Wykład 4

Postępowanie

sądowoadministracyjne

Zdolność sądowa, procesowa i

postulacyjna.

Uczestnicy postępowania

sądowoadministracyjnego:



strona,



pełnomocnik strony,



inni uczestnicy postępowania.

Udział: prokuratora, RPO oraz organizacji

społecznej w postępowaniu

sądowoadministracyjnym

Zdolność sądowa - definicja

(M. Niezgódka-Medek)

Cecha danego podmiotu

pozwalająca na skuteczne

przeprowadzenie ważnego postępowania przed

sądem

administracyjnym

z jego udziałem

z jego udziałem w charakterze

w charakterze

strony.

Zdolność sądową należy wiązać z pojęciem

zdolności prawnej

– zdolności do bycia

podmiotem praw

i obowiązków.

Strony postępowania

sądowoadministracyjnego (art. 32

u.p.s.a.)

skarżący

organ

administracji

publicznej,

którego

działanie lub

bezczynność jest

przedmiotem

skargi.

Zdolność sądową posiadają

Zgodnie z treścią art. 25 u.p.s.a.:

Osoby

fizyczne

i prawne

(art. 25

u.p.s.a.)

państwowe i

samorządowe jednostki

organizacyjne

nieposiadające

osobowości prawnej oraz

organizacje społeczne

nieposiadające

osobowości prawnej

(art. 25

2 u.p.s.a.)

Zdolność sądowa osób

fizycznych

Osobą fizyczną jest człowiek od chwili

urodzenia do chwili śmierci (art. 8

1 K.c.).

Śmierć osoby fizycznej:



przed wszczęciem

postępowania uniemożliwia

uniemożliwia

jego wszczęcie

z powodu braku strony,



w trakcie postępowania powoduje jego

umorzenie,

jeżeli przedmiot postępowania

odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków

ściśle związanych z osobą zmarłego

, chyba że

udział w sprawie zgłosiła osoba, której interesu

prawnego dotyczy wynik tego postępowania

(art. 161 § 1 pkt 2 u.p.s.a.).

Zdolność sądowa osób

fizycznych - przykłady

Zdolność sądową :



może mieć nasciturus

nasciturus

- dziecko poczęte w

chwili otwarcia spadku pod warunkiem, że

urodzi się żywe (art. 927 § 2 k.c.) - w

sprawach dotyczących kontroli decyzji w

przedmiocie podatku od spadku,



ma przedsiębiorca

przedsiębiorca

, który wnosi skargę na

który wnosi skargę na

decyzję administracyjną odmawiającą

zezwolenia na sprzedaż napojów

alkoholowych

(w miejscu lub poza miejscem

sprzedaży),



ma kandydat, który otrzymał decyzję rektora

kandydat, który otrzymał decyzję rektora

uczelni o odmowie przyjęcia na studia

(jeżeli

wstęp na studia nie był wolnym).

Zdolność sądowa osób

fizycznych - przykłady

”Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały

Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały

naruszone

przepisem aktu prawa miejscowego

, wydanym przez

wojewodę

lub organ niezespolonej administracji rządowej, w sprawie
z zakresu administracji publicznej, może, po bezskutecznym
wezwaniu organu, który wydał przepis, lub organu
upoważnionego do uchylenia przepisu w trybie nadzoru
do usunięcia naruszenia, zaskarżyć przepis do sądu
administracyjnego.”

(art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia

2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w

województwie

- Dz. U. z 2009r., nr 31, poz. 206)

Zdolność sądowa osób fizycznych

c.d.

Osoby fizyczne

w większości przypadków będą

występowały w charakterze skarżących

w charakterze skarżących

uczestników postępowania

Przykład:



Redaktor naczelny czasopisma może wnieść skargę

skargę

na odmowę udzielenia prasie informacji o działalności

prowadzonej

przez

przez przedsiębiorcę

przedsiębiorcę

(niezaliczonego

do sektora finansów publicznych oraz niedziałającego

w celu osiągnięcia zysku - art. 4 ust. 4 ustawy z dnia

26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe - Dz. U. z 1984r.,

nr 5, poz. 24 ze zm.).

Zdolność sądowa osób

prawnych

Osobami prawnymi są Skarb Państwa oraz jednostki
organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają
osobowość prawną (art. 33 K.c.)

Przykłady:



art. 2 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym : „Gmina posiada

osobowość prawną.”. Może być zatem stroną postępowania

sądowoadministracyjnego w przypadku, gdy jej organ

uchwałodawczy wydał akt prawa miejscowego, który został

zaskarżony (przez jej adresata) do wsa.

Nie może natomiast skarżyć decyzji, w których wydawaniu

brał

udział jej organ wykonawczy (zgodnie z wyrokiem TK z

29.10.2009r.

sygn. akt K 32/08, Dz. U. z 2009r. Nr 187, poz. 1456).

Zdolność sądowa osób

prawnych c.d.

W przypadku osób prawnych również mogą
one występować w charakterze uczestników
skarżących, jak i podmiotów, których działalność
poddawana jest kontroli sadowej.
Przykład:



pełnomocnik zarządu spółki z o.o.

spółki z o.o.

wnosi skargę

na decyzję wojewody utrzymującą w mocy

odmowną decyzję starosty w sprawie udzielenia

pozwolenia na wybudowanie magazynu na

nieruchomości należącej do spółki,



pełnomocnik Spółdzielni Mieszkaniowej

Spółdzielni Mieszkaniowej

wnosi

skargę na uchwałę Rady Miasta.

Rady Miasta.

Zdolność sądową posiadają

również

(art. 25

3 u.p.s.a):

Inne jednostki organizacyjne nieposiadające

osobowości prawnej pod warunkiem, że

przepisy

prawa dopuszczają możliwość:



nałożenia na te jednostki obowiązków,



przyznania im uprawnień,



skierowania do nich nakazów i zakazów,



stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub

obowiązku wynikających z przepisów

prawa.

Zdolność sądowa jednostek

organizacyjnych nieposiadających

osobowości prawnej – przykład



zdolność sądowa państwowych i samorządowych jednostek

organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej związana

jest przede wszystkim z możliwością występowania przez nie

w charakterze skarżącego (uczestnika postępowania).



mogą być adresatem praw i obowiązków wynikających

z władczego działania organów państwa.

Przykład:
Skarb Państwa – Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
Nadleśnictwo Dębno wnosi skargę do WSA w Kielcach na decyzję
SKO w Kielcach w przedmiocie odmowy wznowienia postępowania
administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji
administracyjnej.

Zdolność sądowa organizacji

społecznych

(art. 25

2 i 4 u.p.s.a.)

Organizacje społeczne (choćby nie

posiadały

osobowości prawnej)

posiadają zdolność

sądową

w sprawach

dotyczących:

własnych interesów prawnych,

interesów prawnych

innych osób

jedynie

w zakresie ich statutowej działalności.

Zdolność sądowa organizacji

społecznych c.d.



Przepisy u.p.s.a. nie określają, co należy

rozumieć pod pojęciem „organizacji społecznej”.

Może nią być zatem każda zorganizowana

grupa osób

(T. Woś).



fundacja nie będzie organizacją społeczną,

gdyż podstawę jej funkcjonowania stanowi

majątek

majątek (inaczej w uchwale NSA z 12.12.2005r.

II OPS 4/05, ONSAiWSA 2006/2/37 – warto jednak

zwrócić uwagę na zdanie odrębne B. Adamiak

i M. Rzążewskiej).

Zdolność sądowa organizacji

społecznych - przykłady



„Społeczna Straż Ochrony Środowiska w

Kobyłce” wnosi skargę na ostateczną decyzję

Ministra Infrastruktury i Budownictwa sprawie

lokalizacji przebiegu odcinka autostrady na

terenie jednego

z rezerwatów przyrody (tu organizacja

tu organizacja

społeczna

działa w cudzym interesie prawnym



pełnomocnik Stowarzyszenia Łódzkiego Klubu

Sportowego wnosi skargę na decyzję Komisji

Odwoławczej PZPN podtrzymującej w mocy

odmowę przyznania prawa do gry w najwyższej

klasie rozgrywkowej w sezonie 2009/2010 (tu

organizacja społeczna reprezentuje własny

interes prawny

Brak zdolności sądowej -

skutki

Uniemożliwia podjęcie, bądź kontynuowanie

postępowania lub daje podstawę do usunięcia

jego skutków, jeżeli zostało zakończone.

W zależności od momentu ujawnienia - powoduje:



odrzucenie skargi lub wniosku

(art. 58 § 1 pkt 5, także

w zw. z art. 64 § 3 u.p.s.a.),



zawieszenie postępowania

(art. 124 § 1 pkt 1 u.p.s.a.),



nieważność postępowania

(art. 183 § 2 pkt 2 u.p.s.a.),



stanowi przesłankę do jego wznowienia

(art. 271 pkt 2

u.p.s.a.).

Zdolność procesowa (T.

Woś)

Została legalnie zdefiniowana w art. 26 § 1

u.p.s.a.

Oznacza możliwość podejmowania

czynności

w postępowaniu

sądowoadministracyjnym

(osobiście, bądź przez pełnomocnika).

Posiadają ją:

osoby fizyczne

posiadające

pełną zdolność

do czynności

prawnych,

osoby

prawne

organizacje

społeczne

i jednostki

organizacyjne, o

których mowa w art.

3 i 4

u.p.s.a.

Zdolność procesowa osób

fizycznych

pełna zdolność

procesowa:



osoby pełnoletnie,



osoby

nieubezwłasnowolnion

ograniczona zdolność

procesowa:



małoletni, którzy

ukończyli 13 rok życia,



osoby

ubezwłasnowolnione

częściowo,



osoby, dla których

ustanowiono doradcę

tymczasowego

Brak zdolności procesowej osób

fizycznych (art. 27 u.p.s.a.)

Nie posiadają zdolności procesowej osoby, które:



nie ukończyły 13 roku życia,



całkowicie ubezwłasnowolnione.

W ich zastępstwie działają przedstawiciele ustawowi

(w przypadku dzieci - rodzice, opiekun wyznaczony

przez sąd rodzinny – w przypadku ubezwłasnowolnio-

nego całkowicie).

Nie mają w tych sprawach zdolności sądowej, gdyż nie oni,

a ich podopieczni są stronami postępowania

sądowoadministracyjnego.

Ograniczona zdolność

procesowa

Art. 26 § 2 u.p.s.a.: „Osoba fizyczna ograniczona
w zdolności do czynności prawnych ma zdolność
do czynności w postępowaniu w sprawach
wynikających z czynności prawnych, których może
dokonywać samodzielnie.”.
Przykład:

Ubezwłasnowolniony częściowo

może bez zgody kuratora

kuratora

wnieść skargę na decyzję administracyjną do wsa
oraz opłacić pismo procesowe.

Zdolność procesowa osób

prawnych

Osoby prawne oraz

jednostki organizacyjne

mające zdolność sądową

dokonują czynności w

postępowaniu

przez

organy albo osoby

uprawnione do

działania w ich

imieniu

(art. 28 § 1 u.p.s.a.)

Za Skarb Państwa

podejmuje czynności

organ jednostki organizacyjnej

z której działalnością wiąże się

postępowanie, lub organ

jednostki nadrzędnej.

(art. 28 § 2 u.p.s.a.).

Osoby te muszą okazać pisemne

umocowanie przy pierwszej

czynności w postępowaniu.

Zdolność procesowa innych

podmiotów

Ograniczenia w zdolności procesowej osób
prawnych oraz jednostek nieposiadających
osobowości prawnej związane są przeważnie
z brakami:



organów powołanych do reprezentowania
tych podmiotów,



w składzie organu uniemożliwiające jego
działanie

Skutki braku zdolności

procesowej

Sąd

odrzuca skargę

(art. 58. § 1 pkt 5 u.p.s.a.).

zawiesza postępowanie z urzędu

(art. 124 § 1 pkt 1 u.p.s.a.)

Stwierdzi nieważność

postępowania, gdy

pełnomocnik strony

nie był należycie

umocowany

(art. 183 § 2 pkt 2

u.p.s.a.)

Uzupełnianie zdolności sądowej

i procesowej (art. 31

u.p.s.a.)

Sąd

wyznacza

termin

zwraca się do
właściwego
sądu
opiekuńczego

na uzupełnienie braków
w zakresie zdolności

sądowej lub procesowej,

jeżeli braki są możliwe

do uzupełnienia

w przypadkach,

w których

ustanowienie

przedstawiciela

ustawowego

powinno nastąpić z

urzędu

tymczasowo

dopuszcza

stronę do czynności

(art. 31

2 u.p.s.a.)

Zniesienie postępowania

(art. 31

u.p.s.a.)

Jeżeli:



nie można uzupełnić braków zdolności
sądowej, bądź procesowej albo



nie zostały uzupełnione w wyznaczonym
terminie

Sąd znosi postępowanie, w zakresie w jakim
jest ono dotknięte brakami, i w miarę

potrzeby

wyda odpowiednie postanowienie.

Zniesienie postępowania

Oznacza uznanie go za niebyłe.

Zniesienie

w całości następuje w drodze

następuje w drodze

postanowienia

zaskarżalnego zażaleniem.

Po zniesieniu postępowania sąd postanawia -
w zależności od okoliczności stwierdzonego
braku - o:



odrzuceniu skargi,



umorzeniu postępowania,



zawieszeniu postępowania.

Zdolność postulacyjna

To termin, którym nie posługują się przepisy,
ale sama doktryna i nauka prawa.

Oznacza zdolność do:



osobistego,



samodzielnego

dokonywania czynności procesowych

przez dany podmiot.

Ograniczenie zdolności

postulacyjnej:

może mieć miejsce wtedy, gdy np. gdy strona
nie jest w stanie działać osobiście w procesie
z powodu np. ułomności fizycznej, braku
znajomości języka polskiego itp.,

wymusza tzw. „przymus adwokacki”
oznaczający konieczność dokonania
określonych czynności w postępowaniu przy
współudziale profesjonalnego pełnomocnika.

Profesjonalnymi

pełnomocnikami są (art. 175

- 3

u.p.s.a.) :

w sprawach własności

przemysłowej - rzecznik

patentowy

adwokat lub radca
prawny



sędzia,



prokurator,



notariusz,



radca Prokuratorii Generalnej

Skarbu Państwa



albo profesor lub doktor

habilitowany nauk prawnych,

będący stroną, jej przedstawicielem

lub pełnomocnikiem,

w sprawach
obowiązków
podatkowych - doradca
podatkowy

Czynności obwarowane

„przymusem adwokackim”:

Sporządzanie:

skarg kasacyjnych od wyroków lub
postanowień kończących postępowanie
w sprawie, wydanych przez wsa (art.
173 § 1 u.p.s.a.),

zażaleń na postanowienia
wojewódzkiego sądu administracyjnego
o odrzuceniu skargi kasacyjnej (art. 194
§ 4 u.p.s.a.).

Inni uczestnicy

postępowania



uczestnicy postępowania na prawach
strony,



przedstawiciele strony,



pełnomocnicy,



prokurator,



Rzecznik Praw Obywatelskich,

Uczestnik postępowania

sądowoadministracyjnego na prawach

strony

Osoba, która:



brała udział w postępowaniu administracyjnym,

jako strona tego postępowania,



nie wniosła skargi na ostateczną decyzję, która

je zakończyła,



wynik postępowania sądowego dotyczy jej

interesu prawnego,



jej udział w postępowaniu sądowym jest

obligatoryjny, co oznacza konieczność jej

wezwania na posiedzenie sądu.

Uczestnik postępowania

zwykły

Osoba, która nie brała udziału w postępowaniu

administracyjnym, ale wynik tego postępowania dotyczył jej

interesu prawnego.

Uczestnikiem zwykłym może być również organizacja

społeczna:

która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym,

w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób,

która zgłosiła udział w sprawie innej osoby na podstawie art.

33 § 2 u.p.s.a.,

przy wypełnieniu założenia, że sprawa dotyczy zakresu jej

statutowej działalności.

Zwykły uczestnik

postępowania

Może brać w nim udział po wyrażeniu

zgody przez sąd w drodze postanowienia

o dopuszczeniu do udziału wnioskującego

podmiotu (zaskarżalne zażaleniem jest

jedynie postanowienie odmowne).

Przedstawiciele stron

ubezwłasnowolnionych

Przedstawicielem strony ubezwłasnowolnionej
całkowicie jest opiekun (ustawowy – np.:
rodzice w przypadku dzieci, bądź wyznaczony
przez sąd, np. małżonek wyznaczony, jako
opiekun prawny drugiego).
Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo
sąd rodzinny wyznacza kuratora.

Pełnomocnik strony

Może:

reprezentować osobę fizyczną, jak i prawną

(również jednostkę nieposiadającą osobowości

prawnej).

2) być umocowanym do:

prowadzenia spraw przed sądami

administracyjnymi (pełnomocnictwo

ogólne),

prowadzenia poszczególnych spraw

niektórych tylko czynności w postępowaniu

(pełnomocnictwo szczególne).

Pełnomocnictwo ogólne lub do

prowadzenia poszczególnych spraw

obejmuje:

umocowanie do:



podejmowania wszystkich łączących się ze

sprawą czynności w postępowaniu, nie wyłączając

skargi o wznowienie postępowania i postępowania

wywołanego jej wniesieniem,



udzielenia dalszego pełnomocnictwa (substytucji)

na zasadach określonych w odrębnych

przepisach,



cofnięcia skargi w całości lub w części, jeżeli

czynności te nie zostały wyłączone w danym

pełnomocnictwie,



odbioru kosztów postępowania. (art. 39 pkt 1-4

u.p.s.a.)

Forma pełnomocnictwa

(art. 37

1 i 2 u.p.s.a.)

Powinno być udzielone pełnomocnikowi na
piśmie.

Może być jednak udzielone ustnie na
posiedzeniu sądu przez oświadczenie

złożone

przez stronę i wciągnięte do protokołu.

Pełnomocnik osoby fizycznej

Może nim być:

adwokat lub radca prawny,

inny skarżący lub uczestnik postępowania,

rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni
strony oraz osoby pozostające ze stroną
w stosunku przysposobienia, a także inne
osoby, jeżeli przewidują to przepisy
szczególne (art. 35

§ 1 u.p.s.a.).

Pełnomocnikiem:

osoby prawnej,

przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego
osobowości prawnej,

państwowych i samorządowych jednostek
organizacyjnych nieposiadających
osobowości prawnej

może być pracownik tej jednostki albo jej

pracownik tej jednostki albo jej

organu nadrzędnego

(art. 35

§ 2 u.p.s.a.).

Udział strony reprezentowanej

przez pełnomocnika w

postępowaniu

Zgodnie z treścią art. 41 u.p.s.a.:

„Mocodawca

stawający jednocześnie z

pełnomocnikiem

może niezwłocznie prostować lub

odwoływać

oświadczenia pełnomocnika.”

Ustanie pełnomocnictwa

Na skutek okoliczności

niezależnych od woli

strony:



w razie jej śmierci,



w razie utraty przez nią

zdolności sądowej.

Pełnomocnik procesowy
ma obowiązek działania aż do
czasu zawieszenia
postępowania (art. 43

u.p.s.a.).

Na skutek wypowiedzenia

pełnomocnictwa:



przez stronę,



przez pełnomocnika,

będącego adwokatem

lub radcą prawnym

Po złożeniu wypowiedzenia

profesjonalny pełnomocnik ma

obowiązek działania za stronę

jeszcze dwa tygodnie, chyba że

zostanie z niego zwolniony.

Udział prokuratora w

postępowaniu

sądowoadministracyjnym

Prokurator uczestniczy w postępowaniu przed wsa

wtedy, gdy:



brał udział w postępowaniu

administracyjnym

i podjęte przez niego środki prawne były

nieskuteczne; pozostaje mu więc wniesienie skargi,



zaskarża decyzję organu administracji

publicznej lub uchwałę samorządu

terytorialnego na wniosek osoby

zainteresowanej,



zgłasza udział w toczącym się postępowaniu

przed wsa z inicjatywy własnej lub na wniosek

osoby zainteresowanej.

Szczególne uprawnienia

prokuratora

Termin na wniesienie skargi przez prokuratora
wynosi sześć miesięcy od dnia:



doręczenia stronie rozstrzygnięcia w
indywidualnej sprawie,



wejścia w życie aktu lub podjęcia innej
czynności uzasadniającej wniesienie skargi.

Jego skarga nie musi spełniać formalnego

wymogu

wyczerpania środków zaskarżenia aktu
administracyjnego.

Szczególne uprawnienia

prokuratora c.d.

Może:

brać udział w każdym stadium

postępowania,

uruchomić własnym działaniem kolejne

stadium (wnosząc skargę kasacyjną),

zainicjować postępowanie

międzyinstancyjne (wnosząc zażalenie),

zainicjować postępowanie nadzwyczajne

skargą o wznowienie postępowania

Szczególne uprawnienia

prokuratora c.d.



posiada uprawnienia procesowe strony,



nie obejmuje go obowiązek przymusu
adwokackiego,



nie ma obowiązku ponoszenia kosztów
sądowych,



ulega wyłączeniu z udziału w
postępowaniu na zasadach wyłączenia
sędziego.

Udział RPO w postępowaniu

sądowoadministracyjnym



podejmuje działania wówczas, gdy

osoba, której prawa zostały naruszone,

wykorzystała uprzednio wszystkie

dostępne środki ochrony prawnej,



może wnosić skargi (w tym kasacyjną)

i uczestniczyć w postępowaniu na

prawach przysługujących prokuratorowi,



nie ma obowiązku uiszczania kosztów

sądowych,



nie obejmuje go przymus adwokacki.

Tematyka kolejnego

wykładu

Pisma w postępowaniu

sądowoadministracyjnym,

ich doręczanie i terminy.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48

Postepowanie sadowoadministracyjne 4 strona i inni uczestnicy[1]

Document Outline