Łańcuch przeżycia 2005
Udrożnij drogi oddechowe
30 uciśnięć
klatki piersiowej
2 oddechy ratownicze
30 uciśnięć klatki piersiowej
Zawołaj o pomoc
Zadzwoń na numer112*
Podstawowe zabiegi
resuscytacyjne
NIE REAGUJE
BRAK PRAWIDŁOWEGO ODDECHU
*lub krajowy numer ratunkowy
[999 (przyp. tłum.)]
Oceń bezpieczeństwo
Oceń czy poszkodowany
reaguje
Wołaj o pomoc
Udrożnij drogi oddechowe
Oceń oddech
Jeżeli poszkodowany
nie
oddycha prawidłowo
wezwij
pomoc
Decyzję o rozpoczęciu
resuscytacji krążeniowo-
oddechowej (RKO)
podejmuje się, gdy
poszkodowany nie reaguje
i nie oddycha prawidłowo.
W przypadku dorosłych
pomija się 5 początkowych
oddechów ratowniczych i
uciska klatkę piersiową 30
razy
natychmiast po
potwierdzeniu NZK
Rozpocznij uciskanie klatki
piersiowej
Ratownicy powinni być
nauczani
układania rąk
centralnie na klatce
piersiowej
, a nie
czasochłonną metodą
identyfikacji łuku
żebrowego.
Wykonaj dwa oddechy
1 sek.
Każdy oddech ratowniczy
powinien być wykonywany
przez
1 sek.
, a nie 2 sek.
BLS
2x
30
x
W przypadku osoby
dorosłej stosunek uciśnięć
klatki piersiowej do
oddechów wynosi
30:2
.
Defibrylacja
• Jest kluczowym ogniwem łańcucha przeżycia.
• Jest jedną z kilku interwencji o udowodnionym
naukowo, pozytywnym wpływie na
przeżywalność pacjentów z zatrzymaniem
krążenia w mechanizmie VF/VT.
Łyżki a elektrody do
defibrylacji
• Elektrody do defibrylacji są skuteczne
i bezpieczne, preferuje się ich użycie
w stosunku do standardowych łyżek,
szczególnie w sytuacjach kiedy
dostęp do pacjenta jest ograniczony.
• Należy naciskać na łyżki z siłą po 8
kG na każdą.
RKO przed defibrylacją
• Jest sensowne aby personel
medyczny prowadził przed
defibrylacją RKO przez około 2
minuty (5 cykli 30:2) w
przypadkach kiedy pacjent przez
długi czas był nieprzytomny a nikt
nie podjął wcześniej resuscytacji.
1 czy 3 defibrylacje
• Zaleca się wykonywanie
pojedynczych defibrylacji w
odstępach 2 minutowych.
• Brak dowodów
potwierdzających większą
skuteczność jednego
kształtu fali dwufazowej
lub defibrylatora nad
innymi.
Energia defibrylacji
• W przypadku defibrylatorów
jednofazowych ze względu na ich niższą
skuteczność w przerywaniu migotania
komór zaleca się wykonywanie
wszystkich defibrylacji energią 360J.
• Optymalnie pierwsza wartość energii
impulsu dwufazowego powinna wynosić
co najmniej 150J dla wszystkich
rodzajów fali.
AED (Automated External
Defibrillator)
• Zaleca się
dostosowanie
poleceń
głosowych AED
do nowych
wytycznych.
Nie reaguje
RKO 30:2
Do momentu podłączenia AED
AED
ocena rytmu
Defibrylacja
zalecana
Defibrylacja
nie zalecana
1 Defibrylacja
150-360 J (dwufazowa)
lub 360 J (jednofazowa)
Udrożnij drogi oddechowe
Brak prawidłowego oddechu
Natychmiast podejmij
RKO 30:2
przez 2 min
Wyślij kogoś lub
idź po AED
Zadzwoń 112*
Natychmiast podejmij
RKO 30:2
przez 2 min
Kontynuuj dopóki poszkodowany nie
zacznie oddychać prawidłowo
Wołaj o pomoc
*lub krajowy numer ratunkowy
[999 (przyp. tłum.)]
ERC Guidelines 2005
NZK VF/VT
• Pojedyncze wyładowania
• RKO 30:2 bezpośrednio po defibrylacji
• Pętle trwające 2 minuty
• Energia 150-200J dla 1. defibrylacji
• Energia 150-360J dla kolejnych
• 360J dla defibrylatorów jednofazowych
ERC Guidelines 2005
NZK VF/VT
•Adrenalina po 2. defibrylacji
1 mg co 3-5min
•Amiodaron po 3. defibrylacji
300 mg iv +
/ew.150 mg iv/
+ wlew 900 mg/24h
•Lek-defibrylacja-RKO-ocena rytmu
RKO 30:2
do momentu podłączenia
defibrylatora/monitora
Oceń
rytm
Defibrylacja
wskazana
(VF/VT bez tętna)
Defibrylacja
nie wskazana
(PEA/asystolia)
1 Defibrylacja
150-360 J (dwufazowa)
lub 360 J
(jednofazowa)
Natychmiast podejmij:
RKO 30:2
przez 2 min
Wezwij
zespół
resuscytacyjny
W trakcie RKO
•
lecz odwracalne przyczyny
NZK*
• sprawdź położenie i
przyleganie elektrod
• wykonaj/sprawdź:
dostęp donaczyniowy
drożnośc dróg
oddechowych
i tlenoterapia
• nie przerywaj uciśnięć klatki
piersiowej po zabezpieczeniu
dróg
oddechowych
• podawaj adrenalinę co 3-5
min
• rozważ amiodaron, atropinę,
magnez
*
Odwracalne przyczyny NZK
Hipoksja
Odma prężna (Tension pneumothorax)
Hipowolemia
Tamponada osierdzia
Hipo/Hiperkaliwmia, zab. metaboliczne
Toksyny
Hipotermia
Thrombembolia (wieńcowa lub płucna)
Natychmiast podejmij:
RKO 30:2
przez 2 min
• 1 mg adrenaliny iv natychmiast po
uzyskaniu dostępu dożylnego
• Kolejna dawka co 3-5 min, az do
powrotu spontanicznego krążenia.
ERC Guidelines 2005
Asystolia/PEA
• W przypadku wątpliwego
rozpoznania niskonapięciowego
VF defibrylacja NIE zalecana.
• Kontynuacja RKO przez 2 minuty.
ERC Guidelines 2005
ERC Guidelines 2005
zewnątrzszpitalne, niezauważone
NZK
• W zewnątrzszpitalnym,
niezauważonym NZK RKO przez
2 min przed defibrylacją (5
cykli 30:2).
• Kardiowersja w przypadku
niestabilnego pacjenta w przebiegu
częstoskurczu - niezależnie od jego
pochodzenia
• Amiodaron po 3. kardiowersji 300 mg
przez 10-20 min. iv + wlew 900 mg/24h
ERC Guidelines 2005
częstoskurcze z tętnem
sercowo - naczyniowe
zespół wazo-wagalny
ortostatyczna
nadwrażliwość zatoki
szyjnej
blok całkowity A-V
niewydolność węzła
zatokowego
częstoskurcz komorowy
zwężenie ujść
tętniczych
kardiomiopatia
przerostowa
śluzak lub skrzplina LP
zatorowość płucna
inne
zespół
hiperwentylacyjny
hiper- / hipoglikemia
masywny krwotok
mózgowe
padaczka
TIA
udar mózgu
krwotok
podpajęczynówkowy
Utrata przytomności
Przejściowe zaburzenia świadomości oraz zdolności do utrzymywania
pionowej pozycji ciała.
Badanie podmiotowe i
przedmiotowe
rutynowe badania laboratoryjne
EKG
wywiad
drgawek
Utraty przytomności
Przyczyny pozasercowe
Przyczyny sercowe
objawy
ogniskowe,
uraz głowy
Echo serca:
kardiomiopatia
śluzak przedsionka
stenoza aortalna
stenoza mitralna
Holter
Bradykardia
Pauzy
Stymulator
Tachykardia
Zespół
tachy-brady
Badania
elektrofizjologiczne
Leczenie antyarytmiczne
Przyczyny sercowe
Przyczyny neurologiczne
Ostra niewydolność
serca
Jest to nagłe pojawienie się lub zaostrzenie
objawów niewydolności krążenia,
wywołane dysfunkcją serca.
Może to być wywołane upośledzeniem
funkcji skurczowej lub rozkurczowej,
zaburzeniami rytmu lub nadmiernym
wzrostem obciążenia wstępnego i
następczego
Ostra niewydolność serca – typy
hemodynamiczne wg.
Forrestera
•
Wstępna klasyfikacja wg Forestera na podstawie oceny perfuzji
tkankowej oraz obecności zastoju w krążeniu małym:
Brak
Obecny
Zastój w krążeniu małym
(PCWP)
A
Suchy i ciepły
prawidłowa perfuzja bez
zastoju
B
Mokry i ciepły
obecny zastój przy prawidłowej perfuzji.
P
e
rf
u
zj
a
t
k
a
n
k
o
w
a
Z
m
n
ie
js
zo
n
a
Pr
a
w
id
ło
w
a
L
Suchy i zimny
niedostateczna perfuzja bez
zastoju - hipowolemia
C
Mokry i zimny
obecny zastój przy niedostatecznej perfuzji.
OBRZĘK PŁUC
Przyczyny
częste
rzadkie
sercowe
zaostrzenie IHD
ostra niewydolność
wieńcowa, MI
wady zastawkowe
ostre i przewlekłe
zaburzenia rytmu
płucne
zapalenie płuc
zachłyśnięcie /
utonięcie
oparzenia
reakcje alergiczne
choroba wysokościowa
drenaż ssący opłucnej
naczyniow
e
nadciśnienie tętnicze
udar mózgu
zapalenie naczyń
chłonnych
osoczowe
nadmierna podaż
płynów
niewydolność nerek
hipoproteinemia
polekowe
odstawienie diuretyku
ketamina
narkotyki
wieloczynn
ikowe
krążenie pozaustrojowe
zatorowość płucna
OBRZĘK PŁUC
Cele postępowania:
zmniejszenie obciążenia wstępnego
zmniejszenie obciążenia następczego
zwiększenie kurczliwości mięśnia sercowego w sytuacji spadku
ciśnienia tętniczego
normalizacja rytmu serca
poprawa utlenowania krwi tętniczej
uspokojenie chorego
Objawy:
duszność – kaszel
przymusowa pozycja siedząca – wzrost ciśnienia
trzeszczenia nad całymi płucami
– świsty i furczenia
pobudzenie psychoruchowe
– przepełnienie żył szyjnych
tachykardia
– skurcz żył obwodowych
sinica – nadmierna potliwość
OBRZĘK PŁUC
Pozycja siedząca z opuszczonymi nogami + dostęp i.v.
+ O
2
5 l/min
Wywiad niewydolności
nerek ?
40 mg (2 amp.)
Pomiar RR
Prawidłowe /
Podwyższone
Obniżone
NTG 0,5 - 1 mg s.l.
Morfina 5 mg i.v.
Aminofilina 250 mg i.v.
Dopamina 2 - 10 g/kg/min
i.v.
Digoksyna 0,25 mg i.v.
Pomiar tętna
(monitorowanie
EKG)
Przyspieszone >
100/min
Zwolnione < 50/min
Digoksyna, jeśli nie
przyjmowana
Atropina 0,5 - 1 mg i.v.
Transport do szpitala w pozycji
siedzącej
1
2
4
5
Furosemid
i.v.
80 - 100 mg (4-5
amp.)
NIE
TAK
3
Postępowanie przedszpitalne
Pozycja siedząca z opuszczonymi nogami
+
dostęp i.v.
+
O
2
6 – 10 l/min
Leki podstawowe
1
2
Furosemid: dawka wstępna 40 – 80 mg
i.v. (można powtórzyć po 30 – 60 min
Nitrogliceryna i.v. od 5 – 10 g/min
zwiększając dawkę co 5 min do 200
g/min (pod kontrolą RR)
Morfina 2,5 – 5 mg i.v.
+ 2,5 mg co 10 – 15 min do dawki 20 mg
Leki uzupełniające
Aminofilina 250 mg i.v.
Digoksyna 0,25 – 0,5 mg i.v. co 6 – 8 godz.
do łącznej dawki 1 mg/d (przy F.A. i
tachykardii)
Leki hipotensyjne (kaptopril, klonidyna,
nifedypina)
3
OBRZĘK PŁUC
OBRZĘK PŁUC
4
Reakcja ciśnienia
RR
sk
150
mmHg
Nadmierny
spadek
Prawidłowe
przepływ NTG do 200
g/min
zmienić na nitroprusydek
sodu
10 – 200 g/min
przepływ NTG lub
odstawić
dodać dobutaminę
2–10 g/kg/min
Kontynuować wlew
NTG przez 24 h
Brak efektu
postępowanie jak przy
obrzęku płuc ze wstrząsem
Brak reakcji diuretycznej
Korekcja ciśnienia ?
Dodatkowo 80 – 100 mg
furosemidu i.v.
Sprawdzić czynność nerek –
rozważyć hemofiltrację /
krwioupust
5
Maksymalne tolerowane dawki
wazodilatatorów — Najmniejsze skuteczne
dawki leków inotropowych
ZATOROWOŚĆ PŁUCNA
Czynniki ryzyka:
długotrwałe unieruchomienie
wywiad zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej
zabiegi operacyjne(klatka piersiowa, jama brzuszna, kończyny
dolne)
nowotwory (trzustka, płuca, układ moczowo-płciowy, żołądek,
sutek)
odwodnienie, otyłość wodobrzusze
ciąża, połóg, doustne leki antykoncepcyjne
wiek > 40 r.ż.
cewnikowanie prawego serca
niewydolność serca
świeży zawał serca
Obraz kliniczny:
duszność
tachypnoe
ból w klatce piersiowej
tachykardia
objawy zakrzepicy żylnej
ostra niewydolność prawokomorowa
zawał płuca – ból opłucnowy, kaszel, krwioplucie
ZATOROWOŚĆ PŁUCNA
Następstwa
:
masywny zator t. płucnej NZK, wstrząs,
ostre serce płucne
zawał płuca
przewlekłe nadciśnienie płucne
Cele leczenia:
przywrócenie drożności łożyska
przeciwdziałanie narastaniu zakrzepu
zwalczanie objawów niewydolności
krążeniowo-oddechowej
zapobieganie ponownym zatorom
kontynuacja leczenia przeciwzakrzepowego (7
– 10 dni heparyna
doustne antykoagulanty)1
profilaktyka i leczenie zakrzepicy żył głębokich
profilaktyka przeciwzakrzepowa przed
operacjami lub unieruchomieniem
metody operacyjne (filtry wewnątrznaczyniowe) w
przypadku nieskuteczności lub przeciwwskazań do
leczenia przeciwzakrzepowego
Podejrzenie zatorowości
płucnej (obraz kliniczny +
czynniki ryzyka)
Ø USG z doplerem żył kończyn dolnych
Ø CT klatki piersiowej
Ø D-dimery
Ø
EKG (P pulmonale w II, III, aVF, głębokie zał. S w I, Q w III,
dekstrogyria, RBBB, tachykardia)
Ø
Badania laboratoryjne + krzepnięcie + grupa krwi
(bilirubiny i LDH, aminotransferazy w normie)
Ø
Gazometria tętnicza (pO
2
, pCO
2
)
Ø
Rtg klatki piersiowej (obraz prawidłowy cechy zawału
płuca)
Ø
Echokardiografia (PK, podwyższone ciśnienie w t.
płucnej, paradoksalna kurczliwość PMK, niedomykalność
trójdzielna, materiał zatorowy)
Podejrzenie zatorowości
płucnej (obraz kliniczny +
czynniki ryzyka)
Heparyna 5000 jedn. bolus i.v. + 1000 jedn./h wlew i.v. (APTT 70-90s)
Stan chorego ciężki
Stan chorego
stabilny
Arteriografia płucna
USG przezprzełykowe
CT
Masywny
zator płucny
Tomografia spiralna
Embolektomia
t. płucnej
Fibrynoliza
(rt-PA, SK)
Potwierdzeni
e
zatorowości
Rozpoznanie
niepewne
Dalsza
diagnostyka
Kontynuacja
heparyny
Wykluczenie
zatorowości
Odstawieni
e heparyny
TĘTNIAK
ROZWARSTWIAJĄCY
AORTY
Czynniki ryzyka:
zespół Marfana
nadciśnienie tętnicze
dwupłatkowa zastawka aorty
płeć męska
III trymestr ciąży
TĘTNIAK
ROZWARSTWIAJĄCY
AORTY
Objawy:
Silny ból za mostkiem lub w okolicy międzyłopatkowej,
promieniujący w dół wzdłuż rozwarstwienia
Zlewne poty
Bladość
Uczucie lęku
Wymioty
Zasłabnięcie / omdlenie
Wstrząs kardiogenny
Różnica ciśnień na kończynach górnych
Asymetria / brak tętna na obwodzie
Szmer rozkurczowy ostrej niedomykalności aortalnej
Cechy niedokrwienia serca, mózgu, nerek, narządów trzewnych,
kończyn.
TĘTNIAK
ROZWARSTWIAJĄCY
AORTY
Unieruchomienie
Dostęp do żyły
Monitorowanie oddechu, RR, HR
Diagnostyka obrazowa
Echo / echo przezprzełykowe
CT
MRI
Walka z bólem (narkotyczne środki przeciw
bólowe)
Obniżanie ciśnienia skurczowego do 100 – 120
mmHg
-bloker i.v.
nitroprusydek sodu
NTG i.v.
Ewentualnie odstawić leki przeciwkrzepliwe
Przy niskim ciśnieniu – postępowanie jak we
wstrząsie
-bloker
Leczenie operacyjne:
Typ A
Powikłane rozwarstwienie typu B
Leczenie zachowawcze:
Niepowikłane rozwarstwienie
typu B
Tamponada serca
Postać ostra
okołozawałowe pęknięcie wolnej
ściany lewej komory
urazy serca
doosierdziowe pęknięcie tętniaka
aorty
uszkodzenie jatrogenne
zapalenie infekcyjne (bakteryjne,
gruźlicze)
kolagenozy (toczeń)
białaczki i nowotwory (chłoniak, rak
płuca, sutka)
mocznica
Postać podostra
Zespół ostrych zaburzeń hemodynamicznych będących następstwem gromadzenia się płynu
w worku osierdziowym.
tamponada ostra: narastanie płynu w ciągu kilku – kilkudziesięciu minut
tamponada podostra: narastanie płynu w ciągu kilku – kilkudziesięciu godzin
Przyczyny
Obraz kliniczny:
Ø
nagła narastająca duszność
Ø
bóle w klatce piersiowej
Ø
zasłabnięcie (w ostrej tamponadzie – objawy wstrząsu, utrata
przytomności, NZK)
Ø
przepełnienie żył szyjnych
Ø
ostre powiększenie wątroby
Ø
tętno paradoksalne
Ø
redukcja ciśnienia ze zmniejszeniem amplitudy skurczowo-rozkurczowej
zanik wyczuwalnego uprzednio uderzenia koniuszkowego i słyszalnych
tonów serca
Tamponada serca
Badania dodatkowe:
Echo
zapadnięcie rozkurczowe prawej komory i/lub prawego
przedsionka
końcoworozkurczowy wymiar prawej komory < 1 cm
obraz kołyszącego serca
zaburzenia napływu krwi do prawej komory
EKG
niski woltaż zespołów QRS we wszystkich
odprowadzeniach
niespecyficzne zmiany ST-T
naprzemienność elektryczna zespołów QRS oraz
załamków P i T
rtg klatki piersiowej
powiększenie sylwetki serca
wyprostowanie lewego zarysu serca
kryteria hemodynamiczne
wyrównanie ciśnień rozkurczowych w prawym
przedsionku, prawej komorze, pniu płucnym oraz ciśnienia
zaklinowania w t. płucnej
Tamponada serca
Rozpoznanie tamponady serca
(wywiad, badanie fizykalne, ECHO)
Zwiększenie objętości wewnątrznaczyniowej
(Dekstran 40 000, NaCl 0,9%)
Nakłucie worka osierdziowego z dostępu przymostkowego
lub międzyżebrowego pod kontrolą ECHO
Drenaż osierdzia
Badanie płynu: ogólne mikrobiologiczne, cytologiczne
Płyny i.v.
Leki inotropowe
Dalsze postępowanie przyczynowe
Wstrząs kardiogenny
• Zespół ostrej niewydolności krążenia obwodowego wywołanej upośledzeniem
czynności wyrzutowej serca. Najczęstsza przyczyna – ostre niedokrwienie serca
• Śmiertelność 60 - 90 %
• Wskazania do IABP:
– świeży MI
•
– niestabilna choroba wieńcowa
•
– powikłania mechaniczne zawału (ostra niedomykalność mitralna,
pęknięcie pmk)
• RR
sk
< 80 mmHg mimo farmakoterapii
• SV < 1,8 l/min/m
2
• ciśnienie zaklinowania w t. płucnej 20 mmHg
• Przeciwwskazania do IABP:
niedomykalność aortalna
•
tętniak rozwarstwiający aorty
• IABP – zwykle poprzedza leczenie operacyjne lub umożliwia jego odroczenie
• Leczenie zabiegowe: – rewaskularyzacja (PTCA, CABG)
•
– korekcja anatomiczna serca (pęknięcie mięśnia brodawkowatego, PMK,
wolnej ściany serca)
Przyczyny wstrząsu
kardiogennego
Niewydolność napełniania komór
1. tachyarytmie
2. tamponada osierdzia
3. zwężenie ujść żylnych
Niewydolność wyrzutu
1. choroby mięśnia sercowego
ostra niewydolność wieńcowa i zawał serca
zapalenia
kardiomiopatia przerostowa
VSD
leki kardiodepresyjne
2. choroby zastawek
zwężenie ujść tętniczych
niedomykalność zastawek A-V
3. choroby naczyń
zator tętnicy płucnej
nagły wzrost oporu obwodowego (nadciśnienie)
4. zaburzenia rytmu (bradyarytmie)
Kryteria rozpoznania wstrząsu
kardiogennego
• Spadek RR
sk
< 80 mmHg lub o ponad 60 mmHg
trwające ponad > 30 min
• CO < 2 l/m
2
/min
• Spadek diurezy godzinowej < 20 ml
• Zaburzenia świadomości
Ustalenie przyczyny, ewentualne leczenie
przyczynowe (PTCA, kardiochirurgia)
Walka z bólem zawałowym, hipoksemią,
zaburzeniami rytmu
Zastój w płucach
?
HAES 6% 100-250 ml i.v.
lub Dekstran 40 000
0,9% NaCl 200-500 ml i.v.
NIE
TAK
Dopamina 2 – 15 g/kg/min i.v.
i/lub
Dobutamina 2 – 10 g/kg/min i.v.
(wzrost dawki o 2 g/kg/min co 5
min
RR
sk
do 90
mmHg ?
TAK
NIE
Dodać
nitroprusydek sodu 10 – 200
g/kg/min i.v.
Dodać
noradrenalina 5 – 40 g/min i.v.
lub
amrinon bolus 2 g/kg +
20g/kg/min i.v.
Przy braku efektu po 1 – 2 h
leczenia dużymi dawkami
katecholamin metody
mechaniczne i zabiegowe
Monitorowanie chorego we
wstrząsie
1. ciągłe
tętno
EKG
2. okresowe (co kilka – kilkadziesiąt minut, po kolejnej dawce leku)
RR
diureza godzinowa
ośrodkowe ciśnienie żylne
ciśnienie zaklinowania w tętnicy płucnej
badanie echokardiograficzne
3. kontrola parametrów krwi (1 – 4x/dobę)
Ht
leukocytoza
elektrolity
gazometria
wskaźniki krzepnięcia
kreatynina