Choroby układu
Choroby układu
moczowego u dzieci.
moczowego u dzieci.
Choroby układu moczowego
Choroby układu moczowego
wymagają specyficznej opieki
wymagają specyficznej opieki
lekarskiej i pielęgniarskiej.
lekarskiej i pielęgniarskiej.
Objawy chorób nerek
Objawy chorób nerek
Choroby nerek często przebiegają skąpo
lub bezobjawowo. To duży problem
medyczny, często prowadzi do
rozpoznania choroby w późnym stadium
poważnego zaawansowania. Często
występuje to w momencie w którym,
postępowanie terapeutyczne jest bardzo
spóźnione. W wielu sytuacjach poniższe
objawy powinny zwrócić szczególną
uwagę rodziców lub opiekunów i skłonić ją
do zgłoszenia się z dzieckiem do lekarza.
Do tych objawów należą:
Do tych objawów należą:
- ból w okolicy lędźwiowej poniżej dolnych żeber,
nienasilający się podczas ruchu,
- zmiany zabarwienia moczu,
- obrzęki wokół oczu,
- pieczenie i bolesność w trakcie oddawania
moczu,
- zaburzenia oddawania mocz, np. częstomocz,
oddawanie moczu w nocy, moczenie dzienne i
nocne,
- zmieniony zapach, mocz o ostrej woni,
przypominający zapach amoniaku,
- podwyższone ciśnienie krwi,
- oporna na leczenie niedokrwistość.
Kolor moczu:
Kolor moczu:
Prawidłowy mocz ma kolor bursztynowy,
Prawidłowy mocz ma kolor bursztynowy,
jest jasny i przejrzysty. Zabarwienie
jest jasny i przejrzysty. Zabarwienie
czerwone lub krwiste świadczy o utracie
czerwone lub krwiste świadczy o utracie
krwinek czerwonych lub hemoglobiny
krwinek czerwonych lub hemoglobiny
przez układ moczowy. Barwa brunatna
przez układ moczowy. Barwa brunatna
wskazuje na zawartość w moczu bilirubiny
wskazuje na zawartość w moczu bilirubiny
i może towarzyszyć żółtaczce.jest też
i może towarzyszyć żółtaczce.jest też
charakterystyczna dla ostrego
charakterystyczna dla ostrego
kłębuszkowego zapalenia nerek. Mocz
kłębuszkowego zapalenia nerek. Mocz
ciemniejszy po oddaniu jest
ciemniejszy po oddaniu jest
charakterystyczny dla alkaptronurii.należy
charakterystyczny dla alkaptronurii.należy
jednak zapamiętać , iż zmiany
jednak zapamiętać , iż zmiany
zabarwienia moczu niekoniecznie mogą
zabarwienia moczu niekoniecznie mogą
wskazywać na chorobę nerek! W
wskazywać na chorobę nerek! W
przebiegu wysokiej gorączki po zjedzeniu
przebiegu wysokiej gorączki po zjedzeniu
buraków i jagód zabarwienie moczu może
buraków i jagód zabarwienie moczu może
się zmieniać.
się zmieniać.
Pieczenie i ból w
trakcie oddawania
moczu:
Są charakterystyczne dla zakażenia
układu moczowego. Objawy te mogą też
towarzyszyć przechodzeniu kamieni przez
cewkę moczową. Nie zawsze jednak
objawy te występują u chorych z
zakażeniem układu moczowego. U
młodszych dzieci choroba może rozwijać
się bezobjawowo lub objawy mogą być nie
typowe. W pierwszej fazie zakażenia
układu moczowego mogą się jedynie
pojawiać bakterie w moczu. Dopiero
potem mogą wystąpić: gorączka,
wymioty, biegunka. Więc często
rozpoznanie tej choroby jest z początku
ciężkie.
Zaburzenia oddawania
Zaburzenia oddawania
moczu:
moczu:
występują pod postacią zatrzymania
występują pod postacią zatrzymania
moczu, częstomoczu i moczenia mogą
moczu, częstomoczu i moczenia mogą
również towarzyszyć infekcją. Mogą być
również towarzyszyć infekcją. Mogą być
też skutkiem wrodzonych zaburzeń
też skutkiem wrodzonych zaburzeń
czynności pęcherzyka moczowego,
czynności pęcherzyka moczowego,
zagęszczania moczu lub wad w układzie
zagęszczania moczu lub wad w układzie
moczowym.
moczowym.
Zapach moczu:
Zapach moczu:
Świeżo oddany mocz ma
Świeżo oddany mocz ma
charakterystyczny zapach. Na przykład
charakterystyczny zapach. Na przykład
mocz z obfitą zawartością fosforanów
mocz z obfitą zawartością fosforanów
amonowych ma woń amoniaku, w kwasicy
amonowych ma woń amoniaku, w kwasicy
cukrzycowej przybiera zapach acetonu, a
cukrzycowej przybiera zapach acetonu, a
w niektórych zatruciach pachnie trucizną,
w niektórych zatruciach pachnie trucizną,
która przeniknęła do organizmu.
która przeniknęła do organizmu.
Zakażenie układu moczowego również
Zakażenie układu moczowego również
prowadzi do zmiany zapachu moczu.
prowadzi do zmiany zapachu moczu.
Badania diagnostyczne
Badania diagnostyczne
i laboratoryjne:
i laboratoryjne:
Podstawowe postępowanie diagnostyczne
Podstawowe postępowanie diagnostyczne
u chorego z podejrzeniem choroby nerek
u chorego z podejrzeniem choroby nerek
powinno obejmować: dokładne badanie
powinno obejmować: dokładne badanie
przedmiotowe, pomiar ciśnienia krwi,
przedmiotowe, pomiar ciśnienia krwi,
badanie ogólne moczu i posiew z moczu,
badanie ogólne moczu i posiew z moczu,
podstawowe badanie biochemiczne krwi-
podstawowe badanie biochemiczne krwi-
określenie stężenia mocznika, kreatyniny,
określenie stężenia mocznika, kreatyniny,
kwasu moczowego, sodu, potasu, wapnia,
kwasu moczowego, sodu, potasu, wapnia,
fosforu, białek, cholesterolu oraz oraz
fosforu, białek, cholesterolu oraz oraz
oznaczenia OB. Morfologii krwi. Do badań
oznaczenia OB. Morfologii krwi. Do badań
podstawowych należy też USG nerek,
podstawowych należy też USG nerek,
częste również badanie immunologiczne.
częste również badanie immunologiczne.
Badanie ogólne moczu:
Badanie ogólne moczu:
Dostarcza ono bardzo ważnych informacji
Dostarcza ono bardzo ważnych informacji
koniecznych do ustalenia rozpoznania
koniecznych do ustalenia rozpoznania
wielu schorzeń układu moczowego.
wielu schorzeń układu moczowego.
Przede wszystkim pozwale ocenić
Przede wszystkim pozwale ocenić
fizykochemiczny stan cech moczu, w tym
fizykochemiczny stan cech moczu, w tym
oznaczenie ciężary właściwego moczu.
oznaczenie ciężary właściwego moczu.
Utrzymuje się niskie jego wartości w
Utrzymuje się niskie jego wartości w
przypadku moczówki we wczesnym
przypadku moczówki we wczesnym
okresie niewydolności nerek. Kolejna
okresie niewydolności nerek. Kolejna
istotna informacja to oznaczenie odczynu
istotna informacja to oznaczenie odczynu
moczu. Średnie pH prawidłowego moczu
moczu. Średnie pH prawidłowego moczu
wynosi 4,8-7,4 co znaczy że mocz jest
wynosi 4,8-7,4 co znaczy że mocz jest
lekko kwaśny. Kolejne elementy, o których
lekko kwaśny. Kolejne elementy, o których
informuje nas to badanie to obecność
informuje nas to badanie to obecność
białka, cukru i urobilinogenu. Białkomocz
białka, cukru i urobilinogenu. Białkomocz
występuje w wielu chorobach.
występuje w wielu chorobach.
Badanie ogólne moczu:
Badanie ogólne moczu:
Jest szczególnie duży w zapaleniu
Jest szczególnie duży w zapaleniu
kłębuszków nerkowych w zespole
kłębuszków nerkowych w zespole
nerczycowym. Cukier w moczu obecny
nerczycowym. Cukier w moczu obecny
jest w cukrzycy oraz niezwykle rzadkim
jest w cukrzycy oraz niezwykle rzadkim
zaburzeniu wydalania
zaburzeniu wydalania
węglowodanów,jakim jest łagodna
węglowodanów,jakim jest łagodna
glikozuria nerkowa. W większości chorób
glikozuria nerkowa. W większości chorób
nerek cukromocz raczej nie występuje
nerek cukromocz raczej nie występuje
lecz może być konsekwencją leczenia
lecz może być konsekwencją leczenia
steroidami. Urobilinogen występuje w
steroidami. Urobilinogen występuje w
ilościach śladowych u ludzi w pełni
ilościach śladowych u ludzi w pełni
zdrowych, jego stężenie rośnie w
zdrowych, jego stężenie rośnie w
chorobach wątroby. W tym badaniu
chorobach wątroby. W tym badaniu
zawarta jest również ocena morfologiczna
zawarta jest również ocena morfologiczna
odwirowanego osadu moczu.Można dzięki
odwirowanego osadu moczu.Można dzięki
temu określić skład i nieprawidłowości w
temu określić skład i nieprawidłowości w
moczu.
moczu.
Ocena wielkości
Ocena wielkości
przesączania
przesączania
kłębuszkowego:
kłębuszkowego:
Przeprowadza się ją w większości
Przeprowadza się ją w większości
przypadków na podstawie stężenia
przypadków na podstawie stężenia
kreatyniny i mocznika w surowicy krwi.
kreatyniny i mocznika w surowicy krwi.
Niestety dane nie zawsze są w pełni
Niestety dane nie zawsze są w pełni
wiarygodne. W sytuacjach wątpliwych
wiarygodne. W sytuacjach wątpliwych
więcej informacji na ten temat daje
więcej informacji na ten temat daje
oznaczenie klirensu krestyniny. Klirens to
oznaczenie klirensu krestyniny. Klirens to
współczynnik oczyszczania.Odpowiada
współczynnik oczyszczania.Odpowiada
objętości osocza, które przepływając
objętości osocza, które przepływając
przez nerkę zostaje oczyszczone
przez nerkę zostaje oczyszczone
całkowicie z danej substancji w ciągu 1
całkowicie z danej substancji w ciągu 1
minuty. Aby badanie to przeprowadzić,
minuty. Aby badanie to przeprowadzić,
należy dokonać dobowej zbiórki moczu. W
należy dokonać dobowej zbiórki moczu. W
trakcie pobiera się też krew by ocenić
trakcie pobiera się też krew by ocenić
poziom kreatyniy w osoczu.
poziom kreatyniy w osoczu.
Pozostałe testy
Pozostałe testy
czynnościowe:
czynnościowe:
Przy podejrzeniu zaburzeń zagęszczenia
Przy podejrzeniu zaburzeń zagęszczenia
moczu można przeprowadzić testy
moczu można przeprowadzić testy
rozcieńczania zagęszczenia moczu. Aby
rozcieńczania zagęszczenia moczu. Aby
ocenić funkcję zakwaszania moczu,
ocenić funkcję zakwaszania moczu,
można przeprowadzić test zakwaszenia
można przeprowadzić test zakwaszenia
moczu oraz oznaczyć lukę anionową w
moczu oraz oznaczyć lukę anionową w
surowicy i w moczu.
surowicy i w moczu.
Badania serologiczne:
Badania serologiczne:
Celem ich przeprowadzania jest ocena
Celem ich przeprowadzania jest ocena
stopnia nasilenia procesu zapalnego, oraz
stopnia nasilenia procesu zapalnego, oraz
ocena zaburzeń immunologicznych czy
ocena zaburzeń immunologicznych czy
stopnia aktywności dopełniacza. Moją
stopnia aktywności dopełniacza. Moją
duże znaczenia , pomagają w prawidłowej
duże znaczenia , pomagają w prawidłowej
interpretacji biopsji nerek. Czułość testu
interpretacji biopsji nerek. Czułość testu
określa prawdopodobieństwo dodatniego
określa prawdopodobieństwo dodatniego
wyniku testu u osób u których naprawdę
wyniku testu u osób u których naprawdę
występuje jakaś patologia. Swoistość
występuje jakaś patologia. Swoistość
testu pozwala określić
testu pozwala określić
prawdopodobieństwo ujemnego wyniku
prawdopodobieństwo ujemnego wyniku
testu u osób naprawdę zdrowych.Wartość
testu u osób naprawdę zdrowych.Wartość
predykcyjna dodatnia natomiast
predykcyjna dodatnia natomiast
prawdopodobieństwa, że patologia
prawdopodobieństwa, że patologia
naprawdę nie występuje u osób z
naprawdę nie występuje u osób z
ujemnym wynikiem testu.
ujemnym wynikiem testu.
Badania serologiczne:
Badania serologiczne:
Wartość predykcyjna ujemna określa
Wartość predykcyjna ujemna określa
prawdopodobieństwo, że patologia
prawdopodobieństwo, że patologia
naprawdę nie występuje u osób z
naprawdę nie występuje u osób z
ujemnym wynikiem testu. Idealne badanie
ujemnym wynikiem testu. Idealne badanie
powinno się charakteryzować wysokimi
powinno się charakteryzować wysokimi
wartościami tych wskaźników.
wartościami tych wskaźników.
Miano przeciwciał
Miano przeciwciał
przeciwpaciorkowcowych-ASO. Badanie to
przeciwpaciorkowcowych-ASO. Badanie to
należy do najczęściej zalecanych przez
należy do najczęściej zalecanych przez
lekarzy nefrologów. Lecz wyniki tych
lekarzy nefrologów. Lecz wyniki tych
badań są bardzo różne. Podwyższone ASO
badań są bardzo różne. Podwyższone ASO
świadczy jedynie o przeżyciu dowolnej
świadczy jedynie o przeżyciu dowolnej
infekcji paciorkowcowej. U osób chorych
infekcji paciorkowcowej. U osób chorych
na poinfekcyjne kłębuszkowe zapalenie
na poinfekcyjne kłębuszkowe zapalenie
nerek ASO jest podwyższone 75%.
nerek ASO jest podwyższone 75%.
Przeciwciała
Przeciwciała
antywirusowe:
antywirusowe:
Wirusowe zapalenie wątroby typu B.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B.
Może
Może
być ono przyczyną zarówno
być ono przyczyną zarówno
kłębuszkowych zapaleń nerek jak i
kłębuszkowych zapaleń nerek jak i
guzkowego zapalenia naczyń. Dotyczy to
guzkowego zapalenia naczyń. Dotyczy to
jednak mniejszości chorych a
jednak mniejszości chorych a
kłębuszkowym zapaleniem nerek typu B.
kłębuszkowym zapaleniem nerek typu B.
Najczęstszą jego postacią jest błoniaste,
Najczęstszą jego postacią jest błoniaste,
błoniastorozplemopwe typ I oraz czasem
błoniastorozplemopwe typ I oraz czasem
rozplemowe formy tego zapalenia. Należą
rozplemowe formy tego zapalenia. Należą
one do typowych chorób spowodowanych
one do typowych chorób spowodowanych
obecnością krążących kompleksów
obecnością krążących kompleksów
immunologicznych.
immunologicznych.
Przeciwciała
Przeciwciała
antybakteryjne:
antybakteryjne:
Zespół hemolityczno-mocznicowy (ZHM).
Zespół hemolityczno-mocznicowy (ZHM).
Większość postaci epidemicznych oraz
Większość postaci epidemicznych oraz
część postaci sporadycznych ZHM
część postaci sporadycznych ZHM
związana jest z zakażeniem E.
związana jest z zakażeniem E.
coli
coli
typu
typu
O157-H7. Ten typ serologiczny, określany
O157-H7. Ten typ serologiczny, określany
mianem krwotoczno-jelitowego, wytwarza
mianem krwotoczno-jelitowego, wytwarza
wysokie miano toksyn.Powodują one
wysokie miano toksyn.Powodują one
bezpośrednie uszkodzenie śluzówki jelita
bezpośrednie uszkodzenie śluzówki jelita
oraz wywierają wpływ na komórki
oraz wywierają wpływ na komórki
śródbłonka naczyń krwionośnych.
śródbłonka naczyń krwionośnych.
Źródłem zakażenia jest bydło i pomiędzy
Źródłem zakażenia jest bydło i pomiędzy
innymi osobami. Rozpoznanie opiera się
innymi osobami. Rozpoznanie opiera się
na podstawie wyizolowania
na podstawie wyizolowania
drobnoustrojów w postaci stolca.
drobnoustrojów w postaci stolca.
Przeciwciała przeciw błonie
Przeciwciała przeciw błonie
podstawnej kłębuszka
podstawnej kłębuszka
nerkowego:
nerkowego:
Powodują one wystąpienie zespołu
Powodują one wystąpienie zespołu
Goodpasture’a lub tzw. Kłębuszkowe
Goodpasture’a lub tzw. Kłębuszkowe
zapalenie nerek z obecnością przeciwciał
zapalenie nerek z obecnością przeciwciał
anty-GBM. Są skierowane przeciwko
anty-GBM. Są skierowane przeciwko
niekolagenowej domenie kolagenu typu
niekolagenowej domenie kolagenu typu
IV. U chorych stwierdza się linijne
IV. U chorych stwierdza się linijne
depozyty przeciwciał w obrębie kłębuszka
depozyty przeciwciał w obrębie kłębuszka
nerkowego. Badania wskazują że u
nerkowego. Badania wskazują że u
chorych,że przeciwciała te odnoszą się do
chorych,że przeciwciała te odnoszą się do
innej składowej kłębuszka, tj. entaktyny,
innej składowej kłębuszka, tj. entaktyny,
lamininy i innym pośrednim włókienkom.
lamininy i innym pośrednim włókienkom.
Oznaczenia wykonuje się w surowicy
Oznaczenia wykonuje się w surowicy
metodami immunofluorescencji pośredniej
metodami immunofluorescencji pośredniej
oraz metodami immunohistochemicznymi.
oraz metodami immunohistochemicznymi.
Przeciwciała przeciw
Przeciwciała przeciw
jądrowe:
jądrowe:
Należą ona do najczęściej wykonywanych
Należą ona do najczęściej wykonywanych
testów serologicznych u osób z
testów serologicznych u osób z
podejrzeniem tzw. Wtórnych
podejrzeniem tzw. Wtórnych
glomerulopatii. Mimo, że u 95% chorych z
glomerulopatii. Mimo, że u 95% chorych z
aktywnym tocznikiem układowym
aktywnym tocznikiem układowym
stwierdza się ich obecność, to swoistość i
stwierdza się ich obecność, to swoistość i
czułość tego testu jest bardzo
czułość tego testu jest bardzo
mała.Dyskusyjne jest wciąż miano, od
mała.Dyskusyjne jest wciąż miano, od
którego należy oznaczyć je jako dodatnie.
którego należy oznaczyć je jako dodatnie.
Obecnie do ich oznaczenia stosuje się test
Obecnie do ich oznaczenia stosuje się test
immunofluorescencji pośredniej lub test
immunofluorescencji pośredniej lub test
ELISA.
ELISA.
Duże lepszym markerem w diagnostyce
Duże lepszym markerem w diagnostyce
rumieniowatego tocznia układowego (SLE)
rumieniowatego tocznia układowego (SLE)
jest obecność przeciwciał anty-
jest obecność przeciwciał anty-
SM.Trudnością jest to,że te przeciwciała
SM.Trudnością jest to,że te przeciwciała
występują u25% chorych.
występują u25% chorych.
Przeciwciała przeciw
Przeciwciała przeciw
niciom DNA:
niciom DNA:
Przeciwciała należące do tej grupy
Przeciwciała należące do tej grupy
skierowane są przeciwko DNA,
skierowane są przeciwko DNA,
kompleksom białkowym związanym z DNA
kompleksom białkowym związanym z DNA
i białkom związanym z chromatyną.
i białkom związanym z chromatyną.
Obecnie dostępne są tasty wykrywające
Obecnie dostępne są tasty wykrywające
zarówno przeciwciała przeciw pojedynczej
zarówno przeciwciała przeciw pojedynczej
(anty-ssDNA, u 70-95% chorych), jak i
(anty-ssDNA, u 70-95% chorych), jak i
podwójnej (anty-dsDNA u 40-75%) nici
podwójnej (anty-dsDNA u 40-75%) nici
DNA.Czułość tych drugich jest znacznie
DNA.Czułość tych drugich jest znacznie
niższa. W ich wykrywaniu stosuje się
niższa. W ich wykrywaniu stosuje się
metody radioimmunologiczne i test ELISA.
metody radioimmunologiczne i test ELISA.
Przeciwciała
Przeciwciała
przeciwhistonowe:
przeciwhistonowe:
Wiele przeciwciał przeciwjądrowych nie
Wiele przeciwciał przeciwjądrowych nie
reaguje z DNA lub RNA, lecz z białkami
reaguje z DNA lub RNA, lecz z białkami
jąder komórkowych takich jak histony.
jąder komórkowych takich jak histony.
Wykrycie tych przeciwciał o dużej
Wykrycie tych przeciwciał o dużej
swoistości i czułości ułatwia diagnostykę
swoistości i czułości ułatwia diagnostykę
tocznia układowego. Są one obecne u
tocznia układowego. Są one obecne u
około 25% chorych z SLE. Szczególnie
około 25% chorych z SLE. Szczególnie
przydatne są one w diagnostyce tocznia
przydatne są one w diagnostyce tocznia
układowego spowodowanego przez
układowego spowodowanego przez
stosowanie różnych leków (np.
stosowanie różnych leków (np.
prokainamidu i dihydralazyny).
prokainamidu i dihydralazyny).
Krążące kompleksy
Krążące kompleksy
immunologiczne:
immunologiczne:
Testy te okazały się zupełnie nie
Testy te okazały się zupełnie nie
przydatne w praktyce klinicznej. Obecnie
przydatne w praktyce klinicznej. Obecnie
nie są one polecane w diagnostyce
nie są one polecane w diagnostyce
kłębuszkowego zapalenia nerek
kłębuszkowego zapalenia nerek
związanego z obecnością kompleksów
związanego z obecnością kompleksów
immunologicznych. Wynika to z
immunologicznych. Wynika to z
jakiejkolwiek możliwości określenia
jakiejkolwiek możliwości określenia
antygenu i przeciwciała tworzącego dany
antygenu i przeciwciała tworzącego dany
kompleks immunologiczny. W metodach
kompleks immunologiczny. W metodach
diagnostycznych wykorzystuje się
diagnostycznych wykorzystuje się
precypitację z użyciem polietylenu glikolu
precypitację z użyciem polietylenu glikolu
lub metody nefelometrii laserowej oraz
lub metody nefelometrii laserowej oraz
metody ELISA.
metody ELISA.
Przeciwciała przeciw
Przeciwciała przeciw
cytoplazmie granulocytów
cytoplazmie granulocytów
obojętnochłonnych:
obojętnochłonnych:
Wśród przeciwciał należących do tej grupy
Wśród przeciwciał należących do tej grupy
wyróżnia się obecnie dwa typy: typ
wyróżnia się obecnie dwa typy: typ
cytoplazmatyczny oraz typ około jądrowy. Ten
cytoplazmatyczny oraz typ około jądrowy. Ten
pierwszy przeciwciał skierowany jest przeciw
pierwszy przeciwciał skierowany jest przeciw
proteinazie 3, występującej w ziarnistościach
proteinazie 3, występującej w ziarnistościach
granulocytów obojętnochłonnych i wykazującej
granulocytów obojętnochłonnych i wykazującej
właściwości uszkadzające śródbłonek naczyń
właściwości uszkadzające śródbłonek naczyń
krwionośnych. Zaś drugim przeciwciał
krwionośnych. Zaś drugim przeciwciał
skierowany jest m. in. Przeciw
skierowany jest m. in. Przeciw
mieloperoksydazie. Oba są obecne w wielu
mieloperoksydazie. Oba są obecne w wielu
chorobach układowych takich jak ziarniniak
chorobach układowych takich jak ziarniniak
Wegenera, zapalenie naczyń czy zespół Churga-
Wegenera, zapalenie naczyń czy zespół Churga-
Strausa. Stosuje się testy
Strausa. Stosuje się testy
immunofluorescencyjne i testy ELISA.
immunofluorescencyjne i testy ELISA.
Zaburzenia aktywności
Zaburzenia aktywności
dopełniacza:
dopełniacza:
Badania te należą do najczęściej wykonywanych
Badania te należą do najczęściej wykonywanych
w praktyca klinicznej. W różnych typach
w praktyca klinicznej. W różnych typach
kłębuszkowego zapalenia nerek dochodzi w ni do
kłębuszkowego zapalenia nerek dochodzi w ni do
zaburzeń stężenia poszczególnych składników,
zaburzeń stężenia poszczególnych składników,
pojawienia się różnych produktów ich rozkładu,
pojawienia się różnych produktów ich rozkładu,
pojawienia się czynników aktywujących
pojawienia się czynników aktywujących
dopełniacz oraz oraz pojawienia się depozytów
dopełniacz oraz oraz pojawienia się depozytów
dopełniacza w obrębie kłębuszka nerkowego.
dopełniacza w obrębie kłębuszka nerkowego.
Służą diagnostyce i monitorowaniu skuteczności
Służą diagnostyce i monitorowaniu skuteczności
leczenia. Typowo oznacza się składniki C3 i C4.
leczenia. Typowo oznacza się składniki C3 i C4.
Jeśli obniżone są oba świadczy to o aktywacji
Jeśli obniżone są oba świadczy to o aktywacji
drogi klasycznej, jeśli obniżony jest składnik C3,
drogi klasycznej, jeśli obniżony jest składnik C3,
oznacza to aktywację drogi alternatywnej.
oznacza to aktywację drogi alternatywnej.
Izolowane obniżenie C4 występuje w
Izolowane obniżenie C4 występuje w
krioglobulinemii.Oznaczenia stężenia białek
krioglobulinemii.Oznaczenia stężenia białek
pojedynczych składników dopełniacz wykonuje
pojedynczych składników dopełniacz wykonuje
się przy użyciu nefelometrii laserowej lub metody
się przy użyciu nefelometrii laserowej lub metody
immunoturbidymetrycznej.
immunoturbidymetrycznej.
Ultrasonografia:
Ultrasonografia:
Jest jedną z najmłodszych metod
Jest jedną z najmłodszych metod
diagnostycznych, która obecnie stała się
diagnostycznych, która obecnie stała się
metodą rutynową. Jest nieinwazyjna, łatwa w
metodą rutynową. Jest nieinwazyjna, łatwa w
wykonaniu precyzyjna w określaniu cech
wykonaniu precyzyjna w określaniu cech
morfologicznych narządów. Badanie to jest
morfologicznych narządów. Badanie to jest
bardzo przydatne w ustaleniu wielkości
bardzo przydatne w ustaleniu wielkości
nerek, ich struktury, kształtu i
nerek, ich struktury, kształtu i
umiejscowienia. Po badaniu moczu jest to
umiejscowienia. Po badaniu moczu jest to
teraz drugie badanie pozwalające postawić
teraz drugie badanie pozwalające postawić
diagnozę. Wymaga właściwego
diagnozę. Wymaga właściwego
przygotowania chorego. Najważniejsze jest
przygotowania chorego. Najważniejsze jest
usunięcie gazów z jamu brzusznej, gdyż
usunięcie gazów z jamu brzusznej, gdyż
stanowią barierę akustyczną. Aby tego
stanowią barierę akustyczną. Aby tego
dokonać należy przez co najmniej 8 godzin
dokonać należy przez co najmniej 8 godzin
powstrzymywać się od jedzenia.Pęcherz
powstrzymywać się od jedzenia.Pęcherz
powinien być wypełniony płynem.
powinien być wypełniony płynem.
Badania radiologiczne:
Badania radiologiczne:
Urografia dożylna-
Urografia dożylna-
Wobec rozwoju
Wobec rozwoju
badań ultrasonograficznych i nowszych
badań ultrasonograficznych i nowszych
metod radiologicznych wskazania do
metod radiologicznych wskazania do
wykonania urografii uległy znacznym
wykonania urografii uległy znacznym
ograniczeniom. Jednak nadal, szczególnie
ograniczeniom. Jednak nadal, szczególnie
przed zabiegami operacyjnymi
przed zabiegami operacyjnymi
obejmującymi układ moczowy, istnieje
obejmującymi układ moczowy, istnieje
konieczność weryfikacji jego stanu
konieczność weryfikacji jego stanu
morfologicznego i czynnościowego.
morfologicznego i czynnościowego.
Badanie wykonuje się po dobrym
Badanie wykonuje się po dobrym
nawodnieniu chorego, na czczo. U małych
nawodnieniu chorego, na czczo. U małych
dzieci wskazane jest przygotowanie
dzieci wskazane jest przygotowanie
chorego przez usunięcie z przewodu
chorego przez usunięcie z przewodu
pokarmowego nadmiaru gazów, które
pokarmowego nadmiaru gazów, które
utrudniają czasem ocenę nerek.
utrudniają czasem ocenę nerek.
Badania radiologiczne:
Badania radiologiczne:
Cystoureterografia mikcyjna-
Cystoureterografia mikcyjna-
Jest
Jest
badaniem
badaniem
które, wykonuje się przede
które, wykonuje się przede
wszystkim w celu oceny morfologii
wszystkim w celu oceny morfologii
pęcherzyka moczowego i dróg
pęcherzyka moczowego i dróg
wyprowadzających mocz. Pozwala na
wyprowadzających mocz. Pozwala na
rozpoznanie odpływów pęcherzykowo-
rozpoznanie odpływów pęcherzykowo-
moczowodowych, stanowiących jedną z
moczowodowych, stanowiących jedną z
częstszych wad układu moczowego u dzieci.
częstszych wad układu moczowego u dzieci.
Ponadto dostarcza pewnych informacji
Ponadto dostarcza pewnych informacji
dotyczących funkcji gromadzenia moczu i
dotyczących funkcji gromadzenia moczu i
opróżniania pęcherzyka moczowego.
opróżniania pęcherzyka moczowego.
Wskazania do jej wykonania obejmują
Wskazania do jej wykonania obejmują
zakażenia układu moczowego, wady
zakażenia układu moczowego, wady
rozwojowe kręgosłupa i zewnętrznych
rozwojowe kręgosłupa i zewnętrznych
narządów płciowych oraz obecności
narządów płciowych oraz obecności
odpływów pęcherzowo-moczowodowych
odpływów pęcherzowo-moczowodowych
u rodzeństwa.
u rodzeństwa.
Badania radiologiczne:
Badania radiologiczne:
Tomografia komputerowa-
Tomografia komputerowa-
Jest to
Jest to
nowoczesna metoda pozwalająca na
nowoczesna metoda pozwalająca na
uzyskanie bardzo dokładnych obrazów
uzyskanie bardzo dokładnych obrazów
przekrojów narządów i tkanek za pomocą
przekrojów narządów i tkanek za pomocą
komputerowej obróbki obrazów
komputerowej obróbki obrazów
radiologicznych. W tomografii lampa
radiologicznych. W tomografii lampa
rentgenowska porusza się ruchem
rentgenowska porusza się ruchem
okrężnym wokół badanej warstwy, a
okrężnym wokół badanej warstwy, a
detektory, czyli odbiorniki, są
detektory, czyli odbiorniki, są
umieszczone na obwodzie koła. W efekcie
umieszczone na obwodzie koła. W efekcie
powstaje obraz bardzo precyzyjny.
powstaje obraz bardzo precyzyjny.
Badanie trwa około 30-60min. Pacjent jest
Badanie trwa około 30-60min. Pacjent jest
badany w pozycji leżącej za pomocą
badany w pozycji leżącej za pomocą
poruszających się wokół niego głowic.
poruszających się wokół niego głowic.
Badanie służy do oceny kształtu, struktury
Badanie służy do oceny kształtu, struktury
i wielkości narządów.
i wielkości narządów.
Biopsja nerki:
Biopsja nerki:
Jest to badanie polegające na pobraniu
Jest to badanie polegające na pobraniu
wycinka nerki do dalszych badań
wycinka nerki do dalszych badań
histopatologicznych, badań pod
histopatologicznych, badań pod
mikroskopem elektronowym i
mikroskopem elektronowym i
immunoluorescencyjnym. Prawidłowa ocena
immunoluorescencyjnym. Prawidłowa ocena
morfologii na poziomie tkankowym i
morfologii na poziomie tkankowym i
komórkowym pozwala na ocenę stopnia
komórkowym pozwala na ocenę stopnia
rozwoju choroby, ułatwia klasyfikację oraz
rozwoju choroby, ułatwia klasyfikację oraz
ustalenie rokowania. U małych dzięki biopsja
ustalenie rokowania. U małych dzięki biopsja
nerki jest wykonywana metodą otwartą,
nerki jest wykonywana metodą otwartą,
operacyjną. U starszych dzieci i dorosłych
operacyjną. U starszych dzieci i dorosłych
matą przezskórną. Powikłania po tym
matą przezskórną. Powikłania po tym
zabiegu występują bardzo rzadko. Lecz może
zabiegu występują bardzo rzadko. Lecz może
się pojawić krótkotrwały krwiomocz lub
się pojawić krótkotrwały krwiomocz lub
krwinkomocz, rzadko krwiak nerki. Biopsja
krwinkomocz, rzadko krwiak nerki. Biopsja
jest niezbędna przy ostrej niewydolności
jest niezbędna przy ostrej niewydolności
nerek, długotrwałym białkomoczu lub
nerek, długotrwałym białkomoczu lub
krwinkomoczu.
krwinkomoczu.
Wady wrodzone układu
Wady wrodzone układu
moczowego:
moczowego:
Mogą one obejmować zarówno zaburzenia
Mogą one obejmować zarówno zaburzenia
liczby, jak i połączenia nerek, wady
liczby, jak i połączenia nerek, wady
budowy miąższu nerkowego oraz wada
budowy miąższu nerkowego oraz wada
dróg odprowadzających mocz.
dróg odprowadzających mocz.
Wady wrodzone układu
Wady wrodzone układu
moczowego:
moczowego:
Brak/niedorozwój jednej nerki-
Brak/niedorozwój jednej nerki-
jest to
jest to
wada przypadkowo wykrywana w czasie
wada przypadkowo wykrywana w czasie
badania USG. Nie daje objawów, bo druga
badania USG. Nie daje objawów, bo druga
dobrze działająca nerka zwykle przejmuje
dobrze działająca nerka zwykle przejmuje
wszystkie funkcje.
wszystkie funkcje.
Torbielowatość nerek-
Torbielowatość nerek-
jest
jest
uwarunkowana genetycznie, może się
uwarunkowana genetycznie, może się
ujawniać w okresie dziecięcym, jak i w
ujawniać w okresie dziecięcym, jak i w
życiu dorosłym. Jej istotą jest obecność
życiu dorosłym. Jej istotą jest obecność
torbieli w obu nerkach, co z czasem może
torbieli w obu nerkach, co z czasem może
doprowadzić do ich niewydolności.
doprowadzić do ich niewydolności.
Wady wrodzone układu
Wady wrodzone układu
moczowego:
moczowego:
Ektopia nerki-
Ektopia nerki-
utrwalone nieprawidłowe
utrwalone nieprawidłowe
położenie nerek, zwykle w miednicy,
położenie nerek, zwykle w miednicy,
często połączone z dysplazją. Może mu
często połączone z dysplazją. Może mu
towarzyszyć przemieszczenie nerki na
towarzyszyć przemieszczenie nerki na
stronę przeciwną. Rozpoznanie ma
stronę przeciwną. Rozpoznanie ma
miejsce przy badaniu występującym w
miejsce przy badaniu występującym w
zaburzeniach w odpływie moczu z
zaburzeniach w odpływie moczu z
towarzyszącymi zakażeniami układu
towarzyszącymi zakażeniami układu
moczowego.
moczowego.
Wodonercze-
Wodonercze-
jego przyczyną jest
jego przyczyną jest
utrudniony odpływ moczu z miedniczki
utrudniony odpływ moczu z miedniczki
spowodowany różnymi przeszkodami,
spowodowany różnymi przeszkodami,
najczęściej podmiedniczkowym
najczęściej podmiedniczkowym
zwężeniem moczu. Zastój ten doprowadza
zwężeniem moczu. Zastój ten doprowadza
do zaniku miąższu nerki.
do zaniku miąższu nerki.
Wady wrodzone układu
Wady wrodzone układu
moczowego:
moczowego:
Moczowód podwójny-
Moczowód podwójny-
zdwojenie
zdwojenie
moczowodu może być całkowite lub
moczowodu może być całkowite lub
częściowe. Czasem występuje obustronnie.
częściowe. Czasem występuje obustronnie.
Ujście pęcherzykowe moczowodu
Ujście pęcherzykowe moczowodu
podwójnego ulega często przemieszczeniu i
podwójnego ulega często przemieszczeniu i
może być powikłane obecnością torbieli
może być powikłane obecnością torbieli
ujścia moczowodu. Wtedy leczenie polega na
ujścia moczowodu. Wtedy leczenie polega na
usunięciu dodatkowego moczowodu i górnej,
usunięciu dodatkowego moczowodu i górnej,
zdrowej części nerki.
zdrowej części nerki.
Odpływ pęcherzykowo-moczowy-
Odpływ pęcherzykowo-moczowy-
to
to
wsteczny odpływ moczowodów z pęcherza
wsteczny odpływ moczowodów z pęcherza
moczowego. Przy współistnieniu zakażenia
moczowego. Przy współistnieniu zakażenia
pojawia się niebezpieczeństwo uszkodzenia
pojawia się niebezpieczeństwo uszkodzenia
miąższu nerki, co może polegać na
miąższu nerki, co może polegać na
długotrwałej terapii odkażającej lub na
długotrwałej terapii odkażającej lub na
operacyjnej korekcie.
operacyjnej korekcie.
Zakażenie układu
Zakażenie układu
moczowego
moczowego
To stan wtargnięcia drobnoustrojów do
To stan wtargnięcia drobnoustrojów do
jałowych dróg moczowych. U zdrowego
jałowych dróg moczowych. U zdrowego
dziecka mocz znajduje się w drogach
dziecka mocz znajduje się w drogach
moczowych i jest jałowy. Najlepszą
moczowych i jest jałowy. Najlepszą
metodą pobrania moczu jest nakłucie
metodą pobrania moczu jest nakłucie
nabłonkowe , które wykonywanie jest dość
nabłonkowe , które wykonywanie jest dość
rzadko, gdyż rozpoznanie stawia się na
rzadko, gdyż rozpoznanie stawia się na
podstawie wyniku posiewu moczu
podstawie wyniku posiewu moczu
pobranego do woreczka przyklejonego
pobranego do woreczka przyklejonego
pod skórą. Dopiero stwierdzenie wzrostu
pod skórą. Dopiero stwierdzenie wzrostu
tego samego drobnoustroju u dwóch lub
tego samego drobnoustroju u dwóch lub
trzech niezależnie pobranych próbkach
trzech niezależnie pobranych próbkach
moczu decyduje o rozpoznaniu zakażenia
moczu decyduje o rozpoznaniu zakażenia
moczowego.
moczowego.
Zakażenie układu
Zakażenie układu
moczowego
moczowego
Stany ułatwiające rozwój zakażenia:
Stany ułatwiające rozwój zakażenia:
- płeć żeńska,
- płeć żeńska,
- współistnienie wad w układzie
- współistnienie wad w układzie
moczowym,
moczowym,
- okres nauki toalety ciała,
- okres nauki toalety ciała,
- zaburzenia czynnościowe oddawania
- zaburzenia czynnościowe oddawania
moczu,
moczu,
- kąpiele w wannie z urządzeniami do
- kąpiele w wannie z urządzeniami do
wytwarzania bąbelków,
wytwarzania bąbelków,
- ciasne ubranie,
- ciasne ubranie,
- zaparcia,
- zaparcia,
- aktywność seksualna,
- aktywność seksualna,
- zabiegi w obrębie dróg moczowych.
- zabiegi w obrębie dróg moczowych.
Zakażenie układu
Zakażenie układu
moczowego
moczowego
Objawy:
Objawy:
Choroba ta może przebiegać
Choroba ta może przebiegać
bezobjawowo. U małych dzieci symptomy
bezobjawowo. U małych dzieci symptomy
mogą być nie charakterystyczne i
mogą być nie charakterystyczne i
utrudniać rozpoznanie choroby. Zalicza się
utrudniać rozpoznanie choroby. Zalicza się
do nich, brak łaknienia, stany gorączkowe,
do nich, brak łaknienia, stany gorączkowe,
niepokój brak przyrostu masy i
niepokój brak przyrostu masy i
przedłużona żółtaczka. Razem z nimi
przedłużona żółtaczka. Razem z nimi
mogą występować ostre odmiedniczkowe
mogą występować ostre odmiedniczkowe
zapalenie nerek.U starszych dzieci
zapalenie nerek.U starszych dzieci
objawami są też, parcie na pęcherz i ból
objawami są też, parcie na pęcherz i ból
przy jego oddawaniu. Przy zapaleniu
przy jego oddawaniu. Przy zapaleniu
występuje również krwinkomocz i
występuje również krwinkomocz i
leukocyturia. Może występować także
leukocyturia. Może występować także
nocne moczenie bóle całego brzucha,
nocne moczenie bóle całego brzucha,
nudności, wymioty i stany gorączkowe.
nudności, wymioty i stany gorączkowe.
Zakażenie układu
Zakażenie układu
moczowego
moczowego
Leczenie
Leczenie
Leczenie powinno być zaczęte jeszcze przed
Leczenie powinno być zaczęte jeszcze przed
uzyskaniem wyników badań. Skuteczność
uzyskaniem wyników badań. Skuteczność
leczenia farmakologicznego zależy od poprawy
leczenia farmakologicznego zależy od poprawy
warunków anatomicznych i czynnościowych.
warunków anatomicznych i czynnościowych.
Określony czas leczenia jest ciągle tematem
Określony czas leczenia jest ciągle tematem
dyskusji. Według większości powinno być
dyskusji. Według większości powinno być
natychmiastowe i długotrwałe. Ma na celu
natychmiastowe i długotrwałe. Ma na celu
wyjałowienie układu moczowego, usunięcie
wyjałowienie układu moczowego, usunięcie
przyczyn i zapobieganie
przyczyn i zapobieganie
nawrotom.Bezwzględnym wskazaniem do
nawrotom.Bezwzględnym wskazaniem do
leczenia natychmiastowego jest posocznica i
leczenia natychmiastowego jest posocznica i
ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek.
ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek.
Antybiotyki są półsyntetyczne penicyliny,
Antybiotyki są półsyntetyczne penicyliny,
cefelosporyny i antybiotyki aminoglikozydowe i
cefelosporyny i antybiotyki aminoglikozydowe i
polipeptydowe.Okres leczenia wynosi od7 do14
polipeptydowe.Okres leczenia wynosi od7 do14
dni. Jeśli stan dziecka poprawi się można zmienić
dni. Jeśli stan dziecka poprawi się można zmienić
preparat pozajelitowy na doustny.
preparat pozajelitowy na doustny.
Kamica układu
Kamica układu
moczowego:
moczowego:
Polega ona na wytrącaniu się w drogach
Polega ona na wytrącaniu się w drogach
moczowych nierozpuszczalnych złogów
moczowych nierozpuszczalnych złogów
substancji chemicznych stanowiących
substancji chemicznych stanowiących
prawidłowy lub patologiczny składnik
prawidłowy lub patologiczny składnik
moczu. Występuje dwukrotnie częściej u
moczu. Występuje dwukrotnie częściej u
mężczyzn niż u kobiet. Pojawia się raczej
mężczyzn niż u kobiet. Pojawia się raczej
u ludzi młodych, między 20 a 40 rokiem
u ludzi młodych, między 20 a 40 rokiem
życia. Dotyka prawie jednej dziesiątej
życia. Dotyka prawie jednej dziesiątej
populacji. Chorują także dzieci.
populacji. Chorują także dzieci.
Wytrącanie się kamieni występuje wtedy
Wytrącanie się kamieni występuje wtedy
gdy stężenie związków wchodzących w
gdy stężenie związków wchodzących w
ich skład przekracza próg
ich skład przekracza próg
rozpuszczalności. Powiększanie kamieni
rozpuszczalności. Powiększanie kamieni
może prowadzić do całkowitej
może prowadzić do całkowitej
niedrożności dróg moczowych i do
niedrożności dróg moczowych i do
zniszczenia miąższu nerkowego.
zniszczenia miąższu nerkowego.
Kamica układu
Kamica układu
moczowego:
moczowego:
Tworzenie się kamieni w drogach
Tworzenie się kamieni w drogach
moczowych zależy przede wszystkim od
moczowych zależy przede wszystkim od
składników zawartych w moczu, odczynu
składników zawartych w moczu, odczynu
moczu, oraz zaburzeń wydalania moczu.
moczu, oraz zaburzeń wydalania moczu.
Inną przyczyną może być guz gruczołu
Inną przyczyną może być guz gruczołu
przytarczycowego. Nadmiar witaminy D
przytarczycowego. Nadmiar witaminy D
zwiększa ilość wapnia wchłanianego w
zwiększa ilość wapnia wchłanianego w
przewodzie pokarmowym i może
przewodzie pokarmowym i może
prowadzić do powstania złogów.
prowadzić do powstania złogów.
Przyczyną tej choroby bywa też
Przyczyną tej choroby bywa też
zwiększone wydalanie kwasu moczowego
zwiększone wydalanie kwasu moczowego
w dnie moczanowej.
w dnie moczanowej.
Zespół nerczycowy:
Zespół nerczycowy:
Patogeneza i obraz kliniczny:
Patogeneza i obraz kliniczny:
Charakteryzuje się objawami klinicznymi i
Charakteryzuje się objawami klinicznymi i
biochemicznymi wywołanymi
biochemicznymi wywołanymi
białkomoczem przekraczającym
białkomoczem przekraczającym
możliwości kompensacyjne ustroju.
możliwości kompensacyjne ustroju.
Rozpoznajemy go gdy białkomocz
Rozpoznajemy go gdy białkomocz
przekracza 40 mg/m
przekracza 40 mg/m
2
2
/godz. Objawom
/godz. Objawom
klinicznym towarzyszą; obrzęki,
klinicznym towarzyszą; obrzęki,
hipowolemia, nadkrzepliwość krwi i
hipowolemia, nadkrzepliwość krwi i
zwiększona wrażliwość na infekcje. Zespół
zwiększona wrażliwość na infekcje. Zespół
nerczycowy to nie jednostka nozolgiczna,
nerczycowy to nie jednostka nozolgiczna,
ale zespół objawów, który może rozwijać
ale zespół objawów, który może rozwijać
się w przebiegu różnych chorób. U części
się w przebiegu różnych chorób. U części
chorych stwierdza się skłonności do
chorych stwierdza się skłonności do
zatrzymywania jonu sodowego co
zatrzymywania jonu sodowego co
prowadzi do zaburzeń immunologicznych.
prowadzi do zaburzeń immunologicznych.
Zespół nerczycowy:
Zespół nerczycowy:
Leczenie objawowe:
Leczenie objawowe:
Objawy
Cel leczenia
Leki
Kryza nerczycowa
Zwiększenie objętości
wewnątrznaczyniowej
Albuminy, dekstran,
furosemid
Przewodnienie
Zmniejszenie obrzęków Leki moczopędne
Nadciśnienie
Obniżenie RR
Inhibitory ACE,
BloeryAT1
Zakażenia
Profilaktyka
Antybiotyki,
szczepionki
Nadkrzepliwość
Zapobieganie CH Z-Z
Leki przeciwkrzepliwe
Hiperlipidemia
Zapobieganie
miażdżycy
Inhibitory HMG-CoA
reduktazy
Zaburzenia hormonalne
Przywrócenie
prawidłowej funkcji
hormonalnej
Substytucja
hormonalna
Utrata białka
Obniżenie GFR
NLPZ, inhibitory ACE.
Zespół nerczycowy:
Zespół nerczycowy:
Leczenie immunologiczne
Leczenie immunologiczne
Leczenie to obejmuje wiele leków
Leczenie to obejmuje wiele leków
takich
takich
jak np., kortykosteroidy, cyklofosfamid,
jak np., kortykosteroidy, cyklofosfamid,
chlorambucyl, cyklosporyna A,
chlorambucyl, cyklosporyna A,
mykofenolan mofetylu, lewamizol.
mykofenolan mofetylu, lewamizol.
Rzadziej sięga się do innych prób z
Rzadziej sięga się do innych prób z
zastosowaniem takich leków jak
zastosowaniem takich leków jak
takrolimus, azatriopryna, merkatropuryna,
takrolimus, azatriopryna, merkatropuryna,
indometacyna, ibuprofen czy winkrystyna.
indometacyna, ibuprofen czy winkrystyna.
Zespól nerczycowy:
Zespól nerczycowy:
Leczenie wspomagające:
Leczenie wspomagające:
Inhibitory ACE-
Inhibitory ACE-
polega na zmniejszeniu
polega na zmniejszeniu
ciśnienia wewnątrzkłebuszkowego,
ciśnienia wewnątrzkłebuszkowego,
zmniejszeniu syntezy Ang II i syntezy
zmniejszeniu syntezy Ang II i syntezy
macierzy pozakomórkowej.
macierzy pozakomórkowej.
Blokery receptora AT1-
Blokery receptora AT1-
hamują aktywność
hamują aktywność
receptora AT1 dla angiotensyny II.
receptora AT1 dla angiotensyny II.
Ostra niewydolność nerek:
Ostra niewydolność nerek:
Jest to stan chorobowy, w którym
Jest to stan chorobowy, w którym
dochodzi do nagłego pogorszenie funkcji
dochodzi do nagłego pogorszenie funkcji
nerek, czego następstwem jest
nerek, czego następstwem jest
nagromadzenie w ustroju produktów
nagromadzenie w ustroju produktów
przemiany materii oraz wiele zaburzeń
przemiany materii oraz wiele zaburzeń
metabolicznych. Spośród wielu toksyn
metabolicznych. Spośród wielu toksyn
mocznicowych można wymienić
mocznicowych można wymienić
guanidynę metyloguanidynę,
guanidynę metyloguanidynę,
indoksylosiarczany, miozytol i
indoksylosiarczany, miozytol i
inozytol.Toksyny te wpływają hamująco na
inozytol.Toksyny te wpływają hamująco na
na ATPazę sodowo-potasową, upośledzają
na ATPazę sodowo-potasową, upośledzają
komórkowy transport kwasów
komórkowy transport kwasów
organicznych, hamują metabolizm
organicznych, hamują metabolizm
glukozy i ertropoezę. Obniżają odporność
glukozy i ertropoezę. Obniżają odporność
osmotyczną erytrocytów, powodują bóle
osmotyczną erytrocytów, powodują bóle
głowy, wymioty i jadłowstręt, zaburzenia
głowy, wymioty i jadłowstręt, zaburzenia
agregacji płytek, zaburzenia fagocytozy
agregacji płytek, zaburzenia fagocytozy
granulocytów obojętnochłonnych.
granulocytów obojętnochłonnych.
Ostra niewydolność nerek:
Ostra niewydolność nerek:
Może ona rozwijać się w przebiegu ostrych
Może ona rozwijać się w przebiegu ostrych
chorób nerek oraz wielu chorób
chorób nerek oraz wielu chorób
ogólnoustrojowych.
ogólnoustrojowych.
Przyczyny niewydolności nerek:
Przyczyny niewydolności nerek:
1) Przyczyny pozanerkowe: wady odpływu
1) Przyczyny pozanerkowe: wady odpływu
moczu, odpływy pęcherzowo- moczowe,
moczu, odpływy pęcherzowo- moczowe,
kamienie i skrzepy krwi.
kamienie i skrzepy krwi.
2) Przyczyny przednerkowe: spadek objętości
2) Przyczyny przednerkowe: spadek objętości
osocza-biegunka, spadek stężenia albumin,
osocza-biegunka, spadek stężenia albumin,
rozszerzenie naczyń.
rozszerzenie naczyń.
3) Przyczyny nerkowe: przedkłebuszkowe-
3) Przyczyny nerkowe: przedkłebuszkowe-
guzy, zakrzep tętnic nerkowych, choroby
guzy, zakrzep tętnic nerkowych, choroby
naczyń nerkowych; choroby kłębuszków
naczyń nerkowych; choroby kłębuszków
nerkowych- Kłębuszkowe zapalenie nerek;
nerkowych- Kłębuszkowe zapalenie nerek;
pozakłębuszkowe- wewnątrznaczyniowa
pozakłębuszkowe- wewnątrznaczyniowa
obstrukcja, choroby okołonaczyniowe,
obstrukcja, choroby okołonaczyniowe,
zapalenia śródmiąszowe, guzy,
zapalenia śródmiąszowe, guzy,
torbielowatość nerek, Martwica cewek
torbielowatość nerek, Martwica cewek
nerkowych.
nerkowych.
Ostra niewydolność
Ostra niewydolność
nerek:
nerek:
Postępowanie lecznicze u chorego obejmuje:
Postępowanie lecznicze u chorego obejmuje:
1)Unikanie potencjalnych przyczyn tej choroby:
1)Unikanie potencjalnych przyczyn tej choroby:
-nieprawidłowy bilans płynów u chorych
-nieprawidłowy bilans płynów u chorych
wymagających nawadniania;
wymagających nawadniania;
-niezgodne przetoczenia krwi,
-niezgodne przetoczenia krwi,
- Stosowanie środków kontrastowych
- Stosowanie środków kontrastowych
niepotrzebnie,
niepotrzebnie,
- stosowanie środków nefrotoksycznych.
- stosowanie środków nefrotoksycznych.
2)Szybkie wyrównanie/usunięcie przyczyn
2)Szybkie wyrównanie/usunięcie przyczyn
przednerkowych:
przednerkowych:
-właściwe i szybkie wyrównanie niedoboru wody,
-właściwe i szybkie wyrównanie niedoboru wody,
-pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego i temp,
-pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego i temp,
- rozważenie środków o działaniu inotropowo
- rozważenie środków o działaniu inotropowo
dodatnim,
dodatnim,
3)Utrzymanie diurezy:
3)Utrzymanie diurezy:
-odpowiednie nawadnianie,
-odpowiednie nawadnianie,
-ewentualne włączenie do leczenie dopaminy
-ewentualne włączenie do leczenie dopaminy
4)Ograniczenie płynów, przy współistnienia cech
4)Ograniczenie płynów, przy współistnienia cech
przewodnienia;
przewodnienia;
Ostra niewydolność
Ostra niewydolność
nerek:
nerek:
5)Leczenie zaburzeń metabolicznych,
5)Leczenie zaburzeń metabolicznych,
takich jak hiperkaliemia, kwasica
takich jak hiperkaliemia, kwasica
metaboliczna,
metaboliczna,
6)Usunięcie pozanerkowych przyczyn tej
6)Usunięcie pozanerkowych przyczyn tej
choroby w przypadku ich istnienia,
choroby w przypadku ich istnienia,
7)Monitorowanie postępu leczenia w
7)Monitorowanie postępu leczenia w
zakresie:
zakresie:
-bilansu płynów i kontroli masy ciała 2x
-bilansu płynów i kontroli masy ciała 2x
dziennie,
dziennie,
-badania krwi
-badania krwi
8)Rozważenie ewentualnych wskazań do
8)Rozważenie ewentualnych wskazań do
leczenie nerkozastępczego,
leczenie nerkozastępczego,
9)Leczenie choroby podstawowej.
9)Leczenie choroby podstawowej.
Przewlekła
Przewlekła
niewydolność nerek:
niewydolność nerek:
Najczęstszą przyczyną tej choroby u
Najczęstszą przyczyną tej choroby u
dzieci są: zapalenia kłębuszków
dzieci są: zapalenia kłębuszków
nerkowych, odmiedniczkowe zapalenie
nerkowych, odmiedniczkowe zapalenie
nerek i uropatie zaporowe, hipoplazje i
nerek i uropatie zaporowe, hipoplazje i
dysplazje nerek, wrodzone nefropatie,
dysplazje nerek, wrodzone nefropatie,
schorzenia naczyniowe, zakrzepy.
schorzenia naczyniowe, zakrzepy.
Objawy przewlekłej niewydolności nerek
Objawy przewlekłej niewydolności nerek
obejmują zachamowanie tempa wzrostu,
obejmują zachamowanie tempa wzrostu,
ograniczenie rezerwy wysiłkowej,
ograniczenie rezerwy wysiłkowej,
męczliwość, bladość, ograniczenie
męczliwość, bladość, ograniczenie
zdolności percepcyjnych i trudności w
zdolności percepcyjnych i trudności w
uczeniu się, nukturię, bóle kości i
uczeniu się, nukturię, bóle kości i
skłonności dotworzenia siniaków.
skłonności dotworzenia siniaków.
Przewlekła
Przewlekła
niewydolność nerek:
niewydolność nerek:
Przygotowując pacjenta do programu
Przygotowując pacjenta do programu
dializoterapii, najpierw powinno się
dializoterapii, najpierw powinno się
przedstawić rodzica i dzieciom zabieg. Często
przedstawić rodzica i dzieciom zabieg. Często
o wyborze dializy decyduje poza lekarzem
o wyborze dializy decyduje poza lekarzem
wizyta w domu chorego dziecka, pielęgniarki
wizyta w domu chorego dziecka, pielęgniarki
środowiskowej.
środowiskowej.
Wskazanie momentu rozpoczęcia dializy u
Wskazanie momentu rozpoczęcia dializy u
dziecka jest bardzo trudne. Nie powinno się
dziecka jest bardzo trudne. Nie powinno się
czekać do wystąpienia poważnych powikłań
czekać do wystąpienia poważnych powikłań
mocznicowych.Przygotowanie dzieci do
mocznicowych.Przygotowanie dzieci do
leczenia nerkozastępczego powinno
leczenia nerkozastępczego powinno
obejmować: zakończony program szczepień
obejmować: zakończony program szczepień
przeciwko wirusowemu zapaleni wątroby
przeciwko wirusowemu zapaleni wątroby
typu B, właściwą kontrolę nadciśnienia
typu B, właściwą kontrolę nadciśnienia
tętniczego, niedokrwistości.
tętniczego, niedokrwistości.
Przewlekła niewydolność
Przewlekła niewydolność
nerek:
nerek:
Wskazania do rozpoczęcia dializoterapii:
Wskazania do rozpoczęcia dializoterapii:
Wskazania wczesne:
Wskazania wczesne:
-
-
nasilenie objawów mocznicowych;
nasilenie objawów mocznicowych;
- pogorszenie funkcji percepcyjnych dziecka,
- pogorszenie funkcji percepcyjnych dziecka,
- wtórne problemy kostne,
- wtórne problemy kostne,
- zahamowanie tempa wzrostu,
- zahamowanie tempa wzrostu,
- opóźnienie dojrzewania płciowego,
- opóźnienie dojrzewania płciowego,
- zmiana jakości życia,
- zmiana jakości życia,
- nieprawidłowe wyniki badań.
- nieprawidłowe wyniki badań.
Wskazania bezwzględne
Wskazania bezwzględne
:
:
- śpiączka mocznicowa,
- śpiączka mocznicowa,
- mocznicowe zapalenie osierdzia,
- mocznicowe zapalenie osierdzia,
- objawowa polineuropatia obwodowa,
- objawowa polineuropatia obwodowa,
- hiperkaliemia,
- hiperkaliemia,
- poważna oliguria, anuria.
- poważna oliguria, anuria.
Leczenie dietetyczne w
Leczenie dietetyczne w
chorobach przewlekłych
chorobach przewlekłych
nerek:
nerek:
Dieta i edukacja dietetyczna stanowią
Dieta i edukacja dietetyczna stanowią
integralny element terapii przewlekłych
integralny element terapii przewlekłych
chorób nerek na każdym etapie. Wraz z
chorób nerek na każdym etapie. Wraz z
rozwojem procesu chorobowego zmieniają
rozwojem procesu chorobowego zmieniają
się również zalecenia żywieniowe.
się również zalecenia żywieniowe.
Wymaga to stałej, dobrej współpracy
Wymaga to stałej, dobrej współpracy
dietetyka z pacjentem, a nawet z jego
dietetyka z pacjentem, a nawet z jego
rodziną.
rodziną.