LECZENIE RAN

LECZENIE RAN

Agnieszka Krężelewska

Agnieszka Krężelewska

Mateusz Blank

Mateusz Blank

IV rok lekarski, grupa 2

IV rok lekarski, grupa 2

rana (vulnus)



przerwanie

przerwanie ciągłości
tkanek pod wpływem
urazu lub celowego
działania (zabieg
chirurgiczny)

Ze względu na głębokość rany

rozróżniamy:



otarcie lub zadrapanie naskórka

(excoriatio)



rany powierzchowne

(v. superficiale)



rany głębokie

(v. profundum)



rany powikłane

(v. complicatum), tj.

drążące do jam ciała lub uszkadzające
naczynia, nerwy, ścięgna

Ze względu na rodzaj urazu i kształt

rozróżniamy:



ra

ra

nę kłutą

(v. ictum)



ranę ciętą

(v. sectum)



ranę szarpaną

(v. laceratum)



ranę tłuczoną

(v. contusum)



ranę miażdżoną

(v. conquasatum)



ranę kąsaną

(v. morsum)



ranę postrzałową

(v.sclopetarium)



ranę oparzeniową

(v. combustum)



ranę zatrutą

(v. venenatum)

rana kłuta



po

powstaje wskutek zranienia przedmiotem
ostrym, długim i wąskim (igła, gwóźdź, widły)



ma wąski kanał, którego długość jest większa
niż szerokość



nie zieje lub zieje nieznacznie i brzegi jej
często stykają się ze sobą



wymaga obserwacji – po pewnym czasie

wymaga obserwacji – po pewnym czasie

mogą wystąpić objawy zakażenia, a na

mogą wystąpić objawy zakażenia, a na

tułowiu powikłania ze strony narządów

tułowiu powikłania ze strony narządów

wewnętrznych

wewnętrznych

rana kłuta cd.



kanał rany ma zwykle przebieg
prosty, jednak różna spoistość i
sprężystość poszczególnych tkanek
oraz skurcz mięśni mogą zmieniać
kierunek i załamywać go, co utrudnia
wypływanie wydzieliny i sprzyja
zatrzymaniu w głębi ciał obcych.

rana cięta



po

powstaje wskutek przecięcia ostrymi

przedmiotami tnącymi, jak brzytwa,

nóż, szkło



ma brzegi i ściany równe, może

krwawić obficie



uraz ogranicza się do rozdzielenia

tkanki, nie niszczy tkanek tworzących

ściany rany



świeże rany cięte łatwo goją się po

zbliżeniu ich brzegów

rana tłuczona



powstaje na skutek pęknięcia skóry i głębiej

powstaje na skutek pęknięcia skóry i głębiej

leżących tkanek pod działaniem tępego

leżących tkanek pod działaniem tępego

przedmiotu (

przedmiotu (drąg, kopyto, kamień)



ma brzegi nierówne, obrzękłe, nieco wywinięte

na zewnątrz



w brzegach i ich sąsiedztwie często stwierdza

się krwawe podbiegnięcia



naczynia krwionośne są przerwane lub

zgniecione w promieniu kilku centymetrów

mniejsze krwawienie)



krew nacieka tkanki otaczające ranę



tkanki tworzące ściany rany są niezdolne do

życia

rana tłuczona cd.



wypełniona skrzepłą krwią i chłonką zawiera często

ciała obce: strzępy ubrania, włosy, grudki ziemi,

kurz



zanieczyszczenie rany, obecność w niej tkanek o

upośledzonym ukrwieniu i skrzepów krwi sprzyjają

zakażeniu i stwarzają niepomyślne warunki gojenia



jeśli uraz zadany narzędziem tępym trafia w

okolice, w których skóra i tkanki miękkie

przykrywają występy kostne cienką warstwą, to

pęknięcie skóry wykazuje brzegi równe i rana

upodabnia się do rany ciętej



obrzęk brzegów oraz podbiegnięcia krwawe

ułatwiają właściwe rozpoznanie

rana rąbana



j

jest odmianą rany ciętej



p

powstaje przez zranienie szablą, dłutem,
siekierą itp.



zazwyczaj głęboka, broczy mniej obficie niż
rana cięta



tkanki ulegają nie tylko przecięciu, lecz w
pewnym stopniu i stłuczeniu, gdy ostrze nie
jest zbyt ostre, a narzędzie raniące ciężkie



często występuje uszkodzenie nerwów,
naczyń krwionośnych, okostnej i kości

rana szarpana



p

powstaje wskutek rozciągania tkanek
zakrzywionymi przedmiotami (szponami,
haczykami, sękami, gwoździami itp.



najłatwiej ulega rozdarciu tkanka
tłuszczowa oraz mięśnie i narządy
miąższowe, najtrudniej skóra i ścięgna



brzegi rany są poszarpane, rozciągnięte
lub podwinięte, wskutek czego mało broczą



ściany i dno są nierówne, mogą zawierać
szczeliny i kieszenie

rana miażdżona



o

odmiana rany tłuczonej, lecz siła urazu oraz
obrażenia tkanek są znacznie większe



brzegi rany są nierówne, obrzękłe, blade
lub o zabarwieniu sino-czerwonym



w ścianach i dnie znajdują się tkanki
zmiażdżone, przesiąknięte krwią, strzępy
mięśni, powięzi, ścięgien oraz odłamki kości



naczynia krwionośne są poszarpane,
skręcone, wypełnione skrzepliną, nerwy
zgniecione lub przerwane

rana kąsana



z

zadana zębami ludzi lub zwierząt



zwierzę miażdży szczękami tkanki

zwierzę miażdży szczękami tkanki

na znacznie większym obszarze niż

na znacznie większym obszarze niż

dziurawi skórę

dziurawi skórę



r

rany kąsane goją się źle wskutek
zakażenia drobnoustrojami z jamy
ustnej i obecności poszarpanych
strzępów tkanek

rana postrzałowa



n

następstwo działania różnego rodzaju

pocisków bojowych lub ich części (kul

karabinów ręcznych i maszynowych,

pocisków dział artyleryjskich, bomb

lotniczych, min itp.)



wyglądem jest zbliżona do rany kłutej,

szarpanej lub miażdżonej, niekiedy do

obrażenia cieplnego lub chemicznego



działanie pocisku wywołuje, obok obrażenia

anatomicznego tkanek, również wybitne

zaburzenia czynnościowe, co nadaje ranom

postrzałowym swoiste piętno i odróżnia je od

ran innego pochodzenia

rana postrzałowa cd.



w

w ranie postrzałowej powstają trzy
współśrodkowo ułożone strefy:



kanał rany



strefa zniszczonych obumarłych
tkanek



strefa tkanek uszkodzonych w różnym
stopniu czynnościowo i anatomicznie
w zakresie ukrwienia, unerwienia i
odżywienia wskutek działania energii
kinetycznej pocisku

rana postrzałowa cd.



u

uszkodzenia uwidaczniają się przede
wszystkim w postaci zaburzeń w
krążeniu, a więc w przekrwieniu,
zastoju krwi, licznych drobnych
wylewach krwawych, zawałach



t

tkanki te, upośledzone w swej
żywotności, mogą nawet ulegać
szybko martwicy lub powolnemu
obumieraniu oraz zakażeniu

rana zatruta



powstaje w naszych warunkach

powstaje w naszych warunkach

geograficznych po ukąszeniach

geograficznych po ukąszeniach

przez żmije oraz po ukłuciach

przez żmije oraz po ukłuciach

żądłem pszczoły, osy lub szerszenia

żądłem pszczoły, osy lub szerszenia

gojenie się ran

gojenie się ran



przebieg gojenia można

przebieg gojenia można

podzielić na 2 okresy:

podzielić na 2 okresy:

1)

1)

oczyszczanie rany

oczyszczanie rany

2)

2)

odbudowa ubytku

odbudowa ubytku

oczyszczanie rany

oczyszczanie rany



brzegi rany są obrzęknięte,

brzegi rany są obrzęknięte,

zaczerwienione, cieplejsze

zaczerwienione, cieplejsze



okolica jest bolesna

okolica jest bolesna



pojawia się płynna wydzielina, która

pojawia się płynna wydzielina, która

stopniowo zamienia się w ropę

stopniowo zamienia się w ropę



zmiażdżone i obumarłe tkanki czernieją, a

zmiażdżone i obumarłe tkanki czernieją, a

później żółkną (ulegają stopniowo

później żółkną (ulegają stopniowo

rozpadowi i upłynnieniu)

rozpadowi i upłynnieniu)



martwe tkanki oddzielają się od zdrowych

martwe tkanki oddzielają się od zdrowych

i zostają wydzielone z rany

i zostają wydzielone z rany

odbudowa ubytku

odbudowa ubytku



znika obrzęk i zaczerwienienie

znika obrzęk i zaczerwienienie



zmniejsza się bolesność rany

zmniejsza się bolesność rany



ściany rany i dno zaczynają pokrywać się

ściany rany i dno zaczynają pokrywać się

ziarniną, która stopniowo wypełnia całą

ziarniną, która stopniowo wypełnia całą

ranę

ranę



zmniejszenie powierzchni rany dzięki

zmniejszenie powierzchni rany dzięki

kurczeniu się głębszych warstw ziarniny

kurczeniu się głębszych warstw ziarniny



z brzegów rany nasuwa się naskórek

z brzegów rany nasuwa się naskórek



ziarnina ulega zwłóknieniu, twardnieje,

ziarnina ulega zwłóknieniu, twardnieje,

kurczy się i przemienia w bliznę

kurczy się i przemienia w bliznę

czynniki upośledzające

czynniki upośledzające

gojenie

gojenie

Czynniki ogólne:

Czynniki ogólne:



niedożywienie (białko,

niedożywienie (białko,

wit. A i C)

wit. A i C)



cukrzyca

cukrzyca

(hiperglikemia)

(hiperglikemia)



niedokrwistość

niedokrwistość



kortykosteroidy

kortykosteroidy



chemioterapia

chemioterapia



promienie jonizujące

promienie jonizujące

Czynniki miejscowe:

Czynniki miejscowe:



obecność tkanki

obecność tkanki

martwiczej

martwiczej



krwiak

krwiak



zakażenie

zakażenie



niedokrwienie

niedokrwienie



urazy

urazy



zimno

zimno



środki podawane

środki podawane

miejscowo (antybiotyki/

miejscowo (antybiotyki/

środki odkażające)

środki odkażające)

Badanie rannego



wywiad



ocena stanu ogólnego chorego

ocena stanu ogólnego chorego

(

(zachowanie chorego, zabarwienie
skóry, tętno, ciśnienie krwi, źrenice,
istnienie sztywności karku, napięcie
mięśni)



istniejące choroby niezależne od
wypadku (hemofilia, cukrzyca,
choroby układowe)

Badanie rannego cd.

Oglądając ranę zwracamy uwagę na:



umiejscowienie



kształt



wielkość



brzegi



otoczenie



krwawienie



wpuklanie się do niej tkanek lub narządów

głębiej leżących



charakter wycieku z niej (krew, żółć, mocz,

pmr,ropa)



obecność ciał obcych

Badanie rannego cd.



wnętrza rany nie dotykać

, ale

badanie dotykiem jej otoczenia
może wiele wyjaśnić (krwiak,
ropień, trzeszczenie banieczek
gazu)

postępowanie



w razie potrzeby i przystąpić najpierw

do zwalczenia wstrząsu i odwodnienia

(dopiero po ustąpieniu jego objawów

można rozpocząć leczenie rany)



zastosować postępowanie p/tężcowe
(0,5-1,0 ml anatoksyny podskórnie)



jeżeli chory nie znajduje się w stanie

wstrząsu, można przygotować go do

zabiegu zaraz po ustaleniu

rozpoznania

postępowanie



w warunkach sali operacyjnej, obmyć ranę

w warunkach sali operacyjnej, obmyć ranę

wokół, unikając przenikania do rany środków

wokół, unikając przenikania do rany środków

dezynfekcyjnych (od rany na zewnątrz)

dezynfekcyjnych (od rany na zewnątrz)



usunąć z rany skrzepliny i ciała obce

usunąć z rany skrzepliny i ciała obce



przepłukać ranę roztworem fizjologicznym

przepłukać ranę roztworem fizjologicznym

NaCl (rana zanieczyszczona kurzem, piaskiem)

NaCl (rana zanieczyszczona kurzem, piaskiem)



odchylić brzegi rany w celu zbadania jej

odchylić brzegi rany w celu zbadania jej

uchyłków i kieszeni (rozpoznanie uszkodzeń

uchyłków i kieszeni (rozpoznanie uszkodzeń

wymagających naprawy chirurgicznej)

wymagających naprawy chirurgicznej)

postępowanie



szczelne zaszycie rany dopuszczalne tylko w

szczelne zaszycie rany dopuszczalne tylko w

ranach zadanych czystym nożem lub

ranach zadanych czystym nożem lub

spowodowanych stłuczoną szybą nie później niż

spowodowanych stłuczoną szybą nie później niż

6h po wypadku =

6h po wypadku =

szew pierwotny doraźny

(dla bezpieczeństwa korzystne jest

(dla bezpieczeństwa korzystne jest

pozostawienie w ranie drenu)

pozostawienie w ranie drenu)



w ranach zabrudzonych lub trudnych do oceny

w ranach zabrudzonych lub trudnych do oceny

korzystnym postępowaniem jest wprowadzenie

korzystnym postępowaniem jest wprowadzenie

szwów przez brzegi rany, lecz odroczenie

szwów przez brzegi rany, lecz odroczenie

zawiązania nitek o kilka dni =

zawiązania nitek o kilka dni =

szew pierwotny

odroczony

(szwy zawiązuje się po

(szwy zawiązuje się po

spostrzeżeniu korzystnego oczyszczania się dna

spostrzeżeniu korzystnego oczyszczania się dna

rany)

rany)

postępowanie



w ranach znacznie zabrudzonych ze

w ranach znacznie zabrudzonych ze

stłuczeniem brzegów są dwie

stłuczeniem brzegów są dwie

możliwości postępowania:

możliwości postępowania:



pozostawić ranę otwartą na gojenie

pozostawić ranę otwartą na gojenie

przez ziarninowanie

przez ziarninowanie



wyciąć tkanki martwicze, a nawet ranę

wyciąć tkanki martwicze, a nawet ranę

(uzyskanie czystej rany, którą można

(uzyskanie czystej rany, którą można

bez ryzyka zamknąć)

bez ryzyka zamknąć)