BADANIE DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ SZEŚCIOLATKÓW Skala gotowości szk

BADANIE

GOTOWOŚCI

SZKOLNEJ

ROZWÓJ

EMOCJONALNO-SPOŁECZNY

Opracowanie:PMI5

Z wykorzystaniem publikacji

zamieszczonych w internecie

Pojęcie gotowości szkolnej

Gotowość szkolną współcześnie rozpatruje się

jako proces

i efekt współdziałania aktywności dziecka i

aktywności dorosłych tworzących warunki do
uczenia się, jako efekt interakcji „współgry”
właściwości dziecka i właściwości szkoły.

B.Wilgocka - Okoń

ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNY

Prawie do końca okresu przedszkolnego wskutek

niepełnej dojrzałości układu nerwowego i

niewykształconych jeszcze procesów hamowania –

dziecko jest bardzo pobudliwe. Dlatego też nawet

słabe bodźce mogą wywołać zarówno przykre, jak i

przyjemne stany emocjonalne. Emocje mają

charakter przejściowy. Dziecko przechodzi bardzo

łatwo z jednego nastroju emocjonalnego w drugi,

diametralnie od niego różny. Zmartwione i zapłakane

za chwilę śmieje się i cieszy (M.Przetacznik-

Gierowska, G.Makiełło-Jarża, 1992, s.173).

Dopiero końcem okresu przedszkolnego dziecko

zdobywa umiejętności powściągania afektów, co jest

świadectwem stopniowego osiągania dojrzałości

emocjonalnej. Obserwuje się w tym wieku wydatny

rozwój uczuć wyższych – intelektualnych,

społecznych, moralnych i estetycznych. W miarę

upływu lat dzieci przeżywają radość nie tylko podczas

działania, a raczej cieszy je końcowy etap działania –

wynik



U sześciolatków widać wyraźny postęp w

zakresie zabaw zespołowych jakkolwiek

grupy organizowane dla wspólnej zabawy

tematycznej są zmienne: dziecko może

porzucić grupę, w której się bawiło, i

przyłączyć się do innego zespołu, a nikt nie

zwróci na to specjalnej uwagi. Dziecko w

tym wieku jest jeszcze bardzo

egocentryczne i nie troszczy się w zabawie

o wspólne dobro. Nie potrafi zabawy

dobrze zorganizować i zdaje się chętnie na

starsze dzieci lub wychowawczynię.

Początki prawdziwe zespołowych zabaw

przypadają dopiero na 7 r. życia,

jakkolwiek i w tym wieku dziecko realizuje

w zabawie przede wszystkim cechy

indywidualne (M.Żebrowska, 1986, s.497).

Historia metody SGS



2004 r. Pierwsza wersja metody SGS
konsultowana z pracownikami
CMPPP w Warszawie.



2005 r. (marzec) Pierwsze badanie pilotażowe w
dziesięciu warszawskich

przedszkolach.



2006r.(styczeń)    Drugie badanie pilotażowe w oddziałach
                             przedszkolnych w przedszkolach i
szkołach
                             podstawowych w Brodnicy, Czerwionce-
Leszczynach,

Dęblinie, Gdańsku.



2006r. (maj) Standaryzacyjne badanie SGS, którym
objęto 4tys.
dzieci w Polsce.



2006r. (grudzień)  Upowszechnienie metody SGS –
publikacja
                              „ Doradca Nauczyciela Sześciolatków” w
ramach
                              projektu EFS „Badanie gotowości
szkolnej
                              sześciolatków”.

Charakterystyka metody SGS

Skala Gotowości Szkolnej (SGS):



jest metodą obserwacyjną dla nauczycieli sześciolatków



ma charakter skali szacunkowej



składa się z 72 stwierdzeń zawartych w pięciu
częściach.

Treścią metody są zachowania i umiejętności ważne dla

poznania

osiągnięć, upodobań i zainteresowań oraz trudności

dzieci

w związku z osiąganiem gotowości szkolnej.

Zachowania i umiejętności pogrupowano w sześć podskal
odzwierciedlających różne aspekty gotowości dzieci do

nauki w szkole.

Przyjęto, że gotowość szkolna sześciolatka powinna być

rozpatrywana

poprzez działania dziecka w środowisku przedszkola lub

szkoły.

Autorką SGS jest Elżbieta

Koźniewska.

Budowa skali

Skala Gotowości Szkolnej składa się
z pięciu części:

Wymienione są zachowania i umiejętności

związane z poznawczą aktywnością dziecka.

B.   Dotyczy zachowania dziecka w grupie
rówieśników.
C.   Przedstawione są przejawy samodzielności
dzieci
       i ich umiejętności radzenia  sobie w trudnych
sytuacjach.
D.   Dotyczy aktywności zadaniowej dziecka,
podejmowanej
       samodzielnie lub w przebiegu zajęć pod
kierunkiem
        nauczyciela.

E.    Dotyczy przygotowania   dziecka do nauki
czytania,
        pisania i matematyki.

SGS ma 6 podskal

USZ - Umiejętności Szkolne (20)

KP - Kompetencje Poznawcze

(12)

SM - Sprawność Motoryczna (8)

SA - Samodzielność (12)

NK - Niekonfliktowość (12)

AS - Aktywność Społeczna (9)

Zestawienie zadań rozwojowych ze
strukturą SGS
i sferami rozwoju dziecka

Zadania rozwojowe
związane z
młodszym wiekiem
szkolnym

Części SGS

Podskale SGS

Sfery rozwoju

Zdobywanie wiedzy
i umiejętności
poznawczych

A – poznawanie
środowiska i siebie,
rozumienie świata
(15)

Kompetencje
Poznawcze (6)

Poznawcza

Umiejętności
Szkolne (9)

Współdziałanie
z rówieśnikami

B – zabawa i nauka
w grupie
rówieśników,
zdobywanie
umiejętności
społecznych (21)

Sprawność
motoryczna (4)

Fizyczna

Aktywność
Społeczna (6)

Emocjonalno -
- społeczna

Niekonfliktowość
(11)

Osiąganie
samodzielności

C – samodzielność
w trudnych
sytuacjach (8)

Samodzielność (8)

Emocjonalno -
społeczna

Realizowanie
nowych form
aktywności – nauki i
pracy

D – aktywne
podejmowanie zadań
i praca pod
kierunkiem
nauczyciela (7)

Samodzielność (4)

Emocjonalno -
społeczna

Niekonfliktowość
(1)

Aktywność
społeczna (3)

Opanowanie
czytania
i pisania

E – przygotowanie
do nauki czytania,
pisania, matematyki
(21)

Umiejętności
Szkolne (11)

Poznawcza

Kompetencje
Poznawcze (6)
Sprawność
Motoryczna (4)

Fizyczna

Przykładowe pytania do badania

poziomu rozwoju emocjonalno-

społecznego:

Czy dziecko przejawia poniższe zachowania i

umiejętności ?

tak nie



jego próby nawiąkontaktu są rozumiane

przez dzieci



mówi o ważnych dla siebie sprawach



zaprasza dzieci do rozmów i zabaw



sprząta zabawki i pomoce



staje w obronie innych dzieci



unika sytuacji konfliktowych



próbuje radzić sobie w pokojowy sposób



skarży, w sytuacji konfliktu obwinia inne

dzieci



uwzględnia prawa innych, np. czeka na swoją

kolej



wymaga przypominania umowy



często wywołuje konflikty



reaguje gniewem, obraża się, odwraca,

odchodzi



łatwo wybucha złścią, płacze

Zastosowanie metody

Obserwacja wstępna

Obserwacja końcowa

Czas - prowadzona przez
nauczyciela pod koniec
pierwszego lub na początku
drugiego semestru
rocznego przygotowania
przedszkolnego.

Czas - prowadzona przez
nauczyciela na zakończenie
roku obowiązkowego
przygotowania
przedszkolnego.

Cel - udzielenie przez
nauczyciela odpowiedzi na
pytanie, co ułatwi,
a co utrudni dziecku
przygotowanie
do nauki w szkole?

Cel - określenie przez
nauczyciela
stopnia gotowości szkolnej
dziecka
dla poszczególnych typów
umiejętności i zachowań,
które złożyły się na SGS i
zostały wyodrębnione
jako podskale.

Praktyczne oznaczenie
stopni gotowości szkolnej



Podskale:

Kompetencje Poznawcze, Samodzielność,

Niekonfliktowość, Aktywność Społeczna

wyniki niskie

— niski stopień gotowości szkolnej —

wyniki średnie

— średni stopień gotowości szkolnej —

wyniki wysokie

— wysoki stopień gotowości szkolnej —



Podskale:

Umiejętności Szkolne, Sprawność

Motoryczna

wyniki niższe od oczekiwanych

— niższy od

oczekiwanego stopień

gotowości —

wyniki zgodne z oczekiwanymi

— zgodny z

oczekiwanym stopień

gotowości —

Warunki obserwacji



prowadzona podczas realizacji zaplanowanych zajęć

 czas trwania obserwacji - dwa tygodnie

 obserwacja jednorazowa - nie więcej niż
dziesiącioro dzieci

   nie należy na potrzeby obserwacji specjalnie
stwarzać
      sytuacji trudnych dla dziecka, ani nakłaniać je do
działań,
      których wykonania odmawia.

Obliczanie wyników

W celu obliczenia wyników SGS nauczyciel powinien:
− oznaczyć wybraną odpowiedź na arkuszu zapisu SGS,
− wpisać w tabeli zbiorczej Podsumowanie wyników obserwacji
punkty odpowiadające poszczególnym odpowiedziom:



tak — 1 punkt



raczej tak — 2 punkty



raczej nie — 3 punkty



nie — 4 punkty

− obliczyć wyniki surowe dla każdej podskali poprzez dodanie

punktów

− obliczyć wyniki przeliczone poprzez odjęcie wyniku

surowego od podanej stałej

− określić stopień gotowości szkolnej dziecka w każdej

podskali.

Uwaga. Etap przeliczania wyników wprowadzono, aby

ostateczne wyniki były dodatnie (niektóre pozycje SGS
mówią o braku umiejętności, a uzyskiwane

w nich wyniki mogą być ujemne) i aby wyższy wynik

odpowiadał wyższej gotowości szkolnej dziecka. Wynik
przeliczony uzyskuje się przez odjęcie wyniku surowego od
ustalonej wartości liczbowej.

Sposób obliczania wyników

USZ

Wyniki
surowe

S 1

S 2

S 3

S 4

S 5

S 6

Wyniki
przeliczo
ne

75-
S1

48-
S2

32-
S3

23-
S4

13-
S5

36-
S6

Stopień
gotowości

Umiejętności Szkolne
(USZ)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Umiejętności
Szkolne
(0-60 pkt., dwa stopnie gotowości szkolnej)

0-44

0-45

0-50

0-41

0-42

0-48

Niższy

oczekiwane

45-60

46-60

51-60

42-60

43-60

49-60

Zgodny

oczekiwany

Chłopc

młodsi

Chłopc

y starsi

Dziewczę

Chłopcy

młodsi

Chłopc

y starsi

Dziewczę

Przedszkole

Szkoła

Przedziały wyników przeliczonych

Stopień

gotowości

Sprawność Motoryczna
(SM)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Sprawność
Motoryczna (0 24 pkt., dwa stopnie gotowości szkolnej)

0-19

0-20

Niższy

od oczekiwanego

20-24

21-24

Zgodny

z oczekiwanym

Chłopcy

Dziewczęta

Przedziały wyników przeliczonych

Stopień gotowości

Kompetencje Poznawcze
(KP)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Kompetencje
Poznawcze (0-36 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)

0-10

0-11

0-8

0-9

Niski

11-26

12-25

9-24

10-24

Średni

27-36

26-36

25-36

Wysoki

Chłopcy

Dziewczęta

Chłopcy

Dziewczęta

Przedszkole

Szkoła

Przedziały wyników przeliczonych

Stopień gotowości

Samodzielność (SA)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Samodzielność (0-36
pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)

0-15

0-16

0-21

0-14

0-15

0-19

Niski

16-32

17-33

22-34

15-31

16-32

20-33

Średni

33-36

34-36

35-36

32-36

33-36

34-36

Wysoki

Chłopc

młodsi*

Chłopc

starsi*

Dziewczęt

Chłopcy

młodsi*

Chłopc

starsi*

Dziewczęt

Przedszkole

Szkoła

Przedziały wyników przeliczonych

Stopień

gotowości

Niekonfliktowość (NK)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Niekonfliktowość (0-
36 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)

0-18

0-24

Niski

19-34

25-35

Średni

35-36

Wysoki

Chłopcy

Dziewczęta

Przedziały wyników liczbowych

Stopień gotowości

Aktywność Społeczna (AS)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Aktywność Społeczna
(0-27 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)

0-14

0-13

0-16

Niski

15-24

14-23

17-24

Średni

25-27

24-27

25-27

Wysoki

Przedszkole

Szkoła

Chłopcy

Dziewczęta

Przedziały wyników liczbowych

Stopień gotowości

Interpretacja wyników



Dokonujemy analizy jakościowej, odnosząc się

do odpowiednich grup profili (podręcznik SGS str.45-

60).



Określamy mocne i słabe strony dziecka

sześcioletniego.



Uzyskane informacje wykorzystamy do ustalenia

kierunków

pracy z dzieckiem w klasie pierwszej - ciągłość

procesu edukacyjnego.



Niezbędna przy wspieraniu dalszego rozwoju dziecka

jest współpraca nauczycieli przedszkola i szkoły oraz

rodziców.

Podsumowanie metody



SGS jest zgodna z praktyką pedagogiczną.



Została zweryfikowana w badaniach pilotażowych

i standaryzacyjnych oraz upowszechniona.



Jest metodą obserwacyjną dla nauczycieli sześciolatków.



Celem obserwacji gotowości dzieci do edukacji szkolnej

jest określenie przez nauczyciela stopnia gotowości szkolnej

dziecka dla poszczególnych typów umiejętności i zachowań.



Zawiera zachowania i umiejętności dzieci jako osiągnięcia wieku

przedszkolnego (aspekt poznawczy, motoryczny i emocjonalno-

społeczny).



Wprowadzono (w większym zakresie niż do tej pory) do oceny

gotowości szkolnej umiejętności społeczne i samodzielność dzieci.



Do oceny gotowości szkolnej dziecka wprowadzono także

osiągnięcia poznawcze, których nie można wymagać od wszystkich

dzieci sześcioletnich.

Podsumowanie-ciąg dalszy



SGS pozwala na sformułowanie wniosków na temat

   obserwowanego sześciolatka, odnoszących się do:
     - dojrzałości umysłowej
     - percepcji wzrokowej
     - poczucia kontroli (wewnętrznej i zewnętrznej), od którego

zależy

sukces lub porażka

     - umiejętności matematycznych
     - umiejętności czytania
     - umiejętności językowych, w tym przede wszystkim
     komunikatywności i spójności wypowiedzi.



Sposób interpretowania SGS oparty jest na profilach wyników

w sześciu podskalach, co pozwala uwzględnić wiele aspektów
rozwoju dzieci i zależności między nimi.



SGS wymaga zachowania określonych warunków i procedur.



Ważnym elementem procedury stosowania SGS jest

współpraca

z rodzicami (informacje o metodzie i o wynikach obserwacji

ich dzieci).

Wnioski



Dokonujemy analizy jakościowej, odnosząc się

do odpowiednich grup profili.



Określamy mocne i słabe strony dziecka
sześcioletniego.



Uzyskane informacje posłużą do ustalenia
kierunków pracy

z dzieckiem.



Dla dobra dalszego rozwoju dziecka, należy

pogłębiać współpracę nauczycieli
przedszkola i szkoły.

Dzieci z zaobserwowanymi trudnościami
wymagają pogłębionej diagnozy
i konsultacji ze specjalistami.

Wyniki badania są traktowane jako wyniki

przesiewowe.

Dogłębna diagnoza wykorzystuje dane z badań

psychologicznych np.:

1.Test TAT
2.Test „Dom, drzewo, człowiek”
3.Test „Rysunek rodziny”
4. Test „Rysunek człowieka”
Oraz:



Obserwacje pedagogiczne



Analiza wytworów dzieci



Eksperyment diagnostyczny



Wywiad z rodzicami



Test niedokończonych zdań

Document Outline