Ekonomia

Polityka monetarna

Krótka historia pieniądza



Dobra

–

Bursztyny

–

Sól

–

papierosy



Kruszce

–

Złoto

–

Bimetalizm



System papierowo-złoty



Pieniądz papierowy



Wartość wewnętrzna pieniądza



Pieniądz symboliczny i bezgotówkowy

Co to jest polityka

monetarna?



Celem stawianym przed polityką
monetarną jest kontrola podaży pieniądza
na rynku krajowym w celu przeciwdziałania
tendencjom inflacyjnym i deflacyjnym.



Politykę monetarną prowadzi bank
centralny kraju- w ramach banku- prezes
lub grupa osób do tego uprawnionych.

–

Polska- 9 osobowa Rada Polityki Pieniężnej

Cechy pieniądza



Miernik wartości



Środek wymiany



Jednostka rozrachunkowa



Środek tezauryzacji

Historia: Etapy wymiany i ich skutki

dla gospodarki



Gospodarka naturalna



Wymiana „towar na towar”



Wymiana „towar-pieniądz-towar”



Barter

Współczesny system bankowy



Od kantoru do banku



Na czym zarabiał bank w dawnych
czasach? Kreacja pieniędzy przez banki.



Dlaczego dochodziło do paniki
finansowej? Na czym polega
samospełniająca się prognoza?

Wielki kryzys 1929 r. , jego skutki i

regulacje dla systemu bankowego

–

Wprowadzenie stopy rezerwy obowiązkowej



Co to jest rezerwa obowiązkowa i rezerwa ogółem?

–

Powołanie Bankowego Funduszu
Gwarancyjnego

–

Wprowadzenie funkcji banku centralnego jako
„banku ostatniej instancji”

–

Wprowadzenie zasady przejęć zagrożonych
banków przez banki silniejsze

Co rozumiemy przez podaż

pieniądza?



Czy banknoty i monety to już cała podaż
pieniądza?



Pieniądz gotówkowy i pieniądz bankowy

Miary pieniądza



M 0 = baza monetarna, podaż pieniądza

wielkiej mocy (pieniądz gotówkowy)



M1 = gotówka w obiegu pozabankowym

+ depozyty a’vista



M2 = M1 + wkłady i udziały w

towarzystwach budowlanych



M3 = M1 + depozyty terminowe sektora

prywatnego

Mnożnik kreacji pieniądza

bankowego



Mówi o tym ilokrotnie większe są zasoby

pieniądza ogółem w stosunku do bazy

monetarnej



Prosty mnożnik kreacji pieniądza to tzw.

współczynnik kreacji depozytów. Zależy od

wysokości stopy rezerw obowiązkowych



Mnożnik kreacji pieniądza bierze pod

uwagę rozmaitego rodzaju wycieki z

sektora bankowego

Mnożnik kreacji pieniądza

bankowego



Współczynnik kreacji depozytów

1
M = ------ ; gdzie: R- stopa rezerw obowiązkowych
R



Mnożnik kreacji pieniądza bankowego

cp + 1 gotówka rezerwy

bankowe

M = ------------- ; gdzie: cp= -------------- ; cb=

--------------------------

cp + cb depozyty

depozyty

Podaż pieniądza M1:

M1 = H x M
gdzie:
H- baza monetarna;
M – mnożnik kreacji pieniądza bankowego

Rodzaje banków



Bank centralny



Banki komercyjne

–

Banki inwestycyjne

lub:

–

Banki uniwersalne

–

Banki specjalistyczne



Kierunek zmian: banki uniwersalne + usługi
finansowe (ubezpieczeniowe, inwestycyjne,
biuro maklerskie, fundusze emerytalne)

Bank centralny



Najważniejsze banki centralne w XIX-XX wieku:
Bank Anglii, System Rezerwy Federalnej USA



Każde państwo ma tylko jeden bank centralny

–

Wyjątek: System Rezerwy Federalnej USA- 13



Bank centralny jest bankiem państwowym



Bank centralny jest:

–

Bank banków

–

Bank państwa

–

Bank HZ

4 zadania banku centralnego w

zakresie polityki monetarnej



Funkcja emisyjna- baza monetarna



Określanie stopy rezerw obowiązkowych



Określanie stopy redyskonta



Przeprowadzanie operacji otwartego
rynku

Rezerwa obowiązkowa a rezerwa

ogółem



Historyczne cele rezerwy obowiązkowej. Dziś: rezerwa

nadobowiązkowa



Obecne cele rezerwy obowiązkowej



Rezerwa obowiązkowa:

–

musi być trzymana w skarbcu lub/i na nieoprocentowanym

rachunku rezerwy obowiązkowej w banku centralnym

–

Obliczana jest jako procent od depozytów a’vista i

długoterminowych

–

W razie trudności banku- bank centralny może zwolnic ów

bank komercyjny z obowiązku odprowadzania rezerwy

obowiązkowej



Rezerwa ogółem = rezerwa obowiązkowa + rezerwy

nadobowiązkowe



Wysokość rezerw nadobowiązkowych wyznacznikiem

sprawności inwestycyjnej banku

Polski system bankowy przed

1989 r.



4 banki + bank centralny:

–

PKO BP (opcyjnie)

–

PKO S.A.

–

BH

–

BGŻ

–

NBP



Bank centralny pełnił także funkcję banku komercyjnego



Brak konkurencji między bankami i na poziomie oddziałów

banków



Banki nie pełniły prawdziwych funkcji bankowych- były

głównie pośrednikami między państwem a podmiotami

NBP



Przed 1989 r.:

–

Prowadził także działalność komercyjną

–

Całkowicie zależny od rządu

–

Wypełniał dyspozycje Premiera

–

Nie kontrolował podaży pieniądza



Po 1989 r.:

–

Zerwanie zależności bank centralny-rząd

–

Zakaz finansowania deficytu budżetowego

–

Ustawowy obowiązek kontroli podaży pieniądza

–

Jedynowładztwo

–

Obowiązek tworzenia i nadzoru nad nowoczesnym systemem

bankowym

Zmiany systemu bankowego po

1989r.



1988 r. – wyodrębnienie z majątku NBP 9

uniwersalnych banków komercyjnych



Możliwość tworzenia banków prywatnych



Powołanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

–

Cele:



Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych banków-

obowiązkowe



Gwarantowanie płynności banków



Nadzór nad systemem bankowym (ewentualnie: sanacja)



Powołanie Rady Polityki Pieniężnej

–

Cel:



Kolegialne prowadzenie polityki monetarnej w kraju

Kwestie do dyskusji



Czy banki powinny być polskie? Jak to zrobić?



Co z suwerennością?

–

EBC

–

Polityka historyczna a globalizacja



Otwarcie ryków finansowych a konsekwencje dla

krajowego systemu bankowego

–

Zasilanie kapitałowe banków na rynkach finansowych a

stopy rezerw obowiązkowych



Problem wpływu banku centralnego na:

–

stopy procentowe banków komercyjnych

–

A crowding out