METODY USPRAWNIANIA KINEZYTERAPEUTUCZNEGO
Metoda Bobath
Opracowana przez Bertę i Karela Bobath.
Wykorzystywana jest do usprawniania dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym oraz do usprawniania dorosłych z hemiplegią (z udarami)
Metoda należy do wiodących, wyznacznikiem jest tu cel jaki ma być osiągnięty a podstawę do określenia celu i doboru odpowiednich ćwiczeń jest wynik badania neurologicznego dziecka.
Całość postępowania zmierza do ułatwienia rozwoju dziecka u podstaw którego leży „wyzwolenie” dziecka spod wpływu odruchów patologicznych.
Dążymy do
stłumienia (zahamowania) nieprawidłowych odruchów postawy
normalizujemy napięcie mięśni
wyzwalamy żądane ruchy (ułatwienie)
Hamowanie osiągamy przez:
odpowiednie układanie dziecka
odpowiednie ułożenie tzw „punktów kluczowych”
stosowanie dodatkowych sposobów rozulźnień
Ułatwienie polega na poruszaniu odpowiednimi punktami ciała zwanymi punktami kluczowymi
Techniki torujące: stosuje się dodatkowo nacisk, ciąg, obciążenie, opór, umiejscowieni?, poklepywanie
Ćwiczenia są w czterech grupach (według fizjologicznej sekwencji rozwoju dziecka)
ćw regulujące ustawienie głowy w przestrzeni i prawidłowe ułożenie głowy względem ciała
ćw polegające na ułatwieniu ruchów ciała dziecka za pomocą punktów kluczowych
ćw wyrabiające odruch równowagi
żw wyrabiające tzw odruch obronny
techniki hamowania i ułatwiania są w różnym stopniu wplatane w ćwiczenia które są dobierane do aktualnego rozwoju dziecka i potrzeb usprawniania
Usprawnianie u dorosłych
Oparta jest ta metoda na potrzebach pacjenta uwzględnijąc przede wszystkim możliwości indywidualne pacjenta jak
napięcie mięśniowe związane z postawą i zmianą tego napięcia wynikające z pobudzenia poprzez zmiany pozycji
jakiość jego wzorców i poruszania się
jego funkcjonalne możliwości i utrudnienia
w tym względni
Metoda uwzględnia okresy
wiotkości
spastyczności
względnego wyzdrowenia
celen tej metody jest zwalczanie spastyczności będącej źródłem zaburzenia czucia ruchu. Odzyskiwanie normalnej aktywności ruchowej nie może odbywać się na bazie nieprawidłowych odruchów i wzorców ruchowych.
W okresie wiotkości - pacjent pztrzy? W stronę chorą by mówić i podchodzić do niego z tej strony. Stosuje się różne pozycje terapeutyczne zmieniane co 2 godziny (leżenie bokiem na stronie zdrowej i chorej) oraz w leżeniu tyłem później.
Metoda Petó
(Węgry) Wykorzystywana do rehabilitacji dzieci (porażenia)
Ćwiczenia grupowe (dzieci i rodzice).
Celem jest usamodzielnienie dziecka w podstawowych czynnościach by mogło opanować..., iść do normalnej szkoły.
Musi opanować mówienie, pisanie i chodzenie.
Zajęcia obejmują:
ćwiczenia ruchowe
naukę mowy
zajęcia szkolne
samoobsługę
Zasady
wszystkie polecenia na tempo (wierszyki, piosenki, 1,2)-ćw mowy
ćwiczenia przy drewnianych stołach, krzesełka szczebelkowe oparcia (szczebelkowe meble)
obserwowane chwyty
uczone są prawidłowego rysowania (zwraca się na to uwagę)
nauka samoobsługi (mycie, jedzenie, ubieranie)
wyrabiane są prawidłowe ruchy, odruchy, mówienie , samoobsługa.
Punkt pod brodą i smyranie pod brodą- zmniejsza się ślinotkok
Metoda PNF
Opracowana przez H. Kabata i doskonalona przez różnych autorów.
Znana jest w rehabilitacji neurologicznej jako postępowanie oparte na sumowaniu bodźców aferentynych.
U podstaw tej metody leży sterowanie różnego rodzaju podniet, które na drodze odruchowej ułatwiają wykonanie ruchu. Odbudowa czynności ruchowej podporządkowana jest fizjologicznej sekwencji rozwoju ruchowego i prowadzona w oparciu o ruchy zbliżone do tych które wykonujemy w ruchu codziennym.
Zauważono że wszystkie ruchy które wykonujemy, wykonywane są w płaszczyźnie złożonej.
Mają one charakter:
diagonalny (przekątny)
spiralny (zawierający element rotacji)
Na bazie tych ruchów opracowano tzw. wzorce ruchów globalnych, będące podstawowym elementem omawianej metody.
Punktem wyjścia do stosowania tej metody jest ocena stanu chorego.
Ocenia się ruchy bierne jak i czynne.
Mówi to nam o:
oslabionych mięśniach
jaki ruch lub jego wycinej jest osłabiony (które komponenty wzorca sa osłabione)
dodatkowych przeszkodach dla wykonywania ruchu - trudności w zapoczątkowaniu ruchu, zmianie kierunku, niemożność rozliźnienia danej grupy mięśniowej
Ogólne zasady metody
rezygnacja z ruchów pojedynczych
dobieranie odpowiednich wzorców ruchowych
rozciąganie mm i innych elementów okołostawowych
stosowanie ciągu i nacisku (zwiększenie impulsów torujących)
wzmacnianie aktywności mięśni przez wykorzystanie prymitywnych mechanizmów odruchowych
stosowanie oporu - czynnik wzmacniający ?synergie względną? i bezwzględna pracę mięśni bezpośrednio lub pośrednio
odpowiedni chwyt pobudza odpowiedni obszar skóry i wywiera nacisk na właściwe mięśnie, ścięgna i stawy. Opór terapeuta kładzie możliwie największą powierzchnią i zlokaliaowany jest dystalnie, co obniża próg pobudliwości odruchów
stosuje się niewielie ilości powtórzeń z przerwami
ćwiczenia prowadzi się w określony sposób stosując określone schematy i wzorce
ruchy są rytmiczne, zapoczątkowane dla ułatwienia rozpoczęcia ruchu
występujące zmiany kierunku ruchu mogą mieć następującą formę
powolne zmiany kierunku ruchu
powolne zmiany kierunku ruchu z zatrzmaniem
ratmiczna stabilizacja polegająca na naprzemiennych skurczach izometrycznych agonistów i antagonistów. (skurcz izometryczny-zmienia się napiecie a nie długość mięśnia)
stosuje się techniki rozluźniające w przypadkach ograniczeń ruchomości zamiast redresji wykorzystuje się zjawisko poizometrycznej relaksacji, odpowiednie ułożnie pacjenta.
Występują dwie odn=miany tych technik:
wykorzystuje się ruch bierny do granicy ruchomości, póżniej następuje skurcz agonistów (trzymanie), następnie poleca się pacjentowi rozluźnienie mięśnia a po uzyskaniu rozluxnienia kontynuje się ruch bierny
..............
Istenieją dwa SCHEMATY zarówno dla kończyny górnej jak i dolnej
schemat z odwiedzenia do przywiedzenia
schemat z przywiedzenia do odwiedzenia
w schematach są WZORCE:
od prostego do prostego (prosty staw środkowy - łokieć lub kolano)
od prostego do zgiętego
do zgiętego do prostego
są jeszcze np.
schematy dla głowy i szyi
schemat dla tułowia sterowany górą
=.=.=
np. określamy mm które chcemy wzmocnic np wyprost w st lokciowym- od zgiętego do prostego. Od prostego do prostego
najważniejsze - ruchy wykonywane są po przekątnej, nie ma ruchów izolowanych są globalne, przed ćw rozgrzać mm (szczególnie jeśli chodzi o mm szyi i głowy)
Metoda Vojty
Stosowana u bardzo małych dzieci -noworodków
Wykorzystuje odruchy, wykonuje się ucisk na punkty wyzwolenia. Ważne jest odpowiednie ułożenie aby dziecko wykonało ruch o który chodzi terapeucie, silnie uciskamy dany punkt.
Odchodzi się od niej. Dzieci bardzo płaczą przez co wzmaga się napięcie i i tak nie rozluźnia się.
Metoda Domana
Stosowana jest już u starszych dzieci (5-6 lat)
Jest czaso i pracochłonna, ponieważ wymaga kilku osób do wykonywania ćwiczeń. Na siłę się wyzwala jakiś odruch.
Metody kinezyterapeutyczne
1
4
Wybrane zagadnienia z FIZJOTERAPII