BADANIE

BADANIE

GOTOWOŚCI

GOTOWOŚCI

SZKOLNEJ

SZKOLNEJ

ROZWÓJ

ROZWÓJ

EMOCJONALNO-SPOŁECZNY

EMOCJONALNO-SPOŁECZNY

Opracowanie:PMI5

Z wykorzystaniem publikacji

zamieszczonych w internecie

Pojęcie gotowości szkolnej

Pojęcie gotowości szkolnej

Gotowość szkolną współcześnie rozpatruje się

jako proces

i efekt współdziałania aktywności dziecka i

aktywności dorosłych tworzących warunki do
uczenia się, jako efekt interakcji „współgry”
właściwości dziecka i właściwości szkoły.

B.Wilgocka - Okoń

ROZWÓJ EMOCJONALNO-SPOŁECZNY

Prawie do końca okresu przedszkolnego wskutek

niepełnej dojrzałości układu nerwowego i

niewykształconych jeszcze procesów hamowania –

dziecko jest bardzo pobudliwe. Dlatego też nawet

słabe bodźce mogą wywołać zarówno przykre, jak i

przyjemne stany emocjonalne. Emocje mają

charakter przejściowy. Dziecko przechodzi bardzo

łatwo z jednego nastroju emocjonalnego w drugi,

diametralnie od niego różny. Zmartwione i zapłakane

za chwilę śmieje się i cieszy (M.Przetacznik-

Gierowska, G.Makiełło-Jarża, 1992, s.173).

Dopiero końcem okresu przedszkolnego dziecko

zdobywa umiejętności powściągania afektów, co jest

świadectwem stopniowego osiągania dojrzałości

emocjonalnej. Obserwuje się w tym wieku wydatny

rozwój uczuć wyższych – intelektualnych,

społecznych, moralnych i estetycznych. W miarę

upływu lat dzieci przeżywają radość nie tylko podczas

działania, a raczej cieszy je końcowy etap działania –

wynik



U sześciolatków widać wyraźny postęp w

zakresie zabaw zespołowych jakkolwiek

grupy organizowane dla wspólnej zabawy

tematycznej są zmienne: dziecko może

porzucić grupę, w której się bawiło, i

przyłączyć się do innego zespołu, a nikt nie

zwróci na to specjalnej uwagi. Dziecko w

tym wieku jest jeszcze bardzo

egocentryczne i nie troszczy się w zabawie

o wspólne dobro. Nie potrafi zabawy

dobrze zorganizować i zdaje się chętnie na

starsze dzieci lub wychowawczynię.

Początki prawdziwe zespołowych zabaw

przypadają dopiero na 7 r. życia,

jakkolwiek i w tym wieku dziecko realizuje

w zabawie przede wszystkim cechy

indywidualne (M.Żebrowska, 1986, s.497).

Historia metody SGS

Historia metody SGS



2004 r. Pierwsza wersja metody SGS
konsultowana z pracownikami
CMPPP w Warszawie.



2005 r. (marzec) Pierwsze badanie pilotażowe w
dziesięciu warszawskich

przedszkolach.



2006r.(styczeń) Drugie badanie pilotażowe w oddziałach
przedszkolnych w przedszkolach i
szkołach
podstawowych w Brodnicy, Czerwionce-
Leszczynach,

Dęblinie, Gdańsku.



2006r. (maj) Standaryzacyjne badanie SGS, którym
objęto 4tys.
dzieci w Polsce.



2006r. (grudzień) Upowszechnienie metody SGS –
publikacja
„ Doradca Nauczyciela Sześciolatków” w
ramach
projektu EFS „Badanie gotowości
szkolnej
sześciolatków”.

Charakterystyka metody SGS

Charakterystyka metody SGS

Skala Gotowości Szkolnej (SGS):



jest metodą obserwacyjną dla nauczycieli sześciolatków



ma charakter skali szacunkowej



składa się z 72 stwierdzeń zawartych w pięciu
częściach.

Treścią metody są zachowania i umiejętności ważne dla

poznania

osiągnięć, upodobań i zainteresowań oraz trudności

dzieci

w związku z osiąganiem gotowości szkolnej.

Zachowania i umiejętności pogrupowano w sześć podskal
odzwierciedlających różne aspekty gotowości dzieci do

nauki w szkole.

Przyjęto, że gotowość szkolna sześciolatka powinna być

rozpatrywana

poprzez działania dziecka w środowisku przedszkola lub

szkoły.

Autorką SGS jest Elżbieta

Koźniewska.

Budowa skali

Budowa skali

Skala Gotowości Szkolnej składa się
z pięciu części:

A.

Wymienione są zachowania i umiejętności

związane z poznawczą aktywnością dziecka.

B. Dotyczy zachowania dziecka w grupie
rówieśników.
C. Przedstawione są przejawy samodzielności
dzieci
i ich umiejętności radzenia sobie w trudnych
sytuacjach.
D. Dotyczy aktywności zadaniowej dziecka,
podejmowanej
samodzielnie lub w przebiegu zajęć pod
kierunkiem
nauczyciela.

E. Dotyczy przygotowania dziecka do nauki
czytania,
pisania i matematyki.

SGS ma 6 podskal

USZ - Umiejętności Szkolne (20)

KP - Kompetencje Poznawcze

(12)

SM - Sprawność Motoryczna (8)

SA - Samodzielność (12)

NK - Niekonfliktowość (12)

AS - Aktywność Społeczna (9)

Zestawienie zadań rozwojowych ze
strukturą SGS
i sferami rozwoju dziecka

Zadania rozwojowe
związane z
młodszym wiekiem
szkolnym

Części SGS

Podskale SGS

Sfery rozwoju

Zdobywanie wiedzy
i umiejętności
poznawczych

A – poznawanie
środowiska i siebie,
rozumienie świata
(15)

Kompetencje
Poznawcze (6)

Poznawcza

Umiejętności
Szkolne (9)

Współdziałanie
z rówieśnikami

B – zabawa i nauka
w grupie
rówieśników,
zdobywanie
umiejętności
społecznych (21)

Sprawność
motoryczna (4)

Fizyczna

Aktywność
Społeczna (6)

Emocjonalno -
- społeczna

Niekonfliktowość
(11)

Osiąganie
samodzielności

C – samodzielność
w trudnych
sytuacjach (8)

Samodzielność (8)

Emocjonalno -
społeczna

Realizowanie
nowych form
aktywności – nauki i
pracy

D – aktywne
podejmowanie zadań
i praca pod
kierunkiem
nauczyciela (7)

Samodzielność (4)

Emocjonalno -
społeczna

Niekonfliktowość
(1)

Aktywność
społeczna (3)

Opanowanie
czytania
i pisania

E – przygotowanie
do nauki czytania,
pisania, matematyki
(21)

Umiejętności
Szkolne (11)

Poznawcza

Kompetencje
Poznawcze (6)
Sprawność
Motoryczna (4)

Fizyczna

Przykładowe pytania do badania

poziomu rozwoju emocjonalno-

społecznego:

Czy dziecko przejawia poniższe zachowania i

umiejętności ?

tak nie



jego próby nawiąkontaktu są rozumiane

przez dzieci



mówi o ważnych dla siebie sprawach



zaprasza dzieci do rozmów i zabaw



sprząta zabawki i pomoce



staje w obronie innych dzieci



unika sytuacji konfliktowych



próbuje radzić sobie w pokojowy sposób



skarży, w sytuacji konfliktu obwinia inne

dzieci



uwzględnia prawa innych, np. czeka na swoją

kolej



wymaga przypominania umowy



często wywołuje konflikty



reaguje gniewem, obraża się, odwraca,

odchodzi



łatwo wybucha złścią, płacze

Zastosowanie metody

Zastosowanie metody

Obserwacja wstępna

Obserwacja końcowa

Czas - prowadzona przez
nauczyciela pod koniec
pierwszego lub na początku
drugiego semestru
rocznego przygotowania
przedszkolnego.

Czas - prowadzona przez
nauczyciela na zakończenie
roku obowiązkowego
przygotowania
przedszkolnego.

Cel - udzielenie przez
nauczyciela odpowiedzi na
pytanie, co ułatwi,
a co utrudni dziecku
przygotowanie
do nauki w szkole?

Cel - określenie przez
nauczyciela
stopnia gotowości szkolnej
dziecka
dla poszczególnych typów
umiejętności i zachowań,
które złożyły się na SGS i
zostały wyodrębnione
jako podskale.

Praktyczne oznaczenie
stopni gotowości szkolnej



Podskale:

Kompetencje Poznawcze, Samodzielność,

Niekonfliktowość, Aktywność Społeczna

wyniki niskie

— niski stopień gotowości szkolnej —

1

wyniki średnie

— średni stopień gotowości szkolnej —

2

wyniki wysokie

— wysoki stopień gotowości szkolnej —

3



Podskale:

Umiejętności Szkolne, Sprawność

Motoryczna

wyniki niższe od oczekiwanych

— niższy od

oczekiwanego stopień

gotowości —

N

wyniki zgodne z oczekiwanymi

— zgodny z

oczekiwanym stopień

gotowości —

Z

Warunki obserwacji

Warunki obserwacji



prowadzona podczas realizacji zaplanowanych zajęć

 czas trwania obserwacji - dwa tygodnie

 obserwacja jednorazowa - nie więcej niż
dziesiącioro dzieci

 nie należy na potrzeby obserwacji specjalnie
stwarzać
sytuacji trudnych dla dziecka, ani nakłaniać je do
działań,
których wykonania odmawia.

Obliczanie wyników

Obliczanie wyników

W celu obliczenia wyników SGS nauczyciel powinien:
− oznaczyć wybraną odpowiedź na arkuszu zapisu SGS,
− wpisać w tabeli zbiorczej Podsumowanie wyników obserwacji
punkty odpowiadające poszczególnym odpowiedziom:



tak — 1 punkt



raczej tak — 2 punkty



raczej nie — 3 punkty



nie — 4 punkty

− obliczyć wyniki surowe dla każdej podskali poprzez dodanie

punktów

− obliczyć wyniki przeliczone poprzez odjęcie wyniku

surowego od podanej stałej

− określić stopień gotowości szkolnej dziecka w każdej

podskali.

Uwaga. Etap przeliczania wyników wprowadzono, aby

ostateczne wyniki były dodatnie (niektóre pozycje SGS
mówią o braku umiejętności, a uzyskiwane

w nich wyniki mogą być ujemne) i aby wyższy wynik

odpowiadał wyższej gotowości szkolnej dziecka. Wynik
przeliczony uzyskuje się przez odjęcie wyniku surowego od
ustalonej wartości liczbowej.  

Sposób obliczania wyników

Sposób obliczania wyników

USZ

KP

SM

SA

NK

AS

Wyniki
surowe

S 1

S 2

S 3

S 4

S 5

S 6

Wyniki
przeliczo
ne

75-
S1

48-
S2

32-
S3

23-
S4

13-
S5

36-
S6

Stopień
gotowości

.

Umiejętności Szkolne
(USZ)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Umiejętności
Szkolne
(0-60 pkt., dwa stopnie gotowości szkolnej)

0-44

0-45

0-50

0-41

0-42

0-48

N

Niższy

od

oczekiwane

go

45-60

46-60

51-60

42-60

43-60

49-60

Z

Zgodny

z

oczekiwany

m

Chłopc

y

młodsi

Chłopc

y starsi

Dziewczę

ta

Chłopcy

młodsi

Chłopc

y starsi

Dziewczę

ta

Przedszkole

Szkoła

Przedziały wyników przeliczonych

Stopień

gotowości

Sprawność Motoryczna
(SM)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Sprawność
Motoryczna (0 24 pkt., dwa stopnie gotowości szkolnej)

0-19

0-20

N

Niższy

od oczekiwanego

20-24

21-24

Z

Zgodny

z oczekiwanym

Chłopcy

Dziewczęta

Przedziały wyników przeliczonych

Stopień gotowości

Kompetencje Poznawcze
(KP)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Kompetencje
Poznawcze (0-36 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)

0-10

0-11

0-8

0-9

1

Niski

11-26

12-25

9-24

10-24

2

Średni

27-36

26-36

25-36

25-36

3

Wysoki

Chłopcy

Dziewczęta

Chłopcy

Dziewczęta

Przedszkole

Szkoła

Przedziały wyników przeliczonych

Stopień gotowości

Samodzielność (SA)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Samodzielność (0-36
pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)

0-15

0-16

0-21

0-14

0-15

0-19

1

Niski

16-32

17-33

22-34

15-31

16-32

20-33

2

Średni

33-36

34-36

35-36

32-36

33-36

34-36

3

Wysoki

Chłopc

y

młodsi*

Chłopc

y

starsi*

Dziewczęt

a

Chłopcy

młodsi*

Chłopc

y

starsi*

Dziewczęt

a

Przedszkole

Szkoła

Przedziały wyników przeliczonych

Stopień

gotowości

Niekonfliktowość (NK)

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Niekonfliktowość (0-
36 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)

0-18

0-24

1

Niski

19-34

25-35

2

Średni

35-36

36

3

Wysoki

Chłopcy

Dziewczęta

Przedziały wyników liczbowych

Stopień gotowości

Aktywność Społeczna (AS)
 

Przedziały wyników przeliczonych dla podskali Aktywność Społeczna
(0-27 pkt., trzy stopnie gotowości szkolnej)

0-14

0-13

0-16

1

Niski

15-24

14-23

17-24

2

Średni

25-27

24-27

25-27

3

Wysoki

Przedszkole

Szkoła

Chłopcy

Dziewczęta

Przedziały wyników liczbowych

Stopień gotowości

Interpretacja wyników

Interpretacja wyników



Dokonujemy analizy jakościowej, odnosząc się

do odpowiednich grup profili (podręcznik SGS str.45-

60).



Określamy mocne i słabe strony dziecka

sześcioletniego.



Uzyskane informacje wykorzystamy do ustalenia

kierunków

pracy z dzieckiem w klasie pierwszej - ciągłość

procesu edukacyjnego.



Niezbędna przy wspieraniu dalszego rozwoju dziecka

jest współpraca nauczycieli przedszkola i szkoły oraz

rodziców.

Podsumowanie metody



SGS jest zgodna z praktyką pedagogiczną.



Została zweryfikowana w badaniach pilotażowych

i standaryzacyjnych oraz upowszechniona.



Jest metodą obserwacyjną dla nauczycieli sześciolatków.



Celem obserwacji gotowości dzieci do edukacji szkolnej

jest określenie przez nauczyciela stopnia gotowości szkolnej

dziecka dla poszczególnych typów umiejętności i zachowań.



Zawiera zachowania i umiejętności dzieci jako osiągnięcia wieku

przedszkolnego (aspekt poznawczy, motoryczny i emocjonalno-

społeczny).



Wprowadzono (w większym zakresie niż do tej pory) do oceny

gotowości szkolnej umiejętności społeczne i samodzielność dzieci.



Do oceny gotowości szkolnej dziecka wprowadzono także

osiągnięcia poznawcze, których nie można wymagać od wszystkich

dzieci sześcioletnich.

Podsumowanie-ciąg dalszy



SGS pozwala na sformułowanie wniosków na temat

obserwowanego sześciolatka, odnoszących się do:
- dojrzałości umysłowej
- percepcji wzrokowej
- poczucia kontroli (wewnętrznej i zewnętrznej), od którego

zależy

sukces lub porażka

- umiejętności matematycznych
- umiejętności czytania
- umiejętności językowych, w tym przede wszystkim
komunikatywności i spójności wypowiedzi.



Sposób interpretowania SGS oparty jest na profilach wyników

w sześciu podskalach, co pozwala uwzględnić wiele aspektów
rozwoju dzieci i zależności między nimi.



SGS wymaga zachowania określonych warunków i procedur.



Ważnym elementem procedury stosowania SGS jest

współpraca

z rodzicami (informacje o metodzie i o wynikach obserwacji

ich dzieci).

Wnioski



Dokonujemy analizy jakościowej, odnosząc się

do odpowiednich grup profili.



Określamy mocne i słabe strony dziecka
sześcioletniego.



Uzyskane informacje posłużą do ustalenia
kierunków pracy

z dzieckiem.



Dla dobra dalszego rozwoju dziecka, należy

pogłębiać współpracę nauczycieli
przedszkola i szkoły.

Dzieci z zaobserwowanymi trudnościami
wymagają pogłębionej diagnozy
i konsultacji ze specjalistami.

Wyniki badania są traktowane jako wyniki

przesiewowe.

Dogłębna diagnoza wykorzystuje dane z badań

psychologicznych np.:

1.Test TAT
2.Test „Dom, drzewo, człowiek”
3.Test „Rysunek rodziny”
4. Test „Rysunek człowieka”
Oraz:



Obserwacje pedagogiczne



Analiza wytworów dzieci



Eksperyment diagnostyczny



Wywiad z rodzicami



Test niedokończonych zdań