1

REHABILITACJA

Ergonomia

2

Ergonomia



Ergonomia - "jest to nauka stosowana, zmierzająca do optymalnego
dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, organizacji
i materialnego środowiska pracy oraz przedmiotów powszechnego
użytku do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych i
społecznych człowieka".

Ergonomia, jako pojęcie, jest konsekwencją przyjętej przez Światową
Organizację Zdrowia definicji zdrowia, z której zaczerpnęła ideę

równowagi

trzech dobrostanów:



fizycznego,



psychicznego



społecznego

jako warunku utrzymania pełnego zdrowia.

3



Termin "ergonomia" został po raz pierwszy użyty przez Polaka,
prof. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego, który w 1857 roku
opublikował pracę pt. .Rys Ergonomii, czyli Nauki o Pracy, opartej na
prawdach poczerpniętych z Nauki Przyrody.  



Koncepcja ergonomii zaprezentowana przez prof.. W.B. Jastrzębowskiego,
określała cztery rodzaje pracy:



fizyczna, czyli ruchowa,



estetyczna, czyli czuciowa,



racjonalna, czyli umysłowa,



moralna, czyli duchowa.

4

Podział ergonomii:



Ergonomia korekcyjna



Ergonomia koncepcyjna



Ergonomia układów

Ergonomia korekcyjna zajmuje się analizą już istniejących stanowisk

pracy lub narzędzi do niej używanych. Uwzględnia ich dostosowanie do

psychofizycznych możliwości pracowników. Formułuje zalecenia mające

na

celu polepszenie warunków pracy i zmniejszenie występujących obciążeń

oraz poprawę wydajności i jakości pracy.

5

Właściwie dobrana metoda pracy pozwala na

redukcję różnego

rodzaju uciążliwości, np.:



eliminuje z procesu pracy zbędne ruchy fizjologiczne,



zmniejsza wydatek energetyczny,



zmniejsza obciążenia statyczne mięśni i hipokinezę
(niedostatek ruchu),



zapewnia pracownikowi możliwie największą naturalność
pozycji ciała i ruchów.

6

Ergonomia koncepcyjna - "jest to zaprojektowanie układu człowiek-

maszyna, który zapewniałby mu „ maksimum niezawodności
i

bezpieczeństwa,

przy

jednoczesnym

zminimalizowaniu

fizycznych, psychicznych i środowiskowych obciążeń pracownika".

Ergonomia koncepcyjna to przede wszystkim ludzkie zespoły

specjalistów,

zajmujące się takim projektowaniem stanowiska pracy bądź narzędzi i
urządzeń stosowanych w czasie pracy, aby spełniały one wymogi

ergonomii.

7

Zespoły te grupują specjalistów:



z zakresu nauk o człowieku (fizjologia pracy, higiena pracy,
antropometria i psychologia),



z zakresu nauk technicznych, organizacyjnych i ekonomicznych
(technologia, naukowa organizacja pracy, normowanie pracy,
analiza ekonomiczna pracy).

8

Ergonomia układów (zwana także ergonomią systemów) zajmuje się
projektowaniem całościowych rozwiązań układu, w którego skład
wchodzi:



człowiek,



urządzenia (maszyny, narzędzia),



środowisko,



metody pracy,

w sposób wysoce zindywidualizowany. Pozwala to uzyskać efekt końcowy
zapewniający wysoki stopień komfortu, dużą wydajność i jakość

wykonywanej

przez pracownika pracy.

9

Niebezpieczeństwa związane z ręcznym podnoszeniem

i przemieszczaniem pacjentów

Ręczne podnoszenie, a także przemieszczanie pacjentów

(ciągnięcie,

pchanie, dosięganie, obracanie) stanowi istotne zagrożenie dla
narządów ruchu, gdyż:



zazwyczaj ważą oni zbyt dużo i nie zawsze można
przewidzieć nagłego ruchu pacjenta,



przyjęcie bezpiecznej pozycji do podnoszenia jest na ogół
trudne lub wręcz niemożliwe.

10



Jeżeli ciężar jest zbyt duży dla jednej osoby, jego podniesienie
może wymagać udziału dwóch lub więcej osób.



Jednak bezpieczne rozłożenie obciążenia pomiędzy kilku ludzi jest
niekiedy trudne - może zaistnieć sytuacja, że jedna z pielęgniarek
będzie obciążona nadmiernie, co sprzyja powstaniu urazu.



Ponadto nieprawidłowe metody ręcznego podnoszenia
i przemieszczania stwarzają ryzyko urazu także u pacjenta.

11

Możliwości działań profilaktycznych



Wdrażanie zasad ergonomii



Unikanie chorób z przeciążeń fizycznych narządów ruchu
należy realizować poprzez dostosowywanie stanowisk
pracy do fizycznych możliwości człowieka.



przeprowadzać ocenę stanowisk pracy rozważając zasady
z zakresu ergonomii (ergonomiczna lista kontrolna)

12

Zasady ergonomii, które minimalizują obciążenia a tym

samym chronią kręgosłup sprowadzają się do:



minimalizacji momentów siły ciężkości, poprzez unikanie
pozycji poziomych tułowia i kończyn,



maksymalizacji skuteczności ciała siłami zewnętrznymi,
poprzez możliwość podpierania się kolanem, ręką, łokciem,



minimalizacji czasu utrzymywania statecznych pozycji ciała
poprzez wykonywanie czynności w krótkim okresie czasu,
unikanie monotonii ruchów, zmienność operacji ruchowych.

13

Metody prewencji

Lepiej popychać niż ciągnąć.



Podnosząc ciężary, należy unikać pozycji przodopochylania
tułowia przy wyprostowanych w stawach kolanowych
kończynach dolnych; lepiej stosować pozycję ciężarowców z
utrzymywaniem wyprostowanego kręgosłupa w odcinku
lędźwiowym przy schylaniu się najlepiej przykucnąć; ciężary
nosić jak najbliżej tułowia.



Przenosząc ciężar, należy nieść go jak najbliżej tułowia. Podczas
dźwigania ciężaru należy unikać skrętów tułowia . Noszenie
ciężarów najmniej przeciąża kręgosłup, gdy obciążenie obu
kończyn górnych jest symetryczne.

14

RODZAJE I CHARAKTERYSTYKA SPRZĘTU DO RĘCZNEGO

PRZEMIESZCZANIA ORAZ SPRZĘTU DO MECHANICZNEGO

PODNOSZENIA.



Jezdne podnośniki



Jezdne podnośniki nosidłowe - eliminują potrzebę ręcznego
podnoszenia i przemieszczania. Zmniejszają wysiłek fizyczny o
opiekuna ale nie zapewniają one pacjentowi niezależności.



Jezdne podnośniki krzesełkowe – umożliwiają podnoszenie
i przemieszczanie pacjenta na siedzeniu, które zapewnia mniejsze
oparcie niż nosidło i niekiedy trzeba pomóc pacjentowi zachować
równowagę.

15



Podnośniki mobilne - można wykorzystać w każdym miejscu.



W połączeniu z szelkami mogą sprostać większości
wymaganiom pacjentów oraz osób niepełnosprawnych, którzy

potrzebują podnoszenia i transportu.

16



Jezdne podnośniki noszowe – umożliwiają podnoszenie
i przemieszczanie osób w pozycji półsiedzącej lub leżącej.

17



Podnośniki ułatwiające podnoszenie i obracanie pacjentów
podczas ich przemieszczania.



Urządzenie pomaga w codziennym życiu osobom  zajmującym
się  ludźmi z porażeniami kończyn dolnych.  Umożliwią
prawidłową postawę osobie pomagającej i odciąża jej kręgosłup.

18



Podnośniki toaletowe umożliwiające wstawanie

19



KRZESŁO POD PRYSZNIC

Zastosowanie: 



Dla wszystkich starszych osób, które mają trudności z
samodzielnym

skorzystaniem z toalety.



Dla osób z dysfunkcją kończyn dolnych.



Po urazach.



W schorzeniach ortopedycznych.



W schorzeniach neurologicznych.



W schorzeniach reumatologicznych

20



KRZESŁO DO WANNY OBROTOWE

Zastosowanie:



Krzesło wannowe w znacznym stopniu podnosi komfort opieki nad
osobami dorosłymi i dziećmi z wszelkiego rodzaju urazami kończyn
dolnych.



Dobrze opracowany profil pozwala na wygodne i stabilne
usadowienie

21



Podnośniki umocowane do sufitu

22



SIEDZISKA KĄPIELOWE

23



Pionizator dynamiczny - urządzenie stabilizujące, stosowane u osób
z niedowładem kończyn dolnych oraz tułowia. Został zaprojektowany,
aby pomóc w rehabilitacji, umożliwiając pacjentowi przyjęcie pozycji
stojącej i samodzielne chodzenie.



Przyjęcie przez niepełnosprawnego człowieka pozycji wyprostowanej
i umożliwienie cyklicznie zmiennego obciążenia układu szkieletowo-
mięśniowego, sprzyja:



lepszemu funkcjonowaniu całego organizmu,



zapobiega powstawaniu odleżyn,



pomaga w walce z osteoporozą,



reguluje i pozwala przywrócić prawidłowe funkcjonowanie większości
organów wewnętrznych.

24



Pionizatory statyczne

25

Trzymodułowy pionizator statyczno - dynamiczno -

rehabilitacyjny

FUNKCJA statyczna - bierna pionizacja pacjenta i utrzymanie

optymalnej oraz

stabilnej postawy użytkownika, który podparty jest we wszystkich
newralgicznych punktach:



stopy,



kolana,



biodra,



klatka piersiowa,



plecy.

Szerokie funkcjonalne obejmy z pelotami: piersiową i biodrową, solidnie
podtrzymują i stabilizują pacjenta w pozycji wyprostowanej.

26



FUNKCJA dynamiczna - umożliwia poruszanie się osobom
z niedowładem kończyn dolnych. Zastosowanie pochwytów rąk
ułatwia kierowanie pionizatorem oraz poprawia poczucie
bezpieczeństwa użytkownika.



FUNKCJA rehabilitacyjna - umożliwia czynną rehabilitację
kończyn dolnych pacjenta w pozycji spionizowanej.

27

Zasady profilaktyki przeciążeń

Głównym zadaniem profilaktyki przeciążeń układu

szkieletowo mięśniowego jest zmniejszenie

nieprawidłowego wpływu stereotypów ruchowych

i niekorzystnych warunków środowiska pracy,

które mają

szczególny wpływ na kręgosłup.

28

Program zapobiegania przeciążeniom kręgosłupa zawiera:



nauczenie oraz utrwalenie prawidłowych wzorców wykonywania
podstawowych ruchów w czasie wykonywania pracy,



praktyczne zastosowanie prawidłowych ruchów podczas
codziennych czynności zawodowych,



zabezpieczenie w sprzęt i przedmioty, które ułatwiają wykonywanie
codziennej pracy zawodowej, a zarazem oszczędzają kręgosłup,



w przypadku zaistnienia objawów choroby przeciążeniowej
kręgosłupa dostosowanie charakteru i rodzaju pracy,



nauczenie prawidłowych form i sposobów wypoczynku, rekreacji
oraz aktywności fizycznej.

29

W profilaktyce choroby przeciążeniowej układu szkieletowe

mięśniowego istnieje fundamentalna zasada przystosowania
wykonywanych czynności zawodowych do wymogów kręgosłupa, a

nie

odwrotnie.

Ważnym czynnikiem w profilaktyce przeciążeń jest

zminimalizowanie wpływu przewlekłego stresu na układ szkieletowo –
mięśniowy poprzez:



odizolowanie się od sytuacji powodujących przewlekły stres,



nauczenie się sposobów rozładowywania stresu oraz usuwania
jego skutków ubocznych,



trening uodparniający przeciwko czynnikom stresującym.

30

Podczas praktycznej realizacji kierunków profilaktycznych

należy

zwrócić uwagę przede wszystkim na:



prawidłowe wykonywanie podstawowych ruchów, czynności i
zajęć przy pacjencie,



posługiwanie się sprzętem ułatwiającym pracę,



prawidłową organizację pracy zawodowej,



prawidłowe odżywianie, unikanie nawyków i zaniedbań
żywieniowych,



zasady aktywności fizycznej oraz ćwiczenia układu ruchu.