Wybrane metody

Wybrane metody

fizjoterapii w

fizjoterapii w

profilaktyce i

profilaktyce i

leczeniu

leczeniu

niepełnosprawn

niepełnosprawn

ości

ości

I semestr Fizjoterapii

I semestr Fizjoterapii

mgr Ewelina Latosik

mgr Ewelina Latosik

są to powtarzalne, skuteczne i ekonomiczne

są to powtarzalne, skuteczne i ekonomiczne

schematy postępowania terapeutycznego.

schematy postępowania terapeutycznego.

Metodę kinezyterapeutyczną można

Metodę kinezyterapeutyczną można

definiować jako samodzielny sposób

definiować jako samodzielny sposób

podejścia do problemu postępowania

podejścia do problemu postępowania

leczniczego, zawierający adekwatne do stanu

leczniczego, zawierający adekwatne do stanu

choroby techniki diagnostyczne, posiadający

choroby techniki diagnostyczne, posiadający

odpowiednio szeroki zasób ćwiczeń i działań

odpowiednio szeroki zasób ćwiczeń i działań

leczniczych z uzasadnieniem ich wykonania

leczniczych z uzasadnieniem ich wykonania

oraz teoretycznym wyjaśnieniem przyczyn

oraz teoretycznym wyjaśnieniem przyczyn

dysfunkcji.

dysfunkcji.

Metody

Metody

kinezyterapeutyczne

kinezyterapeutyczne

Tylko działanie wykorzystujące czynnik ruchu

Tylko działanie wykorzystujące czynnik ruchu

w celach leczniczych można nazwać metoda

w celach leczniczych można nazwać metoda

kinezyterapeutyczną o ile spełnione są co

kinezyterapeutyczną o ile spełnione są co

najmniej trzy warunki:

najmniej trzy warunki:



metoda posiada kompleksowy i rzetelny opis

metoda posiada kompleksowy i rzetelny opis

zastosowanych podstaw teoretycznych oraz

zastosowanych podstaw teoretycznych oraz

wyjaśniony związek z aktualnie obowiązującą

wyjaśniony związek z aktualnie obowiązującą

wiedzą ogólną

wiedzą ogólną



stosowane procedury diagnostyczne pozwalają

stosowane procedury diagnostyczne pozwalają

na szybką i obiektywną ocenę stanu pacjenta

na szybką i obiektywną ocenę stanu pacjenta

umożliwiając jednocześnie  stałą kontrolę

umożliwiając jednocześnie  stałą kontrolę

efektów terapeutycznych

efektów terapeutycznych



muszą być określone cele usprawniania. Należy

muszą być określone cele usprawniania. Należy

dokładnie przedstawić metodykę i zastosowane

dokładnie przedstawić metodykę i zastosowane

środki terapeutyczne.

środki terapeutyczne.

METODY KINEZYTERAPEUTYCZNE

MECHANICZNE

NEUROFIZJOLOGICZNE

EDUKACYJNE

- Butlera
- Cyriaxa
- Dobosiewicz
- Gocht
Gaβner
- Hartmana
- Hoppe
- Jacobson
- Kaltenborn-
Evjentha
- Karskiego
- Klappa
- Kostewicza
- Maigne’a
- Maitlanda
- Majocha

- Marnitza
- Mc Kenzie
- Mennella
- Mulligana
- Niederhöffera
- Pressio
- Rochera
- Scharll
- Schroth
- Siwka- Tylmana
- Smith
- Travell- Simons
- Upledgera
- Zandera

- Brunkow
- Brunström
- Brüggera
- Fay’a
- Hanke
- Johnstone
- Kenny
- Klinkmann- Eggers
- NDT Bobath
- PNF
- Rood
- Vojty

- Ayers
- Carr- Shepherd
- Deavera
- Domana
- Klein- Vogelbach
- Petö
- Phelpsa
- Pilatesa
- S-E-T
- Sherborne

Metody mechaniczne

Metody mechaniczne

zasadniczym celem jest wykorzystanie

zasadniczym celem jest wykorzystanie

czynnika ruchu dla zmiany właściwości

czynnika ruchu dla zmiany właściwości

fizycznych tych tkanek narządu ruchu,

fizycznych tych tkanek narządu ruchu,

które przyczynowo lub objawowo są

które przyczynowo lub objawowo są

związane z zaburzeniem czynności

związane z zaburzeniem czynności

organizmu. Efekt uzyskuje się poprzez

organizmu. Efekt uzyskuje się poprzez

wykorzystanie prostych odruchów

wykorzystanie prostych odruchów

bezwarunkowych i warunkowych

bezwarunkowych i warunkowych

sterowanych z poziomu rdzenia i

sterowanych z poziomu rdzenia i

ośrodków podkorowych.

ośrodków podkorowych.

Metody

Metody

neurofizjologiczne

neurofizjologiczne

W celu nauki nowych niezbędnych

W celu nauki nowych niezbędnych

wzorców ruchowych  (kontrolowanych

wzorców ruchowych  (kontrolowanych

przez ośrodki korowe, pola czuciowe,

przez ośrodki korowe, pola czuciowe,

pola ruchowe oraz ośrodki scalania i

pola ruchowe oraz ośrodki scalania i

koordynacji) wykorzystuje się głównie

koordynacji) wykorzystuje się głównie

odruchy warunkowe. Efektem tego

odruchy warunkowe. Efektem tego

jest hamowanie odruchów

jest hamowanie odruchów

patologicznych a wyzwalanie reakcji

patologicznych a wyzwalanie reakcji

fizjologicznie prawidłowych.

fizjologicznie prawidłowych.

Metody edukacyjne

Metody edukacyjne

wykorzystują zarówno odruchy

wykorzystują zarówno odruchy

bezwarunkowe jak i warunkowe lecz

bezwarunkowe jak i warunkowe lecz

dopełnione są włączeniem

dopełnione są włączeniem

świadomości, woli i determinacji

świadomości, woli i determinacji

osoby usprawnianej. W ten sposób

osoby usprawnianej. W ten sposób

dochodzi do poprawy na poziomie

dochodzi do poprawy na poziomie

nie tylko funkcjonalnym ale i

nie tylko funkcjonalnym ale i

umysłowym.

umysłowym.

Metoda Cyriax

Metoda Cyriax



opracował ją doktor Jemes Cyriax.

opracował ją doktor Jemes Cyriax.

Metoda ta obejmuje badanie i leczenie

Metoda ta obejmuje badanie i leczenie

tkanek miękkich takich jak; mięśnie,

tkanek miękkich takich jak; mięśnie,

ścięgna, więzadła, ciałka stawowe, krążki

ścięgna, więzadła, ciałka stawowe, krążki

międzykręgowe.

międzykręgowe.



BADANIE: wywiad –obserwacja -badanie

BADANIE: wywiad –obserwacja -badanie

funkcjonalne – badanie dotykowe

funkcjonalne – badanie dotykowe



TERAPIA: głęboki masaż poprzeczny,

TERAPIA: głęboki masaż poprzeczny,

manipulacje ręczne, trakcje oraz

manipulacje ręczne, trakcje oraz

wstrzyknięcia dostawowe.

wstrzyknięcia dostawowe.

Metoda Dobosiewicz

Metoda Dobosiewicz



Odtworzenie naturalnych wygięć kręgosłupa w

Odtworzenie naturalnych wygięć kręgosłupa w

pł. Strzałkowej, zwiększenie kifozy piersiowej

pł. Strzałkowej, zwiększenie kifozy piersiowej



Uruchomienie stawów żebrowo-kręgowych i

Uruchomienie stawów żebrowo-kręgowych i

żebrowo-poprzecznych strony wklęsłej poprzez

żebrowo-poprzecznych strony wklęsłej poprzez

asymetryczny wzorzec oddechowy

asymetryczny wzorzec oddechowy



Wyrównanie napięcia mięśniowego po obu

Wyrównanie napięcia mięśniowego po obu

stronach skrzywienia

stronach skrzywienia



Utrwalenie uzyskanej korekcji

Utrwalenie uzyskanej korekcji

BADANIE: karta badań, badanie

BADANIE: karta badań, badanie

elektromiograficzne

elektromiograficzne

TERAPIA: asymetryczne ćwiczenia oddechowe w

TERAPIA: asymetryczne ćwiczenia oddechowe w

symetrycznych odciążających pozycjach

symetrycznych odciążających pozycjach

Metoda Peto

Metoda Peto



Istotę metody stanowi połączenie usprawniania

Istotę metody stanowi połączenie usprawniania

leczniczego, psychopedagogicznego oraz różnych

leczniczego, psychopedagogicznego oraz różnych

form adaptacji społecznej. Głównym zaś jej celem

form adaptacji społecznej. Głównym zaś jej celem

jest przygotowanie niepełnosprawnego dziecka do

jest przygotowanie niepełnosprawnego dziecka do

samodzielnego życia.

samodzielnego życia.



Usprawnianie dzieci dokonuje się w systemie tzw.

Usprawnianie dzieci dokonuje się w systemie tzw.

”dyrygowanego nauczania”. Kluczową rolę w

”dyrygowanego nauczania”. Kluczową rolę w

tym usprawnianiu pełni „dyrygent”, osoba

tym usprawnianiu pełni „dyrygent”, osoba

prowadząca zajęcia z dziećmi. Jego zadaniem jest

prowadząca zajęcia z dziećmi. Jego zadaniem jest

realizowanie wyznaczonego programu, łączącego

realizowanie wyznaczonego programu, łączącego

elementy pedagogiki i terapii.

elementy pedagogiki i terapii.



Podstawową formę pracy „dyrygenta” są ćwiczenia

Podstawową formę pracy „dyrygenta” są ćwiczenia

„rytmicznej stabilizacji”. Polegają one na głośnym,

„rytmicznej stabilizacji”. Polegają one na głośnym,

chóralnym i wspólnym z „dyrygentem” opisie

chóralnym i wspólnym z „dyrygentem” opisie

słownym wykonywanych ruchów, w celu

słownym wykonywanych ruchów, w celu

utrzymania uzyskanej pozycji.

utrzymania uzyskanej pozycji.

Metoda Faya

Metoda Faya

.

.



Najniższym stopniem tego rozwoju jest pełzanie

Najniższym stopniem tego rozwoju jest pełzanie

homologiczne (jak u żaby). Podczas tego etapu kończyny

homologiczne (jak u żaby). Podczas tego etapu kończyny

dziecka poruszają się jednocześnie. Drugi etap stanowi

dziecka poruszają się jednocześnie. Drugi etap stanowi

homolateralne pełzanie. Wtedy to kończyna górna i

homolateralne pełzanie. Wtedy to kończyna górna i

dolna porusza się jednocześnie po tej samej stronie ciała

dolna porusza się jednocześnie po tej samej stronie ciała

(jak u salamandry). Ostatnim etapem rozwoju

(jak u salamandry). Ostatnim etapem rozwoju

ruchowego jest pełzanie heterolateralne, tj.

ruchowego jest pełzanie heterolateralne, tj.

naprzemienne. Metoda Faya zaleca stosowanie tych

naprzemienne. Metoda Faya zaleca stosowanie tych

wzorców usprawniania w zależności od możliwości

wzorców usprawniania w zależności od możliwości

ruchowych dziecka na danym etapie.

ruchowych dziecka na danym etapie.



W czasie usprawniania metodą Faya korzysta się

W czasie usprawniania metodą Faya korzysta się

dodatkowo ze środków służących obniżaniu

dodatkowo ze środków służących obniżaniu

spastyczności oraz pomocnych w opanowaniu

spastyczności oraz pomocnych w opanowaniu

mimowolnych ruchów. Ćwiczenia w metodzie są trudne i

mimowolnych ruchów. Ćwiczenia w metodzie są trudne i

wymagają wielokrotnego powtarzania w ciągu dnia.

wymagają wielokrotnego powtarzania w ciągu dnia.

Metoda Domana

Metoda Domana



W metodzie tej wychodzi się z założenia, iż na drodze rozwoju

W metodzie tej wychodzi się z założenia, iż na drodze rozwoju

zdrowego dziecka pojawia się sześć najważniejszych obszarów,

zdrowego dziecka pojawia się sześć najważniejszych obszarów,

służących do pełnego funkcjonowania istoty ludzkiej. Są nimi:

służących do pełnego funkcjonowania istoty ludzkiej. Są nimi:

wzrok, słuch, dotyk, ruch, mowa oraz sprawność rąk.

wzrok, słuch, dotyk, ruch, mowa oraz sprawność rąk.



·    Blok rozwoju fizjologicznego, w zakresie, którego

·    Blok rozwoju fizjologicznego, w zakresie, którego

proponowane jest spożywanie dużej ilości witamin.

proponowane jest spożywanie dużej ilości witamin.



·    Blok rozwoju intelektualnego zmierzający do ciągłego

·    Blok rozwoju intelektualnego zmierzający do ciągłego

doskonalenia intelektu, dzięki przekazowi „bitów inteligencji”.

doskonalenia intelektu, dzięki przekazowi „bitów inteligencji”.



·    Blok rozwoju społecznego przygotowujący do życia w

·    Blok rozwoju społecznego przygotowujący do życia w

społeczeństwie poprzez podanie zasad i norm współżycia

społeczeństwie poprzez podanie zasad i norm współżycia

społecznego i troskę o rozwój emocjonalny.

społecznego i troskę o rozwój emocjonalny.



·    Blok rozwoju fizycznego zakładający osiąganie doskonałości

·    Blok rozwoju fizycznego zakładający osiąganie doskonałości

fizycznej za pomocą pełzania, raczkowania, poprawnego

fizycznej za pomocą pełzania, raczkowania, poprawnego

chodzenia, ćwiczeń gimnastycznych.

chodzenia, ćwiczeń gimnastycznych.



·    Usprawnianie metodą Domana stanowi zatem bodźcowanie

·    Usprawnianie metodą Domana stanowi zatem bodźcowanie

mózgu odpowiednimi sygnałami. Dzięki np. wielosensorycznej

mózgu odpowiednimi sygnałami. Dzięki np. wielosensorycznej

stymulacji następuje rozwój poszczególnych zmysłów: dotyku,

stymulacji następuje rozwój poszczególnych zmysłów: dotyku,

smaku, wzroku, słuchu.

smaku, wzroku, słuchu.

Metoda Sherbourne

Metoda Sherbourne



„

„

Ruch Rozwijający”. Proponowany terapeutyczny system

Ruch Rozwijający”. Proponowany terapeutyczny system

ćwiczeń wywodzi się z okresu wczesnego dzieciństwa z

ćwiczeń wywodzi się z okresu wczesnego dzieciństwa z

tzw. baraszkowania, które zawiera w sobie element

tzw. baraszkowania, które zawiera w sobie element

bliskości fizycznej i emocjonalnej. Jest to zdaniem W.

bliskości fizycznej i emocjonalnej. Jest to zdaniem W.

Sherbourne naturalna potrzeba dziecka do zaspakajania

Sherbourne naturalna potrzeba dziecka do zaspakajania

tych potrzeb, poprzez kontakt z osobami dorosłymi.

tych potrzeb, poprzez kontakt z osobami dorosłymi.

Powstałe podczas ćwiczeń doznania wypływające z

Powstałe podczas ćwiczeń doznania wypływające z

własnego ciała i odczuwanie go w kontekście z

własnego ciała i odczuwanie go w kontekście z

elementami otoczenia, dają dziecku poczucie jego

elementami otoczenia, dają dziecku poczucie jego

indywidualności.

indywidualności.



Cechą charakterystyczną metody jest rozwijanie przez

Cechą charakterystyczną metody jest rozwijanie przez

ruch: świadomości własnego ciała i usprawniania

ruch: świadomości własnego ciała i usprawniania

ruchowego, świadomości przestrzeni i działania w niej

ruchowego, świadomości przestrzeni i działania w niej

oraz dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i

oraz dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i

nawiązywania z nimi kontaktu.

nawiązywania z nimi kontaktu.

Hipoterapia

Hipoterapia



stanowi „proces usprawniania psychoruchowego

stanowi „proces usprawniania psychoruchowego

dzieci, młodzieży i dorosłych z różnymi

dzieci, młodzieży i dorosłych z różnymi

schorzeniami i zaburzeniami rozwojowymi”.

schorzeniami i zaburzeniami rozwojowymi”.



Pośród zajęć z hipoterapii wymienia się etap

Pośród zajęć z hipoterapii wymienia się etap

wstępny, którego celem jest oswojenie dziecka z

wstępny, którego celem jest oswojenie dziecka z

koniem, oraz zajęcia usprawniające na koniu. W

koniem, oraz zajęcia usprawniające na koniu. W

programie hipoterapii wykorzystuje się stęp

programie hipoterapii wykorzystuje się stęp

konia, jego spokojny marsz, albo kłus, w

konia, jego spokojny marsz, albo kłus, w

przypadku, gdy dziecko pewnie umie się

przypadku, gdy dziecko pewnie umie się

utrzymać na koniu, nie tracąc równowagi w

utrzymać na koniu, nie tracąc równowagi w

czasie jazdy i zmiany kierunku.

czasie jazdy i zmiany kierunku.

Program Stymulacji

Program Stymulacji

Intelektualnej

Intelektualnej



opracowany przez Pomorskie Centrum Terapii

opracowany przez Pomorskie Centrum Terapii

Pedagogicznej - jest obecnie jedynym w Polsce

Pedagogicznej - jest obecnie jedynym w Polsce

tego typu rozwiązaniem, które określa nie tylko

tego typu rozwiązaniem, które określa nie tylko

zasady prowadzenia zajęć, ale również posiada

zasady prowadzenia zajęć, ale również posiada

gotowe zestawy do rehabilitacji psychicznej

gotowe zestawy do rehabilitacji psychicznej

przygotowane do wykorzystania przez

przygotowane do wykorzystania przez

terapeutę, rodzica lub opiekuna.

terapeutę, rodzica lub opiekuna.



Charakterystycznym elementem programu jest

Charakterystycznym elementem programu jest

pokazywanie specjalnie przygotowanych plansz

pokazywanie specjalnie przygotowanych plansz

z wykorzystaniem odbioru informacji przez

z wykorzystaniem odbioru informacji przez

analizator wzrokowy i słuchowy. Docieranie do

analizator wzrokowy i słuchowy. Docieranie do

dziecka przez wzrok i słuch daje większe szanse

dziecka przez wzrok i słuch daje większe szanse

opanowania określonych wiadomości. Metoda ta

opanowania określonych wiadomości. Metoda ta

jest szczególnie skuteczna w prowadzeniu zajęć

jest szczególnie skuteczna w prowadzeniu zajęć

edukacyjnych dla dzieci o obniżonej sprawności

edukacyjnych dla dzieci o obniżonej sprawności

intelektualnej.

intelektualnej.

Metoda Dobrego Startu

Metoda Dobrego Startu



element wzrokowy (znak graficzny), element słuchowy (piosenka)

element wzrokowy (znak graficzny), element słuchowy (piosenka)

i motoryczny (realizacja znaku graficznego z rytmem piosenki).

i motoryczny (realizacja znaku graficznego z rytmem piosenki).



Ćwiczenia wprowadzane są kolejno, ze stopniowym zwiększeniem

Ćwiczenia wprowadzane są kolejno, ze stopniowym zwiększeniem

trudności. Wyróżnia się w nich części: wprowadzającą, właściwą

trudności. Wyróżnia się w nich części: wprowadzającą, właściwą

oraz zakończeniową.

oraz zakończeniową.



Zajęcia wprowadzające służą celom korygującym postawę ciała,

Zajęcia wprowadzające służą celom korygującym postawę ciała,

kształcącym orientację po lewej i prawej stronie. W tej części

kształcącym orientację po lewej i prawej stronie. W tej części

zajęć dzieci słuchają piosenki powiązanej ze znakiem graficznym.

zajęć dzieci słuchają piosenki powiązanej ze znakiem graficznym.



Częścią właściwą zajęć w metodzie są ćwiczenia ruchowe,

Częścią właściwą zajęć w metodzie są ćwiczenia ruchowe,

ruchowo - słuchowe oraz ruchowo - słuchowo - wzrokowe.

ruchowo - słuchowe oraz ruchowo - słuchowo - wzrokowe.



Ostatnim etapem metody są zajęcia końcowe. Przeważnie

Ostatnim etapem metody są zajęcia końcowe. Przeważnie

stanowią je zabawy o charakterze muzyczno-ruchowym,

stanowią je zabawy o charakterze muzyczno-ruchowym,

powiązane zazwyczaj z piosenką.

powiązane zazwyczaj z piosenką.



Metoda Dobrego Startu służy nauce pisania i czytania, stąd w

Metoda Dobrego Startu służy nauce pisania i czytania, stąd w

metodzie tej w trakcie ćwiczeń zwraca się uwagę na poprawne

metodzie tej w trakcie ćwiczeń zwraca się uwagę na poprawne

ułożenie ręki dziecka, na rytm i tempo śpiewanych piosenek oraz

ułożenie ręki dziecka, na rytm i tempo śpiewanych piosenek oraz

poprawność artykulacji.

poprawność artykulacji.



Służy ona również koordynacji wzrokowo-przestrzennej, rozwija

Służy ona również koordynacji wzrokowo-przestrzennej, rozwija

pamięć słuchowo - wzrokową.

pamięć słuchowo - wzrokową.



Spełnia funkcje korekcyjne poprzez wyrównywanie deficytów

Spełnia funkcje korekcyjne poprzez wyrównywanie deficytów

rozwojowych. Ponieważ zajęcia przeprowadza się w formie zabaw

rozwojowych. Ponieważ zajęcia przeprowadza się w formie zabaw

i w atmosferze pełnej akceptacji, stwarzana jest okazją do

i w atmosferze pełnej akceptacji, stwarzana jest okazją do

odreagowania napięć.

odreagowania napięć.

Metoda ośrodków pracy

Metoda ośrodków pracy



jest powszechnie stosowana w klasach początkowych

jest powszechnie stosowana w klasach początkowych

szkoły specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo w

szkoły specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo w

stopniu lekkim.

stopniu lekkim.



W metodzie tej należy poznać następujące treści

W metodzie tej należy poznać następujące treści

programowe:

programowe:



·     obserwować, badać, porównywać, wyciągać wnioski,

·     obserwować, badać, porównywać, wyciągać wnioski,

wyodrębniać cechy istotne na plan pierwszy;

wyodrębniać cechy istotne na plan pierwszy;



·     zebrać wszelkie dostępne materiały o nich różnymi

·     zebrać wszelkie dostępne materiały o nich różnymi

drogami i w różnej postaci;

drogami i w różnej postaci;



·     skonkretyzować zebrane wiadomości i przeżycia

·     skonkretyzować zebrane wiadomości i przeżycia

związane z tym poznaniem.

związane z tym poznaniem.



Dobór metod rewalidacji osób upośledzonych umysłowo

Dobór metod rewalidacji osób upośledzonych umysłowo

wymaga między innymi:

wymaga między innymi:



·     dobrego poznania ucznia

·     dobrego poznania ucznia



·     zrozumienia jego trudności w poznaniu świata

·     zrozumienia jego trudności w poznaniu świata



·     uświadomienia istoty rewalidacji uczniów

·     uświadomienia istoty rewalidacji uczniów



·     znajomości potrzeb rozwojowych dziecka

·     znajomości potrzeb rozwojowych dziecka



·     tworzenia korzystnych warunków emocjonalnych w

·     tworzenia korzystnych warunków emocjonalnych w

zespołach uczniowskich.

zespołach uczniowskich.