KURS WALUTOWY
METODY WPŁYWANIA NA KURS WALUTOWY W POLSCE (KSZTAŁTOWANIE SIĘ KURSU WALUTOWEGO)
Fundamentalnymi czynnikami wpływającymi na kurs waluty są:
- Tempo wzrostu gospodarki
- Poziom stóp procentowych
- Poziom inflacji
Kurs walutowy jest nim cena waluty obcej wyrażona w pieniądzu krajowym, która oznacza ilość pieniędzy jaką należy zapłacić za nabycie jednostki waluty obcej. Kurs walutowy może być stały lub zmienny. Stały ustalany jest przez rząd natomiast zmienny ustalany jest przez rynek w oparciu o relację pomiędzy popytem a podażą.
Popyt na rynku walutowym tworzą podmioty, które są zainteresowane kupnem walut obcych. Podaż jest natomiast kształtowana przez spadających. Zrównanie popytu i podaży na daną walutę określa nam poziom kursu walutowego. Wzrost popytu na złotówki powoduje aprecjację złotego- kurs złotego np. wobec euro wzrasta. Natomiast waluta, która jest masowo wyprzedawana, deprecjonuje się, czy spada kurs złotego np. wobec euro.
Dewaluacja pieniądza jest to obniżka kursu waluty danego kraju w stosunku do kursów innych walut i bardzo często jest przeprowadzona przez organy państwowe.
Rewaluacja waluty jest podwyżka kursu waluty danego kraju w stosunku do walut innych krajów w wyniku działań organów państwowych, które zobowiązują się w ten sposób do obrony kursu waluty.
Deprecjacja pieniądza jest to zjawisko obniżania się siły nabywczej pieniądza. Na rynku krajowym deprecjacja przejawia się zmniejszeniem ilości dóbr i usług, które można kupić za określoną kwotę.
Aprecjacja pieniądza jest to wzrost kursu waluty krajowej względem walut zagranicznych, który oznacza zwiększenie się siły nabywczej pieniądza krajowego.
METODY KSZTAŁTOWANIA KURSU WALUTOWEGO OBECNIE I PERSPEKTYWA
Tradycyjne determinanty kursu walutowego, które można uznać za czynniki fundamentalne to tempo wzrostu gospodarczego, poziom realnej stopy procentowej oraz popyt i podaż na rynku walutowym.
Rozpatrując czynniki, które wpływają na kurs walutowy warto dokonać podziału na długi i krótki termin. Informacji na temat kształtowania się kursu walutowego w długim okresie dostarcza teoria parytetu siły nabywczej. Utrzymuje ona, iż kursy walutowe determinowane są przede wszystkim przez różnice w stopach inflacji. Waluta kraju o większej inflacji z racji utrzymywania parytetu siły nabywczej ulegnie deprecjacji względem waluty kraju o stabilnym poziomie cen. Głównym powodem i motywem przepływów kapitałowych jest maksymalizacja zysków, która stymuluje drogę od walut słabych - tanich do mocnych - drogich.
Innym ważnym problemem zachodzącym między kursem walutowym a inflacją jest ich związek z prowadzoną polityką pieniężną w gospodarce otwartej. Generalnie rzecz biorąc, polityka pieniężna musi wybrać:
• albo koncentruje się na utrzymaniu stabilnego kursu walutowego, godząc się na to by podaż pieniądza (a w ślad za tym również inflacja) swobodnie się zmieniały;
• albo koncentruje się na kontroli inflacji i podaży pieniądza, pozwalając na swobodne wahania kursu walutowego.
Innymi słowy, bank centralny nie może jednocześnie kontrolować inflacji i kursu walutowego.
W ostatnich latach kurs walutowy Polski, ulega stałej aprecjacji. Wpływ mają na to przede wszystkim dotacje, których ogromne strumienie płyną do tych krajów. Poza tym w ostatnim czasie moda na wschodzące rynki sprzyjała napływowi kapitału, umacniając walutę. rozwój tych krajów przybliża je do prawidłowego funkcjonowania wewnętrznych rynków, większej integracji z gospodarkami rozwiniętymi. Istotny wpływ wywiera także postępująca globalizacja, która zaciera granice zróżnicowania rozwoju i wpływu jednych gospodarek (ich kapitału) na drugie.
Można przyjąć, że istnieje ogólnie przyjęta zależność: przy uwolnionym kursie walutowym wzrost PKB powoduje również wzrost kursu waluty krajowej w stosunku do walut obcych.
POLITYKA KURSU WALUTOWEGO W POLSCE PO ROKU 2000
11 kwietnia Rada Polityki Pieniężnej podjęła decyzje o upłynnieniu złotego od następnego dnia. To spowodowało że kurs walutowy zaczął być ustalany w oparciu o siły rynkowe. Średnie dzienne obroty rynku walutowego szybko się powiększyły. W 2005 roku obroty na rynku walutowym sięgały 8mld dolarów w2006 przekraczały 9mld $. Od 2000r zwiększał się udział transakcji swapowych wypychających transakcje terminowe, został udzielony podział na rezydentów i nierezydentów. Najwięcej transakcji przeprowadza się PLN/EUR wcześniej dominował dolar aż do 2004 roku. Wprowadzenie systemu płynnego kursu walutowego zwiększyło, zatem autonomię polityki stóp procentowych. Interwencje NBP na rynku walutowym, podejmowane dla utrzymywania kursu w pożądanym przedziale, powodowały, dodatkową kreację pieniądza. W rezultacie rosła płynność w systemie bankowym, co osłabiało oddziaływanie banku centralnego na stopy procentowe w bankach komercyjnych. Dodatkowym uzasadnieniem dla wprowadzenia systemu płynnego kursu walutowego były również dwa ważne argumenty:
Po pierwsze, decyzja ta była istotnym elementem procesu przygotowania Polski do uczestnictwa w Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej (EMU). Jednym z warunków przystąpienia naszego kraju do EMU będzie włączenie złotego na okres co najmniej 2 lat do systemu kursowego ERM2.
Po drugie, międzynarodowe doświadczenia wskazują, że występowanie kryzysów walutowych wiąże się zawsze z próbami kontrolowania kursu walutowego. Dlatego też upłynnienie kursu złotego zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń na krajowych rynkach finansowych i związanych z tym konsekwencji w postaci obniżenia siły nabywczej waluty krajowej, zwolnienia tempa wzrostu gospodarczego i wzrostu bezrobocia.
2001 Silne wahania realnego kursu złotego związane zarówno ze zmianami sytuacji zewnętrznej jak i z narastaniem w 2001 r. Nierównowagi fiskalnej pogłębiły spadkową PKB. Dotyczy to zarówno okresów aprecjacji jak i stosunkowo krótkich okresów deprecjacji zmuszających do utrzymywania wysokiego poziomu restrykcyjności polityki monetarnej wobec zwiększonego ryzyka gwałtownego osłabienia kursu i wynikającego stąd zagrożenia wzrostem inflacji.
2002 Narastająca w ciągu 2002 r. aprecjacja euro do dolara amerykańskiego przyczyniła się do osłabienia złotego wobec wspólnej waluty europejskiej o 5,1% w ujęciu średniorocznym. Kurs złotego do dolara amerykańskiego pozostał na poziomie zbliżonym do obserwowanego w 2001 r. Według szacunków NBP, nominalny efektywny kurs złotego wobec koszyka najważniejszych dla polskiej gospodarki walut osłabił
się w całym 2002 r. o 3,9% (średniorocznie), kurs realny deflowany PPI zaś o 4,0%. Deprecjacja złotego była szczególnie silna w drugim półroczu.
2003 Wysoki deficyt budżetowy, rosnące potrzeby pożyczkowe państwa oraz trudności z wprowadzeniem programu redukcji wydatków publicznych mogą powodować zaburzenia na rynkach finansowych, skutkujące wzrostem rentowności skarbowych papierów wartościowych oraz osłabieniem kursu złotego.
2004 do momentu wejścia do ERM II powinien być utrzymany system płynnego kursu walutowego, akcesja Polski do UE oraz korzystny dla eksporterów kurs złotego w pierwszej połowie roku.
2005 r. nominalny kurs złotego nadal umacniał się - średnioroczny kurs złotego był silniejszy wobec euro o 11,2%
2006 r. nominalny kurs złotego nadal umacniał się aprecjacja kursu złotego w latach 2004-2006, chociaż w 2006 r. skala aprecjacji była nieznaczna.
2007 System płynnego kursu nie wyklucza prowadzenia interwencji na rynku walutowym, gdyby okazało się to niezbędne do realizacji celu inflacyjnego. W 2007 r. nominalny kurs złotego nadal umacniał się - średnioroczny kurs złotego był silniejszy wobec euro o 2,9%, natomiast wobec dolara amerykańskiego o 10,8%.
2008 Jednocześnie zwiększony napływ kapitału na rynki wschodzące przyczyniał się do silnej aprecjacji kursu złotego. We wrześniu 2008 r. upadek banku Lehman Brothers przyczynił się do istotnego spadku zaufania pomiędzy kontrahentami na rynkach światowych i ograniczenia limitów transakcji międzybankowych a w efekcie do deprecjacji złotówki.
W 2009 r. Rada Polityki Pieniężnej nie znalazła wystarczających przesłanek do zastosowania interwencji
CZYNNIKI ODDZIAŁUJĄCE NA WYSOKOŚĆ I ZMIANY KURSU
Ekonomiczne
- podaż walut obcych na krajowym rynku
- popyt na waluty obce
- różnice stóp procentowych oraz stóp inflacji na rynku obcym i krajowym
- stopień reglamentacji waluty
- polityka walutowa
- stan gospodarki kraju oraz jego partnerów gospodarczych
Polityczne
- sytuacja międzynarodowa
- napięcia polityczne
- Psychologiczne
- związane z oczekiwaniami dotyczącymi przyszłego stanu gospodarki
FUNKCJE KURSU WALUTOWEGO
- Współczynnik efektywności wymiany - gdy ceny i koszty ustalane są w różnej walucie
- Regulator wymiany - zmniejszenie lub zwiekszenie efektywności wymiany łączy się ze zmniejszeniem lub zwiększeniem liczby i wartości zawieranych transakcji
- Instrument polityki gospodarczej - aby kurs walutowy był instrumentem polityki gospodarczej musi być podatny na wpływy władz publicznych w kraju. Władze monetarne mając możliwość kształtowania kursu walutowego mogą stanowić bądź wspierać określone tendencje zmian
- Instrument gier finansowych - zróżnicowanie kursów walutowych w przestrzeni i w czasie pozwala na dokonywanie różnego rodzaju transakcji walutowych, np. transakcje arbitrażowe, opcje walutowe, transakcje future
- Kurs walutowy jako kryterium porównywalności gospodarek i dochodów - kursy pełnią funkcję jakby wspólnego mianownika przy porównywaniu wartości wyrażonych w różnych walutach
- Funkcja informacyjna - informuje o cenie walut obcych
- Funkcja cenotwórcza - kurs przenosi zagraniczne układy cen na układ krajowy wraz ze wszystkimi wynikającymi stąd ekonomicznymi konsekwencjami dla gospodarki światowej
RODZAJE KURSÓW WALUTOWYCH