SWOBODA PRZEPŁYWU

KAPITAŁU

ZAKRES SPK

•

płatności i transgraniczne transfery
pieniędzy

•

inne transakcje
(np. inwestycje w nieruchomości)

•

systemy płatnicze

PODSTAWY PRAWNE

•

Traktat o EWG

•

Pierwsza i Druga Dyrektywa Kapitałowa (1960 i

1962) – 4 kategorie przepływów kapitałowych A-

D

•

Dyrektywy z 1986r. i z 1988r. – pełna

liberalizacja przepływów kapitałowych i płatności

•

Art. 63 - 66 TFUE !!! - zakazuje wszelkich

ograniczeń przepływu kapitału pomiędzy

Państwami Członkowskimi, ale także

pomiędzy Państwami Członkowskimi, a

innymi państwami.

ORZECZNICTWO ETS

•

Definicja podstawowych pojęć prawnych, relacje
pomiędzy SPK a innymi swobodami,
konsekwencje

•

Sprawy: Luisi i Carbone, Casati, Thompson

ORZECZNICTWO CD.

Orzecznictwo wskazuje, jakie środki uznaje
się za ograniczające przepływ kapitału np.

•

krajowy zakaz ustanowienia hipoteki w
walucie obcej,

•

dyskryminacyjne ograniczenia w nabywaniu i
zbywaniu nieruchomości,

•

środki podjęte przez Państwo Członkowskie w
celu zniechęcenia jego obywateli do
zaciągania pożyczek lub inwestowania w
innym Państwie Członkowskim.

KAPITAŁ A PŁATNOŚCI

Rozróżnienie:

•

Rzeczywisty przepływ kapitału

•

Płatności bieżące – odrębne reżimy prawne!

PRZEPŁYW KAPITAŁU

•

Jednostronne przeniesienie wartości majątkowych
do innego państwa członkowskiego, które
pozbawione jest charakterystycznej dla płatności
wzajemności za towar czy usługę względnie
akcesoryjności ze stosunkiem pracy bądź
prowadzeniem przedsiębiorstwa

•

Brak charakteru WZAJEMNOŚCI!

PRZEPŁYW KAPITAŁU C.D.

•

Cel: realizacja samoistnej komercyjnej inwestycji
poza granicami państwa, ewentualne korzystanie
z jej efektów

„NOMENKLATURA DO

PRZEPŁYWU KAPITAŁU”

•

Inwestycje bezpośrednie – zakładanie i nabywanie
przedsiębiorstw oraz oddziałów, udział w nich,
długoterminowe pożyczki lub reinwestycje zysków
mające na celu utrzymanie związków ekonomicznych;

•

Zakup i sprzedaż nieruchomości przez cudzoziemców w
państwie i przez obywateli za granicą;

•

Zakup i sprzedaż oraz transakcje z udziałem papierów
wartościowych – akcji, obligacji, obrót jednostkami
funduszy inwestycyjnych oraz innymi instrumentami
finansowymi, łącznie z dopuszczenie na zagraniczny
rynek krajowy papierów wartościowych

„NOMENKLATURA DO

PRZEPŁYWU KAPITAŁU”C.D.

•

Pożyczki i kredyty również połączone

z transakcjami handlowymi lub

usługami z udziałem obywateli UE

•

Połączenia, gwarancje i prawa

zastawu

•

Transfery w związku z realizacją

kontraktów ubezpieczeniowych

•

Przepływy kapitału o charakterze o

charakterze osobistym (darowizny,

spadki, transfery imigrantów)

„NOMENKLATURA DO PRZEPŁYWU

KAPITAŁU”C.D.

•

Fizyczny wwóz i wywóz aktywów majątkowych-
papierów wartościowych i środków płatniczych

•

Tzw. Pozostały przepływ kapitału (pobieranie
podatków, odszkodowania, honoraria i inne
należności regulowane prawem własności
intelektualnej)

Za sprawą tak szerokiego ujęcia przepływu kapitału

aktualnie każda osoba fizyczna i prawna może
realizować wszystkie transakcje kapitałowe, wraz z
krótkoterminowymi a także korzystać bez
ograniczeń, głównie dewizowych bądź związanych z
prowadzeniem kont, systemu finansowego w innych
państwach członkowskich. Pozwala to głównie na
swobodne inwestycje, lokowanie środków
finansowych w instytucjach finansowych lub
zaciąganie kredytów. Prawo wspólnotowe daje
możliwość negowania zarówno barier np. w
nabywaniu akcji w krajowych spółkach poprzez
podmioty z innych państw członkowskich, jak i
ograniczenia, które podczas inwestycji za granicą
natrafiają w świetle prawa krajowego danego
państwa, jego własne spółki.

DOPUSZCZALNE OGRANICZENIA

TRAKTATOWE

•

art. 65 TFUE pozostawia państwom niewielki

margines w tym względzie

•

Kontrola sądowa = bezpośrednia skuteczność

przepisów traktatowych

•

Przepisy podatkowe, ustalanie procedur

zgłaszania przepływu kapitału, porządek i

bezpieczeństwo publiczne.

•

KONTROLA zamiast ograniczeń

•

Niemalże całkowita liberalizacja SPK

GWARANCJE OCHRONY

•

art. 65 – wyklucza protekcjonizm i realizację
partykularnych celów polityki gospodarczej

•

Podjęcie konkretnych środków jest możliwe tylko
przy braku odpowiednich norm prawa
wspólnotowego

•

Sprawy: Aldo Bordessa, Svensson

STOSUNKI Z PAŃSTWAMI TRZECIMI

•

Państwa członkowskie mogą powoływać się na

przesłanki z art. 65 TFUE

•

Sprawa Sanz de Lera

(postępowanie karne wszczęte

przez władze hiszpańskie przeciwko osobom próbującym

wywieźć z Hiszpanii do Turcji i Szwajcarii kwoty, które

przekraczały dopuszczalne limity. Trybunał zadecydował, ze

wymaganie owych pozwoleń jest sprzeczne z prawem

wspólnotowym i nie uznał argumentu władz hiszpańskich

tłumaczących konieczność ich stosowania względami

porządku publicznego, wskazując na naruszenie zasady

proporcjonalności. Nie wykluczył z kolei uzależnienia

wywozu od samego uprzedniego zgłoszenia, które

zwłaszcza w niektórych przypadkach jest niezbędne celem

zagwarantowania właściwego nadzoru i sprawnego

zapobiegania choćby przestępczości zorganizowanej,

terroryzmowi, handlowi narkotykami etc. – jednocześnie

bez naruszenia swobód zagwarantowanych Traktatem)

STOSUNKI Z PAŃSTWAMI TRZECIMI

C.D.

•

Sposobność wyłączeń przepływu kapitału (art.

63 TFUE Rada może przyjąć na czas 6 mies.

środki ochronne, mają one za zadanie ochronę

przed zagrożeniem unii gospodarczej i

walutowej)

•

Sankcje np. zerwanie lub ograniczenie

stosunków gospodarczych z jednym albo

kilkoma państwami trzecimi

•

Rozporządzenie o ograniczeniach służących

zwalczaniu terroryzmu – wprowadza zakaz

udostępniania zasobów finansowych, łącznie z

gwarancjami oraz pożyczkami, podmiotom

figurującym na liście sporządzonej przez Radę,

a dla należących do nich środków obowiązek

zamrożenia.

OBRÓT NIERUCHOMOŚCIAMI

•

Prawo obywateli UE

•

CEL !

Sprawy: KE v. Grecja, KE v. Włochy

•

Dotyczy nieruchomości traktowanych jako
samoistne dobro inwestycyjne oraz
nabywanie tzw. drugich domów i posiadłości
letnich

•

Formy utrudniania obrotu nieruchomościami
(sprawa Konle v. Austria)

ROZLICZENIA TRANSGRANICZNE

•

Przelewy – Dyrektywa 97/5 dotycząca przelewów

transgranicznych wprowadza obowiązek zorganizowania przez

instytucje kredytowe, szybkiego, pewnego oraz niedrogiego

przelewu, który cechuje się przejrzystością, chroni od

podwójnych opłat a także zapewnia odszkodowania za jego

naruszenie. Regulacja jednorazowych przelewów

nieprzekraczających 50 000 euro.

•

Płatności w euro – Rozporządzenie 2560/2001 dotyczące

płatności transgranicznych w euro. Celem jest zapewnienie,

aby strefa euro była traktowana jako sfera płatności krajowych.

Od 2006 roku do wysokości 50 000€ opłaty za płatności

transgraniczne w euro nie powinny przekraczać opłat za

wewnątrzkrajowe płatności w tej walucie. Rozporządzenie

stwarza obowiązek informowania klienta na piśmie o opłatach

za płatności transgraniczne.

PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY I

FINANSOWANIE TERRORYZMU

•

Przepisy dyrektywy 91/308 o ochronie systemu

finansowego przed wykorzystaniem do prania

brudnych pieniędzy

Cel:

•

Zwiększenie skuteczności działań władz w walce

ze zorganizowaną przestępczością oraz ochrona

stabilności i wiarygodności systemu bankowego.

CD.

•

Wpływ rozwiązań międzynarodowych

•

Państwa członkowskie muszą uznać proceder
prania pieniędzy za przestępstwo, zakazać go,
ewentualnie ukarać.

•

Instytucje finansowe – system zabezpieczeń
(każda transakcja pow. 15 tys.€)

C.D

•

Działania zawarte w Dyrektywie:

- zamianę lub przeniesienie mienia, o której podmiot dokonujący

tego wie, iż pochodzi ono z działalności o charakterze

przestępczym (bądź jest następstwem uczestnictwa w tego typu

aktywności), które mają na celu zatajenie jego nielegalnego

pochodzenia lub udzielenie pomocy osobie biorącej udział w

działaniach takiego typu, mających na celu uniknięcie skutków

prawnych jej postępowania;

- ukrycie (zatajenie, zamaskowanie) prawdziwego charakteru,

źródła, miejsca przechowywania, przemieszczania oraz cesji

praw związanych z mieniem albo jego własnością, o której

wiadomo, że jest efektem działalności przestępczej;

- nabycie, posiadanie albo korzystanie z mienia, o którym w

momencie jego otrzymania było wiadomo, iż pochodzi z

działalności przestępczym (bądź jest następstwem uczestnictwa

w tego typu aktywności);

- udział, współsprawstwo, usiłowanie, pomocnictwo,

podżeganie, ułatwianie i doradzanie w działaniach

wymienionych powyżej

C.D.

Poprzez mienie w dyrektywie rozumiano wszelkiego

rodzaju aktywa materialne bądź niematerialne, ruchome
albo nieruchome a także dokumenty prawne lub
instrumenty uprawniające do korzystania z tego majątku
albo odsetki od aktywów. Starając się w równym stopniu
przeciwdziałać przeznaczeniu pieniędzy pochodzących z
legalnych bądź nielegalnych źródeł na cele
terrorystyczne wprowadzono definicję „finansowania
terroryzmu”. Oznacz ono bezpośrednie lub pośrednie
dostarczenie lub gromadzenie funduszy wszelkimi
sposobami z zamiarem ich użycia lub gromadzenie
funduszy wszelkimi sposobami, z zamiarem ich użycia
lub ze świadomością, że mają zostać użyte, w całości lub
w części w celu popełnienia któregokolwiek z
przestępstw określonych w art. 1-4 decyzji ramowej Rady
2002/475/WSiSW w sprawie zwalczania terroryzmu.

ZAKRES

Podmioty objęte obowiązkiem zwalczania prania pieniędzy i

finansowania terroryzmu:

•

Instytucje finansowe i kredytowe;

•

Audytorzy, zewnętrzni księgowi i doradcy podatkowi;

•

Notariusze oraz prawnicy wykonujący wolne zawody, kiedy
uczestniczą w imieniu i na rzecz swojego klienta, w
transakcjach finansowych albo dotyczących nieruchomości
względnie świadczą klientowi pomoc w planowaniu lub
realizowaniu transakcji dotyczących kupna i sprzedaży
nieruchomości bądź podmiotów gospodarczych; zarządzania
pieniędzmi, papierami wartościowymi albo innymi aktywami;
otwierania lub zarządzania kontami bankowymi, rachunkami
oszczędnościowymi lub rachunkami papierów wartościowych;
organizacji wkładu niezbędnego do tworzenia lub prowadzenia
działalności spółek lub zarządzania nimi; tworzenia lub
działalności turystów, spółek lub podobnych struktur bądź
zarządzania nimi;

•

Podmiotów świadczących usługi dla turystów lub

przedsiębiorstw, nieobjętych powyżej określonym

zakresem – jak np. działanie albo organizowanie dla innej

osoby możliwości działania w charakterze prezesa spółki

kapitałowej czy też wspólnika spółki osobowej oraz

zapewnienie siedziby i adresu działalności;

•

Pośredników w obrocie nieruchomościami;

•

Innych osób fizycznych albo prawnych handlujących

towarami, kiedy płatności są dokonywane w gotówce

powyżej 15 000€;

•

Kasyn ( w przypadku kasyn wszyscy klienci nabywający

lub wymieniający żetony do gry o wartości co najmniej 2

000€ powinni być identyfikowani, a ich tożsamość

weryfikowana. Kasyna, które podlegają nadzorowi

państwa powinny dokonywać owych czynności wraz z

rejestracją od razu przy wejściu lub przed wejściem do

kasyna, niezależnie od wartości zakupionych żetonów.

POLSKA A SPK

Polska w pełni akceptuje i wdraża acquis
communautaire w obszarze „Swobodny przepływ
kapitału”, z wyjątkiem części dotyczącej
nabywania nieruchomości w kraju oraz w
odniesieniu do możliwości dokonywania inwestycji
w sektorze transportu lotniczego.

OKRESY PRZEJŚCIOWE

Polska uzyskała dwa okresy przejściowe, w
trakcie których będzie mogła utrzymać przepisy
dotyczące nabywania nieruchomości:

•

okres pięcioletni dla nabywania tzw. "drugich
domów" przez cudzoziemców,

•

okres dwunastoletni dla nabywania
nieruchomości rolnych lub leśnych.