Zaburzenia rytmu

serca

Rytm serca

Czynność elektryczna serca rozpoczyna się

spontanicznie i rytmicznie w węźle zatoko-

przedsionkowym (prawy przedsionek).

Narzuca swój rytm niższym ośrodkom,

odpowiadając tym samym za częstość

pobudzeń serca. W warunkach patologicznych

komórki niemające tej właściwości mogą

ujawnić zdolność spontanicznego wytwarzania

potencjałów czynnościowych lub ośrodki niższe

przejmują funkcję bodźcotwórczą ujawniając

charakterystyczne zaburzenia rytmu.

Definicja

Zaburzenia rytmu serca – to stany, w

których skurcze mięśnia sercowego są
nieregularne, a ich częstotliwość
wychodzi poza zakres 60-100 uderzeń
na minutę

Przyczyny zaburzeń
rytmu serca



Pochodzenia sercowego:



Choroba niedokrwienna serca



Zawał serca



Zapalenie mięśnia sercowego



Kardiomiopatie



Choroby układowe obejmujące

mięsień sercowy

Przyczyny hemodynamiczne



Wady serca



Nadciśnienie tętnicze



Nadciśnienie płucne

Pochodzenia pozasercowego



Zaburzenia endokrynologiczne



Zaburzenia elektrolitowe



Stres, silne przeżycia emocjonalne



Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej



Choroby układu nerwowego



Choroby płuc



Przyjmowanie leków i używek

Objawy kliniczne



Uczucie kołatania serca (tachykardia, tachyarytmia)



Uczucie „potykania się serca” (przerwa w czynności

serca pojawiająca się przy skurczach dodatkowych)



Objawy związane ze zmniejszeniem pojemności

minutowej serca, np. przy bradykardii (ból wieńcowy,

zawał serca, omdlenie, zawroty głowy, zaburzenia

widzenia, drgawki)



Pogorszenie wydolności fizycznej

Niektórzy pacjenci mogą nie zgłaszać żadnych dolegliwości

mimo zaostrzenia zaburzeń.

Podział zaburzeń rytmu
serca:

Prognostyczny podział
zaburzeń rytmu serca:



Łagodne: w badaniu metodą Holtera: przedwczesne

pobudzenia komorowe, pojedyncze, lub pary, nieutrwalony

częstoskurcz komorowy, nie występuje choroba organiczna

lub jest nieznacznie nasilona, minimalne ryzyko zgonu.

Zaburzenia rytmu bezobjawowe, bez zaburzeń

hemodynamicznych i bez znaczenia prognostycznego, brak

wskazań do farmakoterapii



Potencjalnie złośliwe: w badaniu metodą Holtera:

przedwczesne pobudzenia komorowe, pojedyncze, pary,

nieutrwalony częstoskurcz komorowy, występuje choroba

organiczna różnego stopnia, umiarkowane ryzyko zgonu.

Arytmie skąpo objawowe np. u chorych po zawale serca, z

chorobą niedokrwienną serca, z wadami serca, z

niewydolnością serca. Unika się leczenia

przeciwarytmicznego, stosuje się niefarmakologiczne

metody leczenia zaburzeń rytmu.

Złośliwe:



klinicznie: utrwalony częstoskurcz komorowy,
migotanie komór, w bad. Holtera przedwczesne
pobudzenia komorowe pojedyncze, pary,
nieutrwalony częstoskurcz komorowy, występuje
poważna choroba organiczna, poważne ryzyko
zgonu. Występują zaburzenia hemodynamiczne.
Istotne jest leczenie choroby podstawowej ale
także usunięcie wszystkich czynników
sprzyjających powstawaniu i utrwalaniu się
arytmii. Leczenie niefarmakologiczne
(kardiowerter-defibrylator) daje lepsze efekty niż
przewlekłąafarmakoterapia.

Rozpoznanie zaburzeń
rytmu serca

Potwierdzeniem rozpoznania zaburzeń jest ich

udokumentowanie w spoczynkowym

badaniu EKG lub badaniu EKG metodą

Holtera. Jeżeli nie udaje się zarejestrować

arytmii a istnieją dane kliniczne świadczące

o możliwości jej wystąpienia, wykonuje się

stymulację przezprzełykową lewego

przedsionka lub elektrofizjologiczne badanie

inwazyjne. Oba mają na celu wywołanie

zaburzeń rytmu w sposób kontrolowany,

umożliwiający ich dokładną ocenę



Elektrokardiografia spoczynkowa (EKG) –

zapis zmian napięć powstających w mięśniu

sercowym, umożliwiający w sposób

nieinwazyjny ocenę czynności elektrycznej

serca (zaburzenia rytmu serca,

niedokrwienie mięśnia sercowego,

zaburzenia przewodnictwa, pracę

rozrusznika)



24-godzinna rejestracja EKG metodą Holtera

– wielogodzinna rejestracja EKG podczas

codziennej aktywności pacjenta. Pozwala

wykryć niestałe, napadowe zaburzenia

rytmu oraz umożliwia ich ilościową ocenę.



EKG wysiłkowe z użyciem ergometru

rowerowego lub bieżni ruchomej. Pozawala

na uchwycenie zaburzeń rytmu zależnych

od wysiłku, sprawdza zmiany częstości

akcji serca pod wpływem obciążenia.



Przezprzełykowa stymulacja przedsionków

serca. Polega na rejestrze rytmu serca za

pomocą EKG wykorzystując stymulację z

przełyku. Wskazane u chorych

poddawanych diagnostyce z powodu

omdleń, kołatań serca, dysfunkcji węzła

zatokowo-przedsionkowego.

Inwazyjne badanie elektrofizjologiczne –



polega na wprowadzeniu do serca kilku
elektrod oraz stymulacji serca w
wybranych obszarach podczas zapisu EKG.



Metoda umożliwia wykazanie zaburzeń
automatyzmu i przewodnictwa,
nawrotnych częstoskurczów
nadkomorowych i komorowych. Badanie
umożliwia wykonanie zabiegu
przyczynowego leczenie arytmii
(elektroablacja) oraz testów
farmakologicznych (test z adenozyną)

Leczenie

Farmakologiczne:



Leki przeciwarytmiczne zalicza się do
leków objawowych -rozpoczęcie
przewlekłej terapii powinno być
poprzedzone ewentualnym leczeniem
przyczynowym.

Niefarmakologiczne



Zabieg przezskórnej ablacji polega na
selektywnym z niszczeniu fragmentu tkanki
mięśnia sercowego odpowiedzialnej za
powstawanie lub utrwalanie się arytmii.



Pod kontrolą fluoroskopową z nakłucia
tętnicy lub żyły udowej wprowadza się
cewnik zakończony elektrodą. W celu
miejscowego uszkodzenia stosuje się prąd,
wywołujący w tkance działanie termiczne i
martwicę skrzepową.

Wszczepienie stymulatora
serca.



Urządzenie zostaje wszyte najczęściej
pod mięśniem piersiowym, a elektrody
umieszczone wewnątrzsercowo.
Elektrostymulacja polega na
rytmicznym drażnieniu serca impulsem
elektrycznym przekraczającym próg
jego pobudliwości. Stosowany w
leczeniu bradykardii.

Kardiowerter-defibrylator



urządzenie umieszczane w okolicy
lewego mięśnia piersiowego w celu
zapobiegania nagłym zgonom
sercowym, potrafiące wykrywać i
automatycznie przerywać migotanie
komór i częstoskurcz komorowy za
pomocą stymulacji p/arytmicznej
kardiowersji lub defibrylacji.

Przygotowanie pacjenta
do badań
diagnostycznych

Badanie metodą Holtera:



uzyskanie zgody pacjenta na badanie



udzielenie informacji na temat przebiegu
badania



chory powinien posiadać ostatnie wyniki
badania EKG



dostosować ubiór do warunków
umożliwiających skuteczne założenie
elektrod

Echokardiografia



wyjaśnienie choremu celu i przebiegu

badania, uzyskanie zgody na badania



zlecenie pacjentowi pozostania na czczo w

razie konieczności wykonania

echokardiografii przezprzełykowej

Postępowanie pielęgniarskie
po badaniu:



w przypadku ECHO

przezprzełykowego, poinformowanie

pacjenta o zakazie picia i spożywania

posiłków do chwili ustąpienia

znieczulenia tylnej ściany gardła

Pielęgnowanie chorych z
zaburzeniami rytmu
serca:

Diagnoza pielęgniarska: uczucie

duszności, dyskomfort w klatce
piersiowej spowodowany
częstoskurczem nadkomorowym

Cel opieki:



przerwanie napadu częstoskurczu



uspokojenie pacjenta

Działania pielęgniarskie:



podanie leków zgodnie z kartą zleceń

lekarskich



wykonanie zabiegów zwiększających

napięcie nerwu błędnego: próba Valsalvy –

badany wydmuchuje powietrze przez nos

przy zamkniętych ustach i zaciśniętych

skrzydełkach nosa, polecenie pacjentowi

zanurzenia twarzy w zimniej wodzie,

podanie zimnego napoju, uciskanie na

tylną ścianę gardła

cd



poinformowanie chorego o unikaniu

czynności które mogą wywołać napad

częstoskurczu nadkomorowego

(nadużywanie kawy, papierosów, alkoholu,

obfity posiłek, stres, wysiłek fizyczny)

cd

Diagnoza pielęgniarska: możliwość

wystąpienia zasłabnięć i omdleń z powodu
niedotlenienia mózgu na tle zaburzeń
rytmu.

Cel opieki:



unormowanie pracy serca



wczesne wykrycie zaburzeń rytmu serca



zapobieganie urazom

Działania pielęgniarskie:



regularne kontrolowanie i odnotowywanie

pomiarów tętna i CTK



podawanie leków na zlecenie lekarza w

zależności od zaburzeń rytmu



przy zawrotach głowy ułożenie chorego w

pozycji płaskiej z uniesionymi kończynami

dolnymi



powiadomienie lekarza o każdym

pogorszeniu stanu zdrowia



uspokojenie chorego

cd

Diagnoza pielęgniarska: możliwość

wystąpienia nagłego zatrzymania
krążenia z powodu migotania komór

Cel opieki:



wczesne wykrycie zaburzeń rytmu
serca



zapobieganie nagłym zgonom
sercowym

Działania pielęgniarskie:



kontrolowanie podstawowych

parametrów życiowych pacjenta (oddech,

tętno, CTK) oraz zapisu EKG



w sytuacji migotania komór podjęcie

działań resuscytacyjnych z wykonaniem

defibrylacji elektrycznej



po unormowaniu pracy serca przy

wskazaniach do wszczepienia

kardiowertera-defibrylatora (ICD)

przygotowanie chorego do zabiegu