Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu Wydział Ekonomiczny w Szczecinie

PSYCHOLOGIA W ZARZĄDZANIU ORGANIZACJAMI
Jednostka i grupa w organizacji
Katarzyna Dujanowicz

ROLE GRUPOWE WEDŁUG BELBINA

Koordynator

Osoba zrównoważona, ekstrawertywna, silnie dominująca. Ma wyraźne predyspozycje do bycia liderem,
choć nie zawsze pełni tę rolę. Ustala cele i plany ich realizacji oraz koordynuje wysiłki wszystkich członków
zespołu. Nie wymaga bezwzględnego posłuszeństwa, lecz dominuje poprzez swój prestiż i szacunek, jaki
budzi. Preferuje zindywidualizowane podejście do pracy i ludzi. W związku z tym przywiązuje dużą wagę do
komunikowania się ze współpracownikami i uważnie słucha ich opinii. Nie nakazuje, lecz wyjaśnia i
proponuje. Interweniuje tylko w sytuacjach krytycznych. Podczas dyskusji częściej zadaje pytania niż
wysuwa własne propozycje. Słucha, podsumowuje pomysły zespołu i jeżeli jest to konieczne, po
wysłuchaniu opinii wszystkich członków zespołu, podejmuje stanowcze decyzje. Koordynator nie jest osobą
wybitnie inteligentną czy twórczą, natomiast myśli pozytywnie i wie, jak w optymalny sposób wykorzystać
potencjał zespołu.

Lokomotywa; Wdrażający

Osoba dominująca, ekstrawertywna, o wysokim stopniu pobudzenia. Pierwszoplanową rolą Lokomotywy
jest inspirowanie działania i zagrzewanie zespołu do „boju’. Lokomotywa nadaje kształt wysiłkom zespołu.
Ujednolica idee, cele i plany w taki sposób, by powstał spójny, wykonalny projekt, możliwy do szybkiego
wdrożenia. Posiada bardzo wysoką motywacje, potrzebę osiągnięć i równie wysoki poziom energii. Jest
nastawiona na osiągnięcie celu i czasami dąży do niego nie przebierają w środkach. Jej osobiste
zaangażowanie i wkład w pracę zespołu są bardzo duże. Prezentuje dyrektywne podejście do pracowników.
Jest mało zdolna do rozumienia ludzi i okazywania im ciepła. Nietolerancyjna dla ludzi niezdecydowanych,
wolniej myślących. Raczej prostolinijna i krytyczna, nie wstydzi się okazywania silnych reakcji. Łatwo
sprowokować jej wybuch. Zgodnie z obserwacjami niektórych badaczy sprawnym zespołem mogą kierować
dwaj liderzy. Za aspekt społeczny bierze wtedy odpowiedzialność Koordynator, natomiast realizacją zadań
kieruje Lokomotywa. W zależności od tego, co w danym momencie jest priorytetem, zespół jako grupa
ludzi, czy też stojące przed nimi zadanie, dominująca pozycja będzie zajmowała jedna z wymienionych osób.
Ze względu na silne nastawienie na rywalizację i zwycięstwo, kilka osób o cechach Lokomotywy może
uczynić zespół nieproduktywnym.

Myśliciel; Strateg

Osoba dominująca, introwertywna, o bardzo wysokiej inteligencji. Jest źródłem oryginalnych rozwiązań i
pomysłowych strategii, osobą niezwykle kreatywna, błyskotliwą i innowacyjna. Nieodzowny w sytuacji, gdy
pozostali członkowie zespołu mają wrażenie, że zabrnęli w ślepą uliczkę. Ma jednak tendencje do pomijania
detali i praktycznej strony swoich projektów. Istnieje też niebezpieczeństwo, że wciągnie go idea, która

wyda mu się pasjonująca, ale nie jest bezpośrednio związana z priorytetami zespołu. Lubi pracować
samodzielnie, kieruje się własnymi zasadami. Jest introwertykiem, a sposób w jaki traktują go inni
członkowie zespołu jest dla niego niezwykle ważny. Jest czuły na roztropne pochwały, podczas gdy sam
potrafi być uszczypliwy i bezceremonialny, szczególnie dla tych, którzy odnoszą się krytycznie do jego
pomysłów. Obecność więcej niż jednego Myśliciela w zespole nie jest korzystna ze względu na konflikty,
jakie mogą między nimi zaistnieć.

Poszukiwacz Źródeł; Innowator

Osoba zrównoważona, dominująca, ekstrawertywna. Jest bardzo uzdolniony interpersonalnie, towarzyski,
przyjaźnie nastawiony do otoczenia i jednocześnie dobrze odbierany przez innych. Szuka nowych idei,
pomysłów i rozwiązań poza zespołem. Rzadko można go spotkać przy jego stanowisku pracy, a jeżeli już
tam jest, to zapewne rozmawia przez telefon. Stanowi doskonałe uzupełnienie Myśliciela. Potrafi trafnie
oceniać pomysły warte realizacji, stymulować i zachęcać zespół do pracy nad nimi. To nie on jednak, jak się
z pozoru wydaje, jest źródłem pomysłów. Praca w zespole wyzwala w nim energię i chęć do działania.
Pozostawiony bez kontaktu z innymi, dosyć szybko traci zapał i zaczyna się nudzić. Łatwo też odwrócić jego
uwagę ku sprawom nie związanym z zespołem. Jest jednak niezastąpiony w momentach stagnacji, gdy
konieczne jest pobudzenie współpracowników do działania.

Krytyk wartościujący: Monitorująco - oceniający

Osoba wysoce inteligentna, zrównoważona, introwertywna. Człowiek o wysokiej inteligencji i wnikliwości,
nieoceniony w analizie faktów, rozważaniu plusów i minusów każdej propozycji i w końcu dochodzeniu do
optymalnego rozwiązania. Mało kreatywny, natomiast krytyczny w stosunku do pomysłów innych. Jednak
zdecydowanie nie jest oportunistą, lecz zadaje trudne pytania i wyraża wątpliwość tylko w stosunku do
propozycji, co do których ma uzasadnione podejrzenie, że są błędne. Nie okazuje wielkiego entuzjazmu i
zaangażowania w pracę zespołu. Pozwala mu to spojrzeć z dystansem na współpracowników i spokojnie,
obiektywnie ocenić ich działania. Posiada umiejętność przyswajania i analizy dużej ilości informacji oraz
wybierania tych najistotniejszych z punktu widzenia zespołu. Jego krytycyzm działa niekiedy na innych
pracowników przygnębiająco. Ale chociaż może brakować mu radości, ciepła, wyobraźni i spontaniczności,
jest solidny i niezależny w swoich opiniach. Posiada też zaletę, która sprawia, że dzięki niemu zespół działa
zdecydowanie efektywniej – rzadko kiedy myli się w swoich sądach.

Realizator; Analizujący zaplecze

Osoba zrównoważona poddająca się kontroli. Przekształca idee i cele grupy na praktyczny język
poszczególnych zadań. Jako doskonały wykonawca projektów, które wymyślili inni, jest jednym z
podstawowych ogniw zespołu. Dobrze zorganizowany, sumienny, skoncentrowany na szczegółach. Trudno
go zniechęcić. Tylko duże, niezapowiedziane zmiany planu mogą zachwiać jego równowagę. Preferuje
porządek i jasno określone struktury, co sprawia, że bywa mało elastyczny, szczególnie w stosunku do
spektakularnych idei, które nie od razu przekładają się na spektakularne działania. jednocześnie jest w
stanie dostosować swoje plany i cele do kierunku ustalonego przez zespół. Jest nieodzowny, gdy trzeba
stawić czoła tym aspektom pracy, które innym wydają się trudne lub mało interesujące. Jeżeli któryś ze
współpracowników nie wie co postanowiono na ostatnim zebraniu i co w związku z tym ma robić,
Realizator jest tą osobą, do której może zwrócić się po wskazówki.

Dusza Zespołu; Integrujący zespół

Osoba zrównoważona, ekstrawertywna, mało dominująca. Jej główna rolą jest neutralizowanie osobistych
problemów i konfliktów, a tym samym doprowadzenie do jak najlepszej współpracy wewnątrz zespołu. Cele
te przedkłada nad swoje osobiste ambicje. Łatwo nawiązuje kontakty. Charakteryzuje się wysokim
poziomem inteligencji emocjonalnej. Jest dobrym słuchaczem i zachęca innych do wypowiadania swoich
opinii. Jednoczy i harmonizuje grupę, równoważy tarcia wywołane przez Lokomotywę, Myśliciela i Krytyka
Wartościującego. Jest wrażliwa, opiekuńcza, świadoma indywidualnych potrzeb i obaw swoich kolegów
oraz nieformalnych związków, jakie ich łączą. Lubiana, popularna, lojalna wobec całego zespołu (co nie
oznacza, że nie potrafi zająć określonego stanowiska w sytuacji konfliktowej). Jej niechęć do rywalizacji i
otwartego konfliktu sprawia, że ma czasem trudności w podejmowaniu szybkich, jednoznacznych decyzji.
Wkład Duszy Zespołu w działania zespołu nie jest tak bezpośrednio widoczny jak pozostałych jego
członków, jednak w dłuższej perspektywie czasowej ma olbrzymie znaczenie. Jej rola jest szczególnie cenna
podczas pracy w sytuacji silnej presji lub gdy zespół boryka się z trudnym dla siebie problemem.

Skrupulatny Wykonawca; Nadzorca

Osoba o wysokim stopniu pobudzenia, introwertywna. Pracuje ciężko i sumiennie przywiązując szczególną
wagę do detali. Nie spocznie dopóki osobiście nie sprawdzi, że zadanie zostało w całości wykonane i żaden
ze szczegółów nie został pominięty. A ponieważ jest to niemal niewykonalne ma skłonności do
nadmiernego zamartwiania się. Skupiony na detalach, traci nieraz z oczu cel główny, któremu one służą.
Niechętnie zleca swoje obowiązki innym, lecz nie po to, by sobie przypisać cały sukces, ale dlatego, że tylko
osobiście wykonując pracę ma pewność, że przyniesie ona oczekiwane efekty. Charakteryzuje się
wytrwałością, wysokim poziomem wewnętrznej motywacji i samokontroli. Jednocześnie jest mało
tolerancyjny dla mniej sumiennych i niedbałych pracowników. Jest koniecznym uzupełnieniem każdego
zespołu, szczególnie w fazie, gdy pierwszy entuzjazm związany z nowym projektem już minął i zaczynają się
rutynowe działania związane z jego wdrażaniem.

Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu Wydział Ekonomiczny w Szczecinie