tankowców
-załadunek i wyładunek ropy
-mycie tankowców i wymiana zużytej
wody
-spuszczanie ścieków z oczyszczalni
-czyszczenie rur i drenów burzowych
-bezpośrednio z atmosfery

Program Środowiskowy ONZ (UNEP)
stwierdza, że zanieczyszczenie ropą jest
niewielkie. Pewne jej ilości pojawiają się
naturalnie lub mogą być tolerowane przez
środowisko morskie, zatem ropa nie
zagraża życiu mórz i oceanów.

Wyjątek stanowią duże katastrofy
tankowców…

Badania przeprowadzone przez
National Research Council w 1985 roku
mówią, iż wielkie wycieki z tankowców
stanowią tylko ok. 12% z 3.5 mln ton
ropy, wpływających co roku do morza.

Skutki

- zlepianie piór ptaków i futer morskich ssaków
- zniszczenie ikry, larw i narybku, powodujące zagładę całych
pokoleń ryb

- zatrucie ptaków i ssaków poprzez połykanie, w trakcie
oczyszczania
- pochłanianie ropy przez ryby w wyniku bezpośredniego kontaktu
oraz przez skrzela
- powodowanie mdłości i problemów zdrowotnych u mieszkańców
terenów położonych w pobliżu miejsca wycieku

- osadzanie się na plażach kulek smoły
- bioakumulacja w łańcuchu pokarmowym

Środki zapobiegawcze

-mechaniczne (zgarniacze powierzchniowe, łodzie zbierające ropę
etc.)
-chemiczne (dyspersja)
-mikrobiologiczne (bakterie)

Największe katastrofy



„Torrey Canyon”



„Amoco Cadiz”



„Exxon Valdes”



ropa i syberyjski
step

„Torrey Canyon”



26.03.1967



błąd nawigacji



do Atlantyku
wyciekło 80 000
ton ropy



100 km
południowo
zachodniego
wybrzeża Anglii
zostało skażone

„Amoco Cadiz”



16.03.1978



usterka układu
sterowniczego



wyciekło 223 000
ton



200 km wybrzeża
Bretońskiego
zostało skażone

„Exxon Valdes”



24.03.1989



42 000 ton ropy



1300 km
wybrzeża Alaski
zostało skażone



zaniedbanie
obowiązków przez
kapitana

Ropa i syberyjski step



Luty 1994



300 mln litrów
ropy naftowej



przez 3 dni
skażeniu uległo
68 km

2

Wypadki mające miejsce od 1980 roku na Bałtyku,

powodujące wyciek

większy niż 100 ton ropy

Rok

Nazwa statku

Ilość wylanej ropy [t]

Miejsce

1980

Furenas

200

The Sound, Szwecja

1980

Eva Oden

250

Gothenburg, Szwecja

1980

Furenäs/Karnen

200

The Sound, Szwecja

1980

Lloyd Bage

130

Helsinki, Finlandia

1980

Jose Marti

1000

Dalarö, Szwecja

1981

Serif

375

Öland, Szwecja

1981

Globe Asimi

16000

Kłajpeda, Litwa

1982

Sivona

800

The Sound, Szwecja

1984

Eira

200

Vaasa, Finlandia

1984

Ibn Roch

300

Great Belt North zwecja

1985

Sotka

350

Aland Sea, Szwecja

1986

Thuntank 5

150-200

Gävle, Szwecja

1986

Jan

320

Aalborg Bight, Dania

1987

Antonio Gramsci

580

Porvoo, Finlandia

1987

Okba Bnou Naria

120

Malmö, Szwecja

1987

Tolmiros

250

West Coast, Szwecja

1990

Volgoneft

1000

Karlskrona, Szwecja

1995

Hual Trooper

180

The Sound, Szwecja

1998

Nunki

100 m3

Kalundborg Fjord, Dania

2001

Baltic Carrier

2700

Kadetrenden, Dania

Pustynnienie

Pustynnienie



Co to jest
pustynnienie ?



Etapy pustynnienia



Skutki pustynnienia



Jak temu zapobiegać ?

Pustynnienie to ….



Pustynnienie to proces rozszerzania się obszarów
(środowisk) suchych pustyń lub półpustyń,
wyrażający się w krajobrazie zanikaniem roślinności
półpustynnej lub stepowej, a w związku z tym
nasileniem procesów eolicznych, szybszą erozją gleb i
zmianą świata zwierzęcego (Ziaja, Krzemień 2004)



Pustynnienie jest to proces degradacji ziemi (gleb,
szaty roślinnej i lokalnych zasobów wodnych) na
terenach suchych i półsuchych, który prowadzi do
powstania warunków pustynnych (Dobrzańska1997)

Etapy pustynnienia

1 etap:



zmniejszenie liczby gatunków zasiedlających
glebę



zmniejszeniem produkcji biomasy



ubytek substancji organicznej w glebie
(próchnicy)



zmniejszeniem retencji wodnej gleb



zwiększeniem rozpylenia wierzchniej warstwy
gleby i nasileniem erozji wietrznej i wodnej.

Etapy pustynnienia

2 etap:



postępujące
odsłonięcie
powierzchni ziemi



utrata wód
glebowych



postępująca erozja



powiększający się
obszarowo teren
pozbawiony szaty
roślinnej i gleby.

Jezioro
Aralskie

Skutki pustynnienia



zwiększenie powierzchni pustynnych i półpustynnych,

co prowadzi do zmniejszenia powierzchni gruntów

możliwych do wykorzystania rolniczego, a to skutkuje

ograniczeniem możliwości produkcji rolnej;



przyspieszona erozja gleb, co prowadzi do obniżenia

żyzności gleb i zmniejszenia jej produktywności;



występowanie burz pyłowych;



wzrost zasolenia gleb (np. rejon Jeziora Aralskiego,

suche stepy południowego Kazachstanu, Wyżyna

Irańska);



niszczenie ekosystemów - naturalnej pokrywy

roślinnej i siedlisk wielu zwierząt.



Oblicza się, że aktualnie aż 7% powierzchni lądów

zajmują te pustynie, do powstania których przyczynił

się człowiek (Kassas,1991).

Jak zapobiegać



zakaz wycinania drzew



zalesianie



nawadnianie



ograniczenie wypasu bydła



sadzenie roślinności w
dolinach rzek okresowych



tworzenie pomiędzy polami
pasów drzew i krzewów



mniejsze zużycie wody