1

RYNEK

AGROTURYSTYCZNY W

POLSCE

Opracowanie : Stefan
Sacha

2

LITERATURA

   .

Bott A : Model turystyki wiejskiej na

przykładzie województwa
zachodniopomorskiego Uniwersytet
Szczeciński 2001

Drzewiecki M : Agroturystyka. Bydgoszcz
1997

Dębniewska M, M. Tkaczuk: Agroturystyka.
Koszty-ceny-efekty. Warszawa Poltext 1997

Płocica A : Funkcje, szanse oraz bariery
rozwoju agroturystyki w Polsce. Zeszyty
Naukowe WSE w Warszawie 1998 nr 1

3

DEFINICJE

TURYSTYKA WIEJSKA

4

Turystyka wiejska

oznacza właściwie

każdą formę turystyki odbywającą się w
środowisku wiejskim (o charakterze jej
decyduje krajobraz, rodzaj zabudowy itp.).
Turystyka

wiejska

wymaga

budowy

pensjonatów,

schronisk,

domków

letniskowych oraz wykorzystania pokoi
gościnnych (także w gospodarstwach
rolnych).

J. Płocka: Wybrane zagadnienia z zagospodarowania
turystycznego ,Centrum Kształcenia Ustawicznego Toruń, 1996,
s. 129.

5

Pojęcie turystyki wiejskiej

obejmuje

różnorakie formy wypoczynku na obszarach
wiejskich i jest prawdopodobnie
najszerszym spośród zbliżonych do niego
pojęć, takich jak turystyka farmerska,
zielona, ekologiczna (ekoturystyka) oraz
agrarna (agroturystyka).

M. Drzewiecki: Agroturystyka. Budgoszcz 1997,

6

Turystyka wiejska

-

formy turystyki,

które

odbywają

się

w

środowisku

wiejskim

o

niezurbanizowanej

zabudowie,

tradycyjnych

strukturach

społecznych,

atmosferze

lokalności,

małej skali zakwaterowania, osobistych
kontaktach; obejmuje formy rekreacji o
małej intensywności, nie wymagające
dużych

inwestycji,

integrujących

znacznie w środowisko.

J. Majewski: Turystyka wiejska-między rozwojem a ochroną dziedzictwa.
W: Rozwój obszarów wiejskich w perspektywie integracji z Unią
Europejską, Instytut Mikołaja Kopernika, Toruń, 1998 s. 139.

7

Turystyka

wiejska

-

całokształt gospodarki turystycznej na
terenach wiejskich, a więc związanej z
wiejską przestrzenią rekreacyjną.

A. P. Wiatrak: Problemy ekologizacji turystyki wiejskiej, „Gospodarka

turystyczna u progu XXI wieku, Poznań AWF 2000, s. 72.

8

Turystyka wiejska

jest to forma

wakacyjnego

ruchu

turystycznego,

powodowanego

pragnieniem

ciszy

i

spokoju

w

wiejskim

otoczeniu,

z

możliwością

korzystania

z

zasobów

naturalnych i dziedzictwa kulturowego
danego rejonu oraz uczestniczenia w
życiu wsi.

Plan ogólny rozwoju turystyki na terenach wiejskich i zalesionych,

Tourism Development International Ltd, Warszawa UKFiT, 1997.

9

Góry, jeziora,
rzeki, lasy,
natura,

widoki, pejzaże

Tradycyjna
architektura,zabytki
prehistoryczne,
zamki, kościoły,
dwory, malownicze
wioski

Rękodzieło,
imprezy
lokalne, wiejska
kuchnia,
agroturystyka,
muzyka ludowa

Jeździectwo,
turystyka
piesza,
turystyka
rowerowa,
wędkarstwo,

sporty wodne

społeczno
ść

10

Również na terenie Europy Zachodniej
trudno

jednoznacznie

zdefiniować

turystykę

wiejską,

a

oczekiwania

turystów zmusiły producentów tych usług
do stworzenia zróżnicowanej oferty, z
której wyłaniają się następujące jej
rodzaje:

–     turystyka na terenach wiejskich,

–     turystyka związana z rolnictwem,

–     pobyty turystyczne w gospodarstwach
wiejskich.

11

Rodzaje ofert turystycznych w zależności od

form turystyki wiejskiej

Wyszczególni
enie

Turystyka na
terenach
wiejskich

Turystyka
związana
z rolnictwem

Turystyka
w gospodarstw
ie wiejskim

Cechy
charakterystyc

zne

przestrzeni

tereny wiejskie,
parki naturalne,

lasy

tereny rolne

w
gospodarstwie i

jego okolicy

Strona
oferująca

wspólnota
wiejska

rolnicy

właściciele
gospodarstw

Główny

produkt

środowisko

wiejskie, sport i
rekreacja,

festyny wiejskie

produkty rolne,

wiejski styl
życia, święta

rolnicze

życie w

gospodarstwie

Produkt

uboczny

wioski

wakacyjne,
hotele wiejskie,

pobyty w

kwaterach
 campingi,restau

racje

pobyty w

„czynnych”
gospodarstwach

, korzystanie z

przestrzeni

rolniczej
 

pobyt w

gospodarstwie
 posiłki
rekreacja

12

Opinia

Komisji

Unii

Europejskiej,

stwierdza, że: „W Europie nie istnieje
żadna precyzyjna definicja turystyki
wiejskiej,

a nawet

środowiska

wiejskiego, a formy tego zjawiska są
różnie postrzegane w poszczególnych
krajach, przy czym najczęściej wiąże się
to z tak zwaną tanią turystyką”.

Community Action to Promote Rural Tourism. Communication from the Commision. W:

Tourism on the Farm. Environmental Inst. University College, Dublin 1992. Cyt.za M.
Drzewiecki:Pojęcie turystyki wiejskiej. Turyzm 1998 z. 1, s. 25.

 

13

Zdaniem

ekspertów

OECD,

trudności

w

zdefiniowaniu pojęcia turystyki wiejskiej odnoszą
się

do

wszystkich

obszarów

wiejskich

we

wszystkich krajach i wynikają z następujących
faktów:

–     obszary wiejskie są same w sobie trudne do
zdefiniowania

i

kryteria

stosowane

przez

poszczególne państwa różnią się w znaczącym
stopniu,

–     turystyka może urbanizować obszary wiejskie
oraz powodować zmiany kulturowe, ekonomiczne i
w zakresie budownictwa,

–     różne formy turystyki wiejskiej rozwinęły się w
różnych regionach świata,

–     obszary wiejskie są w trakcie złożonego
procesu przemian,
turystyka wiejska obejmuje wiele form i rodzajów
aktywności turystycznej.

Tourism Strategies and Rural Development.Organisation for Economic Cooperation and

Development, Paris 1993

.

14

AGROTURYSTYKA

DEFINICJE

15

Autor

Definicja

E. T. Davies,
D. C. Gilbert
(badania w Walii)

Forma turystyki wiejskiej umożliwiająca zarówno turystom,
jak i odwiedzającym jednodniowym współuczestniczenie w
życiu gospodarstwa rolnego
(1992)

M. Oppermann
(badania w
Niemczech)

Część turystyki wiejskiej; kryterium wyróżniającym jest
lokalizacja (zakwaterowanie) w funkcjonującym w pełnym
lub niepełnym zakresie gospodarstwie rolnym
(1996)

16

Holenderskie
Ministerstwo
Rolnictwa

Różne formy turystyki i rekreacji w gospodarstwach rolnych
i ogrodniczych
(Ministerie van Landbouw Natuurbeheer en Visserij, 1997)

A. Płocica



    

  W szerokim ujęciu (

sensu largo)

obejmuje wyjazdy,

przebywanie i wypoczywanie poza miastem, na terenach
wiejskich, leśnych czy rolniczych, w różnych formach pobytu
      W węższym ujęciu

(sensu stricto

) polega na okresowych

wyjazdach ludności miejskiej na wieś w celach
wypoczynkowych, poznawczych, zdrowotnych bądź
rodzinnych oraz na zamieszkaniu w domach rolników
za zasadach odpłatnego korzystania z pomieszczeń
noclegowych, gotowego wyżywienia lub nabywania
produktów do jego przygotowania, a także z innych
dostępnych produktów, usług i urządzeń wiejskich
gospodarstw domowych; stosunkowo dużo działań i usług
turystycznych prowadzonych jest na zasadach tzw. systemu
gospodarczego, polegającego na tym, że podstawowe usługi i
działania turystyczne są wykonywane siłami własnymi
gospodarstw rolnych – wynika m. in. stąd., że

agroturystyka

jest działalnością uboczną, uzupełniającą dochody
gospodarstw rolnych w stosunku do działalności
podstawowej, jaką jest rolnictwo i produkcja rolna

(1998)

17

A

. Gannon

(posługuje się
pojęciem
agroturyzmu)

Szeroki zakres usług, zajęć i urządzeń bazujących na
charakterystycznych dla wsi cechach/wartościach, które
rolnicy i społeczność wiejska prowadzą i sprzedają
turystom w celu zaspokojenia ich potrzeb w zakresie
rekreacji i spędzenia wolnego czasu
(1993)

M. Drzewiecki

Forma wypoczynku odbywającego się na terenach
wiejskich o charakterze rolniczym, oparta o bazę
noclegową i aktywności rekreacyjne związane
z gospodarstwem rolnym lub równoważnym i jego
otoczeniem (przyrodniczym, produkcyjnym i usługowym)
(1995)

A. P. Wiatrak

Organizowanie pobytu turystów przez rodzinę rolniczą
we własnym gospodarstwie rolniczym
(1995)

18

Brak jednolitej definicji powoduje
konieczność tworzenia definicji
operacyjnych i w efekcie brak
porównywalności

informacji

pochodzących z różnych badań i
różnych źródeł.

19

KATEGORYZACJA BAZY

AGROTUR

W Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej
„Gospodarstwa

Gościnne”)

przyjęty

system kategoryzacji wiejskiej bazy
noclegowej

wyróżnia

cztery

typy

zakwaterowania:

        pokoje gościnne,
        samodzielnie jednostki mieszkalne,
        kwatery grupowe,
        przyzagrodowe pola kempingowe.

20

Dla

pokoi gościnnych

przyjęto cztery

stopnie

jakości,

dla

samodzielnych

jednostek mieszkalnych

trzy kategorie, a

dla

kwater grupowych i przyzagrodowych

pól kempingowych

tylko jedną kategorię

STANDARD.

Baza

agroturystyczna

jest

więc

traktowana przez PFTW „GG” zarówno
jako baza agroturystyczna zlokalizowana
w czynnych gospodarstwach rolnych, jak
i baza noclegowa zlokalizowana na wsi
poza tymi gospodarstwami

.

21

TYPY ZAKWATEROWANIA

:

       

pokoje gościnne – pokój spełniający

funkcje sypialni dla 1-4 osób z dostępem do
łazienki, WC oraz pomieszczeń wspólnych;

        mieszkania wakacyjne – samodzielna

jednostka mieszkalna składająca się z minimum
1 sypialni, pokoju wypoczynkowego, łazienki i
WC oraz kompletnie wyposażonej kuchni,
wynajmowany w całości;

 

        samodzielne domy wakacyjne – niezależny

dom składający się z minimum 1 sypialni,
pokoju

wypoczynkowego,

łazienki

i

WC,

kompletnie wyposażonej kuchni, wynajmowany
w całości;

22

       

kwatery grupowe – pomieszczenie

sypialne, w którym znajdują się więcej niż 4
miejsca sypialne, z dostępem do łazienki i WC
(kwatery te standardem zbliżone są do
schronisk młodzieżowych);

        przyzagrodowe pola namiotowe –

oferujące turystom miejsce na ustawienie
namiotu lub przyczepy kampingowej, dostęp
do punktu poboru wody i do WC.

TYPY ZAKWATEROWANIA
(cd)

23

System kategoryzacji wiejskiej bazy
noclegowej w Polsce stworzony został w
ramach programu TURIN II i jest on
systemem

całkowicie

dobrowolnym.

Kategoryzację

przeprowadza

Polska

Federacja

Turystyki

Wiejskiej

„Gospodarstwa Gościnne” na wniosek
zainteresowanej strony, czyli w tym
przypadku właściciela kategoryzowanego
obiektu.

24

Kwaterodawca, który poddał się
kategoryzacji uzyskuje prawo do
umieszczania swojej oferty w
wydawnictwach promocyjnych Federacji.

Każda kwatera, która otrzymała
określoną kategorie ma prawo
posługiwać się znakiem PFTW
„Gospodarstwa Gościnne” przez okres
dwóch lat. Po tym okresie, w celu
utrzymania przywilejów kwatery
skategoryzowanej, konieczne jest
ponowne wystąpienie do Federacji z
wnioskiem i poddanie obiektu inspekcji

25

Kwatery

kategoryzowane

są

w

następujący

sposób,

od

kategorii

najniższej do najwyższej:

        kategoria standard
        kategoria *
        kategoria **
        kategoria ***

26

PODSTAWY PRAWNE

27

Według

GUS

przez

kwaterę

agroturystyczną

rozumie

się

pokoje

mieszkaniowe i budynki gospodarcze (po
adaptacji) rolników wykorzystywane na
noclegi dla turystów.

W polskim prawie gospodarczym i
turystycznym

nie

występuje

pojęcie

kwatery agroturystycznej.

Szereg ustaw określa jedynie pojęcie
usług świadczonych przez rolników, pokoi
gościnnych na terenach wiejskich, itp.

28

Art. 1. ustawy o usługach turystycznych z
29.08.1997 (tekst jednolity w Dz. U. z 2001 r., Nr 55,
poz. 578) sformułowaniem „ustawa określa warunki
świadczenia,

przez

przedsiębiorców

i

przedsiębiorców

zagranicznych

w

rozumieniu

ustawy Prawo działalności gospodarczej ... usług
turystycznych

na

terytorium

Rzeczpospolitej

Polskiej...” wyklucza stosowanie ustawy do usług
świadczonych przez rolników,

gdyż art. 3 ustawy

Prawo gospodarcze z 19.11.1999 (Dz. U. Nr 101,
poz. 1178 z późniejszymi zmianami) mówi, że
„przepisów ustawy nie stosuje się do działalności
wytwórczej w zakresie upraw rolnych oraz chowu i
hodowli

zwierząt,

ogrodnictwa,

warzywnictwa,

leśnictwa i rybactwa, a także wynajmowania przez
rolników pokoi i miejsc na ustawianie namiotów,
sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w
gospodarstwach rolnych innych usług związanych z
pobytem turystów”.

29

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych
(Dz. U. Nr 9, poz. 31 z późniejszymi
zmianami) w art. 3 ust. 1a mówi:
„za działalność gospodarczą w rozumieniu
ustawy nie uważa się wynajmu pokoi
gościnnych w budynkach mieszkalnych na
terenach wiejskich osobom przebywającym
na wypoczynku, jeżeli liczba pokoi nie
przekracza 5”.

30

Jednocześnie ustawa o podatku dochodowym
od osób fizycznych (tekst jednolity – Dz. U.
Nr 14, poz. 176) w art. 21, ust 1. mówi, że :
„

Wolne od podatku dochodowego

(pkt 43)

są: dochody uzyskane z tytułu wynajmu
pokoi

gościnnych,

w

budynkach

mieszkalnych

położonych

na

terenach

wiejskic w gospodarstwie rolnym, osobom
przebywającym na wypoczynku oraz dochody
uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób,

jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie
przekracza 5.”

31

Należy zatem stwierdzić, że prawidłowością
polskiego

ustawodawstwa

jest

wyraźne

rozgraniczenie

prawnych

pojęć

gospodarstwa rolnego i przedsiębiorstwa, a
polskie prawo wyróżnia kilka rodzajów
podmiotów prowadzących usługi turystyczne
na wsi.

32

Działalność turystyczna na obszarach wiejskich w

Polsce jest podejmowana przez:

1.

rolników

prowadzących gospodarstwa rolne –

jako

dodatkowa

działalność

pozarolnicza

sprowadzająca się do wynajmu pokoi i miejsc na
ustawianie

namiotów,

sprzedaży

posiłków

domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych
innych usług związanych z pobytem turystów,

2.

mieszkańców wsi

, gospodarstw domowych na

wsi nie związanych z gospodarstwem rolnym, a
świadczące usługi turystyczne,

3.

inne osoby

, mieszkające poza wsią – jest to

najczęściej działalność gospodarcza, polegająca na
prowadzeniu

profesjonalnych

obiektów

noclegowych, lub gastronomicznych.

 

33

Można przyjąć, że polskie prawo definiuje
działalność agroturystyczną rolników jako
wynajem pokoi i miejsc na ustawianie
namiotów, sprzedaż posiłków domowych i
świadczenie w gospodarstwach rolnych
innych

usług

związanych

z

pobytem

turystów.

34

W tej sytuacji istotne znaczenie mogą
mieć

zapisy kodeksu cywilnego

, które

mówią, że za gospodarstwa rolne uważa
się grunty rolne wraz z gruntami
częściowymi, budynkami lub ich
częściami, urządzeniami i inwentarzem,
jeżeli stanowią lub mogą stanowić
zorganizowaną całość gospodarczą, oraz
prawami i obowiązkami związanymi
z prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
W świetle tej definicji świadczenie usług
w gospodarstwie rolnym oznacza
świadczenie ich w oparciu
o zabudowania i grunty tego
gospodarstwa,

bez zmiany ich

charakteru i naruszenia podstawowej
funkcji, jaką jest zdolność do produkcji
rolnej.

35

WYBRANE AKTY PRAWNE

DOTYCZĄCE AGROTURYSTYKI

 

36

1.

     

Zarządzenia ogólne związane z działalnością

turystyczną regulują:

        

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach

turystycznych (tekst jednolity Dz. U. 2001 Nr 55,
poz. 578)

        

Prawo działalności gospodarczej z dnia 19

listopada 1999 r. (Dz. U. z dnia 17 grudnia 1999 r.
Nr 101, poz. 1178; zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 86 poz.
958, Nr 114 poz. 1193; z 2001 r. Nr 49, poz. 509, Nr
67, poz. 679, Nr 102, poz. 1115, Nr 147, poz. 1643;
z 2002 r. Dz. U. Nr 1, poz. 2, Nr 115, poz. 995)

        

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks

Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z póź. zm).

         Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji

ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2001 r. nr
87, poz. 960 z póź. zm.)

37

1.

     

Zagadnienia podatkowe regulują:

    

     Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku

dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1993 Nr 90,
poz. 416)

         Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o

zryczałtowanym

podatku

dochodowym

od

niektórych przychodów osiąganych przez osoby
fizyczne (Dz. U. 1998 Nr 144, poz. 930)

         Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o

podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. 1991 Nr 9,
poz. 31)

         Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od

towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U.
1993 Nr 11, poz. 50 z póź. zm.)

38

1.

     

Zagadnienia związane z ubezpieczeniem regulują:

        

Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o

ubezpieczeniach społecznych rolników (Dz. U. 1991
Nr 7, poz. 24)

         Ustawa z dnia 6 lutego 1997 r. o

powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U.
1997 Nr 28, poz. 153 z póź. zm.)

         Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3

kwietnia 1997 r. w sprawie ogólnych warunków
obowiązkowego

ubezpieczenia

budynków

wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od
ognia i innych zdarzeń losowych (Dz. U. Nr 36, poz.
220)

         Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o

systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998 Nr
137, poz. 887)

39

1.

     

Zagadnienia związane z bezpieczeństwem :

        

Rozporządzenie MZiOS z dnia 4 maja 1990 r.

dotyczące warunków, jakim powinna odpowiadać
woda do picia i na potrzeby gospodarskie (Dz. U. Nr
35, poz. 205)
         Rozporządzenie MSW z dnia 3 listopada 1992

r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków,
innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr
92) wydane na podstawie przepisów ustawy z dnia
24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej
(Dz. U. Nr 81, poz. 351)
         Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Inspekcji

Sanitarnej (Dz. U. 1998 Nr 90, poz. 575)
         Rozporządzenie Ministra Gospodarki dnia 13

czerwca 2001 r. w sprawie obiektów hotelarskich i
innych obiektów, w których świadczone są usługi
hotelarskie (Dz. U. Nr 66, poz. 665 z póź. zm. )
         Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o

warunkach zdrowotnych, żywności i żywienia (Dz. U.
Nr 63, poz. 634)

40

ORGANIZACJA

AGROTURYSTYKI W

POLSCE

41

Kluczową rolę w organizacji
działalności agroturystycznej
spełniają dobrowolne zrzeszenia
kwaterodawców, najczęściej noszą
nazwę „stowarzyszeń” lub „izb”.
Stowarzyszenie to dobrowolne,
samorządne, trwałe zrzeszenie o
celach nie zarobkowych, które swoją
działalność opiera na pracy
społecznej członków, dla
upowszechnienia wiedzy na temat
skutecznych rozwiązań
organizacyjnych, czy
marketingowych.

42

Ogólnokrajową reprezentację
stowarzyszeń agroturystycznych
tworzy Polska Federacja Turystyki
Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”

43

Ze strony administracji rządowej

na rzecz agroturystyki działają dwa
resorty.

Wiodącą rolę spełnia

Ministerstwo

Rolnictwa

poprzez

podporządkowane mu Krajowe
Centrum Doradztwa Rozwoju
Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (z
Oddziałami w Poznaniu i Krakowie)
oraz Ośrodki Doradztwa
Rolniczego. Istnieją one we
wszystkich województwach,
posiadają także terenowe placówki
lokalne. W Ośrodkach powołano
stanowiska specjalistów
ds.agroturystyki.

44

Przy udziale ośrodków doradztwa rolniczego
organizowane są liczne konkursy i inne imprezy,
jak:

-        

konkurs

na

najlepiej

działające

gospodarstwo agroturystyczne „Zielone Lato”,
przeprowadzany w dwóch etapach: wojewódzkim i
ogólnopolskim,

-         festyny i imprezy folklorystyczne,

-         doroczny konkurs potraw domowych,

-        konkursy lokalne, jak święto suszonej
śliwki, piknik rodzinny itd.
Inne konkursy o charakterze ogólnopolskim,
regionalnym czy lokalnym, jak” konkurs piosenki
ludowej,

konkurs

piosenki

biesiadnej

czy

regionalnej,

konkursy

wielkanocne

oraz

bożonarodzeniowe, konkurs „Nasze Kulinarne
Dziedzictwo”, „Piękna Wieś”, „Estetyzacja zagród
i wsi”.

45

Centrum Doradztwa zajmuje się
również działalnością szkoleniową
i wydawniczą,
organizuje targi, wystawy i
seminaria naukowe i popularno-
naukowe.

46

Z merytorcznego punktu widzenia
najważniejszym organem
rządowym jest

Departament

Turystyki w Ministerstwie Sportu i
Turystyki

oraz współdziałające z

nim odpowiednie wydziały (o
różnych nazwach, często w
brzmieniu: Wydział Kultury,
Sportu i Turystyki lub Wydział
Polityki Regionalnej) Urzędów
Marszałkowskich.

47

Działalność resortów w zakresie popierania
rozwoju agroturystyki już obejmuje większość
wskazanych niżej kierunków:

-         inicjatywa legislacyjna,

-         koordynowanie, inicjowanie i rozszerzenie
współpracy międzyresortowej,

-         stała współpraca z Ośrodkami Doradztwa
Rolniczego,

-         prowadzenie działalności promocyjnej na
rzecz agroturystyki, m. in., w polskich centrach
informacyjnych uruchomionych w krajach
zachodnich (Nowy York, Rzym, Sztokholm,
Londyn, Bruksela, Amsterdam. Kolonia), przez
udział w obcych i organizowanie własnych
targów turystycznych oraz dofinansowanie
wydawnictw promocyjnych,

-         stała współpraca i pomoc związkom gmin
oraz turystycznym izbom i stowarzyszeniom
regionalnym.

48

W

Polsce

działa

121

stowarzyszeń

agroturystycznych, z których 45, a więc
37,9%, jest zarejestrowanych w Polskiej
Federacji

Turystyki

Wiejskiej

„Gospodarstwa Gościnne”.

Najwięcej stowarzyszeń (25)
zarejestrowanych jest w województwie
warmińsko-mazurskim, a następnie w
świętokrzyskim (11), wielkopolskim
(11), podlaskim (10) oraz lubelskim,
dolnośląskim i zachodniopomorskim (po 9).

Najmniej takich stowarzyszeń istnieje w
województwach opolskim i lubuskim (po 2)
oraz śląskim, gdzie działają tylko 3.

49

Największym zgłoszonym
stowarzyszeniem agroturystycznym
w kraju jest

Stowarzyszenie

Agroturystyczne „Galicyjskie
Gospodarstwa Gościnne
Bieszczady” z siedzibą w Lesku,

działające na terenie województwa
podkarpackiego i skupiające 227
kwaterodawców oraz dysponujące
2550 miejscami noclegowymi.

Duże stowarzyszenia
agroturystyczne to

Jurajskie

Stowarzyszenie Turystyki Wiejskiej
z siedzibą w Zrębicach,

działające

w województwie śląskim i
skupiające 115 kwaterodawców, tyle
samo obiektów noclegowych oraz
znaczną liczbę miejsc (brak
szczegółowych danych).

50

Inne stowarzyszenia o znacznym potencjale
recepcyjnym to:

 

Stowarzyszenie Gospodarstw

Agroturystycznych „Ekorozwój-Mazury”
w Kruklankach

w województwie warmińsko-

mazurskim, skupiające 45 kwaterodawców
dysponujących 590 miejscami noclegowymi;

    

Mazowiecko-Podlaskie Stowarzyszenie

Agroturystyczne w Hołowczycach

w województwie mazowieckim, skupiające
54 kwaterodawców dysponujących
350 miejscami;

    

Beskidzkie Stowarzyszenie

Agroturystyczne „Chata” z siedzibą w
Bielsku-Białej

na terenie województwa

śląskiego, zrzeszające 57 kwaterodawców i
dysponujące w swoich obiektach 868
miejscami;

51

BAZA AGROTURYSTYCZNA

W POLSCE

52

Wyszczególnienie

Liczba obiektów w

ewidencji gmin

Liczba obiektów w

ewidencji GUS

ogółem

całoroczne

ogółem

całoroczne

Kwatery

agroturystyczne

3 163

2 355

1 073

548

WIEŚ

16 793

9 180

8 686

5 085

Wyszczególnienie

Miejsca noclegowe w

ewidencji gmin

Miejsca noclegowe w

ewidencji GUS

Ogółem

Całoroczn

e

Ogółem

całoroczne

Kwatery

agroturystyczne

31 351

23 666

11 188

5 771

WIEŚ

484 323

234 519 641 172

332 908

Baza agroturystyczna w Polsce 2002

r

Źródło: Z.Werner. Zasoby bazy noclegowej w Polsce w 2002 roku
będące w ewidencji zarządów gmin. Instytut Turystyki Wrocław
2002.

53

Najwięcej

kwaterodawców

agroturystycznych

działa

w

województwach:

małopolskim (875),

warmińsko-mazurskim (750), podlaskim
(561), pomorskim (517) i podkarpackim
(501), najmniej zaś w opolskim (48),
kujawsko-pomorskim (71) i śląskim (136).
Podobnie kształtują się relacje, jeśli
chodzi o liczbę miejsc noclegowych w
obiektach

agroturystycznych;

wyróżniającymi się województwami są:
małopolskie (9263 miejsc), warmińsko-
mazurskie (6000), pomorskie (5553) i
podlaskie (5424).

Najmniejszą agroturystyczną bazą
noclegową dysponują województwa:
kujawsko-pomorskie (531 miejsc) i
opolskie (580).

54

Znaczny potencjał kwater agroturystycznych
ma

pięć

województw

górskich

(

dolnośląskie,

opolskie,

śląskie,

małopolskie

i podkarpackie)

,

które

łącznie skupiają 1900 kwaterodawców oraz
21024 miejsc noclegowych,

co stanowi

40% ogółu bazy agroturystycznej.

Dwa

województwa

nadmorskie

(

zachodniopomorskie i pomorskie)

skupiają 793 kwaterodawców i 8516 miejsc
noclegowych, czyli

16,6% tego rodzaju

bazy

.

Na

województwa pojezierne

(kujawsko-

pomorskie, lubuskie, warmińsko-mazurskie,
wielkopolskie)

przypada

1347

kwaterodawców

oraz

11332

miejsc

noclegowych, czyli

21,4% miejsc tego

typu w kraju.

55

0

2

4

6

8

10

12

14

16

%

liczba
miejsc

Liczba miejsc agroturystycznych wg.

województw (w %)

56

Korzyści z agroturystyki dla gospodarstwa, wsi oraz
turystów

Dla gospodarstwa i wsi

Dla turystów

Wykorzystanie wolnych

zasobów

Dodatkowy dochód
Nowe miejsca pracy
Poprawa infrastruktury

wiejskiej

Aktywizacja społeczności

wiejskiej

Integracja środowiska

wiejskiego

Zachowanie dziedzictwa

kulturowego wsi

Estetyzacja wsi
Kontakt z innymi

wzorcami kulturowymi

Rozwój osobowy

mieszkańców wsi

Aktywny wypoczynek na

wsi

Poznanie cyklu produkcji

żywności

Korzystanie ze świeżej

żywności

Kontakt ze zwierzętami
Uczestniczenie w życiu

gospodarstwa rolnego

Bezpośredni kontakt z

miejscową ludnością

Poznanie kultury regionu
Zdobywanie

nowych

umiejętności

Rozwijanie zainteresowań
Bezpośredni kontakt z

przyrodą

Źródło: B. Kożuchowska, „Podstawowe pojęcia, cechy, składniki agroturystyki...”
„Agroturystyka”, FAPA, Warszawa 2000

57

Tereny sprzyjające agroturystyce

Źródło: Sikora J.: Organizacja ruchu turystycznego na
wsi, WSiP, Warszawa 2000, s.126

58

RYNEK AGROTURYSTYKI

(POPYT)

59

Nabywcy wg wieku

15%

31%

31%

15%

5%

3%

Do 29 Lat
30-39 Lat
40-49 Lat
50-59 Lat
60-65 Lat
Powyzej 65 Lat

60

Nabywcy wg zawodu

49%

7%

1%

8%

12%

1%

8%

14%

Pracownik umysłowy
Robotnik
Rolnik
Prowadzi dom
Emeryt Rencista
Student
Przedsibiorca
Kadra kierpwnicza

61

Nabywcy wg wykształcenia

46%

8%

2%

44%

Średnie
Zawodowe
Podstawowe
Wyższe

62

Nabywcy wg sytucji materialnej

49%

7%

1%

10%

33%

Dobra
Bardzo dobra
Zła
Dostateczna
Zadawalająca

63

Czynni zawodowo w gosp. dom

67,32

24,32

1,56

2 osoby
1 osoba
4 osoby

64

Główne miejsca zamieszkania nabywców

21,53 20,55

15,66

4,7

3,52

1,96

0

5

10

15

20

25

A

g

lo

m

e

ra

cj

a

śl

ą

sk

a

K

ra

kó

w

W

a

rs

za

w

a

R

ze

zs

zó

w

Łó

d

ź

Lu

b

li

n

Główne miejsca

zamieszkania

nabywców

65

Osoby towarzyszące respondentom na urlopie

wypoczynkowym na wsi

47%

8%

4%

24%

17%

Z całą rodziną

Z przyjaciółmi

Samotnie

Ze współmałżonkiem

(partnerem)
Z dziećmi, wnukami

66

Czas przeznaczony na wyjazdy wyp.w ciągu roku

30%

18%

9%

5%

38%

2-3 Tygodnie
3-4 Tygodnie
Powyżej 4 Tygodnie
Do 1 Tygodnia
1-2 Tygodnie

67

Częstotliwość pobytów wypoczynkowych w ciągu roku

55%

30%

15%

Tylko urlop główny

Tylko urlop główny i

dodatkowy
Kilka urlopów

68

Sposoby realizacji aktywnego wypoczynku

20%

26%

0%

54%

Imprezy zorganizowane

przez gospodarza

Informacje uzyskane od

gospodarza

Brak możliwości

aktywnego wypoczynku

Samodzielne

projektowanie i

organizowanie

69

Formy wyżywienia turystów

55%

31%

2% 9%

3%

Pelne wyżywienie

Możliwość

samodzielnego

przyrządzania posiłków
Obiad lub kolacja

Bez wyżywienia

B&B

70

Rodzaje wiejskiej bazy noclegowej wykorzystywanej przez

turystów

73%

16%

9%

2%

Pokój gościnny
Mieszkanie wczasowe
Dom letniskowy
Inne

71

Z

wyników

otrzymanych

badań,

jakie

zostały

przeprowadzone wśród turystów gospodarstw wiejskichku
wynika, że typowi goście agroturystyczni to:

 mieszkańcy bloków dużych i średnich miast;
 rodziny średnio zamożne, pracujące w tzw. budżetówce;
 osoby z wykształceniem średnim i wyższym;
 rodzice z dziećmi w wieku szkolnym lub przedszkolnym;
 rodziny przeważnie 3-4 osobowe, nastawione na pobyt 2-

4 tygodniowy;

 posiadacze samochodów osobowych;
 rzadko nastawieni tylko na pobyt, chętnie zwiedzają

okolicę, korzystają z atrakcji oferowanych
dzieciom, interesują się ciekawostkami turystycznymi;
cenią ciszę, przestrzeń, kameralność i kontakt z
przyrodą.

ŹRÓDŁO :Strzembicki L.: Badania rynkowe turystów wypoczywających w gospodarstwach
agroturystycznych,

wyd. GWSH Katowice, 2000 s.154.