Postępowanie w urazach
Postępowanie w urazach
kręgosłupa szyjnego
kręgosłupa szyjnego
PWSZ Nysa – 8.01.2004
Kręgosłup szyjny – uraz
Kręgosłup szyjny – uraz
Urazy kręgosłupa szyjnego można
podzielić ogólnie na urazy o
mechanizmie:
• zgięciowym
• wyprostnym
• kompresyjnym
• nieznanym
Urazy kręgosłupa szyjnego
Urazy kręgosłupa szyjnego
- RTG
- RTG
Uraz kręgosłupa szyjnego
Uraz kręgosłupa szyjnego
- RTG
- RTG
Urazy kręgosłupa szyjnego
Urazy kręgosłupa szyjnego
- RTG
- RTG
Uraz kręgosłupa szyjnego
Uraz kręgosłupa szyjnego
- RTG
- RTG
Urazy o mechanizmie
Urazy o mechanizmie
zgięciowym:
zgięciowym:
• podwichnięcie przednie - najlepiej
widoczne na zdjęciu bocznym kręgosłupa
jako uwypuklenie w miejscu uszkodzenia
więzadeł; w miejscu urazu może się
pojawić poszerzenie wyrostka kolczystego,
• zwichnięcia stawów - uszkodzenie
niestabilne, szczególnie jeżeli jest
obustronne; przesunięcie kręgu ku
przodowi (o 50% jego szerokości) zwykle
wskazuje na obustronne zwichnięcie
stawów,
• złamania kompresyjne - zwykle
związane z rozerwaniem więzadeł tylnych i
z tego powodu niestabilne;
Urazy o mechanizmie
Urazy o mechanizmie
wyprostnym:
wyprostnym:
• złamanie części międzystawowej
obrotnika; stanowi ono 10-15% złamań,
• złamanie blaszki granicznej - trudne do
zobrazowania; zwykle występuje u ludzi
starszych, u których występuje spondyloza,
• złamanie łuku tylnego atlasu - zwykle
stabilne, jeżeli jest to uszkodzenie
izolowane,
• złamanie dyslokacyjne - może wystąpić
również przy mechanizmie zgięciowym
urazu, gdy trzon kręgu jest pchnięty ku
przodowi i pojawia się zgięciowe
podwichnięcie;
20 000 zgonów rocznie
jest spowodowanych
urazami kręgosłupa, z
czego połowa jest
następstwem
wypadków
komunikacyjnych.
Dokładna, wczesna diagnostyka
i szybkie, właściwe postępowanie
lecznicze w urazach kręgosłupa
w odcinku szyjnym powikłanych
uszkodzeniem rdzenia kręgowego
mają często decydujące znaczenie
dla dalszych losów chorego.
Niestety często zdarza się, że zła
dokumentacja radiologiczna,
niestaranne zbadanie chorego, jego
niewłaściwy transport z miejsca
wypadku, czy wreszcie nieadekwatne
dla uszkodzenia postępowanie –
uniemożliwiają uzyskanie poprawy
neurologicznej, a czasem wręcz
wpływają na pogorszenie wstępnie
obserwowanego stanu neurologicznego.
Urazy kręgosłupa w
Urazy kręgosłupa w
odcinku szyjnym
odcinku szyjnym
dzielimy na:
dzielimy na:
•wysokie od C1 do C5
•niskie od C5 do Th1
Urazy kręgosłupa od C1 do
Urazy kręgosłupa od C1 do
C5, powikłane całkowitym
C5, powikłane całkowitym
uszkodzeniem rdzenia
uszkodzeniem rdzenia
kręgowego mogą
kręgowego mogą
powodować:
powodować:
• zaburzenia oddechowe
• porażenie wszystkich mięśni kończyn
górnych, tułowia i kończyn dolnych
Urazy kręgosłupa poniżej
Urazy kręgosłupa poniżej
C5, przy całkowitym
C5, przy całkowitym
uszkodzeniu rdzenia,
uszkodzeniu rdzenia,
powodują:
powodują:
• porażenie kończyn dolnych z
zachowaniem funkcji zginaczy łokci
• im niższy poziom uszkodzenia rdzenia –
pozostają funkcje zginaczy
grzbietowych nadgarstka, prostowników
palców, zginaczy dłoniowych
• urazy poniżej C7 pozostawiają
prawidłową funkcję rąk
Przyczyny:
Przyczyny:
• do niedawna główną przyczyną urazów
kręgosłupa odcinka szyjnego były
upadki z wysokości, w tym skoki do
wody (około 60%), wypadki drogowe
(30%) i inne (10%)
• obecnie gwałtownie wzrasta liczba
urazów kręgosłupa na skutek wypadków
komunikacyjnych i one stają się główną
przyczyną urazów kręgosłupa szyjnego
Objawy:
Objawy:
• ból, sztywność karku i/lub bolesność
palpacyjna u przytomnych pacjentów; jeżeli
żaden z tych objawów nie występuje, a
zaopatrywany pacjent jest przytomny bez
cech spożycia alkoholu czy leków, to
prawdopodobieństwo uszkodzenia
kręgosłupa szyjnego wynosi tylko 1-2%
(boczne zdjęcie kręgosłupa szyjnego
powinno być wykonane rutynowo we
wszystkich ciężkich urazach)
• urazy lub uszkodzenia skóry głowy i twarzy
u pacjentów z zaburzeniami świadomości
Najczęstsze urazy
Najczęstsze urazy
współistniejące:
współistniejące:
• urazy głowy (wstrząśnienia
mózgu, stłuczenia mózgu, rany
głowy, złamania czaszki),
• urazy klatki piersiowej
• urazy kończyn górnych
Kołnierze ortopedyczne
Kołnierze ortopedyczne
Kołnierze ortopedyczne
Kołnierze ortopedyczne
Kołnierze
Kołnierze
ortopedyczn
ortopedyczn
e
e
C.I.D.
C.I.D.
C.I.D.
C.I.D.
C.I.D.
C.I.D.
Transport:
Transport:
• na twardym podłożu, desce, z
założonym ostrożnie sztywnym
kołnierzem, uzupełnionym
woreczkami z piaskiem ułożonymi po
obu stronach głowy, zabezpiecza to
przed uszkodzeniem rdzenia
Transport
Transport
cd.
cd.
• tlen powinien być podawany
wszystkim pacjentom z
uszkodzeniami rdzenia kręgowego
(pacjenci z wysokimi uszkodzeniami
rdzenia umierają z powodu
niedotlenienia; konieczna może być
także sztuczna wentylacja)
Transport
Transport
cd.
cd.
• udzielenie tym pacjentom pierwszej
pomocy typu ABC (udrożnienie dróg
oddechowych, przywrócenie
oddychania i krążenia)
Transport cd.
Transport cd.
• natychmiastowe rozpoczęcie podawania
dożylnego płynów i leków; w przypadkach
nagłych można je pominąć, aby nie tracić
cennego czasu; najważniejszą zasadą jest
jak najszybsze zawiezienie pacjenta
samochodem lub helikopterem (w
zależności od stanu pacjenta) do
wyspecjalizowanych ośrodków
medycznych