ETNOGRAFIA

W PEDAGOGICE

Katarzyna Ziober

Benigna Morgała

Uniwersytet Opolski

Instytut Studiów Edukacyjnych

Opole 2009

Spis treści:

Pojęcie badań etnograficznych
Przedmiot i cel badań etnograficznych
Metody stosowane w badaniach etnogra
ficznych

Proces zmian zachodzących w
nastawieniu badacza do społeczności

Etapy prowadzenia badań
Zasady prowadzenia badań
Technika prowadzenia badań

Pojęcie badań
etnograficznych

*

W pedagogice etnografia jest długotrwałym,

indukcyjnym i holistycznym badaniem kultury życia
codziennego w jednej organizacji; grupie społecznej
pełniącej funkcje socjalizacyjne (grupa subkulturowa,
szkoła, jednostka wojskowa).

* Badania etnograficzne są terenowymi,

ponieważ prowadzone są w naturalnym środowisku.

Przedmiot i cel badań
etnograficznych

Przedmiotem badań jest:

• opis kultury i stylu życia grupy ( poznanie
jej sposobu
myślenia, języka, zwyczajów, zachowań)

• jednostka (analiza karier, historii życia, ról
społecznych)

• system (systemy szkolne)prowadzone są
tutaj badania makroetnograficzne

•mała grupa jako miniatura społeczeństwa
(klasa szkolna,
grupa harcerska, prowadzone są pod kątem
przyswojenia, werbalizacji i stosowania zasad
moralnych przez dzieci, śledzenie procesów
interpersonalnych)

Metody stosowane w badaniach
etnograficznych

Obserwacja
Wywiad

Analiza wytworów ludzkich

Obserwacja uczestnicząca

• Jest badaniem przez wspólne
doświadczenie
(zainteresowany musi w najbardziej
aktywny sposób wejść w
środowisko,uczestniczyć w jego pracach,
robić wszystko to,co osoby przez niego
badane)

Wywiad

Jest często prowadzony krótkimi rozmowami,

wielokrotnie z tymi samymi osobami,
stanowi niekiedy niepowiązane ze sobą „strzępy”
wypowiedzi , przerywane przez inne osoby,
wydarzenia, bądź przez samego badanego,
z których dopiero wyłania się jakąś całość.

Proces zmian zachodzących
w nastawieniu badacza do
społeczności

D.E.Coe wyróżnia:
* poziom neofita (po oswojeniu się ze
środowiskiem badacz
zaczyna zwracać uwagę na zjawiska, które nie
mieściły się w jego koncepcji, wierzącym, że uda
mu się znaleźć odpowiedzi na stawiane pytania)
* poziom alumna (poważnego ucznia, który
zastanawia się co się tutaj dzieje)
* poziom adepta (biegłego etnografa, któremu
udaje się dostrzega całość sytuacji, różnorodne
jej uwarunkowania, złożoność , co umożliwia mu
na coraz lepsze rozumienie zjawiska)

Etapy prowadzenia badań

I faza – badacz przebywając w badanym

środowisku ogranicza się jedynie do
obserwacji, powinien słuchać niż mówić.

II faza – kiedy badana społeczność oswoi się
z obecnością badacza, wówczas może on

nawiązać krótkie rozmowy, bardziej
intensywnie zadawać pytania czy
następnie przeprowadzać wywiady.

Zasady prowadzenia badań

Badacz podczas zbierania materiałów, jak
i opracowywaniu danych powinien:

*zwracać uwagę na ochronę osób badanych
*szanować ich prywatność
*uważać, aby nie naruszyć ich godności
*zapewnić o poufności zebranych

materiałów

*pamiętać o ich anonimowości

Techniki prowadzenia badań

Notatka (

bezpośrednio robiona zaraz po

dokonanej obserwacji lub po usłyszanej bądź
przeprowadzonej rozmowie)

Dziękujemy za uwagę!