KATEDRA I ZAKŁAD MEDYCYNY SĄDOWEJ A.M. WE

WROCŁAWIU

Prof. dr hab.

Barbara

Świątek

PRAWO STANOWIONE.
PODSTAWY PRAWNE

WYKONYWANIA ZAWODU

LEKARZA.

Konstytucja (1997 r.): akt normatywny ,

zajmujący najwyższe miejsce w hierarchii
przepisów. Jest podstawa prawną innych
normatywnych aktów prawnych. Stanowi
jakie i przez kogo mogą być wydawane
akty prawne. Określa więc sposób
tworzenia prawa w państwie.

Art. 8. – Konstytucja jest najwyższym

prawem Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 30. – Przyrodzona i niezbywalna

godność człowieka stanowi źródło
wolności i praw człowieka i obywatela.
Jest ona nienaruszalna, a jej
poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem
władz publicznych.

Art. 31.

1. Wolność człowieka podlega ochronie
prawnej.
2. Ograniczenia w zakresie korzystania z
konstytucyjnych wolności i praw mogą
być ustanawiane tylko w ustawie i tylko
wtedy, gdy sa konieczne w
demokratycznym państwie dla jego
bezpieczeństwa lub porządku
publicznego, bądź dla ochrony
środowiska, zdrowia i moralności
publicznej, albo wolności i praw innych
osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać
istoty wolności i praw.

Art. 38. Rzeczypospolita Polska zapewnia

każdemu człowiekowi prawna ochronę
życia.

Art. 68.

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.
2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji
materialnej, władze publiczne zapewniają
równy dostęp do świadczeń zdrowotnych
finansowanych ze środków publicznych.
Warunki i zakres udzielania świadczeń określa
ustawa. 3. Władze publiczne są
obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki
zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym,
osobom niepełnosprawnym i osobom w
podeszłym wieku.
4. Władze publiczne są obowiązane do
zwalczania chorób epidemicznych i
zapobiegania negatywnym dla zdrowia
skutkom degradacji środowiska.
5. Władze publiczne popierają rozwój kultury
fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

Konstytucja jako najwyższe dobra

człowieka wymienia : życia,
zdrowie, godność i wolność
(wolność może być ograniczana
poprzez zapisy ustawowe).

USTAWY – ustanawiane przez sejm,

senat, podpisywane przez
prezydenta, musza być zgodne z
zapisami Konstytucji.

Rozporządzenie – akt prawny

wykonawczy, wydawany na
podstawie ustawy i w celu jej
wykonania. Musi być zapowiedziana
w zapisie ustawy i ogłoszona w
Dzienniku Ustaw. Wydaje –
prezydent, Rada Ministrów, Minister.

W ustawie są artykuły, w artykule

paragraf.

W rozporządzeniu

paragrafy.

Przykład:
Art. 43. ustawy o zawodzie lekarza: lekarz

może uzależnić wystawienie karty zgonu od
wykonania sekcji zwłok.
Nie zapowiedziano w tym artykule
rozporządzenia wykonawczego
regulującego realizację tej możliwości.
Przepis, jakże zasadny, pozostał martwy –
nie wiadomo bowiem kto zarządza tak,
przez kogo ma być wykonywana
(patomorfologia?, medyka sądowego?,
każdego chętnego lekarza?)., gdzie, jak ma
być udokumentowany wynik sekcji, do kogo
kierować taki dokument, kto opłaci takie
czynności? We Wrocławiu nie udaje się
powyższego ustalić.

Zarządzenia, uchwały – mają charakter

przepisów wewnętrznych, obowiązujących
w podległych twórcy tych aktów
jednostkach organizacyjnych . Wydają –
prezydent, Rada Ministrów, Ministrowie.
Zakłady Opieki Zdrowotnej obowiązują
zarządzenia wydawana przez Ministra
Zdrowia.

Kolizja norm prawnych – zachodzi gdy

przypadek jest unormowany przez więcej
niż jeden przepis prawa, a przepisy te
wyznaczają adresatom wzajemnie
wyłączające się sposoby zachowania
(wywołujące określone skutki prawne).

Przykład – przepisy dotyczące obowiązku

ratowania życia. Kolizja między art. 192
kk i art. 30 ustawy o zawodzie lekarza.

PODMIOT PRAWA:

ten, kto może
posiadać
uprawnienia
(prawa) i
obowiązki

• osoby fizyczne

(człowiek,
ludzie),

• osoby prawne

(stowarzyszenia,
związki
organizacje
państwowe,
zakłady pracy,
spółki).

Zdolność do czynności prawnych

osób fizycznych:

• pełna,
• ograniczona,
• brak (dzieci do 13 roku, osoby

ubezwłasnowolnione).

Odpowiedzialność prawna – obowiązek

ponoszenia konsekwencji
prawnych, będących wynikiem
zawinionego niedopełnienia
obowiązku prawnego
(niezgodnego z prawem
zachowania).

Norma prawna: bezpośrednie wskazanie

komuś, jak powinien jednorazowo postąpić
czy też stale postępować w określonych
okolicznościach.

Normy mogą być:
• nakazujące (wg ustawy lekarz ma

udzielać świadczenia zdrowotne zgodnie z
zasadami aktualnej wiedzy lekarskiej),

• zakazujące (lekarz nie może udzielać

świadczenia zdrowotnego bez uzyskania
zgody pacjenta),

• upoważniające (lekarz może poszerzyć

zabieg bez zgody pacjenta, gdy ten nie jest
w stanie jej udzielić a brak działania grozi
jego życiu).

Działy prawa: prawo państwowe

(konstytucyjne, prawo
administracyjne, prawo
finansowe, prawo cywilne, prawo
rodzinne, prawo pracy, prawo
karne itd.).

PRAWO KARNE:

Kodeks Karny (1997 r.)
Kodeks Postępowania

Karnego

Kodeks Karny

Wykonawczy

Postępowanie karne: dotyczy

wyłącznie osób fizycznych.

• Zawiadomienie o przestępstwie,
• Postępowanie wyjaśniające,
• Śledztwo lub dochodzenie,
• Umorzenie lub sporządzenie aktu

oskarżenia i przesłanie do sądu.

Uczestnicy postępowania karnego –

pokrzywdzony/a, świadkowie, podejrzany,

oskarżony.

Postępowanie karne toczy się najpierw „w

sprawie” np. śmierci pacjenta na oddziale

szpitalnym i wówczas personel szpitala

zeznaje w charakterze świadków.

Następnie w razie uzyskania dowodów na

popełnienie przestępstwa (np. w oparciu o

opinię biegłych, przyjmująca zaistnienie

błędu lekarskiego) toczy się postępowanie

„przeciwko” określonemu lekarzowi i ten

staje się podejrzanym, po przedstawieniu

zarzutów i wówczas składa wyjaśnienia

(wcześniejsze jego zeznania w charakterze

świadka trącą wartość prawną). Gdy

prokurator wniesie do sądu akt oskarżenia

lekarz staje się oskarżonym.

Umorzenie postępowania karnego:
• brak cech przestępstwa,
• znikoma społeczna szkodliwość

czynu,

• niewykrycie sprawcy,
• sprawca zmarł,
• nastąpiło przedawnienie.

Na każde postanowienie

prokuratora pokrzywdzonym i

podejrzanym przysługuje

zażalenie do wyższej instancji

(prokuratury okręgowej,

apelacyjnej) oraz sądu.

Oskarżenie, w zależności od rodzaju czynu

kierowane do:

• Sądu Grodzkiego,
• Sądu Rejonowego,
• Sądu Okręgowego,
Pokrzywdzony może być oskarżycielem

posiłkowym i mieć swego pełnomocnika.

Oskarżony ma prawo i może korzystać z

obrońcy.

Sąd wydaje wyrok, który może być zaskarżony

przez obie strony do sądu wyższej
instancji. Oprócz sądów wyżej
wymienionych, w Polsce funkcjonują:

• Sądy Apelacyjne,
• Sąd Najwyższy.

Wyższa instancja może:
• utrzymać wyrok w mocy,
• skierować sprawę do ponownego

rozpatrzenia,

• zmienić wyrok w zakresie zaskarżonym.
Każdy prawomocny tj. podtrzymany, w

przypadku odwołania, przez wyższa

instancję wyrok może być skierowany do

kasacji - Sądu Najwyższego. Kasacja to

unieważnienie wyroku.

Niezgodne z prawem postępowanie to

występek i zbrodnia:

• Zbrodnia -

przestępstwo zagrożone karą

pozbawienia wolności nie krótszą niż 3

lata.

• Występek – pozostałe przestępstwa.

Nieprawidłowe postępowanie polegać

może na działaniu bądź zaniechaniu.

Za zaniechanie, odpowiada osoba

spełniająca określony warunek.

Art. 2. Kodeksu karnego stanowi:

Odpowiedzialności karnej za
przestępstwo skutkowe popełnione
przez zaniechanie podlega ten tylko,
na kim ciążył prawny, szczególny
obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.

Odpowiedzialność karną sprawca ponosi za

czyny zawinione.

Wina umyślna – wg. art. 9. kk: umyślne

popełnienie czynu zabronionego zachodzi
wtedy, gdy sprawca miał zamiar jego
popełnienia, to jest chce go popełnić, albo
przewidując możliwość jego popełnienia,
na to się godzi.

Wina nieumyślna – wg. art. 9. kk: czyn

popełniany jest nieumyślnie, jeżeli
sprawca nie mając zamiaru jego
popełnienia, popełnia go jednak na skutek
niezachowania ostrożności wymaganej w
danych okolicznościach mimo, że
możliwość popełnienia tego czynu
przewidywał albo mógł przewidzieć.

Formy winy nieumyślnej:
Lekkomyślność: sprawca świadomie

narusza zasady ostrożności,
możliwość popełnienia czynu
przewiduje, lecz przypuszcza, że go
uniknie, „myśli, że mu się uda”.

Niedbalstwo: sprawca możliwości

popełnienia czynu zabronionego nie
przewiduje, chociaż może ją
przewidzieć, „nie wykorzystał swych
możliwości intelektualnych”.

Każdy artykuł kodeksu karnego

określa:

• Podmiot przestępstwa (sprawca),
• Znamiona przestępstwa (czyn),
• Przedmiot przestępstwa

(naruszone dobro chronione
prawem, pokrzywdzony).

Art. 148 kk. Kto zabija człowieka…
Podmiot – sprawca, ten kto zabija.
Czyn zabroniony – zabójstwo.
Przedmiot- życie człowieka.

Karami są: (art. 32

kk):

1. grzywna,
2. ograniczenie

wolności,

3. pozbawienie

wolności,

4. 25 lat

pozbawienia
wolności,

5. dożywotnie

pozbawienie
wolności.

Środki karne: (art. 39. kk):
1. pozbawienie praw publicznych,
2. zakaz zajmowania określonego

stanowiska, wykonywania

określonego zawodu lub prowadzenia

określonej działalności gospodarczej,

3. zakaz prowadzenia pojazdów,
4. przepadek przedmiotów,
5. obowiązek naprawienia szkody,
6. nawiązka,
7. świadczenie pieniężne,
8. podanie wyroku do publicznej

wiadomości.

Zasada konstytucyjna:
Art. 42.
1. Odpowiedzialności karnej podlega ten

tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego

pod groźbą kary przez ustawę

obowiązująca w czasie jego popełnienia.

Zasada ta nie stoi na przeszkodzie

ukarania za czyn, który w czasie jego

popełnienia stanowił przestępstwo w myśl

prawa międzynarodowego.

2. Każdy, przeciw komu prowadzone jest

postępowanie karne, ma prawo do obrony

we wszystkich stadiach postępowania.

Może on w szczególności wybrać obrońcę

lub na zasadach określonych w ustawie

korzystać z obrońcy z urzędu.

3. Każdego uważa się za niewinnego, dopóki

jego wina nie zostanie stwierdzona

prawomocnym wyrokiem sądu.

POSTĘPOWANIE CYWILNE:
Pozew wniesiony do sądu – żądanie odszkodowania

lub zadośćuczynienia od sprawcy strat

materialnych lub spowodowania uszczerbku na

zdrowiu, prowadzącego do strat materialnych.

Uczestnicy postępowania: powód – poszkodowany.
pozwany (osoba fizyczna

lub prawna)

Obie strony mogą mieć swych pełnomocników.
Wyrok.
Zażalenie wyroku do wyższej instancji jak w

postępowaniu karnym.

Zasada konstytucyjna:
Art. 45.: Każdy ma prawo do sprawiedliwego i

jawnego rozpatrzenia sprawy bez uzasadnionej

zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i

niezawisły sąd.

Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r.

(Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity).

Art. 1. Ustawa określa zasady i warunki

wykonywania zawodów lekarza i lekarza

dentysty.

Art. 2.

1. Wykonywanie zawodu lekarza polega na

udzielaniu przez osobę posiadającą

wymagane kwalifikacje, potwierdzone

odpowiednimi dokumentami, świadczeń

zdrowotnych, w szczególności: badaniu

stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i

zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji

chorych, udzielaniu porad lekarskich, a

także wydawaniu opinii i orzeczeń

lekarskich.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r. (Dz.U.

nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity)

Art. 2. 2. Wykonywanie zawodu lekarza dentysty

polega na udzielaniu przez osobę posiadającą

wymagane kwalifikacje, potwierdzone

odpowiednimi dokumentami, świadczeń

określonych w ust. 1, w zakresie chorób jamy

ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic

przyległych, z zastrzeżeniem ust. 2a.
2a. Osoba będąca obywatelem innego niż

Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego

Unii Europejskiej może wykonywać zawód lekarza

stomatologa na terenie Rzeczypospolitej Polskiej,

jeżeli posiada kwalifikacje potwierdzone

odpowiednim dokumentem, o którym mowa w art.

6b.
3. Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się

także prowadzenie przez lekarza prac badawczych

w dziedzinie nauk medycznych lub promocji

zdrowia oraz nauczanie zawodu lekarza.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Podobne ustawowe regulacje prawne mają inne
zawody medyczne:
Ustawa z dnia 20 lipca 1950 r. o zawodzie felczera
(Dz.U.04.53.531).
 Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki
i położnej (Dz.U.01.57.602)
Osoby wykonujące ww. zawody również muszą być
zrzeszone w samorządach, sprawujących nadzór nad
zasadami wykonywania tych zawodów. Ponadto:
 Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z 8
września 2006 r. – i odpowiednie akty wykonawcze
(Rozporządzenia) regulują zasady wykonywania
zawodu ratownika medycznego.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

INNYCH ZAWODÓW

Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r.
(Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity).

Art. 4. Lekarz ma obowiązek wykonywać
zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej
wiedzy medycznej, dostępnymi mu
metodami i środkami zapobiegania,
rozpoznawania i leczenia chorób,
zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz
z należytą starannością.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r.
(Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity).

Art. 30. Lekarz ma obowiązek udzielać
pomocy lekarskiej w każdym przypadku,
gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby
spowodować niebezpieczeństwo utraty
życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub
ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w
innych przypadkach nie cierpiących
zwłoki.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r.

(Dz. U.nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity).

Art. 5.1. Okręgowa rada lekarska przyznaje, z zastrzeżeniem
ust. 2 i 3 oraz art. 5a, prawo wykonywania zawodu lekarza
albo prawo wykonywania zawodu lekarza stomatologa
osobie, która:

1) jest obywatelem polskim lub obywatelem innego

państwa członkowskiego Unii Europejskiej,

2) posiada:

a) dyplom lekarza lub lekarza stomatologa wydany przez
polską szkołę wyższą, lub
b) dyplom lub inne dokumenty poświadczające formalne
kwalifikacje lekarza lub lekarza stomatologa, wydane przez
inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii
Europejskiej, wymienione w wykazie, o którym mowa w art.
6b, lub...

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r.
(Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity).

Art. 5. 1 c.d. c) dyplom lekarza lub lekarza stomatologa
wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie Unii
Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w
Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny zgodnie z
odrębnymi przepisami,

3) posiada pełną zdolność do czynności prawnych,

4) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie
zawodu lekarza lub lekarza stomatologa,

5) wykazuje nienaganną postawę etyczną.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dn. 05.12.1996 r.
(Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity).

Art. 5. c.d. 2. Lekarzowi będącemu obywatelem innego niż
Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii
Europejskiej spełniającemu warunki, o których mowa w ust.
1, okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania
zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza
stomatologa, jeżeli:

1) przedstawi zaświadczenie wydane przez odpowiednie
władze państwa członkowskiego Unii Europejskiej, że
posiada na terenie tego państwa prawo do wykonywania
zawodu lekarza lub lekarza stomatologa, które nie zostało
zawieszone ani którego nie został pozbawiony, oraz że nie
toczy się przeciwko niemu postępowanie w sprawie
pozbawienia albo zawieszenia prawa do wykonywania
zawodu,

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o zawodzie lekarza z i lekarza dentysty dn. 05.12.1996 r.
(Dz. U. nr 21, poz. 204, 2002 r. tekst jednolity).

Art. 5. c.d. 2. 2) złoży oświadczenie, że włada językiem
polskim w mowie i piśmie w zakresie koniecznym do
wykonywania zawodu lekarza lub lekarza stomatologa.

3. Lekarzowi lub lekarzowi stomatologowi, który spełnia
warunki określone w ust. 1 pkt 1, pkt 2 lit. a) lub c) oraz pkt
3-5, okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania
zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza
stomatologa, jeżeli ponadto:

1) odbył staż podyplomowy oraz

2) złożył z wynikiem pozytywnym państwowy egzamin
kończący staż podyplomowy.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U. nr 30, poz.
158, 1989 r.)

Art. 1. 1. Tworzy się samorząd lekarzy.
2. Samorząd lekarzy jest niezależny w
wykonywaniu swych zadań i podlega tylko
przepisom ustawy.
3. Jednostkami organizacyjnymi samorządu
lekarzy posiadającymi osobowość prawną są:
Naczelna Izba Lekarska i okręgowe izby lekarskie

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U. nr 30, poz.

158, 1989 r.).
Art. 4. 1. Zadaniem samorządu lekarzy jest w szczególności:

1) sprawowanie pieczy i nadzoru nad należytym i

sumiennym wykonywaniem zawodu lekarza,

2) ustanawianie obowiązujących wszystkich lekarzy zasad

etyki i deontologii zawodowej oraz dbałość o ich przestrzeganie,

3) reprezentowanie i ochrona zawodu lekarza,
4) integrowanie środowiska lekarskiego,
5) zajmowanie stanowiska w sprawach stanu zdrowotności

społeczeństwa, polityki zdrowotnej państwa oraz organizacji

ochrony zdrowia,

6) współpraca z towarzystwami naukowymi, szkołami

wyższymi i jednostkami badawczo-rozwojowymi w kraju i za

granicą,

7) prowadzenie instytucji samopomocowych i innych form

pomocy materialnej dla lekarzy i ich rodzin,

8) zarządzanie majątkiem i działalnością gospodarczą izb

lekarskich,

9) wykonywanie innych zadań określonych odrębnymi

przepisami.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U. nr 30, poz.
158, 1989 r.).

Art. 4. 2. Zadania określone w ust. 1 samorząd lekarzy
wykonuje w szczególności przez:

1) przyznawanie prawa wykonywania zawodu

lekarza i prowadzenie rejestru lekarzy,

2) negocjowanie warunków pracy i płac,
3) sprawowanie orzecznictwa w przedmiocie

orzekania o niezdolności do wykonywania zawodu
lekarza,

4) współdziałanie w sprawach doskonalenia

zawodowego lekarzy,

5) przewodniczenie komisjom konkursowym w

konkursach na stanowisko ordynatora i uczestnictwo w
konkursach na inne kierownicze stanowiska w służbie
zdrowia,

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r. (Dz. U.nr 30, poz.

158, 1989 r.).

Art. 4. 2 c.d.)

6) opiniowanie projektów ustaw dotyczących ochrony

zdrowia i przepisów dotyczących wykonywania zawodu lekarza

bądź występowanie o ich wydanie,

7) opiniowanie i wnioskowanie w sprawach kształcenia

przed- i podyplomowego lekarzy i w innych zawodach

medycznych,

8) prowadzenie badań dotyczących ochrony zdrowia i

wykonywania zawodu lekarza,

9) sprawowanie sądownictwa lekarskiego w zakresie

odpowiedzialności zawodowej lekarzy oraz sądownictwa

polubownego,

10) występowanie w obronie interesów indywidualnych i

zbiorowych członków samorządu lekarzy,

11) współdziałanie z organami administracji publicznej,

organizacjami politycznymi, związkami zawodowymi oraz innymi

organizacjami społecznymi w sprawach dotyczących ochrony

zdrowia ludności i warunków wykonywania zawodu lekarza.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Zasady odpowiedzialności związanej

z wykonywaniem zawodu lekarza

KODEKS KARNY

Art. 192. § 1. Kto wykonuje zabieg leczniczy
bez zgody pacjenta, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.

§ 2. Ściganie

następuje

wniosek

pokrzywdzonego.

Zasady odpowiedzialności związanej

z wykonywaniem zawodu lekarza

USTAWA O ZAWODZIE LEKARZA I LEKARZA
DENTYSTY

Art. 58.
1. Kto bez uprawnień udziela świadczeń
zdrowotnych polegających na rozpoznawaniu
chorób i ich leczeniu, podlega karze grzywny.
2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej albo
wprowadzenia w błąd co do posiadania takiego
uprawnienia, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
do roku.
3. Postępowanie w sprawach (…) toczy się według
przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o
wykroczenia.

Regulacje etyczno-deontologiczne

wykonywania zawodu lekarza.

Kodeks Etyki Lekarskiej.

Art. 6. Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod

postępowania, które uzna za najskuteczniejsze.
Powinien jednak ograniczyć czynności medyczne
do rzeczywiście potrzebnych choremu, zgodnych
z aktualnym stanem wiedzy.

Art. 7. W szczególnie uzasadnionych przypadkach

lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od
leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków nie
cierpiących zwłoki. Nie podejmując albo
odstępując od leczenia lekarz winien wskazać
inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej.

Regulacje etyczno-deontologiczne wykonywania

zawodu lekarza.

Kodeks Etyki Lekarskiej

Art. 8. Lekarz powinien przeprowadzać wszelkie

postępowanie diagnostyczne, lecznicze i

zapobiegawcze z należytą starannością,

poświęcając im niezbędny czas.

Art.10. 1. Lekarz nie powinien wykraczać poza swoje

umiejętności zawodowe przy wykonywaniu

czynności diagnostycznych, zapobiegawczych,

leczniczych i orzeczniczych.
2. Jeżeli zakres tych czynności przewyższa

umiejętności lekarza, wówczas winien zwrócić

się do bardziej kompetentnego kolegi. Nie

dotyczy to nagłych wypadków i ciężkich

zachorowań, gdy zwłoka może zagrażać zdrowiu

lub życiu chorego.

Regulacje etyczno-deontologiczne

wykonywania zawodu lekarza.

Kodeks Etyki Lekarskiej

Art. 31. Lekarzowi nie wolno stosować

eutanazji, ani pomagać choremu w
popełnieniu samobójstwa.

Art. 32. 1. W stanach terminalnych lekarz nie

ma obowiązku podejmowania i
prowadzenia reanimacji lub uporczywej
terapii i stosowania środków
nadzwyczajnych .
2. Decyzja o zaprzestaniu reanimacji
należy do lekarza i jest związana z oceną
szans leczniczych.

Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r.

(Dz. U. nr 30, poz. 158)

Art. 41.
Członkowie samorządu lekarzy podlegają

odpowiedzialności zawodowej przed sądami

lekarskimi za postępowanie sprzeczne z zasadami

etyki i deontologii zawodowej oraz za naruszenie

przepisów o wykonywaniu zawodu lekarza.

Art. 42.
1. Sąd lekarski może orzec następujące kary:

1) upomnienie,
2) nagana,
3) zawieszenie prawa wykonywania zawodu lekarza

na okres od sześciu miesięcy do trzech lat,

4) pozbawienie prawa wykonywania zawodu

lekarza.

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o izbach lekarskich z dn. 17.05.1989 r.

(Dz. U. nr 30, poz. 158)

Art. 48.
Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności

zawodowej o ten sam czyn toczy się niezależnie od

postępowania karnego lub postępowania

dyscyplinarnego, wszczętego w jednostce

organizacyjnej, w której przepisy szczególne

przewidują takie postępowanie. Może ono być jednak

zawieszone do czasu ukończenia postępowania

karnego.

Odpowiedzialność zawodowa jest niezależna od

odpowiedzialności karnej, cywilnej, administracyjnej

i służbowej – można być kilkukrotnie skazanym za

ten sam czyn!

PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA

ZAWODU LEKARZA

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z

dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz.
408. 1991 r., z późn. zm.)

Art. 1. 1. Zakład opieki zdrowotnej jest

wyodrębnionym organizacyjnie zespołem osób
i środków majątkowych utworzonym i
utrzymywanym w celu udzielania świadczeń
zdrowotnych i promocji zdrowia

Art. 2. 1. Zakładem opieki zdrowotnej jest:

1) Szpital, zakład opiekuńczo-leczniczy,
zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy,
sanatorium, prewentorium, inny nie
wymieniony z nazwy zakład przeznaczony
dla osób, których stan zdrowia wymaga
udzielania całodobowych lub
całodziennych świadczeń zdrowotnych w
odpowiednim stałym pomieszczeniu,

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z

dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz.
408. 1991 r., z późn. zm.)

Art. 3. Świadczeniem zdrowotnym są działania

służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i
poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne
wynikające z procesu leczenia lub przepisów
odrębnych regulujących zasady ich wykonywania,
w szczególności związane z:

1) badaniem i poradą lekarską,
2) leczeniem,
3) badaniem i terapią psychologiczną,
4) rehabilitacją leczniczą,
5) opieką nad kobietą ciężarną i jej płodem,
porodem, połogiem oraz nad noworodkiem,

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn.

30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz. 408.
1991 r., z późn. zm.)

art. 3.cd.: 6) opieką nad zdrowym dzieckiem,

badaniem diagnostycznym, w tym z

analityką medyczną,
8)

pielęgnacją chorych,

pielęgnacją niepełnosprawnych i opieką

nad nimi,
10)

opieką paliatywno-hospicyjną,

11)

orzekaniem i opiniowaniem o stanie

zdrowia,
12)

zapobieganiem powstawaniu urazów i

chorób poprzez działania profilaktyczne oraz

szczepienia ochronne,
13)

czynnościami technicznymi z zakresu

protetyki i ortodoncji,
14)

czynnościami z zakresu zaopatrzenia w

przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze,

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z dn.

30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz. 408.
1991 r., z późn. zm.)

Art. 18a.: 1. Organizację i porządek procesu

udzielania świadczeń zdrowotnych w zakładzie
opieki zdrowotnej określa regulamin porządkowy
zakładu opieki zdrowotnej.
1a. Regulamin porządkowy zakładu opieki
zdrowotnej powinien określać w szczególności:

przebieg procesu udzielania świadczeń

zdrowotnych z zapewnieniem właściwej dostępności i
jakości tych świadczeń w jednostkach organizacyjnych
zakładu opieki zdrowotnej,

organizację i zadania poszczególnych

jednostek organizacyjnych zakładu opieki zdrowotnej, w
tym zakresy czynności pracowników oraz warunki
współdziałania między tymi jednostkami dla
zapewnienia sprawności funkcjonowania zakładu opieki
zdrowotnej pod względem leczniczym,
administracyjnym i gospodarczym,

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z

dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz.
408. 1991 r., z późn. zm.)

Art. 18a. 1a. c.d.

3) warunki współdziałania z innymi zakładami

opieki zdrowotnej w zakresie zapewnienia
prawidłowości diagnostyki, leczenia pacjentów i
ciągłości postępowania,

4) prawa i obowiązki pacjenta,
5) obowiązki zakładu opieki zdrowotnej w razie

śmierci pacjenta

2. Postanowienia regulaminu, o którym mowa w
ust. 1, nie mogą naruszać praw pacjenta
określonych i wynikających z przepisów ustawy
oraz przepisów odrębnych.

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z

dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz.
408. 1991 r., z późn. zm.)

rt. 18b. Zakład opieki zdrowotnej

może podawać do wiadomości
publicznej informacje o zakresie i
rodzajach udzielanych świadczeń
zdrowotnych. Treść i forma tych
informacji nie mogą mieć cech
reklamy.

Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej z

dn. 30.08.1991 r. (Dz. U. nr 91, poz.
408. 1991 r., z późn. zm.)

Art. 33.

1. Publiczny zakład opieki zdrowotnej udziela

świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków
publicznych osobom ubezpieczonym oraz innym osobom,
uprawnionym do tych świadczeń na podstawie odrębnych
przepisów, nieodpłatnie, za częściową odpłatnością lub
całkowitą odpłatnością.
4. Za świadczenia zdrowotne udzielone osobie znajdującej się
w stanie nietrzeźwości publiczny zakład opieki zdrowotnej
pobiera opłatę niezależnie od uprawnień do bezpłatnych
świadczeń zdrowotnych, jeżeli jedyną i bezpośrednią
przyczyną udzielonego świadczenia było zdarzenie
spowodowane stanem nietrzeźwości tej osoby.
5. W celu stwierdzenia stanu nietrzeźwości lekarz kieruje
osobę określoną w ust. 4 na badanie dla ustalenia zawartości
alkoholu we krwi. Odmowa poddania się takiemu badaniu
jest brana pod uwagę przy ustalaniu opłaty za udzielenie
świadczenia zdrowotnego, z uwzględnieniem wszystkich
okoliczności sprawy.