POLITYKA WALUTOWA

UE

Idea utworzenia unii walutowej na terenie krajów

Wspólnot Europejskich pojawiła się już na etapie

powstawania tych Wspólnot, a dokładnie w Traktacie

Rzymskim – 1957 r. Na mocy wspomnianego

Traktatu powołano Komitet Walutowy (organ

doradczy odpowiedzialny za koordynację polityki

walutowej we Wspólnotach Europejskich).

Pierwszą konkretną próbę realizacji tego pomysłu

podjęto jednak dopiero w roku 1969 w Hadze (tzw.

Plan Wernera). Plan Wernera (1971 – 1980) –

przewidywał realizację unii ekonomicznej i

walutowe. Jako główny cel wyznaczono stworzenie

strefy stabilizacji walutowej (ograniczenie wahań

kursów walut krajów WE do pasma o szerokości

2,25%).

Lata 70-te XX wieku nie były jednak zbyt

sprzyjającym okresem dla działań integracyjnych.

W tym czasie doszło do zakłócenia w

międzynarodowym systemie walutowym.

W 1978 r. powstał Europejski System Walutowy.

Jego funkcjonowanie zapewniały trzy

podstawowe elementy instytucjonalne:
•Europejska Jednostka Walutowa – ECU (kurs

określany wg. koszyka walut krajów UE),
•mechanizm ustalania i stabilizowania

wzajemnych kursów wymiany walut krajów

członkowskich (obligatoryjny i fakultatywny),
•mechanizm kredytowy.

Europejska jednostka walutowa – ECU pełniła

przede wszystkim funkcję środka płatniczego

w rozliczeniach między bankami centralnymi

(narodowymi) krajów członkowskich UE. W

sytuacjach kryzysowych można było w

każdym momencie skorzystać z pomocy

systemu kredytowego ESW, nastawionego na

udzielanie pomocy krajom członkowskim UE

w finansowaniu interwencji walutowych oraz

pokrywaniu deficytu bilansów płatniczych.

Można było przy tym uzyskać kredyty krótko-,

średnio- i długoterminowe.

Raport Delorsa określał unię walutową

jako obszar, na którym są spełnione

następujące warunki:
•wprowadzenie pełnej i nieodwracalnej

wymienialności walut,
•ustanowienie całkowitej swobody

przepływów kapitałów oraz integracja

rynku finansowego,
•eliminacja marż wahań kursów

walutowych oraz nieodwracalne

usztywnienie relacji kursowych.

Zgodnie z Traktatem z Maastricht kraje
Wspólnoty utworzyły unie gospodarcza
i walutową w trzech etapach:
Etap I - lipiec 1990 r. - styczeń 1994 r.
•podstawowy cel – utworzenie
Jednolitego Rynku Wewnętrznego,
•całkowite wprowadzenie czterech
swobód,
•zharmonizowanie warunków działania
banków centralnych w krajach
Wspólnoty.

Etap II - styczeń 1994 r. – styczeń 1999 r.
określenie tzw. kryteriów zbieżności,
- powołanie Europejskiego Instytutu Walutowego
(później EBC);
- przyjęcie Paktu Stabilności i Wzrostu,
- rekomendacja 11 państw do członkostwa w unii
walutowej (1998 r.).

Etap III - od stycznia 1999 roku;
- utworzenie Europejskiego Banku Centralnego
oraz Europejskiego Systemu Banków
Centralnych,
- wprowadzenie wspólnej waluty euro w obrocie
bezgotówkowym i gotówkowym.

Kryteria konwergencji należy rozumieć zespół
kryteriów stawianych państwom należącym do
strefy euro oraz państwom ubiegającym się o
członkostwo w tej strefie. Zasady te narzucają
krajom UE pewne ograniczenia w sferze polityki
budżetowej, w celu stabilizacji wspólnej waluty
oraz utrzymywania niskiego poziomu inflacji i
stóp procentowych (kryteria konwergencji z
Maastricht przedstawia tabela 1).

Tabela 1. Kryteria konwergencji dotyczące unii
walutowej w ramach UE

-Deficyt budżetowy nie może przekraczać 3%
PKB danego kraju
- Inflacja nie może być wyższa od poziomu
wyznaczonego przez średnią inflację obliczoną
dla trzech państw o najniższej inflacji
powiększoną o 1,5 punktu procentowego
- Dług publiczny nie może przekraczać 60 % PKB
danego kraju
- Długoterminowa stopa procentowa nie może
być wyższa niż 2 punkty procentowe od średniej
wielkości stóp procentowych w trzech państwach
o najniższym poziomie inflacji
- Kurs walutowy powinien być stabilny przez dwa
lata poprzedzające przestąpienie do UWG
(dotyczy państw aspirujących do Strefy Euro)

- Wymóg niezależność banku centralnego

Szczególnie trudnym do spełnienia okazał się
wymóg utrzymania w ryzach deficytu
publicznego. W 2005 r. nawet liderzy integracji
europejskiej, tj. Niemcy i Francja po raz czwarty
z rzędu przekroczyły ustalone limity deficytu
budżetowego i nie zostały za to ukarane.

1 stycznia 1999 wprowadzono do obrotu nową
walutę euro. Do końca 2001 r. wspólna waluta
obowiązywała jedynie w obrocie
bezgotówkowym. W ciągu pierwszych dwóch
miesięcy 2002 r. nastąpiła wymiana walut
narodowych. Od 1 marca 2002 r. euro stało się
jedynym legalnym środkiem płatniczym na

obszarze Strefy Euro

.

Spośród krajów członkowskich Wspólnoty do

Strefy Euro nie weszły:

• Wielka Brytania - na skutek decyzji swojego

parlamentu,

• Szwecja - na skutek niespełnienia wymogów w

kwestii maksymalnego deficytu budżetowego

oraz negatywnego wyniku referendum w tej

sprawie,

• Dania - na skutek negatywnego wyniku

referendum w tej sprawie.

Od 1 stycznia 2007 r. do strefy euro jako

pierwsza z nowych krajów weszła Słowenia.

Od 1 stycznia 2008 r. wspólną walutę

europejska przyjęły Marta i Cypr. Od 1.01

2009 r. Słowacja.