GLIKOZYDY

NASERCOWE

to grupa substancji

roślinnych od dawna

stosowanych w leczeniu

niewydolności mięśnia

sercowego

Pod względem fizjologicznym wykazują

działanie:

        Inotropowe dodatnie- czyli zwiększają siłę

skurczu.

        Tonotropowe dodatnie- nasilają napięcie włókien

mięśnia sercowego.

        Przedłużają fazę diastolityczną między

skurczami- działają chronotropowo ujemnie.

        Zwiększają objętość wyrzutową, zwalniają tętno.
        Wykazują działanie batmotropowe dodatnie-

zwiększają pobudliwość mięśni komór serca.

        Wpływają na układ przywspółczulny aktywując

go. Zwiększenie napięcia nerwu błędnego wpływa

hamująco na czynność węzła zatokowo-

przedsionkowego i węzła przedsionkowo-

komorowego, co przyczynia się do zwolnienia rytmu

serca.

        Wykazują działanie moczopędne.

PODZIAŁ

•

1.      Pod względem
budowy chemicznej:

 Glikozydy kardenolidowe

(kardenolidy)- mają
pięcioczłonowy
pierścień laktonowy

     Glikozydy

bufadienowe- mają
sześcioczłonowy
pierścień laktonowy.

 

     Pod względem czasu działania:

 

•

Grupa I- glikozydy krótko

działające, które nie

kumulują się w organizmie.

•

Grupa II- stanowią

glikozydy o średnim czasie

działania i zdolności

kumulacji; należą do nich

m.in.: lanatozyd C,

digoksyna, gitoksyna.

•

 Glikozydy grupy III- to

substancje długo działające,

silnie kumulujące się,

zaliczamy do nich lanatozyd

A, acetylodigitoksynę,

digitoksynę.

WSKAZANIA

• Głównym wskazaniem do

stosowanie glikozydów jest

leczenie niewydolności

krążenia pochodzenia

sercowego- w tym przypadku

znalazły zastosowanie

glikozydy naparstnicy i

cebuli morskiej, a w ostrej

strofantynę.

• Ta grupa leków używana jest

w terapii niemiarowości

nadkomorowych, głównie

migotania przedsionków,

trzepotanie przedsionków.

Mechanizm działania

na mięsień sercowy:

• Glikozydy

nasercowe mają
bezpośredni wpływ
na komórki robocze
serca (mięśniowe)
jak i na układ
przewodzący serca
(pęczek Hisa i
włókna Purkiniego).
Działają:

inotropowo dodatnio

• nasilają siłę skurczu włókien

sercowych. Mechanizm tego
działania polega na bezpośrednim
hamowaniu aktywności
trifosfatazy adenozynowej błon
komórkowych aktywowanych
przez jony Na + i K+ (jest to
inaczej Na+ K+ ATP-aza).

Chronotropowo ujemnie

• hamują częstotliwość pracy serca co

wynika z przedłużenia fazy rozkurczu
poprzez wpływ na autonomiczny układ
nerwowy – tak działają tylko glikozydy
naparstnic.

• - glikozydy miłka, konwalii, strofantusa

– nie zwalniają lub zwalniają w bardzo
małym stopniu pracę serca.

Tonotropowo dodatnio

• zwiększają fazę napięcia (tonus)

mięśnia sercowego w fazie
skurczu (jak w skurczu
izomerycznym).

• Dromotropowo ujemnie
• niwelują dodatkowe skurcze, które

zaburzają rytm pracy serca

Batmotropowo dodatnio

• powodują wzrost pobudliwości

mięśnia sercowego na bodźce –
jest to działanie niekorzystne –
może doprowadzić do migotania
przedsionków.

Surowce:

• Digitalis purpurae folium – rodzina

Scro

• phulariaceae- Trędownikowate

Mamy 3 serie glikozydów naparstnicy purpurowej:
I - seria A – pochodne digitoksygeniny:
- digitoksyna
- purpureaglikozyd A
II - seria B – pochodne gitoksygeniny:
- gitoksyna
- purpureaglikozyd B
III - seria C – pochodne gitaloksygeniny:
- gitaloksyna
- purpureaglikozyd E

• Digitalis lanatae folium – liść

naparstnicy wełnistej

• Do dzisiaj używany do izolacji:
• - Digoksyny – która wg FP VI należy do

wykazu A

• - Lanatozydu C – wg FP VI – Wykaz A i

został wycofany z lecznictwa ze względu
na małą dostępność biologiczną.

• Tu mamy 5 serii glikozydów:
• I seria A – pochodne digitoksygeniny:
• - lanatozyd A
• - digitoksyna
• - acetylodigitoksyna
• II seria B – pochodne digoksyny:
• - lanatozyd B
• - gitoksyna
• -acetylodigoksyna
• III seria C – pochodne digoksygeniny:
• - digoksyna są izolowane
• - lanatozyd C
• IV seria D – pochodne diginatygeniny:
• - lanatozyd D
• - acetylodinatygenina
• V seria E – pochodne gitaloksygeniny:
• - lanatozyd E
• - acetylogitaloksygenina

• Digoksyna – preparat Digoxin w

tabletkach i iniekcjach

• preparaty półsyntetyczne:

Bemecor, Medigox, Landicur

Adonidis vernalis Herba –

ziele miłka wiosennego -

rodzina Ranunculaceae

• glikozydy 0,2% - 0,8%
• - adonitoksyna
• - cymaryna
• - wernadigina
• - adonilid

Convallariae Herba –

ziele konwalii - rodzina

Liliaceae

• glikozydy 0,1% - 0,5%
• - konwalatoksyna glikozydy o

najsilniejszym działaniu nasercowym

• - lokundiozyd
• - konwalarozyd
• - konwalataksol
• - peryplolamnozyd

• Preparaty:
• Tinctura Convallariae titrata
• Cardiol C, Gutte cardiacae,

Convafort drażetki, Cardiosan fix –
mieszanka z głogiem

Bulbus Scillae – Cebula

morska (Oszloch

morski)

• bufadiamidy:
• - Glukscylaren A
• - Scylaren A – >hydroliza

enzymatyczna - > proscylarydyna A –
bez glukozy

• Preparaty:
• Proscillaridin
• Talusin

PRZYKŁADY:

• DIGOKSYNA-

otrzymywana z naparstnicy

purpurowej ( Digitalis

lanata), stężenie

terapeutyczne pojawia się

po 3 godzinach po podaniu

doustnym. Należy do

glikozydów o średniej

kumulacji i sile działania.

Dobrze wchłania się z

przewodu pokarmowego,

słabo wiąże się z białkami

osocza. Jednak pochodna

beta-metylodigoksyne,

znana jako BEMECOR,

znacznie lepiej wchłania się

z przewodu pokarmowego.

• LANATOZYD C-

glikozyd
napastnicy
wełnistej, słabiej
wchłania się z
przewodu
pokarmowego,
tylko w 20-40%.

•

PROSCYLARYDYNA
(Proscillaridin)-
otrzymywana jest ze
scylarenu-
macierzystego glikozydu
cebuli morskiej. Dobrze
wchłania się z przewodu
pokarmowego, słabo się
kumuluje i wykazuje
właściwości
moczopędne.

• KONWALATOKSY

NA- jest głównym

glikozydem

konwalii majowej,

wykazuje silne

działanie na

mięsień sercowy,

działa szybko, nie

kumuluje się i

wykazuje działanie

moczopędne

OBJAWY ZATRUCIA

• Pierwszymi symptomami są zazwyczaj

brak łaknienia, biegunka, nudności,
wymioty, bóle brzucha. Ze strony
ośrodkowego układu nerwowego mogą
pojawić się: bóle i zawroty głowy,
senność, zmęczenie, dezorientacja,
majaczenia, obserwuje się też zaburzenia
widzenia- postrzeganie przedmiotów w
kolorze żółtym i zielonym

• Najbardziej niebezpiecznymi objawami są

zaburzenia rytmu serca: rzadkoskurcz, blok

przedsionkowo- komorowy, częstoskurcz

komorowy, rozkojarzenie przedsionkowo-

komorowe.

• W razie przedawkowanie glikozydów

nasercowych- głównie digoksyny- stosuje się

preparaty potasu, fenytoinę, w stanach

zagrożenia życia specyficzne przeciwciała

immunizowanych owiec- Digitalis Antidot BM.

•  

DAWKOWANIE

 

• Działanie lecznicze opisywanej grupy

występuje po wysyceniu białek krwi i

mięśnia sercowego- dlatego stosowane są

dzienne dawki większe niż ilość leku

wydalanego z organizmu. Po wystąpieniu

efektu leczniczego podaje się dawki

podtrzymujące, czyli równe ilości

eliminowanej z organizmu. Glikozydy

naparstnicy stosuje się początkowo przez 3-4

dni w dawkach nasycających 0,5-1,2mg, aż

do uzyskania efektu terapeutycznego np.

Zniknięciu obrzęków, zwolnienia tętna lub

nawet wystąpienia pierwszych objawów

niepożądanych. Następnie zmniejsza się

dawkę dobową do 0,1-0,2mg.

surowce

• Miłek wiosenny

(Adonis vernalis