WSTRZĄS

(ang. SHOCK)

wkopacki©2006

DEFINICJA

JEST TO ZESPÓŁ REAKCJI

ORGANIZMU

(głównie układu krążenia)

NA KRYTYCZNE ZABURZENIE

UKRWIENIA NARZĄDÓW,

POWODUJĄCE NIEDOTLENIENIE

TKANEK

UKŁAD KRĄŻENIA

• NACZYNIA – jako droga transportu

krwi

• SERCE – jako pompa
• KREW – jako nośnik tlenu

TKANKA (NARZĄD) – jako odbiorca tlenu

SYTUACJE PROWADZĄCE DO

NIEDOTLENIENIA TKANEK

• niewłaściwy stan naczyń
• zła praca serca
• ubytek ilości (objętości) krwi krążącej

DEFICYT TLENU W UKŁADZIE KRĄŻENIA

DEFICYT TLENU W TKANKACH

REAKCJA OBRONNA

RODZAJE WSTRZĄSU

ZALEŻĄ ZASADNICZO OD PRZYCZYNY

WYJŚCIOWEJ

przykładowo:

zła praca serca

kardiogenny

utrata krwi

krwotoczny

W POCZĄTKOWEJ FAZIE

WSTRZĄSU ORGANIZM

BRONI SIĘ POPRZEZ

tzw. CENTRALIZACJĘ

KRĄŻENIA

A WIĘC GŁÓWNE OBJAWY

POCHODZĄ WŁAŚNIE Z UKŁADU KRĄŻENIA

CENTRALIZACJA KRĄŻENIA

JEST TO SPOSÓB

„SAMOOBRONY”

ORGANIZMU, POLEGAJĄCY NA

URUCHOMIENIU

MECHANIZMÓW, KTÓRE MAJĄ

ZAPEWNIĆ DOTLENIENIE

WAŻNYCH ŻYCIOWO

NARZĄDÓW

CENTRALIZACJA c.d.

BRONIMY UKRWIENIA (dotlenienia)

WAŻNYCH NARZĄDÓW, POŚWIĘCAJĄC

„MNIEJ WAŻNE”

Jak to rozumieć?

DLA PRZEŻYCIA, W SYTUACJI

KRYTYCZNEJ: MÓZG,SERCE,PŁUCA

MUSZĄ

dostać swoje,

a skóra, trzewia MOGĄ

ZACZEKAĆ

CENTRALIZACJA c.d.

NORMA

KRWOTOK

CENTRALIZACJA

MÓZG

SKÓRA

MÓZG

SKÓRA

MÓZG

SKÓRA

URUCHOMIENIE ZJAWISKA

CENTRALIZACJI

JEST ZATEM PRZYCZYNĄ

ROZWIJAJĄCEJ SIĘ

DYSPROPORCJI POMIĘDZY

ZAPOTRZEBOWANIEM TKANEK

NA TLEN,

A AKTUALNYMI MOŻLIWOŚCIAMI

ICH ZAOPATRZENIA

PODSTAWOWE,WCZESNE

OBJAWY WSTRZĄSU

-skurcz naczyń, również skórnych

(blada, chłodna skóra)

-wyrównawcze przyspieszenie tętna

-przyspieszenie i spłycenie oddechów

-zaburzenia świadomości

(deficyt tlenu w mózgu !!!)

WSTRZĄS NEUROGENNY (1)

NIECO INACZEJ…
• Z powodu zaburzeń przekazywania

sygnałów (uraz rdzenia), mózg
„nie wie”, co się dzieje niżej, a
zatem…

• …nie reaguje, nie wysyła sygnałów

do naczyń, nie następuje reakcja
obronna układu krążenia

WSTRZĄS NEUROGENNY (2)

• tutaj: zwolnienie tętna, a więc objaw

„przeciwny”

• wymaga zachowania szczególnej

czujności

• dla właściwego rozpoznania:
- wywiad
- mechanizm urazu
- wynik badania poszkodowanego

FAZY WSTRZĄSU

• WCZESNA

(bywa odwracalna – po

przerwaniu oddziaływania czynników

powodujących )

TO POLE DZIAŁALNOŚCI RATOWNIKÓW KSRG

ZNAJDŹ PRZYCZYNĘ,

A JEŻELI JEST TO MOŻLIWE,

USUŃ JĄ,DZIAŁAJ OBJAWOWO

• PÓŹNA

(nieodwracalna…)

POSTĘPOWANIE (1)

• OCEŃ ZDARZENIE

CO SIĘ STAŁO, MECHANIZM URAZU,

RODZAJ OBRAŻEŃ, EWENTULANIE
ZDEFINIUJ PRZYCZYNĘ WSTRZĄSU ?

• OCENA WSTĘPNA

POSZKODOWANEGO

OBJAWY WSTRZĄSU ?

POSTĘPOWANIE (2)

• EWAKUACJA ? RESUSCYTACJA ?
• ZAOPATRZENIE OBRAŻEŃ

PRZEDE WSZYSTKIM

KRWOTOKÓW

,JAKO

POTENCJALNEJ PRZYCZYZNY

WSTRZĄSU

• UŁOŻENIE POZIOME, TLENOTERAPIA

POSTĘPOWANIE (3)

• POZYCJA PRZECIWWSTRZĄSOWA

• TERMOIZOLACJA

• WSPARCIE PSYCHICZNE

2 x 4

POZYCJA

PRZECIWWSTRZĄSOWA

TERMOIZOLACJA

ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI

PRZYSPIESZENIE TĘTNA

PRZYSPIESZENIE ODDECHU

BLADA, CHŁODNA,

SPOCONA SKÓRA

TLENOTERAPIA 100 %

WSPARCIE PSYCHICZNE

NIE WOLNO…

…PODAWAĆ

POSZKODOWANEMU

ŻADNYCH PŁYNÓW,

POKARMÓW, UŻYWEK

W PRZYPADKACH:

-urazów czaszkowo –
mózgowych
-duszności
-u poszkodowanych
nieprzytomnych

POZYCJA PRZECIWWSTRZĄSOWA

MOŻE SPOWODOWAĆ NASILENIE

OBJAWÓW !

PARADOKSALNIE:
NAJWIĘKSZY PROBLEM DLA
STRAŻAKÓW STANOWI SAMO
ROZPOZNANIE WSTRZĄSU…

…MIMO, IŻ JEGO OBJAWY

WYDAJĄ SIĘ BYĆ CZYTELNE

ORAZ ŁATWE DO ZAUWAŻENIA

WAŻNE:

1. współistnienie

podstawowych objawów

2. okoliczności towarzyszące

3. dynamika obrazu

PRZYKŁAD:

PRZYSPIESZENIE TĘTNA MOŻE BYĆ

OBJAWEM ROZWIJAJĄCEGO SIĘ

WSTRZĄSU,

ALE NIE MUSI

u poszkodowanego, będącego pod wpływem zdarzenia

(„zestresowanego”) może przejściowo pojawić się ten objaw,

co nie upoważnia jeszcze do rozpoznania wstrząsu

Analogicznie:

z oddechem

ze stanem świadomości

UWAGA !!!

U OSÓB CHODZĄCYCH

TEZ MOGĄ WYSTAPIĆ
OBJAWY WSTRZĄSU !

DLATEGO TAKA WAŻNA JEST:

• CAŁOŚCIOWA OCENA STANU

POSZKODOWANEGO

• OCENA WSZYSTKICH OKLICZNOŚCI,

TOWARZYSZĄCYCH ZDARZENIU

• ŚWIADOMOŚĆ ZMIENNEJ DYNAMIKI

OBJAWÓW

• WYWAŻONA REAKCJA RATOWNIKÓW

WYGLĄDACIE NA ZMĘCZONYCH, WIĘC

TO BY BYŁO

NA TYLE…

DZIĘKUJĘ