WIĘZI I ROLE
GRUPOWE
dr Kamila Lasocińska
WIĘZI I ROLE
GRUPOWE
dr Kamila Lasocińska
Więzi – jak rozumiesz
pojęcie?
Zmiany zachodzące na rynku
pracy
Realizacja zadań zespołowych czyli praca
w zespołach staje się jednym z
ważniejszych czynników odnajdywania
się w środowisku zawodowym (nie cechy
charakteru czy kwalifikacje)
Uczenie się ról zespołowych i
budowania więzi społecznych
jest
ważnym wyzwaniem współczesnej edukacji.
A teraz dzielimy się na
grupy
Jesteś studentem i czekasz na ważne
zajęcia, na których głównym zadaniem
będzie projekt wykonany w grupie
losowo wybranych osób.
Co czujesz w takiej sytuacji?
Jak się czujesz w perspektywie pracy z
nową grupą?
Metafora grupy – każdy jest
niezbędny
Czasem jednak dochodzi do
konfliktów - każdy ma własny
punkt widzenia
Cele przedmiotu
•
Rozwijanie umiejętności nawiązywania więzi
z innymi.
•
Uświadomienie własnych zasobów jako
uczestnika grupy
•
Uświadomienie sobie procesu budowania
relacji, więzi wewnątrz grupy .
•
Uświadomienie funkcjonowania w grupie i
związanych z tym ograniczeń oraz
możliwości
•
Świadomość swoich relacji z innymi
•
Kształtowanie postawy empatycznej
(Empatia)
Literatura podstawowa
•
Adams K., Galanes G.J, Komunikacja w grupie
PWN, Warszawa, 2008.
•
Hartley P., Komunikacja w grupie, Zysk i S-ka,
Poznań, 1997,
•
Balbin M., Twoja rola w zespole, Gdańskie
Wydawnictwa Psychologiczne, Gdańsk 2008.
•
Brown R., Procesy grupowe, Gdańskie
Wydawnictwa Psychologiczne, Gdańsk 2006.
•
Krzemiński I., Co się dzieje między ludźmi,
OPEN Wydawnictwo Naukowe i Literackie,
Warszawa 1999 .
•
Oyster K. C., Grupy, Zysk i S-ka, Poznań, 2002.
LITERATURA
UZUPEŁNIAJĄCA
Aronson A., Wilson T. D.,. Akert R. M,
Psychologia społeczna, Wydawnictwo
Zysk i S-ka, Poznań 2007.
Aronson E., Człowiek— istota społeczna,
PWN, Warszawa 2006.
Treści programowe
•
Analiza indywidualnego potencjału
uczestników (zasoby indywidualne i
grupowe)
•
Czym jest grupa? Jakie są jej rodzaje?
•
Jakie są etapy rozwoju grupy? – charakterystyka
tych etapów
•
Budowanie relacji i więzi z innymi
•
Współpraca i pomoc wewnątrz grupy.
•
Umiejętność podejmowania decyzji w grupie
•
Jakie jest moje miejsce w grupie?
Identyfikacja ról grupowych.
•
Zalety pracy grupowej
Zadania realizowane w ramach
przedmiotu Więzi i role grupowe
Zadania cząstkowe – formatki (stanowią
one część – dodatkową głównego projektu)
Projekt główny – realizowany w małych
zespołach
Realizacja praktyczna projektu – poza
zajęciami z prowadzącym
Prezentacja i obrona projektów (na
dwóch ostatnich zjazdach)
Archiwizacja projektu w wersji końcowej
(po obronie)
Zasady zaliczeń
1. Obecność
2. Aktywność na zajęciach
-
udział w dyskusjach
-
realizacja zadań cząstkowych
2. Realizacja projektu
- konsultacje projektu
-
zgodność projektu z wytycznymi podanymi
przez prowadzącego
-
innowacyjny pomysł (oryginalność pomysłu/ów)
Tytuł
Budowanie więzi i
relacji w zespole.
Rozwijanie kompetencji
społecznych
Polecenie I
Zaprojektujcie i zrealizujcie zadanie
(przedsięwzięcie) zespołowe
pozwalające na:
-
kształtowanie i pogłębianie więzi i relacji
grupowych (zespołowych)
-
rozwijanie i poszerzanie własnych
kompetencji społecznych
-
Zawierające aspekt profilaktyki
społecznej, środowiskowej, zdrowotnej
Polecenie II
Przedstawcie całej grupie
przebieg i efekty realizacji
podjętego (zadania)
przedsięwzięcia
Dokonajcie analizy procesów
grupowych
Przykładowe zadania
(przedsięwzięcia)
Grupa wsparcia
Grupa zainteresowań (twórcza, rozwojowa)
Wystąpienie o charakterze społeczno-
artystycznym – jak performance, happening
Zespół (np. muzyczny, artystyczny, itp)
posiadający jakąś określoną misję do
zrealizowania
Program TV (radiowy) o określonej tematyce
(należy stworzyć program i nagrać przykładową
audycję)
Własna gazeta
Akcja społeczna czy charytatywna
Wytyczne do zadania
Zadanie to powinno zjednoczyć
grupę,
pozwolić na aktywność każdego
członka grupy,
mieć aspekt społeczny-
profilaktyczny i innowacyjny
(oceniana jest oryginalność projektu)
i twórcze pomysły
Przebieg
Określić zasoby indywidualne i społeczne każdego uczestnika
zespołu
Budowanie zespołu – ról w zespole (kto? Jak? W jaki sposób?
Określić problem lub wyzwanie, które ma być podjęte
Określić charakter działalności (np. grupa wsparcia, program TV,
gazeta, itp
Określić cele zadania
Plan realizacji (kolejne kroki)
Opis realizacji zadania
Analiza interakcji społecznych (poza zespołem)
Efekty pracy zespołowej w kontekście zadania i zbudowanych relacji
zespołowych
Efekty przedsięwzięcia – jakie zmiany mają nastąpić w otoczeniu
pod wpływem podjętej aktywności grupy (zespołu) Opis zadania do
realizacji i plan działań
Zadanie cząstkowe nr 1
Zbierzecie grupę osób, z
którymi będziecie pracować
w projekcie.
Zaplanujcie działania, które
pozwolą wam przekształcić
grupę w zespół
Zadanie cząstkowe nr 1-c.d.
Ustalcie zasady i normy
funkcjonowania waszej grupy
(zespołu)
Zapiszcie tę listę zasad
Ustalcie temat
realizowanego projektu
głównego
Uzupełnij poniższe zdania
wykorzystując analogię
Grupa jest jak….bo…..
Grupa nie jest jak…bo….
Ludzie w grupie są jak…bo…
Dzięki pracy w grupie możliwe jest….
Ja w grupie jestem….
Ja w grupie nie jestem….
Do ilu grup należysz? Jakie pełnisz role?
Grupa – przedstaw swoje
rozumienie grupy za pomocą
symbolu graficznego
Grupa
osoby złączone
•
wspólnym celem (celami)
•
kontaktujące się w sposób
pozwalający im wpływać
wzajemnie na siebie
•
mające poczucie przynależności
do danej zbiorowości
Mała grupa
Grupa licząca na tyle mało osób, że
mogą się one kontaktować bezpośrednio, w tym
także w sposób nieformalny
mogą postrzegać się wzajemnie jako indywidua,
posiadające jednak pewne wspólne,
odróżniające ich od członków innych grup cechy
mają zbliżone poglądy na sposób
funkcjonowania grupy, styl kierowania nią –
strategię działania
akceptują zarówno sposób działania grupy jako
całości jak i zachowania poszczególnych
członków - spójność
Wymiary funkcjonowania
grupy
Zadaniowy: produktywność – to
zależność pomiędzy członkami
grupy a pracą, która ma do
wykonania
Społeczny: spójność – inaczej
bliskość pomiędzy członkami
grupy
Zależność pomiędzy
produktywnością a spójnością
Jeśli jakąś grupę cechuje brak
spójności, to niezwykle trudno będzie ją
skłonić do pracy nad poszukiwaniem
najlepszego rozwiązania problemu lub
osiągania zamierzonego celu.
Z kolei, jeśli grupa dojdzie do
znaczącego sukcesu, efektem jest
wzrost serdecznych i przyjaznych relacji
Rodzaje grup
inkluzywne (otwarte na
wszystkich),
ekskluzywne (rygorystyczne,
wiele kryteriów i zasad),
ograniczone (np. według wieku,
itd.).
Grupy formalne/nieformalne
Formalne (jasno określone reguły i
mechanizmy kontroli, np. zespół
chirurgów, i ratowników)
nieformalne (mniejszy mechanizm
kontroli, mniejsze podporządkowanie
regułom, np. grupy młodzieżowe
Grupy duże/ małe
– ilu ludzi jest potrzebnych aby
stworzyć grupę?
-
Jaka jest minimalna liczba?
-
Jakie znaczenie ma rodzaj zadania
dla wielkości grupy (rozwiązanie
problemów czy zadanie produkcyjne)
Zespół a grupa
Grupa to jeszcze nie zespół,
charakteryzuje ją wspólne
zaangażowanie w przedsięwzięcie, ale
brakuje zdefiniowania ról i zadań
Grupa może być oddziałem – posiada
sprawność, ale brakuje właściwych
zespołowych relacji
Poczucie przynależności też nie tworzy
zespołu
GRUPA NA PRZYSTANKU
DRUŻYNA SPORTOWA
CELE
indywidualne, bak
wspólnego celu
przez określony
przedział czasu
wspólne i jasno
zdefiniowane
PODZIAŁ RÓL
brak widocznych
różnic między rolami
rola i zadania
każdego z
zawodników są jasno
określone i
zrozumiałe dla
pozostałych
RODZAJ ZWIĄZKU
brak związku między
osobami, raczej
przypadkowe
wspólne zdarzenie
zobowiązania
związane ze
spotkaniami,
treningami,
obustronne
zależności
DZIAŁANIE
pasywne czekanie
każda z osób
aktywnie przyczynia
się do wykonania
zadania
ODPOWIEDZIALNOŚ
Ć
brak wspólnej
odpowiedzialności za
wynik
grupowa
odpowiedzialność za
wynik drużyny
Budowanie zespołu
Zespół zakłada złożone relacje i podział na
role, interakcje pomiędzy nimi
cechy osób i relacje z innymi decydują o
dopasowaniu zadań do osób
Budowanie zespołu polega na zebraniu
odpowiedniej liczby kandydatów
odpowiednich pod względem różnorodności
talentów i predyspozycji
Ważna jest wewnętrzną równowaga zespolu
Przykładowe zespoły
:
1.
Zespół operacyjny:
chirurg, anastezjoog, pielęgniarki
instrumentariuszki, pielęgniarki
anestezjologizne.
2.
Drużyna piłkarska:
napastnicy, obrońcy, pomocnicy,
bramkarz.
3. Zespół w szkole specjalnej:
nauczyciele, pedagog, społeczny,
terapeuci.
PRACA ZESPOŁOWA
Prowadząca do osiągnięcia
konkretnego
celu,
współpraca 2-8
specjalistów,
charakteryzujących się
różnorodną wiedzą i
różnymi umiejętnościami,
pracujących razem nad
zdefiniowanym zadaniem
,
według wspólnie
ustalonych
zasad.
Budowanie zespołu zadaniowego
Jaki cel chcemy osiągnąć i jakie zadania
się z nim wiążą?
Jakich predyspozycji wymaga wykonanie
poszczególnych zadań?
Jakie osoby w naszym zespole podejmują
poszczególne role?
Czego wobec tego będziemy oczekiwać
od poszczególnych osób?
Budowanie zespołu
zadaniowego
Na ile poszczególne zadania wymagają
współpracy?
Kto z kim potencjalnie ma szansę
współpracować z powodzeniem?
W jaki sposób będziemy mierzyć
osiągane przez członków zespołu
rezultaty?
Facylitacja społeczna
Obecność innych nas mobilizuje?
Facylitacja to napięcie wynikające z
obecności innych osób i możliwość oceny
naszego działania, czego rezultatem jest
lepsze wykonanie łatwiejszych zadań,
lecz gorsze wykonanie zadań
trudniejszych.
Próżniactwo społeczne
Jesteśmy pobudzeni i uwrażliwieni
bardziej w obecności innych, gdyż
jesteśmy poddawani ocenie,
wykazujemy stan wyższej gotowości
Bycie z innymi może oznaczać też
wtopienie w grupę i trudno jest
określić wkład jednostki w działanie
– sprzyja to zjawisku zmniejszenia się
indywidualnego wkładu w pracę grupową
Zasada facylitacji i
próżniactwa społecznego
Jeśli nasze indywidualne wysiłki mogą
zostać ocenione wtedy obecność innych
czyni nas czujnymi i pobudzonymi,
spowoduje, że wykonamy lepiej zadania
proste i znane, natomiast gorzej te złożone.
Jeśli jednak inni są obecni, lecz nie daje się
ocenić naszych wysiłków, wówczas
prowadzi to do ich obniżenia – w takiej
sytuacji ludzie gorzej wykonują zadania
proste – natomiast lepiej te złożone.