1

1

WYBRANE

WYBRANE

ZAGADNIENIA Z

ZAGADNIENIA Z

SEMIOTYKI

SEMIOTYKI

2

2

ŻÓŁTACZKA

ŻÓŁTACZKA

3

3

DEFINICJA

DEFINICJA

Żółtaczka

Żółtaczka

to stan, w którym w wyniku

to stan, w którym w wyniku

gromadzenia się bilirubiny we krwi i w

gromadzenia się bilirubiny we krwi i w

tkankach dochodzi do zażółcenia skóry,

tkankach dochodzi do zażółcenia skóry,

białkówek itd.

białkówek itd.

Występuje po przekroczeniu 68

Występuje po przekroczeniu 68

µ

µ

mol/l

mol/l

(4mg/dl) bilirubiny we krwi u noworodków i

(4mg/dl) bilirubiny we krwi u noworodków i

34

34

µ

µ

mol/l (2mg/dl) u dzieci starszych.

mol/l (2mg/dl) u dzieci starszych.

4

4

PODZIAŁ ŻÓŁTACZEK

PODZIAŁ ŻÓŁTACZEK



przedwątrobowe

przedwątrobowe



wzmożone wytwarzanie bilirubiny

wzmożone wytwarzanie bilirubiny



wątrobowe

wątrobowe



upośledzony wychwyt, sprzęganie,

upośledzony wychwyt, sprzęganie,

transport i wydzielanie bilirubiny z komórek

transport i wydzielanie bilirubiny z komórek

wątroby

wątroby



pozawątrobowe

pozawątrobowe



zastój żółci w drogach żółciowych

zastój żółci w drogach żółciowych

( utrudniony odpływ żółci)

( utrudniony odpływ żółci)

5

5

ŻÓŁTACZKI

ŻÓŁTACZKI

PRZEDWĄTROBOWE

PRZEDWĄTROBOWE



nadmierne wytwarzanie bilirubiny

nadmierne wytwarzanie bilirubiny

-hemoliza spowodowana obecnością

-hemoliza spowodowana obecnością

przeciwciał

przeciwciał

(

(

konflikt serologiczny

konflikt serologiczny

w

w

układzie ABO, Rh i innych u noworodka,

układzie ABO, Rh i innych u noworodka,

przetoczenie niezgodnej grupowo krwi,

przetoczenie niezgodnej grupowo krwi,

po zakażeniach np. wirusowych, po

po zakażeniach np. wirusowych, po

niektórych lekach, autoprzeciwciała)

niektórych lekach, autoprzeciwciała)

-obecność dużych krwiaków

-obecność dużych krwiaków

6

6

ŻÓŁTACZKI WĄTROBOWE

ŻÓŁTACZKI WĄTROBOWE



wirusowe zapalenie wątroby typu A, B,

wirusowe zapalenie wątroby typu A, B,

C i E, inne wirusy nie-hapatotropowe np.

C i E, inne wirusy nie-hapatotropowe np.

CMV, EBV

CMV, EBV



choroby metaboliczne: choroba Wilsona,

choroby metaboliczne: choroba Wilsona,

mukowiscydza,niedobor

mukowiscydza,niedobor

α

α

-1

-1

antytrypsyny,

antytrypsyny,



porfiria wątrobowa

porfiria wątrobowa



zespół Dubina-Johnsona i Rotora,

zespół Dubina-Johnsona i Rotora,

uwarunkowane czynnościową

uwarunkowane czynnościową

hiperbilirubinemią

hiperbilirubinemią

7

7

ŻÓŁTACZKI WĄTROBOWE

ŻÓŁTACZKI WĄTROBOWE



nowotwory złośliwe: guzy wątroby,

nowotwory złośliwe: guzy wątroby,

białaczka, chłoniak

białaczka, chłoniak



pasożyty (schistosomatosis,

pasożyty (schistosomatosis,

leptospirosis, toxocvarosis)

leptospirosis, toxocvarosis)



idiopatyczne (wrzodziejace zapalenie

idiopatyczne (wrzodziejace zapalenie

jeliat grubego, reumatoidalne zapalenie

jeliat grubego, reumatoidalne zapalenie

stawów)

stawów)



toksyczne lub polekowe uszkodzenie

toksyczne lub polekowe uszkodzenie

wątroby

wątroby

8

8

ŻÓŁTACZKI

ŻÓŁTACZKI

POZAWĄTROBOWE

POZAWĄTROBOWE



kamica pęcherzyka i dróg żółciowych

kamica pęcherzyka i dróg żółciowych



zwężenie dróg żółciowych (nowotwór

zwężenie dróg żółciowych (nowotwór

lub inny guz uciskający na drogi

lub inny guz uciskający na drogi

żółciowe)

żółciowe)

9

9

ŻÓŁTACZKA

ŻÓŁTACZKA

FIZJOLOGICZNA

FIZJOLOGICZNA



przewaga bilirubiny pośredniej

przewaga bilirubiny pośredniej



zwiększone wytwarzanie bilirubiny

zwiększone wytwarzanie bilirubiny



wiązanie z albuminami oraz transport do

wiązanie z albuminami oraz transport do

wątroby upośledzony

wątroby upośledzony



niewydolny układ enzymatyczny

niewydolny układ enzymatyczny

hepatocytów oraz obniżona w nich

hepatocytów oraz obniżona w nich

zawartość białka

zawartość białka



występuje zwykle między 2 a 4 dniem życia

występuje zwykle między 2 a 4 dniem życia



najwyższe stężenie bilirubiny nie przekracza

najwyższe stężenie bilirubiny nie przekracza

200 μmol/l z dominacją bilirubiny wolnej

200 μmol/l z dominacją bilirubiny wolnej



normalizacja w 6-7 dniu życia

normalizacja w 6-7 dniu życia

10

10

ŻÓŁTACZKA

ŻÓŁTACZKA

FIZJOLOGICZNA

FIZJOLOGICZNA



Przyczyny:

Przyczyny:



nadmierne wytwarzanie bilirubiny

nadmierne wytwarzanie bilirubiny



zaburzenia transportu (niedobór

zaburzenia transportu (niedobór

białek nośnikowych Y,Z)

białek nośnikowych Y,Z)



niedobór transferazy glukuronowej

niedobór transferazy glukuronowej



wchłanianie zwrotne bilirubiny

wchłanianie zwrotne bilirubiny

bezpośredniej z jelit

bezpośredniej z jelit

11

11

ŻÓŁTACZKA PATOLOGICZNA

ŻÓŁTACZKA PATOLOGICZNA

U NOWORODKA

U NOWORODKA



czas trwania powyżej 10 dni u

czas trwania powyżej 10 dni u

noworodków donoszonych i 21 dni u

noworodków donoszonych i 21 dni u

wcześniaków (terminy te nie dotyczą

wcześniaków (terminy te nie dotyczą

żółtaczki związanej z karmieniem

żółtaczki związanej z karmieniem

piersią)

piersią)



żółtaczka w pierwszej dobie życia

żółtaczka w pierwszej dobie życia



dynamika wzrostu stężenia bilirubiny

dynamika wzrostu stężenia bilirubiny

powyżej 5 μmol/l/h (0,35mg%) lub 85

powyżej 5 μmol/l/h (0,35mg%) lub 85

μmol/l/24h (6mg%)

μmol/l/24h (6mg%)

12

12

ŻÓŁTACZKA NOWORODKÓW

ŻÓŁTACZKA NOWORODKÓW

KARMIONYCH PIERSIĄ

KARMIONYCH PIERSIĄ

Karmienie piersią związane

Karmienie piersią związane

jest ze wzrostem częstości

jest ze wzrostem częstości

występowania

występowania

hiperbilirubinemii powyżej

hiperbilirubinemii powyżej

trzeciej doby życia

trzeciej doby życia

Wyróżnia się dwie postacie

Wyróżnia się dwie postacie

kliniczne tej żółtaczki

kliniczne tej żółtaczki

13

13

ŻÓŁTACZKA U NOWORODKÓW

ŻÓŁTACZKA U NOWORODKÓW

KARMIONYCH PIERSIĄ

KARMIONYCH PIERSIĄ



wczesna

wczesna

, ujawniająca się w

, ujawniająca się w

2.-4. dniu życia u około13%

2.-4. dniu życia u około13%

noworodków z wartościami

noworodków z wartościami

bilirubiny > 12mg%

bilirubiny > 12mg%



późna

późna

, rozwijająca się pod

, rozwijająca się pod

koniec pierwszego tygodnia

koniec pierwszego tygodnia

życia u 2 – 4% noworodków

życia u 2 – 4% noworodków

ze stężeniem bilirubiny

ze stężeniem bilirubiny

powyżej 10mg%, trwająca od

powyżej 10mg%, trwająca od

4 do 12 tygodni. Maksymalne

4 do 12 tygodni. Maksymalne

stężenie bilirubiny może

stężenie bilirubiny może

osiągać 20 – 30mg% pod

osiągać 20 – 30mg% pod

koniec 2. tygodnia życia

koniec 2. tygodnia życia

14

14

ŻÓŁTACZKA U NOWORODKÓW

ŻÓŁTACZKA U NOWORODKÓW

KARMIONYCH PIERSIĄ

KARMIONYCH PIERSIĄ

Głównym czynnikiem ryzyka

Głównym czynnikiem ryzyka

powstawania żółtaczki u

powstawania żółtaczki u

dzieci karmionych piersią

dzieci karmionych piersią

prawdopodobnie jest

prawdopodobnie jest

zbyt

zbyt

późne

późne

i

i

rzadkie

rzadkie

karmienie w

karmienie w

pierwszych dobach życia.

pierwszych dobach życia.

Powoduje to wzrost jelitowego

Powoduje to wzrost jelitowego

wchłaniania bilirubiny i

wchłaniania bilirubiny i

wzmożone jej krążenie

wzmożone jej krążenie

jelitowo – wątrobowe.

jelitowo – wątrobowe.

15

15

ŻÓŁTACZKA U NOWORODKÓW

ŻÓŁTACZKA U NOWORODKÓW

KARMIONYCH PIERSIĄ

KARMIONYCH PIERSIĄ

W ustalaniu

W ustalaniu

rozpoznania

rozpoznania

należy uwzględnić:

należy uwzględnić:



wywiad (przedłużona

wywiad (przedłużona

żółtaczka poprzednich

żółtaczka poprzednich

dzieci karmionych

dzieci karmionych

piersią)

piersią)



próbę przerwania

próbę przerwania

karmienia piersią

karmienia piersią

16

16

WYMIOTY

WYMIOTY

17

17

DEFINICJA

DEFINICJA

Wymioty

Wymioty

polegają na wyrzuceniu treści

polegają na wyrzuceniu treści

żołądkowej lub jelitowo-żołądkowej przez

żołądkowej lub jelitowo-żołądkowej przez

otwarty wpust przełyku i jamę ustną na

otwarty wpust przełyku i jamę ustną na

skutek wielokrotnych skurczów żołądka,

skutek wielokrotnych skurczów żołądka,

przepony i mięśni powłok brzusznych.

przepony i mięśni powłok brzusznych.

Wyzwalane są przez podrażnienie ośrodka

Wyzwalane są przez podrażnienie ośrodka

wymiotnego w rdzeniu przedłużonym.

wymiotnego w rdzeniu przedłużonym.

Wymioty mogą występować jako objaw

Wymioty mogą występować jako objaw

izolowany lub w zespole, np. z biegunką ,

izolowany lub w zespole, np. z biegunką ,

gorączką, kaszlem itd.

gorączką, kaszlem itd.

18

18

FORMY WYDOSTAWANIA SIĘ

TREŚCI POKARMOWEJ NA

ZEWNĄTRZ



wypluwanie i odbijanie pokarmu

wypluwanie i odbijanie pokarmu



ulewanie

ulewanie



wymioty chlustające

wymioty chlustające



wymioty kurczowe

wymioty kurczowe

19

19

WYMIOTY

WYMIOTY



zapach i odczyn kwaśny

zapach i odczyn kwaśny



pochodzenie żołądkowe

pochodzenie żołądkowe



zawartość żółci

zawartość żółci



zwężenie dwunastnicy poniżej

zwężenie dwunastnicy poniżej

brodawki Vatera

brodawki Vatera



obecność śluzu

obecność śluzu



stan zapalny żołądka lub zapalenie

stan zapalny żołądka lub zapalenie

oskrzeli (połknięty śluz)

oskrzeli (połknięty śluz)

20

20

WYMIOTY

WYMIOTY



krew

krew



jasnoczerwona pochodzi z górnego odcinka

jasnoczerwona pochodzi z górnego odcinka

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego



brunatnoczerwona (fusowata) z żołądka i

brunatnoczerwona (fusowata) z żołądka i

dwunastnicy

dwunastnicy



obfite krwawe wymioty (pęknięty żylak

obfite krwawe wymioty (pęknięty żylak

przełyku, wrzód żołądka, skaza krwotoczna)

przełyku, wrzód żołądka, skaza krwotoczna)



zapach cuchnący i zawartość kału

zapach cuchnący i zawartość kału



nisko umiejscowiona niedrożność przewodu

nisko umiejscowiona niedrożność przewodu

pokarmowego

pokarmowego



pieniste z pęcherzykami powietrza

pieniste z pęcherzykami powietrza



zatrucie detergentami

zatrucie detergentami

21

21

PRZYCZYNY WYMIOTÓW

PRZYCZYNY WYMIOTÓW



infekcje

infekcje



wady anatomiczne przewodu

wady anatomiczne przewodu

pokarmowego

pokarmowego



zaburzenia czynnościowe

zaburzenia czynnościowe

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego



neuropochodne

neuropochodne



metaboliczne

metaboliczne



endokrynne

endokrynne



„

„

odruchowe”

odruchowe”



psychogenne

psychogenne



polekowe

polekowe

22

22

PRZYCZYNY WYMIOTÓW

PRZYCZYNY WYMIOTÓW

WYMAGAJĄCE

WYMAGAJĄCE

INTERWENCJI

INTERWENCJI

CHIRURGICZNEJ

CHIRURGICZNEJ

23

23

NOWORODEK

NOWORODEK

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY WYMIOTÓW

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY WYMIOTÓW

WYMAGAJĄCE INTERWENCJI

WYMAGAJĄCE INTERWENCJI

CHIRURGICZNEJ

CHIRURGICZNEJ



niedrożność

niedrożność



martwicze zapalenie jelit

martwicze zapalenie jelit



choroba Hirschsprunga

choroba Hirschsprunga



nieprawidłowy zwrot jelita

nieprawidłowy zwrot jelita

24

24

NIEMOWLĘ

NIEMOWLĘ

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY WYMIOTÓW

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY WYMIOTÓW

WYMAGAJĄCE INTERWENCJI

WYMAGAJĄCE INTERWENCJI

CHIRURGICZNEJ

CHIRURGICZNEJ



zwężenie odźwiernika

zwężenie odźwiernika



wgłobienie

wgłobienie



zapalenie wyrostka robaczkowego

zapalenie wyrostka robaczkowego



refluks żołądkowo-przełykowy

refluks żołądkowo-przełykowy

25

25

DZIECKO STARSZE

DZIECKO STARSZE

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY WYMIOTÓW

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY WYMIOTÓW

WYMAGAJĄCE INTERWENCJI CHIRURGICZNEJ

WYMAGAJĄCE INTERWENCJI CHIRURGICZNEJ



zapalenie wyrostka robaczkowego

zapalenie wyrostka robaczkowego



zapalenie otrzewnej

zapalenie otrzewnej



niedrożność zrostowa

niedrożność zrostowa

26

26

Wymioty – postępowanie

Wymioty – postępowanie

lecznicze

lecznicze

1.

1.

Zabezpieczenie przed zachłyśnięciem

Zabezpieczenie przed zachłyśnięciem

(ułożenie na prawym boku), ocena

(ułożenie na prawym boku), ocena

ilości utraconych płynów

ilości utraconych płynów

2.

2.

Ocena stanu ogólnego (stopnia

Ocena stanu ogólnego (stopnia

odwodnienia)

odwodnienia)

3.

3.

Ustalenie etiopatogenezy wymiotów

Ustalenie etiopatogenezy wymiotów

4.

4.

Leczenie choroby podstawowej

Leczenie choroby podstawowej

(przyczynowe i objawowe)

(przyczynowe i objawowe)

27

27

Wymioty – postępowanie

Wymioty – postępowanie

lecznicze

lecznicze

5.

5.

Postępowanie przeciwwymiotne:

Postępowanie przeciwwymiotne:

a)

a)

uniesiona pozycja ciała w trakcie snu lub

uniesiona pozycja ciała w trakcie snu lub

przez całą dobę, nawadnianie doustne lub

przez całą dobę, nawadnianie doustne lub

dożylne, częste posiłki w małych

dożylne, częste posiłki w małych

ilościach, dieta w zależności od wieku i

ilościach, dieta w zależności od wieku i

stanu klinicznego; płyny dożylnie

stanu klinicznego; płyny dożylnie

b)

b)

farmakologiczne: leki prokinetyczne, leki

farmakologiczne: leki prokinetyczne, leki

hamujące wydzielanie żołądkowe, leki

hamujące wydzielanie żołądkowe, leki

działające na ośrodek wymiotny

działające na ośrodek wymiotny

28

28

OBRZĘKI

OBRZĘKI

29

29

DEFINICJA

DEFINICJA

Obrzęki

Obrzęki

- stan spowodowany

- stan spowodowany

gromadzeniem się płynu w

gromadzeniem się płynu w

przestrzeni pozakomórkowej, poza

przestrzeni pozakomórkowej, poza

łożyskiem naczyniowym.

łożyskiem naczyniowym.

Pod pojęciem obrzęku rozumie się

Pod pojęciem obrzęku rozumie się

niekiedy przesięk do jam

niekiedy przesięk do jam

surowiczych ciała.

surowiczych ciała.

30

30

ROZPOZNANIE OBRZĘKU

ROZPOZNANIE OBRZĘKU



przesuwalność

przesuwalność

płynu w przestrzeni

płynu w przestrzeni

pozakomórkowej

pozakomórkowej



pozostawienie

pozostawienie

śladu

śladu

w wyniku ucisku

w wyniku ucisku

palcem miejsca

palcem miejsca

obrzęku

obrzęku

31

31

RODZAJE OBRZĘKÓW

RODZAJE OBRZĘKÓW

Klasyczny obrzęk powstaje w następstwie zastoju

Klasyczny obrzęk powstaje w następstwie zastoju

żylnego

żylnego



obrzęk „fizjologiczny”

obrzęk „fizjologiczny”



ortostatyczny

ortostatyczny



niedokrwienny

niedokrwienny



limfatyczny (utrudniony odpływ chłonki)

limfatyczny (utrudniony odpływ chłonki)



zapalny

zapalny



naczynioruchowy (Quinckego)

naczynioruchowy (Quinckego)



napadowy zespół obrzękowy oraz wywołany

napadowy zespół obrzękowy oraz wywołany

wysiłkiem fizycznym, szczególnie po spożyciu

wysiłkiem fizycznym, szczególnie po spożyciu

alergenów pokarmowych (owoce morza)

alergenów pokarmowych (owoce morza)

32

32

PRZYCZYNY OBRZĘKÓW

PRZYCZYNY OBRZĘKÓW



pochodzenia nerkowego

pochodzenia nerkowego

np. idiopatyczny zespół

np. idiopatyczny zespół

nerczycowy, kłębkowe

nerczycowy, kłębkowe

zapalenie nerek,

zapalenie nerek,

niewydolność nerek

niewydolność nerek



pochodzenia krążeniowego

pochodzenia krążeniowego

np. niewydolność krążenia

np. niewydolność krążenia

prawokomorowa

prawokomorowa



pochodzenia wątrobowego

pochodzenia wątrobowego

(niewydolność wątroby)

(niewydolność wątroby)

33

33

PRZYCZYNY OBRZĘKÓW

PRZYCZYNY OBRZĘKÓW



głodowe

głodowe



choroba posurowicza

choroba posurowicza



alergiczne

alergiczne



ukąszenie przez węże lub owady

ukąszenie przez węże lub owady



przewodnienie

przewodnienie



ciążą

ciążą

34

34

Odwodnieni

Odwodnieni

e

e

35

35

Odwodnienie

Odwodnienie

Stan zmniejszonej zawartości wody

Stan zmniejszonej zawartości wody

w ustroju w skutek zmniejszonego

w ustroju w skutek zmniejszonego

dowozu lub strat przez skórę,

dowozu lub strat przez skórę,

przewód pokarmowy, nerki

przewód pokarmowy, nerki

36

36

ODWODNIENIE

ODWODNIENIE

Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne:



spadek masy ciała (może mu towarzyszyć

spadek masy ciała (może mu towarzyszyć

podwyższona ciepłota ciała)

podwyższona ciepłota ciała)



utrata elastyczności skóry (fałd skóry na

utrata elastyczności skóry (fałd skóry na

brzuchu dziecka ujęty w dwa palce

brzuchu dziecka ujęty w dwa palce

rozprostowuje się powoli pozostawiając

rozprostowuje się powoli pozostawiając

odcisk palców tzw. „skóra plastelinowa”)

odcisk palców tzw. „skóra plastelinowa”)



suchość błony śluzowej jamy ustnej,

suchość błony śluzowej jamy ustnej,

języka, krtani

języka, krtani



zapadnięcie ciemiączka

zapadnięcie ciemiączka

37

37

ODWODNIENIE

ODWODNIENIE

Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne:



zapadniecie gałek ocznych

zapadniecie gałek ocznych



zaostrzenie rysów twarzy

zaostrzenie rysów twarzy



suchość spojówek

suchość spojówek



wargi dziecka odwodnionego są suche,

wargi dziecka odwodnionego są suche,

barwy karminowej

barwy karminowej



skąpomocz (z wysokim ciężarem

skąpomocz (z wysokim ciężarem

właściwym moczu) lub bezmocz

właściwym moczu) lub bezmocz

38

38

KLINICZNA OCENA STOPNIA

KLINICZNA OCENA STOPNIA

ODWODNIENIA U DZIECI

ODWODNIENIA U DZIECI

Objawy

Objawy

kliniczne

kliniczne

Odwodnienie

Odwodnienie

lekkie

lekkie

Odwodnienie

Odwodnienie

umiarkowane

umiarkowane

Odwodnienie

Odwodnienie

ciężkie

ciężkie

stan ogólny

stan ogólny

spokojne,

spokojne,

przytomne

przytomne

niespokojne,

niespokojne,

pobudzone

pobudzone

podsypiające lub

podsypiające lub

nieprzytomne

nieprzytomne

śluzówki

śluzówki

wilgotne

wilgotne

suche

suche

bardzo suche

bardzo suche

gałki oczne

gałki oczne

prawidłowo

prawidłowo

napięte

napięte

zapadnięte

zapadnięte

bardzo

bardzo

zapadnięte i

zapadnięte i

podsychające

podsychające

pragnienie

pragnienie

pije normalnie,

pije normalnie,

pragnienie

pragnienie

umiarkowane

umiarkowane

pije łapczywie,

pije łapczywie,

spragnione

spragnione

pije słabo lub

pije słabo lub

niezdolne do

niezdolne do

picia

picia

łzy

łzy

obecne

obecne

brak

brak

brak

brak

ubytek wagi (%)

ubytek wagi (%)

<5%

<5%

5 – 10%

5 – 10%

>10%

>10%

orientacyjny

orientacyjny

niedobór

niedobór

płynów (ml/kg)

płynów (ml/kg)

<50

<50

50 - 100

50 - 100

>100

>100

39

39

Odwodnienie

Odwodnienie

Odwodnienie

Odwodnienie

–

–

może mieć charakter

może mieć charakter

izotoniczny, hipotoniczny i hipertoniczny

izotoniczny, hipotoniczny i hipertoniczny

1.

1.

Odwodnienie izotoniczne

Odwodnienie izotoniczne

– charakteryzuje

– charakteryzuje

się utratą płynu izotonicznego z przestrzeni

się utratą płynu izotonicznego z przestrzeni

wodnej pozakomórkowej.

wodnej pozakomórkowej.

Przyczyny odwodnienia izotonicznego:

Przyczyny odwodnienia izotonicznego:

- utrata płynów przez nerki (faza wielomoczu

- utrata płynów przez nerki (faza wielomoczu

w przewlekłej niewydolności nerek, choroba

w przewlekłej niewydolności nerek, choroba

Addisona, stosowanie diuretyków).

Addisona, stosowanie diuretyków).

40

40

Odwodnienie

Odwodnienie

Przyczyny odwodnienia

Przyczyny odwodnienia

izotonicznego:

izotonicznego:

-

utrata płynów przez utrata płynów przez

utrata płynów przez utrata płynów przez

przewód pokarmowy (wymioty, biegunki,

przewód pokarmowy (wymioty, biegunki,

przetoki wewnętrzne)

przetoki wewnętrzne)

- utrata płynów przez skórę (oparzenia)

- utrata płynów przez skórę (oparzenia)

41

41

Odwodnienie

Odwodnienie

2.

2.

Odwodnienie hipotoniczne

Odwodnienie hipotoniczne

–

–

spowodowane jest proporcjonalnie

spowodowane jest proporcjonalnie

większą utrata sodu niż wody,

większą utrata sodu niż wody,

prowadząc do

prowadząc do

hipomolalności

hipomolalności

płynu

płynu

pozakomórkowego i spadku objętości

pozakomórkowego i spadku objętości

przestrzeni wodnej pozakomórkowej,

przestrzeni wodnej pozakomórkowej,

oraz do brzęku komórek i wzrostu

oraz do brzęku komórek i wzrostu

przestrzeni wodnej komórkowej.

przestrzeni wodnej komórkowej.

42

42

Odwodnienie

Odwodnienie

Przyczyny odwodnienia

Przyczyny odwodnienia

hipotonicznego:

hipotonicznego:

Przyczyny odwodnienia hipotonicznego są

Przyczyny odwodnienia hipotonicznego są

identyczne z wymienionymi dla

identyczne z wymienionymi dla

odwodnienia izotonicznego.

odwodnienia izotonicznego.

43

43

Odwodnienie

Odwodnienie

Odwodnienie hipertoniczne –

Odwodnienie hipertoniczne –

charakteryzuje się niedoborem wolnej wody

charakteryzuje się niedoborem wolnej wody

oraz zmniejszeniem objętości zarówno

oraz zmniejszeniem objętości zarówno

przestrzeni poza- jak i śródkomórkowej.

przestrzeni poza- jak i śródkomórkowej.

Niedobór wolnej wody jest przyczyną

Niedobór wolnej wody jest przyczyną

wzrostu molalności płynu

wzrostu molalności płynu

pozakomórkowego (wzrost natremii) i

pozakomórkowego (wzrost natremii) i

śródkomórkowego.

śródkomórkowego.

Hipernatremia może występować u chorych

Hipernatremia może występować u chorych

z niedoborem jak i z prawidłową

z niedoborem jak i z prawidłową

zawartością sodu w ustroju.

zawartością sodu w ustroju.

44

44

Postępowanie w przypadku

Postępowanie w przypadku

odwodnienia - w przebiegu

odwodnienia - w przebiegu

biegunek

biegunek



może być z powodzeniem stosowane w

może być z powodzeniem stosowane w

warunkach domowych w przypadku

warunkach domowych w przypadku

biegunki przebiegającej bez wyraźnych

biegunki przebiegającej bez wyraźnych

cech odwodnienia oraz w przypadku

cech odwodnienia oraz w przypadku

odwodnienia stopnia niewielkiego

odwodnienia stopnia niewielkiego

NAWADNIANIE DOUSTNE

NAWADNIANIE DOUSTNE

45

45

Postępowanie w przypadku

Postępowanie w przypadku

odwodnienia - w przebiegu

odwodnienia - w przebiegu

biegunek

biegunek



wymioty nie są przeciwskazaniem do

wymioty nie są przeciwskazaniem do

nawadniania drogą doustną

nawadniania drogą doustną



w celu zmniejszenia odruchów

w celu zmniejszenia odruchów

wymiotnych można podawać dziecku

wymiotnych można podawać dziecku

do picia chłodne płyny często i w

do picia chłodne płyny często i w

małych objętościowo porcjach

małych objętościowo porcjach

46

46

NAWADNIANIE DOUSTNE

NAWADNIANIE DOUSTNE



polecane jest stosowanie dwóch,

polecane jest stosowanie dwóch,

różniących się poziomem sodu roztworów

różniących się poziomem sodu roztworów

w zależności od okresu nawadniania

w zależności od okresu nawadniania



w pierwszym okresie w celu uzupełnienia

w pierwszym okresie w celu uzupełnienia

strat wodno – elektrolitowych zalecany

strat wodno – elektrolitowych zalecany

jest

jest

płyn o stężeniu sodu 90 mmol/l

płyn o stężeniu sodu 90 mmol/l



w drugim okresie

w drugim okresie

płyn o stężeniu sodu

płyn o stężeniu sodu

50 – 60 mmol/l

50 – 60 mmol/l

dla uzupełnienia

dla uzupełnienia

dokonujących się jeszcze strat

dokonujących się jeszcze strat

47

47

ZASADY NAWADNIANIA

ZASADY NAWADNIANIA

DOUSTNEGO

DOUSTNEGO



niemowlęta karmione piersią powinny nadal

niemowlęta karmione piersią powinny nadal

być karmione pokarmem matki, niemowlęta

być karmione pokarmem matki, niemowlęta

karmione sztucznie powinny być karmione

karmione sztucznie powinny być karmione

mieszankami modyfikowanymi

mieszankami modyfikowanymi



mieszanki nisko- lub bezlaktozowe powinny

mieszanki nisko- lub bezlaktozowe powinny

być stosowane jedynie u dzieci, u których

być stosowane jedynie u dzieci, u których

stwierdza się cechy nietolerancji laktozy (pH

stwierdza się cechy nietolerancji laktozy (pH

kału < 5.5, ciała redukujące > 0.5%)

kału < 5.5, ciała redukujące > 0.5%)

48

48

WSKAZANIA DO

WSKAZANIA DO

NAWADNIANIA DOŻYLNEGO

NAWADNIANIA DOŻYLNEGO



biegunka o bardzo ciężkim przebiegu

biegunka o bardzo ciężkim przebiegu



ciężkie odwodnienie

ciężkie odwodnienie



niemożność lub odmowa picia,

niemożność lub odmowa picia,

zapalenie jamy ustnej, śpiączka

zapalenie jamy ustnej, śpiączka



złe wchłanianie glukozy

złe wchłanianie glukozy



niedrożność przewodu pokarmowego

niedrożność przewodu pokarmowego



uporczywe wymioty pomimo

uporczywe wymioty pomimo

odpowiedniego nawadniania doustnego

odpowiedniego nawadniania doustnego



niepowodzenie nawadniania doustnego

niepowodzenie nawadniania doustnego

49

49

SCHEMAT POSTĘPOWANIA W

SCHEMAT POSTĘPOWANIA W

NAWADNIANIU DOŻYLNYM

NAWADNIANIU DOŻYLNYM



zapewnić stały dostęp do żyły oraz

zapewnić stały dostęp do żyły oraz

pobrać krew na podstawowe badania

pobrać krew na podstawowe badania

laboratoryjne (morfologia, jonogram,

laboratoryjne (morfologia, jonogram,

gazometria, mocznik, kreatynina)

gazometria, mocznik, kreatynina)



obliczyć zapotrzebowanie płynowe:

obliczyć zapotrzebowanie płynowe:

zapotrzebowanie podstawowe + deficyt

zapotrzebowanie podstawowe + deficyt

wody

wody



wyliczyć ilość sodu i potasu jaką należy

wyliczyć ilość sodu i potasu jaką należy

podać:

podać:

zapotrzebowanie podstawowe +

zapotrzebowanie podstawowe +

przybliżone straty

przybliżone straty

50

50

Dziękuję za

Dziękuję za

uwagę

uwagę