UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU

KATEDRA GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ

 

STUDIA PODYPLOMOWE

Wycena nieruchomości

Zarządzanie nieruchomościami i pośrednictwo w ich

obrocie

dr Krzysztof Prymon

Środki trwałe w polskim prawie

bilansowym i podatkowym

Wrocław, listopad 2011 r.

ŚRODKI TRWAŁE

1. Istota i zakres środków trwałych

Przez środki trwałe rozumie się,
zgodnie z art.3 ust.1 pkt.15, rzeczowe
aktywa trwałe i zrównane z nimi:
   o przewidywanym okresie

ekonomicznej użyteczności dłuższym
niż rok ,
   kompletne, zdatne do użytku,

przeznaczone na potrzeby jednostki.

Do środków trwałych zalicza się w
szczególności:
nieruchomości – w tym grunty, prawo
użytkowania wieczystego gruntu, budynki i
budowle, a także będące odrębną własnością
lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do
lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do
lokalu użytkowego,
- maszyny , urządzenia , środki transportu i inne
rzeczy,
- ulepszenia w obcych środkach trwałych,
- inwentarz żywy,

Środki trwałe oddane lub przyjęte do używania
na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej
umowy o podobnym charakterze (leasingu),
zaliczane są do majątku jednej ze stron umowy,
w zależności od spełnienia warunków zawartych
w art.3, ust.4.
 
Środki trwałe stanowią składniki majątku,
niezbędne jednostce do realizacji działalności
statutowej (operacyjnej). Wykorzystywane są w
działalności produkcyjnej, handlowej i
administracyjnej.

2. Wycena środków trwałych
Zasady ustalania wartości początkowej
 
Wprowadzenie środka trwałego do ewidencji
odbywa się w oparciu o odpowiednio ustaloną
wartość początkową. Ze względu na to, że źródła
pochodzenia środka trwałego w jednostce
gospodarczej mogą być różne, ustawa o
rachunkowości wyznacza dla każdego przypadku
stosowne parametry wyceny.

Na kategorie określające wartość początkową
środka trwałego składają się :
-          w przypadku kupna cena nabycia
(art.28, ust. 1, pkt.1 ustawy o rachunkowości), w
przypadku nabycia prawa wieczystego
użytkowania gruntu w obrocie pierwotnym
wartością początkową będzie nadwyżka
pierwszej opłaty nad opłatą roczną,
-          w przypadku wytworzenia środka we
własnym zakresie koszt wytworzenia (art.28,
ust. 1, pkt.1 ustawy o rachunkowości),
-          w przypadku nieodpłatnego otrzymania,
lub otrzymania w formie aportu cena sprzedaży
takiego samego lub podobnego przedmiotu
(art.28, ust.2 ustawy o rachunkowości),

Ze względu na fakt, że cechą środków trwałych
jest długi okres użytkowania wartość
początkowa jest faktyczną ich wartością jedynie
w momencie przyjęcia do użytkowania, później
staje się już wielkością historyczną. Wartość ta
(początkowa) określana jest również często jako
wartość brutto.

Koszt wytworzenia we własnym zakresie środków
trwałych obejmuje:
          koszty pozostające w bezpośrednim związku z

budową (montażem , ulepszeniem) środka trwałego oraz
koszty dostosowania budowanego środka trwałego do
użytkowania,
          uzasadnioną cześć kosztów pośrednio związanych z

budową, montażem lub ulepszeniem środka trwałego ,
Nie zalicza się do kosztów wytworzenia :
          kosztów powstających po oddaniu środka trwałego

do użytkowania,
          kosztów nadmiernych braków, nadmiernego

zużycia robocizny itp. wykorzystanych w trakcie budowy ,
montażu , ulepszenia środka,
          kosztów zarządu , sprzedaży i pozostałych kosztów

operacyjnych.

Cenę nabycia lub koszt wytworzenia zwiększa :
          nie podlegający odliczeniu , a naliczony przy

zakupie VAT,
          koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu

sfinansowania zakupu lub budowy środków trwałych oraz
związane z tym różnice kursowe, pomniejszony o
przychody z tego tytułu.
W uzasadnionych przypadkach można do wartości
oddanych do użytkowania składników majątku zaliczyć
różnice kursowe, które ich dotyczą.
Wartość początkową środka trwałego zwiększają koszty
jego ulepszenia – przebudowy, rozbudowy, modernizacji,
rekonstrukcji.
Wartość początkowa środków trwałych może ulec zmianie
na skutek aktualizacji wyceny , przeprowadzanej w
oparciu o przepisy o podatku dochodowym.

Amortyzacja środków trwałych
Wartość początkowa środków trwałych – z
wyjątkiem gruntów nie służących wydobyciu
kopalin metodą odkrywkową - ulega
stopniowemu zmniejszeniu na skutek ich
używania lub upływu czasu.
Zużycie powoduje obniżenie wartości
początkowej środków trwałych i jest ono
jednocześnie zaliczane w koszt działalności
danego podmiotu
 
Umorzenie to równowartość zużycia środków
trwałych korygująca ich wartość początkową
( brutto) do wartości netto.
Amortyzacja to równowartość zużycia środków
trwałych zaliczana w koszty działalności .

Wysokość odpisów amortyzacyjnych jest uzależniona od
trzech elementów:
- wartości początkowej środka,
przewidywanego okresu użytkowania bądź przewidywanej
wydajności środka,
- wybranej metody amortyzacji, która ma wpływ na
wysokość (rozkład) ponoszonych przez jednostkę kosztów
z tytułu amortyzacji w poszczególnych latach, w których
zaplanowano dany środek umorzyć. Ponieważ kwota
kosztów ujętych w ciągu okresu może mieć wpływ
zarówno na wycenę zapasów jak i na kształtowanie się
wyniku finansowego, dlatego też wybór metody
amortyzacji może być jednym z elementów polityki
bilansowej prowadzonej przez przedsiębiorstwo.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości ,kwoty rocznych
odpisów amortyzacyjnych ( umorzeniowych ) ustala się
drogą systematycznego, planowanego rozłożenia wartości
początkowej danego środka trwałego na przewidywane
lata jego używania (art.32)
 
Na dzień przyjęcia środka trwałego do użytkowania należy
ustalić okres lub stawkę i metodę amortyzacji.
Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji
środków trwałych powinna być przez jednostkę
weryfikowana , powodując odpowiednia korektę
dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów
amortyzacyjnych.

 
Przy

ustalaniu

okresu

dokonywania

odpisów

amortyzacyjnych i przy ustalaniu stawek amortyzacyjnych
można

uwzględniać

:

liczbę zmian, na których pracuje środek trwały,

tempo

postępu

techniczno

-

ekonomicznego,

wydajność środka trwałego wyrażoną liczbą jego godzin

pracy lub liczbą wytworzonych produktów lub innym
właściwym

miernikiem,

przewidywaną przy likwidacji cenę sprzedaży netto

istotnej pozostałości środka trwałego

Stawki amortyzacyjne ustala się wg
wzoru :
 
 

gdzie:
S

a

– stawka procentowa rocznego odpisu

zużycia środka trwałego,
t – przewidywany okres użytkowania w
latach

t

100

a

S 

Jeżeli przy ustalaniu stawki procentowej rocznego odpisu
zużycia środka trwałego będzie uwzględniona jego
przewidywana wartość końcowa , to powyższy wzór
będzie miał następującą postać:

gdzie:
P – procent wartości początkowej środka trwałego , jaki
będzie przedstawiać jego wartość końcowa
 
Metody amortyzacji:
liniowa
degresywna
progresywna
naturalna

t

P

100

a

S





Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się nie
wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do
użytkowania, ,nie dłużej niż do momentu w
którym następuje zrównanie wartości odpisów
amortyzacyjnych ( umorzeniowych ) z jego
wartością początkową lub w którym środek
trwały przeznaczono do likwidacji , sprzedano
lub stwierdzono jego niedobór.

Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości
 

Trwała utrata wartości (art.28 ust.7) ma miejsce wtedy , gdy
istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez
jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w
znaczącej części lub całości przewidywanych korzyści
ekonomicznych. W takim przypadku należy dokonać odpisu
aktualizującego , który doprowadzi wartość środka trwałego
(środka trwałego w budowie) wynikającą z ksiąg rachunkowych
do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w
inny sposób wartości godziwej. Takiego odpisu dokonuje się w
myśl art.32 ust.4 i 5 w przypadku zmiany technologii produkcji,
przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych
przyczyn powodujących trwała utratę jego wartości (w ciężar
pozostałych kosztów operacyjnych). Jeżeli odpis dotyczy środka
trwałego uprzednio aktualizowanego, to odpis ten w pierwszej
kolejności zmniejsza różnicę z aktualizacji odniesioną na kapitał
z aktualizacji wyceny, w pozostałej części zwiększy pozostałe
koszty operacyjne.
Jeżeli ustanie przyczyna , dla której dokonano odpisu z tytułu
trwałej utraty wartości środka trwałego (środka trwałego w
budowie , równowartość całości lub części uprzednio
dokonanego odpisu zwiększy wartość środka i pozostałe
przychody operacyjne lub kapitał z aktualizacji wyceny.

Wycena bilansowa
Na dzień bilansowy wycenia się:
 
1.       Środki trwałe wg wartości
początkowej (w tym po aktualizacji
wyceny) , pomniejszonej o odpisy
umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu
trwałej utraty wartości.

3. Ewidencja środków trwałych
 
Prawidłowo udokumentowany obrót środkami trwałymi
znajduje swoje odzwierciedlenie w ewidencji analitycznej i
syntetycznej. Do ewidencji syntetycznej zmian w stanie
środków trwałych wykorzystuje się konto „Środki trwałe”
należące do zespołu 0 planu kont. Konto to może być
podzielone poziomo na szczeblu syntetycznym (lub
analitycznym) według poszczególnych grup rodzajowych
środków trwałych, najczęściej zgodnie z wymaganym
zakresem informacji prezentowanych w bilansie. Stąd
szczegółowa ewidencja w zakresie środków trwałych
może być prowadzona na następujących kontach:
-          Grunty,
-          Budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i
wodnej,
-          Urządzenia techniczne i maszyny,
-          Środki transportu,
Inne środki trwałe

Niezależnie od stopnia szczegółowości ewidencji na
koncie „Środki trwałe” figuruje zawsze ich wartość
początkowa (brutto).
Zasadą jest, że na koncie (lub kontach) „Środki trwałe”
księguje się zasadniczo zmiany ilościowo – wartościowe w
zakresie stanu środków trwałych oraz zmiany
wartościowe wynikające z aktualizacji wyceny i ulepszenia
środka. Zmiany o charakterze jedynie wartościowym ,
spowodowane zużyciem lub utrata wartości księgowane
są odpowiednio na kontach korygujących Umorzenie
środków trwałych i Odpisy aktualizujące z tytułu trwałej
utraty wartości aktywów trwałych. Konta te muszą
funkcjonować w taki sposób, żeby można było dokonać
odpowiedniej wyceny każdej grupy bilansowej środków
trwałych. Tak jak konto środki trwałe są one dzielone w
sposób poziomy albo na szczeblu syntetycznym albo w
analityce.

Do urządzeń analitycznych zaliczyć można:
-          Karty analityczne środków trwałych,
-          Tabele amortyzacyjne,
-          Księgę inwentarzową,
 
Najmniejsza jednostka ujmowana w ewidencji analitycznej
określana jest jako obiekt inwentarzowy. Jest to
pojedynczy środek trwały lub zespół środków trwałych
stanowiący ceł ość pod względem rzeczowym , spełniający
określone funkcje. Obiektem takim może być np. budynek,
maszyna, środek transportu lub też zespół maszyn i
urządzeń , konstrukcyjnie ze sobą powiązanych.

Dla każdego środka trwałego, stanowiącego oddzielny
obiekt inwentarzowy zakładane są karty analityczne
zawierające następujące informacje:
-          Nazwę środka trwałego,
-          Datę wprowadzenia do ewidencji,
-          Opis techniczny,
-          Wartość początkową,
-          Dotychczasowe umorzenie,
-          Zmiany wartości,
-          Miejsce użytkowania,
-          Numer inwentarzowy

Tabele amortyzacyjne sporządza się na początek każdego
roku obrotowego w oparciu o dane pochodzące z kart
środków trwałych. Zamieszcza się w nich dane dotyczące
wartości początkowej , dotychczasowego umorzenia,
umorzenia za dany rok ( z podziałem na poszczególne
miesiące) i środka wartość na koniec roku. Zawierają one
również stawki amortyzacyjne.
 
Dla wszystkich środków trwałych prowadzi się księgę
inwentarzową , która stanowi wykaz poszczególnych
obiektów inwentarzowych. Księgą prowadzona jest w
porządku chronologicznym, co umożliwia nadanie
kolejnego numeru identyfikacyjnego wprowadzanym do
ewidencji środkom trwałym. Numer identyfikacyjny składa
się z trzyznakowego symbolu rodzajowego środka i
kolejnego numeru wpisu do księgi inwentarzowej.
Księgę inwentarzową można prowadzić łącznie dla
wszystkich środków lub odrębnie dla poszczególnych ich
grup rodzajowych.

Zmiany ilościowo - wartościowe w stanie środków
trwałych mogą być spowodowane następującymi
operacjami gospodarczymi:
1.       W zakresie zwiększeń będą to:
-                     Zakup,
-                     Wytworzenie we własnym zakresie,
-                     Nieodpłatne otrzymanie,
-                     Otrzymanie w formie aportu,
-                     Ujawnienie nadwyżki,
-                     Użytkowanie w oparciu o umowę leasingu.

1 W zakresie zmniejszeń wyróżnić można:
- Sprzedaż,
- Likwidację,
- Nieodpłatne przekazanie,
- Przekazanie w formie aportu,
- Ujawniony niedobór,
- Przekazanie w leasing,
 
2 Zmiany o charakterze wartościowym powodujące wzrost
wartości środków trwałych to:
-  Ulepszenie,
-  Aktualizacja wyceny,
Z kolei zmniejszenie wartości początkowej środka
spowodowane może być:
-  Umorzeniem,
-  Trwałą utratą wartości,
-  Aktualizacją wyceny ,

 
ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE
 
1. Istota, klasyfikacja i zasady wyceny
 
Kategoria środków trwałych w budowie związana jest z
procesami powiększania wartości środków trwałych
zarówno poprzez ich zakup, wytworzenie czy też
ulepszenie. Środki trwałe w budowie to , zgodnie z art.3
ust 1 pkt. 16 ustawy o rachunkowości, zaliczane do
aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy,
montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.
Do „środków trwałych w budowie” zalicza się również
budowę tych obiektów , które z chwilą ukończenia zostaną
zaliczone do inwestycji ( za wyjątkiem ulepszenia
nieruchomości nabytych jako inwestycji). Zatem pojecie
środków trwałych w budowie obejmować będzie:
koszty nie zakończonych prac budowlano – montażowych
związanych z wytworzeniem środka trwałego,
wartość zakupionych maszyn i urządzeń do lub w montażu
i instalacji,
koszty nie zakończonych robót mających na celu
ulepszenie środków trwałych

Wycena środków trwałych w budowie odbywa się :
- wg cen nabycia w przypadku zakupu środków trwałych,
- wg kosztów wytworzenia w razie prowadzenia prac
budowlano – montażowych
 
Dla przypomnienia , koszt wytworzenia środków trwałych
w obejmuje:
          koszty pozostające w bezpośrednim związku z

budową (montażem, ulepszeniem) środka trwałego oraz
koszty dostosowania budowanego środka trwałego do
użytkowania,
          uzasadnioną cześć kosztów pośrednio związanych z

budową, montażem lub ulepszeniem środka trwałego,

Koszt wytworzenia zwiększa :
          nie podlegający odliczeniu , a naliczony przy

zakupie VAT,
          koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu

sfinansowania zakupu lub budowy środków trwałych oraz
związane z tym różnice kursowe, pomniejszony o
przychody z tego tytułu.
Z punktu widzenia wyceny poszczególnych obiektów
realizowanych w ramach przedsięwzięcia lub zadania
istotne jest określenie zakresu kosztów bezpośrednich i
pośrednich wpływających na wartość środków trwałych.
Ustawa o rachunkowości nie rozstrzyga tego problemu w
sposób jednoznaczny, ale praktyka na przestrzeni wielu lat
wykształciła w tej kwestii stosowne podejście

I tak do kosztów bezpośrednich zalicza się koszty:
o        nabycia lub budowy obiektu budowlanego , nabycia
lokalu w budynku stanowiącym własność innej jednostki,
o        ulepszenia istniejących środków trwałych,
o        nabycia lub wytworzenia obiektów ruchomych
zaliczanych do środków trwałych,
o        nabycia lub wykonania dokumentacji budowy,
montażu lub zainstalowania środka trwałego ,
o        wykonania i montażu maszyny,
o        napraw i remontów przed oddaniem środka
trwałego do eksploatacji,
o        inne koszty, które można jednoznacznie przypisać
pojedynczemu obiektowi środków trwałych,

Z kolei do kosztów pośrednich , czyli tych , które w momencie
poniesienia dotyczą kilku obiektów (są to tak zwane koszty
wspólne), zalicza się w szczególności:
         koszty dokumentacji projektowej,

         nadzoru autorskiego i inwestorskiego,

         badań geologicznych , geofizycznych, geodezyjnych,

         przygotowania terenu pod budowę, w tym również koszty

likwidacji pomniejszone o przychody z likwidacji , budynków,
budowli zlikwidowanych w związku z budową nowych obiektów
oraz nie umorzona wartość likwidowanych środków,
         opłat za użytkowanie gruntów i terenów w okresie budowy

oraz z tytułu uzyskanych lokalizacji pod budowę,
         odszkodowań za dostarczenie obiektów zastępczych i

przesiedlenie osób z terenów zajętych na potrzeby
realizowanych prac,
         założenia stref ochronnych,

         ubezpieczeń majątkowych budowanych obiektów

         budowy i rozbiórki tymczasowych obiektów i urządzeń na

placu budowy,
         założenia zieleni,

         koszty obsługi zobowiązań (pomniejszone o przychody z

tego tytułu),
         inne, których nie można odnieść bezpośrednio do

pojedynczego obiektu.

 

Na wartość środków trwałych nie wpływają żadne opłaty o
charakterze sanacyjnym, które zaliczane są do pozostałych
kosztów operacyjnych i strat nadzwyczajnych. Ich rozliczanie i
księgowanie przebiega na zasadach ogólnych.
Nie zalicza się do kosztu wytworzenia środka trwałego w
budowie nabytego gruntu, który w momencie nabycia stanowi
odrębną pozycję aktywów (środek trwały).
 
Wycena bilansowa środków trwałych w budowie odbywa się na
poziomie poniesionych kosztów wytworzenia, skorygowanych o
odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. W tym wypadku wycena
będzie się opierała o cenę sprzedaży netto lub ustaloną w inny
sposób wartość godziwą. W przypadku środków trwałych w
budowie odpis z tytułu utraty wartości zwiększą zawsze
pozostałe koszty operacyjne , ponieważ ta kategoria bilansowa
nie podlega aktualizacji wyceny i nie powstaje kapitał z
aktualizacji wyceny. Odpis z tytułu trwałej utraty wartości
środków trwałych w budowie związany będzie głównie z sytuacją
zaniechania prowadzonej budowy lub obniżeniem wartości
składnika majątku zaliczanego do wartości tej pozycji
majątkowej. Zasady „odwrócenia” odpisu aktualizującego są
takie, jak w przypadku środków trwałych a ich księgowe ujecie
przebiega w dobro pozostałych przychodów operacyjnych.

2. Ewidencja środków trwałych w budowie

Ewidencja wszelkich kosztów odbywa się na koncie Środki
trwałe w budowie. Konto to obciąża się wartością
poniesionych kosztów z tytułu budowy , montażu czy
ulepszenia środków trwałych a uznaje się wynikami
rozliczenia budowy które mogą mieć wyraz w przyjęciu
środka trwałego do użytkowania lub stwierdzeniu, że
prowadzone prace nie przyniosły efektu gospodarczego.
Ponadto po stronie kredytowej tego konta księguje się
wartość odzysków z likwidacji środków trwałych
prowadzonej w związku z planowaną budową oraz
przychody z tytułu zobowiązań zaciągniętych na
finansowanie budowy środków trwałych.

Do konta Środki trwałe w budowie należy
prowadzić odpowiednio zorganizowaną
ewidencję analityczną:
         wg struktury technicznej ,

         wg rodzajów efektów i przyszłych

obiektów majątkowych ,
         wg ponoszonych kosztów bezpośrednich i

pośrednich.

 

Ujęte w ewidencji koszty pośrednie należy rozliczyć na
poszczególne zadania , których dotyczą. Najczęściej rozliczenie
przeprowadzane jest w stosunku do kosztów bezpośrednich
zadań i przebiega w dwóch etapach. Etap pierwszy polega na
obliczeniu wskaźnika narzutu kosztów pośrednich wg
następującego wzoru:

gdzie:
K

p

– koszty pośrednie,

suma kosztów bezpośrednich wszystkich zadań,
t= 1.........n – poszczególne zadania

Drugi etap polega na obliczeniu narzutu kosztów pośrednich na
poszczególne zadania wg wzoru:

gdzie :
K

pt

– koszty pośrednie przypadające na zadanie t,

K

bt

– koszty bezpośrednie zadania t

 









n

t

b

p

n

K

K

W

1

100

100

bt

n

pt

K

W

K





 
Rozliczenia kosztów pośrednich dokonuje się zwykle po
zakończeniu całej budowy. Jeżeli jednak środki trwałe
realizowane w ramach poszczególnych zadań są
przyjmowane do użytkowania sukcesywnie po
zakończeniu ich budowy i jeżeli jest to proces rozciągnięty
w czasie, to narzut kosztów pośrednich może być
obliczany albo na podstawie wartości planowanych albo w
oparciu o poniesione do danego momentu koszty. W
każdym przypadku, po całkowitym zakończeniu budowy,
należy przeprowadzić rozliczenie rzeczywiście
poniesionych kosztów pośrednich i dokonać odpowiedniej
korekty wartości początkowej wcześniej wprowadzonych
do ewidencji składników majątkowych .

ZADANIA
Zadanie 1
Należy zamortyzować metodą liniową środek trwały o wartości
początkowej 20 000 i okresie ekonomicznej użyteczności 5 lat.
 
Zadanie 2
Należy zamortyzować środek trwały metodą liniową i
przyspieszoną (podatkową)wiedząc że:
 
1.Wartość początkowa =24 000
2.Stawka amortyzacyjna=20%
3.Współczynnik degresji=2
4.Środek trwały przyjęto do eksploatacji 24 05 2000r.
 
Zadanie 3
Obliczyć metodą sumy cyfr roczne stawki i kwoty amortyzacji dla
maszyny produkcyjnej WRT5 wiedząc , że:
       wartość początkowa wynosi

64 000 ,

       wartość rezydualna

4 000 ,

       planowany okres użytkowania

4 lata.

Zadanie 4
Obliczyć metodą malejącego salda roczne kwoty
amortyzacji maszyny WER 234 wiedząc , że
       wartość początkowa 32 000

       roczna stopa amortyzacji 40 %

       przewidywany okres użytkowania 5 lat

 
Jaka będzie szacunkowa wartość rezydualna tego środka
trwałego ?
 
Zadanie 5
Należy obliczyć stawkę amortyzacyjną i roczną kwotę
amortyzacji dla samochodu dostawczego za dany
rok, wiedząc, że:
       wartość początkowa wynosi 26 000,

       planowana wartość rezydualna 1 000,

       ogólny planowany przebieg samochodu dla całego

okresu jego eksploatacji wynosi
250 000 km,
       w danym roku samochód przejechał 100 000 km.

 

Zadanie 6

Stany wybranych kont przedstawiają się następująco:

Należy zaksięgować wszystkie operacje wynikające z
treści zadania. Podać wartość bilansową środków
trwałych po zaksięgowaniu operacji.

Środki trwałe

450 000

Umorzenie środków trwałych

262 000

Wybrane operacje gospodarcze za maj br.
1 Sprzedano przedsiębiorstwu „C” urządzenie techniczne

 wartość początkowa

18 000

 dotychczasowe umorzenie

16 000

 faktura dla odbiorcy

4 000 + 880 VAT

 faktura od dostawcy za demontaż sprzedanej maszyny

1 000 + 220 VAT

2 Ujawniono niedobór środka trwałego

 wartość początkowa

24 500

 dotychczasowe umorzenie

21 000

3 Ustalono kwotę roszczenia wobec osoby materialnie odpowiedzialnej za stan
środków trwałych

5 000

4 Osoba materialnie odpowiedzialna uznała na piśmie roszczenie z tytułu niedoboru

..............

5. Dokonano fizycznej likwidacji starego budynku

 wartość początkowa likwidowanego obiektu

120 000

 dotychczasowe umorzenie

117 000

 faktura za rozbiórkę od firmy „PROCH”

500 + 110 VAT

 wartość odzysków materiałowych /cegła/

1 350

6 Przekazano nieodpłatnie zbędne komputery

 wartość początkowa

22 000

 dotychczasowe umorzenie

17 200

 wartość rynkowa

7 000 , VAT 22%

7 Ujawniono środek trwały nie objęty dotychczas ewidencją o wartości początkowej

23 500

8 Nadwyżkę uznano za rzeczywistą

....................

9. Pracownik wpłacił do kasy kwotę należności z tytułu niedoboru

5 000

Zadanie 7
Stany wybranych kont przedstawiają się następująco:

Środki trwałe

72 000

Umorzenie środków trwałych

35 000

Wybrane operacje gospodarcze za bm.

1. Otrzymano nieodpłatnie środek trwały od jednostki „X”

 wartość początkowa

14 000

2. Dokonano likwidacji zbędnej maszyny

 wartość początkowa

21 000

 dotychczasowe umorzenie

18 000

3. Otrzymano fakturę od firmy „X” za likwidację maszyny

 wartość usługi

300

 VAT 22%

66

 suma faktury

366

4. Przyjęto na skład odzyski z likwidacji maszyny

2 000

5. Ujawniono niedobór środka trwałego

 wartość początkowa

17 000

 dotychczasowe umorzenie

11 000

6. Niedobór uznano za zawiniony ustalając równocześnie kwotę roszczenia wobec
osoby materialnie odpowiedzialnej /Jan Robber/ na

8 000

7. Osoba materialnie odpowiedzialna za stan środków trwałych uznała na piśmie
roszczenie z tytułu niedoboru

.........

8. Amortyzacja środków trwałych za bm.

4 000

Należy zaksięgować wszystkie podane operacje gospodarcze.

Zadanie 8
Sp. Środki trwałe 220 000 Sp. Umorzenie śr. trwałych 90 000
W przedsiębiorstwie „Nowa Sprawa” dokonano, w związku z
planowaną budową, fizycznej likwidacji biurowca o wartości
początkowej 120 000 i umorzeniu 84 000.Do likwidacji
wykorzystano usługi firmy budowlanej „Dworek Polski” ,która
wystawiła fakturę na kwotę 12 000 +22% VAT. Wartość
odzysków z likwidacji (cegły i ramy okienne) wynosi 4 500.
Należy zaksięgować operacje wynikające z treści zadania.
 
Zadanie 9
Sp. Środki trwałe 120 000 Sp. Umorzenie śr. trwałych 57 000
 
W przedsiębiorstwie SDG dokonano fizycznej likwidacji maszyny
produkcyjnej w związku z utratą przydatności gospodarczej.
Wartość początkowa likwidowanego obiektu wynosi
65 000 a jego dotychczasowe umorzenie 52 000. Do likwidacji
wykorzystano usługi firmy budowlanej „ERT”, która wystawiła
fakturę na kwotę 1200 + 22% VAT. Wartość odzysków z
likwidacji (materiały) wynosi 1 000.
Należy zaksięgować operacje wynikające z treści zadania.

Zadanie 10

Spółka posiada środek trwały o wartości początkowej 20
000 i umorzeniu 12 000. Środek ten przeszacowano na 1.
01 wskaźnikiem 2.0. W marcu przekazano ten środek w
formie darowizny. Jego wartość rynkowa wynosi15 000 a
stawka VAT dla tego typu urządzeń 22%.Środek był
amortyzowany liniowo stawką 30 % począwszy od
miesiąca następnego po wprowadzeniu do użytkowania.
Należy zaksięgować wszystkie operacje wynikające z
treści zadania.

Zadanie 1

Stany początkowe wybranych kont przedstawiają się następująco:
Środki trwałe

570 000,-

Umorzenie środków trwałych

240 000,-

Materiały

85 000,-

Kredyty bankowe

45 000,-

Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi

30 000,-

Produkcja pomocnicza

25 000,-

W jednostce gospodarczej „X” w związku z prowadzonymi pracami polegającymi na budowie

nowego obiektu wystąpiły następujące operacje gospodarcze:
1. Wartość przekazanych materiałów z magazynu na rzecz budowy środków trwałych

40 000,-

2. Usługi obce wykorzystane przy budowie środków trwałych (wartość netto) oraz przekazane

materiały do budowy środków trwałych wprost z zakupu

100 000,-

3. Świadczenia produkcji pomocniczej na rzecz budowy środków trwałych (ewidencja w

zależności od wariantu ustalania wyniku finansowego)

20 000,-

4. Wartość początkowa likwidowanego obiektu w związku z budową środka trwałego
5. Dotychczasowe umorzenie obiektu

15 000,-

5 000,-

6. Wartość przyjętych do magazynu odzysków z likwidacji środka

5 000,-

7. Odsetki od kredytów związane z finansowaniem zewnętrznym budowy środków trwałych

(WB)

1 200,-

8. Różnice kursowe dotyczące zobowiązań zaciągniętych na finansowanie budowy środków

trwałych:

a) ujemne,
b) dodatnie

500,-
300,-

9. Odpisanie wartości środków trwałych w budowie, które nie dały zamierzonego efektu

7 000,-

10. Przekazanie środka trwałego w budowie w formie darowizny

12 000,-

11. Wartość środków trwałych w budowie zniszczonych przez zdarzenia losowe

3 000,-

12. Przyjęcie do użytkowania wytworzonego środka trwałego o wartości (w wysokości

pozostałych kosztów budowy)

................

Zadanie 1

Przedsiębiorstwo realizuje zadanie inwestycyjne , polegające na budowie:

 magazynu materiałów,
 filtrów

Stany wybranych kont są następujące:
Środki trwałe w budowie, w tym:

 magazyn,
 filtry,
 koszty wspólne

200 000,-

80 000,-
70 000,-
50 000,-

Rachunek bankowy

200 000,-

Materiały

110 000,-

Środki trwałe

350 000,-

Umorzenie środków trwałych

130 000,-

Operacje gospodarcze:

1. Otrzymano od biura projektów fakturę za wykonanie dokumentacji zadania

inwestycyjnego.

a) wartość usługi
b) VAT 22%
c) razem

Fakturę rozliczono

30 000,-

6 600,-

36 600,-

2. Otrzymano z banku kredyt na budowę środków trwałych

150 000,-

3. W związku z rozpoczęciem budowy nowych obiektów rozebrano stare

zabudowania gospodarcze (LT)

a) wartość początkowa
b) dotychczasowe umorzenie
c) wartość netto

80 000,-
65 000,-
15 000,-

4. Otrzymano fakturę od firmy usługowej za rozbiórkę

a) wartość usługi
b) VAT 22%
c) Razem

Fakturę rozliczono

2 000,-

440,-

2 440,-

5. Przyjęto do magazynu odzyski z likwidacji (materiały)

6 000,-

6. Zakończono likwidację środka trwałego

7. Wynagrodzenie inspektora nadzoru za bieżący miesiąc

5 000,-

1. Wydano z magazynu materiały do budowy:

a) magazynu,
b) filtrów,

30 000,-
20 000,-

2. Faktura od firmy usługowej „X” za roboty budowlano – montażowe

a) wartość usługi
b) VAT 22%
c) Razem

Fakturę rozliczono i zwiększono koszty budowy środków trwałych o:

1. magazyn
2. filtry

180 000,-

39 600,-

219 600,-

100 000,-

80 000,-

3. Otrzymano fakturę od dostawcy zagranicznego za materiały.

a) Zobowiązanie wobec dostawcy wynosi (w PLN)
b) Cło
c) VAT

Rozliczono fakturę a materiały przekazano na potrzeby budowy filtrów
(operacja 10 d)

10 000,-

2 000,-
2 640,-

4. Otrzymano fakturę za uporządkowanie terenu wokół wznoszonych

obiektów

a) wartość usługi
b) VAT 22%
c) razem

Fakturę rozliczono

10 000,-

2 200,-

12 200,-

W związku z realizacją inwestycji o charakterze ekologicznym firma
otrzymała na rachunek bankowy dotacje z Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony środowiska(WB)

20 000,-

Opłacono odsetki od kredytów na budowę obiektów (WB)

4 000,-

Zapłacono z rachunku zobowiązanie wobec dostawcy zagranicznego
(op.10)
a) wyksięgowano różnice kursowe

9 800,-

200,-

Naliczono firmie „X” kary umowne za nierzetelne wykonanie robót

600,-

Otrzymano na rachunek naliczone kary

600,-

Rozliczono koszty wspólne budowy

................

Przyjęto do eksploatacji :

 magazyn,
 filtry,

...............

................

Nieruchomości inwestycyjne.

Nieruchomość inwestycyjna to zgodnie z zapisami MSR
40: " nieruchomość (grunt, budynek, lub część budynku
lub też oba te elementy), które właściciel lub
leasingobiorca w leasingu finansowym traktuje jako
źródło przychodów z czynszów lub utrzymuje w
posiadaniu ze względu na przyrost ich wartości,
względnie obie te korzyści, przy czym nieruchomość taka
nie jest:

wykorzystywana przy produkcji, dostawach towarów,
świadczeniu usług lub czynnościach administracyjnych,
ani też
przeznaczona na sprzedaż w ramach zwykłej działalności
jednostki."
Nieruchomością inwestycyjną jest także prawo
leasingobiorcy do użytkowania nieruchomości na mocy
leasingu operacyjnego, ale tylko wtedy gdy nieruchomość
ta w innym wypadku spełniałaby definicje nieruchomości
inwestycyjnej i leasingobiorca wycenia ją za pomocą
modelu wartości godziwej.

Nieruchomość inwestycyjna różni się od innych
nieruchomości przede wszystkim tym, że przepływy
środków pieniężnych z czynszów lub sprzedaży są w dużej
mierze niezależne od pozostałych aktywów jednostki.

Wśród nieruchomości inwestycyjnych wyróżniamy m.in.:

grunt - utrzymywany przez jednostkę ze względu na
długoterminowy wzrost jego wartości lub przyszłe
użytkowanie (obecnie nie sprecyzowane),
budynki oddane w leasing operacyjny,
budynki obecnie nie wykorzystywane ale przeznaczone do
oddania w leasing operacyjny.

Do nieruchomości inwestycyjnych nie zaliczamy:

gruntu użytkowanego na własne potrzeby jako
nieruchomość zajmowaną przez właściciela lub
przeznaczonego do odsprzedaży w krótkim okresie w
ramach zwykłej działalności,
budynku oddanego w leasing finansowy innej jednostce,
nieruchomości przeznaczone do obrotu,
nieruchomości będące w budowie lub w trakcie
dostosowywania w celu odsprzedaży,
nieruchomości zajmowane przez właściciela.

Jeżeli nieruchomość jest wykorzystywana zarówno do
celów inwestycyjnych jak również nieinwestycyjnych i
jeżeli możliwy jest jej podział to powinna być ujmowana
oddzielnie. Jeżeli natomiast takie rozdzielenie nie jest
możliwe, wówczas nieruchomość może być traktowana
jako inwestycyjna wówczas tylko, gdy nieznaczna jej część
jest wykorzystywana do celów innych niż inwestycyjne.

Powyższe wymaga subiektywnej oceny ze strony jednostki
opartej na określonych kryteriach, które w pewnych
skomplikowanych przypadkach powinny być ujawnione.

W przypadku gdy spółka prezentowała w świetle
uregulowań UoR nieruchomości inwestycyjne w wartości
godziwej na dzień bilansowy, przekształcenie
sprawozdania na MSR może spowodować potrzebę
korekty wyniku finansowego i kapitałów prezentowanych
za rok obrotowy poprzedni w pierwszym sprawozdaniu
przygotowanym wg MSR. Zmiana ta w szczególności
będzie dotyczyć sytuacji, gdy wartość godziwa wzrosła w
prezentowanym okresie ponad cenę nabycia
nieruchomości inwestycyjnej.

Przykład
Spółka planuje przyjęcie MSR od 1 stycznia 2007 r.
Postanowiła sprawdzić przewidywany wpływ przejścia na
MSR w zakresie aktywów trwałych, a w szczególności
nieruchomości na prezentowany w danych
porównawczych wynik 2006 r. W efekcie przeprowadzonej
wyceny wartości nieruchomości inwestycyjnej ustalono, że
jej wartość godziwa w ciągu 2006 r. wzrosła o kwotę
3.000.000 zł. Różnica ta w sprawozdaniu finansowym
sporządzonym wg krajowych regulacji będzie powiększała
kapitał z aktualizacji wyceny, natomiast w danych
porównawczych pierwszego sprawozdania sporządzonego
zgodnie z MSR będzie stanowiła element pozostałych
przychodów. Jednak łączna wartość prezentowanego
kapitału własnego na 1 stycznia 2007 r. będzie wg MSR i
obecnie stosowanych obowiązujących uregulowań taka
sama.

Jeżeli jednostka przyjęła wycenę nieruchomości
inwestycyjnej - w świetle zarówno dotychczasowych
zasad, jak i po przejściu na MSR - w cenie nabycia
(koszcie wytworzenia), pomniejszonej o odpisy
amortyzacyjne z tytułu utraty wartości, przejście na MSR
nie powinno znacząco skutkować zmianami wartości
bilansowej nieruchomości.