Kultura, władza i nierówność.

Na podstawie ksiązki:

E. Baldwin, B. Longhurst, S.Mccracken,

M.Ogborn, G. Smith

WSTĘP DO KULTUROZNAWSTWA

Punkt wyjścia:



Rożnica pomiędzy bogatymi i biednymi

społeczeństwami świata jest ogromna i

stanowi jedno ze źródeł napięć we

współczesnym świecie i jego niestabilności.



Pytania:



Jak kultura uzasadnia, powiela i produkuje

te nierówności?



Jakie są sposoby realizowania władzy

kulturowej?

Pojęcie „Władzy”



Wszystko jest polityką, a władza jest

wszędzie.



M. Foucault: „Władza jest wszędzie nie

dlatego, że wsystko obejmuje, lecz

dlatego, że wszystko ją generuje”.

Stiven Lukes, trzy ujęcia

władzy.



1. „jednowymiarowe”



Osoba A może spowodować, iż osoba B

uczyni coś, czego w innej sytuacji by nie

uczyniła.



2. „dwuwymiarowe”



Grupa A może określać nie tylko wynik

„gry”, ale i reguły „gry”.



3. „trójwymiarowe”

Cd...

Lukes: „...dysponująca nią [władzą] grupa

jest w stanie zabronić ludziom uskarżać

się na swą sytuację, gdyż tak może

kształtować ich percepcję, pojęcia i

preferencje, że akceptują swe miejsce w

istniejącym porządku, gdyż albo nie

widzą żadnych nowych rozwiązań, albo

uważają go za naturalny i niezmienny,

albo za boski i uświęcony.”

M. Foucault, władza

produktywna

•

Władza wyraża się w tworzeniu i

przetwarzaniu świata w określony

sposób:

•

Tworzy dyskursy, obiekty i tożsamości

•

Nie polega tylko na zakazach

•

WŁADZA „PŁYNIE ZE

WSZYSTKIEGO”.

Teoria Marksa: nierówności

•

U podstaw wszystkich nierówności

leżą stosunki ekonomiczne:

•

1.Zawsze występowała fundamentalna

sprzeczność pomiędzy tymi członkami

społeczeństwa, którzy posiadają środki

produkcji i sprawują nad nimi kontrolę

a całą resztą, która, żeby żyć, musi

pracować, i to na warunkach,

narzuconych przez tych pierwszych.

Teoria Marksa: nierówności

cd.

•

2. Nierówność zasadza się na tym, czy

ktoś jest właścicielem środków

produkcji, czy też właścicielem tylko

własnej siły roboczej (zdolność do

pracy).

•

3. Klasa dominująca stanowiąca

mniejszość w społeczeństwie, wspiera i

upowszechnia przekonania i wartości,

które utrwalają, usprawiedliwiają i

uzasadniają stan istniejący.

Teoria Marksa: baza i

nadbudowa.

Nadbudowa:

Struktura rodziny, systemy

przekonań religijnych i

innych, formy organizacji

politycznych, systemy

prawa i edukacji

Baza materialna/

sposób produkcji

Marks: koncepcja kultury

•

Wszystkie instytucje państwowe

funkcjonuja w kręgu wartości

kulturowych, które sprzyjają interesom

klasy panującej.

•

Posiada:

•

Władzę

•

Uprzywilejowany dostęp do wiedzy

•

Staje się dominująca siłą kulturową.

•

„MYŚLI KLASY PANUJĄCEJ SĄ W

KAŻDEJ EPOCE MYŚLAMI

PANUJĄCYMI.”

Max Weber: status i

nierówności

•

Funkcjonowanie władzy jest bardziej

istotne dla społeczeństwa, niż jego

baza ekonomiczna.

•

Włądza wynika jak z bogactwa, tak i

np. z wiedzy.

•

Główną rolę odgrywają:



Klasy (możliwości rynkowe)



Stany (sposób życia, społeczny prestiż

i szacunek)

Max Weber: status i

nierówności cd.

•

Przykład hierarchii:

•

a/W społeczeństwie angielskim

różnicuje i wartościuje osoby wymowa

i sposób wypowiedzi.

( pozaekonomiczne kryteria hierarchii

społecznej, kompetencje językowe).

•

b/Rodzice częściej przerywają

rozmowę dzieciom, mężczyźni

kobietom, lekarze pacjentom

Społeczeństwa kastowe.

•

Ustroje kastowe oparte na kryteriach

religijnych i rytualnych.

•

Indie, 4 kasty (warny), które różnią się

od siebie stopniem rytualnej czystości.

Uzasadnienie nierówności.

•

Według Webera:

•

Trzy typy panowania:

•

1/ tradycjonalne (akceptuj, gdyż

zawsze się tak robiło)

•

2/ charyzmatyczne (akceptuj, gdyż

wyjatkowe zdolności wodza czy

proroka odmienią twoje życie)

•

3/ legalno – racjonalne (akceptuj, gdyż

tego wymagają prawa rządzące w

naszym społeczeństwie)

Pojęcie hegemonii.

•

Antonio Gramsci:

•

hegemonia – zdobywanie akceptacji

dzięki uzasadnianiu istniejącego stanu

rzeczy przy uzyciu składających się na

wspólną kulturę idei, znaczeń i

wartości.

Habitus. Pierre Bourdieu

•

Całość uwewnętrznionych tendencji i

postaw, która kształtuje ludzkie

spostrzeżenia, myśli, preferencje itd,

wyrażające się w zachowaniach

codziennych.