Zaburzenia seksualne i

tożsamości płciowej

Parafilie

Zaburzenia tożsamości płciowej

Dysfunkcje seksualne

dr hab.J.M.Rakowska

Parafilie

kryteria diagnostyczne

A. Trwające ponad 6 miesięcy, stałe lub nawracające

reagowanie podnieceniem, fantazjami lub zachowaniami

seksualnymi na przedmioty, osoby lub sytuacje, które

społeczeństwo uznaje za nieodpowiednie jako bodziec

seksualny.

B. Ten sposób reagowania powoduje cierpienie lub upośledza

funkcjonowanie.

Występuje częściej u mężczyzn.

U niektórych te przedmioty osoby lub sytuacje są konieczne

do doznania orgazmu.

Parafilie typy

■ Pedofilia
Aktywność seksualna z dzieckiem w wieku o górnej granicy 13-lat lub

młodszym.

Pedofil ma co najmniej 16 lat i jest przynajmniej 5 lat starszy od dziecka.
(W przypadku pedofili- adolescentów DSM-IV zaleca, aby nie precyzować

tak dokładnie wieku, ale na podstawie oceny klinicznej ocenić różnicę

wieku).

Zaczyna się w adolescencji. U niektórych w wieku średnim. Przebieg

chroniczny.

Jest przestępstwem według kodeksu karnego.
(Oglądanie nagiego dziecka, pokazywanie mu narządów płciowych,

masturbowanie się, dotykanie narządów płciowych dziecka.

Albo penetrowanie pochwy, ust, lub odbytu dziecka palcami, penisem,

przedmiotami.

Używanie przy tym siły.
Dzieci własne, dzieci w rodzinie lub obce.
Dostęp do dzieci: poślubienie matki, tworzenie rodziny zastępczej,

handlowanie z innymi pedofilami).

Parafilie typy

■ Masochizm
Doznawanie seksualnego podniecenia z powodu poniżania: obraźliwe słowa,

bicie, wiązanie przez siebie samego lub kogoś, polanie moczem lub kałem

+ fantazje seksualne o gwałcie i wiązaniu.

Pojawia się w wieku 18 lat zmniejsza się po 40.
Aby zwiększyć intensywność orgazmu, przez deprywację tlenu zaciskanie

sznura na szyi lub wkładanie plastikowego worka na głowę podczas

masturbacji (zmniejszenie dopływu krwi do mózgu). Niektórzy wtedy

umierają (LeVay i Valente, 2006)

Mechanizm = chodzi o osiągnięcie zwiększonego pobudzenia w wyniku

niedotlenienia mózgu. A niedotlenienie u osób nieprzytomnych powoduje

zmniejszenie, a u przytomnych powoduje zwiększenie parametrów:

utrzymywanie ciśnienia tętniczego krwi, zwiększenie częstości akcji serca i

oddechu.

■ Sadyzm
Upokażanie kogoś lub zadawanie cierpienia (np.trzymanie w klatce, związanie,

bicie, podpalanie).

Jeśli występuje u osobowości antyspołecznej, ofiara doznaje uszkodzeń ciała

lub śmierci.

Powstaje we wczesnej dorosłości. Jest chroniczne.

Parafilie typy

■ Transwestyczny fetyszyzm
Wkładanie ubrania przeciwnej płci + fantazje , ze jest się zarazem mężczyzną i kobietą.
Występuje tylko u heteroseksualnych meżczyzn.
Pojawia się w adolescencji i się zmniejsza albo przechodzi w pragnienie , aby zmienić płeć

i być na stałe kobietą.

■Podglądactwo
Obserwowanie ludzi nagich lub uprawiających seks + fantazje o stosunku z

obserwowanymi. Masturbacja i orgazm podczas lub później w reakcji na wspomnienie.

Powstaje w wieku 15 lat. Przebieg chroniczny.
■ Ocieractwo
Ocieranie narządami płciowymi o uda i pośladki ofiary + fantazje, że ona jest podniecona.

Albo dotykanie dłońmi narządów płciowych lub piersi.

Występuje w wieku 15-25 lat. Potem zmniejsza się częstotliwość.
■ Exibicjonizm
Pokazywanie genitaliów osobie nieznajomej + fantazje seksualne. O nieznajomej myśli że

doświadcza szoku lub że ma tez fantazje seksualne.

Powstaje

w wieku 18 lat i zmniejsza się po 40.

■Fetyszyzm
Użycie przedmiotów np.damskich butów przez mężczyznę+ fantazje wzbudzające

podniecenie

Powstaje w adolescencji i jest chroniczne

Pedofilia

etiologia

teoria uczenia się

Warunkowanie klasyczne: widok dziecka kojarzy się z

podnieceniem seksualnym (Barbaree 1990). W okresie

wczesnej adolescencji przypadkowo adolescent kojarzy

podniecenie z widokiem dziecka. Następnie to skojarzenie

wzmacnia przez masturbację i patrzenie na zdjęcie dziecka.

Mężczyźni są bardziej wrażliwi na bodźce wizualne i łatwiej

im skojarzyć neutralny bodziec z podnieceniem niż

kobietom. Dlatego więcej jest pedofili - mężczyzn.

Brak umiejętności nawiązania relacji psychicznej i seksualnej

z dorosłymi. Poczucie kontroli nad dzieckiem.

Pedofile relacjonują, że są samotni (Ward 1996) .
Rozładowanie negatywnych emocji – wzmocnienie

pozytywne . Niski nastrój w wyniku stresu i chęć obniżenia

negatywnych emocji. Podniecenie seksualne przy dziecku jest

wzmocnieniem pozytywnym.

Kolejny zły nastrój wyzwala cykl poszukiwania dziecka.

Pedofilia

etiologia

mechanizm zaprzeczenia

Dwie trzecie karanych z powodu nadużycia dzieci zaprzecza ,

że konsekwencje tego czynu są złe dla dziecka.

(1)

Czyn się nie zdarzył

(2)

Czyn nie był zły. Dzieci są zainteresowane seksem z dorosłymi i

odnoszą z tego kontaktu korzyści,

(3) Był fizyczny kontakt pozbawiony elementów seksualnych
■ Doświadczenie nadużycia w dzieciństwie.
■67% pedofili relacjonuje, że doświadczyli nadużycia seksualnego w

dzieciństwie (Hanson i Slater 1998).

50% było nadużytych w dzieciństwie (inne badania na innej próbie)

(Dhawan i Marhall1996).

■ 72% ponownie nadużywających dzieci po odbyciu kary, już przed

pierwszym nadużyciem popełnia akty przestępcze, popełnia

przestępstwa seksualne, osobowość antyspołeczna, nieżonaci

(Quinsey i in., 1995).

Pedofilia leczenie

25 % pedofili przebywających w więzieniu korzysta z oferty leczenia.
■ Behawioralna terapia przewarunkowania podniecenia z dzieci na dorosłych.
(1) Podniecenie na widok dzieci na zdjęciu; (2) Gdy erekcja jest osiągnięta, zmiana zdjęcia na

zdjęcie nagiej kobiety lub mężczyzny i masturbowanie się do orgazmu.

Skuteczność potwierdzona na podstawie studiów przypadków (Laws i Marschall

1991).

■Leki obniżające popęd - Słabe rezultaty.
Leki obniżają seksualny popęd przez blokowanie produkcji hormonów, które wpływają na

męską reakcję seksualną.

●Działają tylko u mężczyzn o wysokim poziomie testosteronu. Większość pedofili

nie ma wysokiego poziomu testosteronu.

Z 20 mężczyzn leczonych przez blokowanie androgenów 3 powtórzyło nadużycie podczas

przyjmowania leków .

● Niechęć do brania leków; leki maja efekty uboczne (Barbaree i Seto1997).
■Behawioralna terapia awersyjna nieskuteczna
Nadużywa dzieci taka sama liczba z grupy poddanej terapii awersyjnej i nie

poddanej. (Po wyjściu z więzienia 31% z grupy poddanej terapii awersyjnej i

31% z grupy nie poddanych terapii awersyjnej).

W ciągu 6 lat po wyjściu z wiezienia 31% i 31% nadużyło ponownie. 50 spośród 136

więźniów, którzy nadużyli dzieci otrzymało terapię awersyjną .

Terapia polega na kojarzeniu awersyjnego bodźca (łagodny szok elektryczny lub śmierdzący

zapach) z oglądaniem zdjęć dzieci.

Pedofila

leczenie

Uczenie zapobiegania nadużyciu

►Uczenie zapobiegania nadużyciu dzieci jest skuteczne.
Mniej pedofili z grupy poddanej terapii nadużyło dzieci w przeciągu pięciu lat niż pedofili z

grupy nie poddanej terapii. 10,8% z grupy poddanej terapii nadużyło dzieci i 13% z grupy nie

poddanej terapii. Statystycznie istotna różnica. Po pięciu latach od zakończenia terapii badano, kto

nadużył. Skuteczniejsza dla tych , którzy preferują chłopców (Marques i in., 2000).

W szpitalu w oddziale zamkniętym uczy się (1) relaksacji; (2) Radzenia sobie ze stresem i

złością; (3) umiejętności społecznych; i (4) radzenia sobie z nawrotem:

a. Rozpoznać sytuacje ryzyka
b. Zaplanować, jak wyjść z sytuacji ryzyka
c. Gdy się zdarzy nadużycie, rozpoznać, przyczynę i zaplanować, jak uniknąć jej w przyszłości.
Przez rok kontroluje się stosowanie tych umiejętności.
Metaanaliza (Hall 1995): (1) Uczenie zapobiegania ponownemu nadużyciu jest skuteczniejsze niż

(2) podawanie hormonów obniżających popęd.

W ciągu trzech lat 15% nadużyło ponownie w grupie uczonej zapobiegania ponownemu nadużyciu; i 35% w

grupie nie poddanych terapii.

Hormonalna terapia = przez 10 lat 22% leczonych i 36% nie leczonych ponownie nadużyło.
Dwie trzecie odmawia terapii hormonalnej i 50% rezygnuje. Jedna trzecia odmawia lub rezygnuje z uczenia

zapobiegania ponownemu nadużyciu.

Terapia uzmysławiająca szkodliwość nadużywania i odwołująca się do odpowiedzialności

skuteczna

Terapia w grupie nastawiona na rezygnację z zaprzeczania i minimalizowania krzywdy dzieci (Marshal

1994). Seria spotkań grupowych obligatoryjnych. Grupę opuszczają ci, którzy przestają zaprzeczać i

minimalizować krzywdę dzieci. Uczestnicy wyjaśniają, dlaczego znaleźli się w wiezieniu wiele razy. Gdy

pomijają własną winę i odpowiedzialność, członkowie grupy uzupełniają o te elementy wypowiedź.

Wtedy te same osoby opowiadają ponownie o sytuacji, która doprowadziła ich do więzienia z

uzupełnieniem o własną odpowiedzialność i fakt krzywdzenie dzieci. Efektem mniej zaprzeczania i

minimalizowania krzywdy dzieci.

zaburzenia tożsamości płciowej

kryteria diagnostyczne, występowanie i przebieg

A. Identyfikacja z płcią przeciwną
B Poczucie , że własna płeć jest niewłaściwa
Pozbywanie się drugorzędnych cech płciowych, prośba o hormony, operację.
C. Cierpienie lub upośledzenie funkcjonowania społecznego lub

zawodowego.

1 przypadek na 30,000 mężczyzn i 1 na 100, 000 kobiet zgłasza się

na operację zmiany płci.

Nie prowadzi się badania chromosomów płci ani hormonów płci.
Badanie psychologiczne ujawnia identyfikacje z płcią przeciwną i jej wzorzec

zachowania.

Powstaje w adolescencji lub w średniej dorosłości, ma chroniczny

przebieg.

U mężczyzn z pociągiem do kobiet, powstaje w dorosłości =ambiwalencja co

do operacji zmiany płci, mało zadowolenia po operacji zmiany płci.

U mężczyzn z pociągiem do mężczyzn, powstaje w adolescencji lub wczesnej

dorosłości= przez cale życie odczuwają chęć zmiany.

U mężczyzn z pociągiem do kobiet i mężczyzn lub bez pociągu do żadnej płci,

powstaje w późnej dorosłości i jest poprzedzone transwestycznym

fetyszyzmem.

zaburzenia tożsamości płciowej

Etiologia

uwarunkowania biologiczne

■ Genetyczne przyczyny nie zostały zidentyfikowane .
■ Poziom hormonów płciowych nie różni się u mężczyzn z zaburzeniem

tożsamości płciowej i heteroseksualnymi i homoseksualnymi (Gladue,

1985). Nie różni się u kobiet (Meyer-Bahlung 1979). U części kobiet z

zaburzeniem tożsamości płciowej wyższy poziom męskich hormonów w

porównaniu z pozostałymi podgrupami.

■ Wpływ hormonów przeciwnej płci branych podczas ciąży przez matkę.
Córki kobiet, które przyjmowały męskie hormony, (krwawienie w macicy)

wykazują agresywne zachowania w okresie przedszkolnym (Ehrhart i Money

1967). Synowie matek, które brały żeńskie hormony podczas ciąży nie

angażują się w agresywne, konkurencyjne zabawy (Yalom i in., 1973). Ale nie

stwierdzono, aby te dzieci nie lubiły własnej płci.

■ Obszar mózgu jądro łożyskowe prążka krańcowego, które leży w podwzgórzu,

jest o połowę mniejszy niż typowy dla mężczyzn (Zhou i in., 1995). Jego

wielkość jest typowa dla kobiet. Nie wyjaśniono, jakie znaczenie ma ta

różnica. Z badań nad szczurami wiadomo, że ten obszar reguluje aktywność

seksualną.

Jądro łożyskowe prążka krańcowego (bed nucleus of the stria terminalis (BNST)

lub bed nucleus of the stria terminalis central (BNSTc).

zaburzenia tożsamości płciowej

Etiologia

wyjaśnienie psychoanalityczne i teorii uczenia się

■ wyjaśnienie psychoanalityczne
mężczyźni transseksualni jako dzieci doświadczają lęku przed separacją z

matką. Aby pozbyć się lęku, fantazjują, że tworzą jedność z matką.

Aby utrzymać tę fantazję, zmieniają tożsamość z męskiej na żeńską (Ovesey i

Person 1973). Odrzucenie penisa, bo jest dowodem, że nie udało się

połączyć z matką. Odrzucenie seksualnego doświadczenia, ponieważ jest

dowodem, że nie udało się stworzyć fuzji z matką. Walka o bezpieczeństwo

przy rezygnacji z realizacji seksualnej.

Teoria relacji z obiektem = W drugim stadium rozwoju, podczas kolejnych

dwóch do siedmiu miesięcy, trwa pomieszanie w umyśle dziecka, co jest

własnym Ja, a co jest Ja opiekuna (stadium symbiozy). Osoba znacząca jest

doświadczana jako mniej zagrażająca, gdy dziecko i ona są jednością.

Fiksacja na tej fazie powoduje tzw. symbiotyczną psychozę.

■ teoria uczenia się
Rodzice okazują zainteresowanie, gdy dzieci są przebrane w ubrania płci

przeciwnej. Zwłaszcza chłopców można uczyć , jak się ubierać i

zachowywać (Green 1987) Dziewczynki zachowujące się, jak chłopcy mają

rodziców podobnie się zachowujących. Uczą się rodziców i są chwalone za

takie zachowanie. Ojciec jest ich ulubionym rodzicem (Zucker i in., 1994).

zaburzenia tożsamości płciowej

Terapia behawioralna

Uczenie męskich zachowań jest skuteczne. Studia przypadku.
Uczenie zachowań męskich i umiejętności społecznych dorosłego

mężczyznę (Barlow i in., 1973), chłopca - rodzice zachęcali do
męskich zachowań w zabawie i zniechęcali do bawienia się lalką
(Rekers i Lovas 1974).

zaburzenia tożsamości płciowej

Terapia hormonalna i chirurgiczna

Zmiana płci = zmiana narządów płciowych i drugorzędnych cech płciowych

jest skuteczna. Efekty psychologiczne są dobre. Dwa lata po operacji

poddani operacji w porównaniu z nie operowanymi częściej odwiedzali

rodzinę i przyjaciół , uprawili sport i przejawiali więcej aktywności

seksualnej (Wasex Institute for Health Research and Development 1998).

Zmiana mężczyzny w kobietę
Na rok przed operacją: (1) hormony żeńskie =estrogen , co powiększa piersi, zmiękcza

skórę, przemieszcza tłuszcz z ramion do bioder (Hormony do końca życia).

(2) Elektroliza pozbawia owłosienia męskiego.
(3) Uczy się, aby mówili wyższym głosem.
(3) Kosmetyczna operacja podbródka i jabłka adama.
(4) Przez rok żyć jak kobieta
(5) Amputacja penisa i zbudowanie sztucznej pochwy (umożliwia stosunek seksualny).
Zmiana kobiety w mężczyznę (1) terapia hormonalna przemieszcza tłuszcz z bioder

do ramion, (2) obniżenie głosu. (3) Penis jest mały i niezdolny do erekcji.

(4) Usunięcie piersi i macicy.
Po kuracji hormonalnej zmiany poznawcze u kobiet i mężczyzn
U kobiet , które otrzymały androgeny - wzrost agresywności, pobudzenia seksualnego,

zdolności orientacji przestrzennej, zmniejszenie płynności słownej.U meżczyzn

przyjmujących hormon żeński estrogen odwrotne zamiany nastąpiły (Van Goozen i

in. 1995).

Dysfunkcje seksualne

kryteria diagnostyczne

A. Stałe lub nawracające zaburzenie reakcji seksualnych albo ból podczas

stosunku.

B. Powoduje cierpienie lub trudności interpersonalne
■ cykl reakcji seksualnych
1. Popęd=pragnienie seksu
2. Podniecenie=doznanie przyjemności i fizjologiczne zmiany: u mężczyzny erekcja, u

kobiety przekrwienie w miednicy i nawilżenie pochwy;

3. Orgazm = szczyt przyjemnych doznań, uwolnienie napięcia, rytmiczne skurcze mięśni, u

mężczyzny wytrysk nasienia, u kobiety skurcze pochwy

4. Relaks mięśni
Natura powstania dysfunkcji
1. Trwa cale życie albo występuje po okresie normalnego funkcjonowania
2. Zgeneralizowana na wszystkie sytuacje albo wybiórcza w reakcji na pewnego partnera lub

pewną stymulację

Etiologia
1.Na skutek czynników psychologicznych
2.Na skutek czynników psychologicznych + medyczny stan lub użycie środków chemicznych.
3. Na skutek medycznego stanu lub użycia środków chemicznych np. efekt uboczny leków –

przeciwdepresyjnych, przeciwlękowych, neuroleptyków , używania środków

psychoaktywnych .

Np. zaburzenia neurologiczne, hormonalne, metaboliczne wpływają na fizjologiczne substraty

popędu.

Dysfunkcje seksualne

zaburzone reakcje

■Słaby popęd - brak chęci do aktywności seksualnej i brak fantazji

seksualnych

Może powodować depresję. Może mieć związek z negatywnym obrazem

własnego ciała.

■Awersja do aktywności seksualnej - unikanie kontaktu seksualnego

(lęk lub obrzydzenie).

■Zaburzenia podniecenia u kobiet - niezdolność do uzyskania lub

utrzymania do końca aktu seksualnego reakcji nawilżenia pochwy i

przekrwienia w miednicy.

■Zaburzenia erekcji u mężczyzn - niezdolność do uzyskania lub

utrzymania do końca aktu seksualnego erekcji.

Występuje u 7% mężczyzn w wieku 18-29 lat; u 9% - 30-39 lat; 11% - 40-49lat;

18% - 50-59.

■ Zaburzenia orgazmu u kobiet - niezdolność doznania orgazmu
■ Zaburzenia orgazmu u mężczyzn - brak wytrysku nasienia
■ Przedwczesny wytrysk - przedwczesny wytrysk nasienia w ocenie

partnera

Nie stawia się tych diagnoz, jeśli zaburzenie lepiej wyjaśnia depresja,

zespół stresu pourazowego, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne.

Dysfunkcje seksualne

ból

■ Dyspareunia - ból w geniataliach w trakcie stosunku lub po

stosunku u kobiet i u mężczyzn

Przebieg chroniczny 20 % kobiet doznaje bólu w czasie stosunku

(Heiman i LoPiccolo 1988)

■ Pochwica u kobiet - mimowolny skurcz mięśni pochwy

uniemożliwiajacy stosunek

Przebieg chroniczny 1 % kobiet cierpi na pochwicę (Heiman i

LoPiccolo 1988)

Nie stawia się tych diagnoz, jeśli zaburzenie lepiej wyjaśnia

zaburzenie somatyzacyjne.

brak erekcji u mężczyzn

Etiologia wyjaśnienie psychoanalizy i teorii

uczenia się

■ Przyczyny somatyczne - wysokie ciśnienie krwi; długoterminowe efekty używania

alkoholu, heroiny, marihuany lub papierosów.

■ Psychoanaliza = nierozwiązane przywiązanie do rodziców.
Zatrzymanie rozwoju w stadium edypalnym powoduje lęk przed kastracją, cudzołóstwem,

niepewność tożsamości seksualnej, ukryte tendencje homoseksualne, lęk przed

impulsami agresywnymi (Jenssen 1985)

■ Teoria uczenia się =

Uwarunkowany lęk na doświadczenia seksualne albo brak

Uwarunkowany lęk na doświadczenia seksualne albo brak

umiejętności

umiejętności

(1) uwarunkowany lęk przed porażką i upokorzeniem
Na skutek urazów seksualnych w dzieciństwie lub w życiu dorosłym mężczyzna odczuwa

lęk .

Obserwuje siebie, sprawdzając, czy dobrze działa i odrywa uwagę od wzbudzających

podniecenie bodźców i traci erekcję (Bankroft 1999).

U mężczyzn z lękiem przed porażką zwiększone wymagania seksualne, powodują

zmniejszenie podniecenia i bodźce nie-seksualne ich rozpraszają (Cranston-Cuebas i

Barlow1990).

(2) Brak umiejętności seksualnych
Brak stymulacji ze strony partnerki i słaba komunikacja z partnerką, brak intymności z

partnerką.

konflikty w relacji.
■ Teoria poznawcza = przekonania źródłem lęku. „Erekcja powinna wystąpić zawsze

gdy ma się kontakt z kobietą”. Gdy nie osiąga się ideału, wtedy powstaje lęk przed

porażką , i zmniejszenie zainteresowania partnerką (Zilbergeld1992).

Pochwica

Etiologia

wyjaśnienie teorii uczenia się i psychoanalityczne

Psychoanaliza - Regresja lub fiksacja na edypalnym lub

przededypalnych stadiach rozwoju psychoseksualnego

Kobieta jest przywiązana do ojca i nie może przenieść energii

libidinalnej z ojca na partnera.

Albo pozostaje w stanie fiksacji na przywiązaniu do matki i ma słabą

prognozę wyleczenia (Abraham 1956).

Teoria uczenia się – Lęk powstaje w reakcji na faktyczne lub

wyobrażone negatywne doświadczenia związane z

penetracją pochwy. Lęk powoduje pobudzenie układu

sympatycznego, czego rezultatem jest mimowolny skurcz

mięśni pochwy.

■Lęk nabyty przez naśladowanie = matka boi się stosunku i

córka uczy się reakcji lękiem.

■ Lęk uwarunkowany = doświadczenie seksualne bolesne i

pamięć bólu wywołuje lęk.

■ Lek przed karą = przekonanie, że seks jest zły na skutek

religijnych przekonań lub doświadczenia urazu w dzieciństwie

(Ward i Ogden 1994).

terapia dysfunkcji seksualnych

teoria uczenia się

-brak popędu u kobiet i mężczyzn

-brak popędu u kobiet i mężczyzn

- zaburzenie podniecenia u kobiet

- zaburzenie podniecenia u kobiet

-brak erekcji u mężczyzn

-brak erekcji u mężczyzn

-brak orgazmu u kobiet i mężczyzn, wytrysk przedwczesny lub opóźniony;

-brak orgazmu u kobiet i mężczyzn, wytrysk przedwczesny lub opóźniony;

►

►

Jeśli te dysfunkcje są wynikiem uwarunkowanego lęku na

Jeśli te dysfunkcje są wynikiem uwarunkowanego lęku na

doświadczenia seksualne (czyli lęku fobicznego i reakcji unikania),

doświadczenia seksualne (czyli lęku fobicznego i reakcji unikania),

stosuje się stopniową ekspozycję na doświadczenia seksualne, które budzą lęk:

stosuje się stopniową ekspozycję na doświadczenia seksualne, które budzą lęk:

■

■

w wyobraźni

w wyobraźni

■

■

w rzeczywistości jako program ćwiczeń z partnerem;

w rzeczywistości jako program ćwiczeń z partnerem;

■

■

za pomocą oglądania materiału zarejestrowanego na taśmie video.

za pomocą oglądania materiału zarejestrowanego na taśmie video.

►

►

Jeśli te dysfunkcje są wynikiem braku umiejętności seksualnych,

Jeśli te dysfunkcje są wynikiem braku umiejętności seksualnych,

stosuje się

stosuje się

■

■

uczenie

uczenie

komunikacji, aby komunikować potrzeby seksualne wprost

komunikacji, aby komunikować potrzeby seksualne wprost

■

■

edukację na temat reakcji seksualnych kobiety i mężczyzny i technik

edukację na temat reakcji seksualnych kobiety i mężczyzny i technik

zwiększających doznawanie przyjemności.

zwiększających doznawanie przyjemności.

Skuteczność potwierdzona na podstawie studiów przypadku w części

Skuteczność potwierdzona na podstawie studiów przypadku w części

zaburzeń oraz badań kontrolowanych w części zaburzeń

zaburzeń oraz badań kontrolowanych w części zaburzeń

(Rakowska2005)

(Rakowska2005)

Wtórny brak orgazmu i popędu u kobiet

terapia

trening umiejętności seksualnych z udziałem partnera

seksualnego i małżeńska terapia

■ W leczeniu wtórnych zaburzeń orgazmu i popędu u kobiet t

rening umiejętności

rening umiejętności

seksualnych. ma potwierdzenie skuteczności w badaniach (Rakowska 2005)

seksualnych. ma potwierdzenie skuteczności w badaniach (Rakowska 2005)

Ma korzystny wpływ na wzrost satysfakcji mężczyzn uczestniczących w terapii z

interakcji seksualnych.

■ w leczeniu wtórnych zaburzeń orgazmu i popędu u kobiet ze współwystępującymi

konfliktami małżeńskimi Trening umiejętności + w połączeniu z behawioralną

terapią małżeńską m

a potwierdzenie skuteczności w badaniach (Rakowska 2005).

a potwierdzenie skuteczności w badaniach (Rakowska 2005).

►Skuteczność dla mężczyzn z brakiem erekcji zależy od komunikacji z partnerką

(Hawton 1992). 70% par pozytywne efekty.

Uczenie komunikacji małżeńskiej w sprawach domianacji, intymności, zaufania, utraty

atrakcyjności seksualnej (Rosen 2001).

Interwencje treningu umiejętności seksualnych

Interwencje treningu umiejętności seksualnych

1. Stopniowa ekspozycja na doświadczenia seksualne, które budzą lęk.

1. Stopniowa ekspozycja na doświadczenia seksualne, które budzą lęk.
program ćwiczeń realizowanych przez parę w warunkach domowych

a) partnerzy sprawiają sobie wzajemnie przyjemność, dotykając przy

a) partnerzy sprawiają sobie wzajemnie przyjemność, dotykając przy

zakazie stymulacji genitalnej i odbywania stosunku;

zakazie stymulacji genitalnej i odbywania stosunku;

b) sprawiają sobie nawzajem przyjemność w obszarach genitalnych;

b) sprawiają sobie nawzajem przyjemność w obszarach genitalnych;

c) odbywają stosunek.

c) odbywają stosunek.

2.Uczenie się umiejętności:

2.Uczenie się umiejętności:
poradnictwo dotyczące interakcji seksualnej pary małżeńskiej

- komunikowania potrzeb seksualnych partnerowi

- komunikowania potrzeb seksualnych partnerowi

- rozwiązania trudności i nieporozumień w interakcjach seksualnych

- rozwiązania trudności i nieporozumień w interakcjach seksualnych

Np. uczenie, że zadawanie pytań o nasilenie podniecenia lub presja w celu zwiększenia sprawności

Np. uczenie, że zadawanie pytań o nasilenie podniecenia lub presja w celu zwiększenia sprawności

stanowią przeszkodę w osiągnięciu przyjemności.

stanowią przeszkodę w osiągnięciu przyjemności.

pierwotny brak orgazmu u kobiet

pierwotny brak orgazmu u kobiet

terapia

terapia

trening masturbacji z udziałem partnera

trening masturbacji z udziałem partnera

seksualnego

seksualnego

►

►

E

Edukacja + ćwiczenia stymulacji seksualnej z udziałem

partnera w leczeniu pierwotnych zaburzeń orgazmu u

kobiet m

a potwierdzenie skuteczności w badaniach

a potwierdzenie skuteczności w badaniach

(Rakowska 2005)

(Rakowska 2005)

Brak udziału partnera w terapii żon skutkuje zwiększeniem dysfunkcji

erekcji u mężczyzn.

►

►

Interwencje uczące funkcjonowania ciała pod względem seksualnym

Interwencje uczące funkcjonowania ciała pod względem seksualnym

i doznawania przyjemności.

i doznawania przyjemności.

1. Edukacja na temat reakcji ciała na stymulację seksualną .

1. Edukacja na temat reakcji ciała na stymulację seksualną .

2. Ćwiczenia doznawania przyjemności zmysłowej.

2. Ćwiczenia doznawania przyjemności zmysłowej.

■

■

poznawanie własnego ciała;

poznawanie własnego ciała;

■

■

fantazje i wyobrażenia seksualne;

fantazje i wyobrażenia seksualne;

■

■

doznawanie przyjemności przez masturbację;

doznawanie przyjemności przez masturbację;

■

■

doznawanie przyjemności drogą stymulacji przez partnera

doznawanie przyjemności drogą stymulacji przez partnera

z wyłączeniem obszarów genitalnych;

z wyłączeniem obszarów genitalnych;

■

■

doznawanie przyjemności drogą stymulacji przez partnera w

doznawanie przyjemności drogą stymulacji przez partnera w

obszarach genitalnych.

obszarach genitalnych.

dysfunkcja erekcji

Leczenie

farmakologiczne

►Lek Sildenafil - Viagra działa na mięśnie gładkie w penisie. Zawiera enzym,

który powoduje relaksację mięśni gładkich. I utrzymuje erekcję.

Działanie = Wzmacnia rekcję na stymulację.
70 % mężczyzn leczonych Viagrą i 22% - placebo relacjonuje poprawę

jakości i częstości erekcji. Skuteczność potwierdzona w badaniach

(Goldstein, 1998).

Objawy uboczne = ból głowy, wypieki na twarzy, zaburzenia żołądkowe, zmiana w

widzeniu kolorów (działanie na mięśnie gładkie w innych partiach ciała).

Psychoanaliza dysfunkcji erekcji
Matka skarżyła się do syna na ojca. Ojciec pobił matkę za to. Syn bał się, że ojciec pobije i jego.

Zarazem chciał bronić matki i nie chciał narazić się ojcu . Pozostał w fazie edypalnego

konfliktu. Miał trudność w stworzeniu emocjonalnej i seksualnej relacji z kobietą. Leczenie

polegało na poradzeniu sobie z relacją z ojcem, bez zajmowania się funkcją seksualną.

Studium przypadku.

pochwica

Leczenie

desensytyzacja

■Wkładanie do pochwy rozszerzacza, co stopniowo rozszerza

jej wielkość. Aż do momentu, kiedy wkładanie go nie
wywołuje mimowolnego skurczu.

Kilka godzin w nocy trzymanie go w pochwie.
■Skuteczność potwierdzona w badaniu 29 kobiet

wyleczonych z sukcesem (Mastres i Johnson 1970).

Homoseksualizm nie jest zaliczany do zaburzeń

1. Badania Kinseya pokazały, że homoseksualizm jest powszechnym

zjawiskiem (Kinsey 1953).

2 Homoseksualizm usunięty z DSM II 1968 roku.
■Genetyczne uwarunkowania są stwierdzone u mężczyzn (Bailey i Pilard

1991; Hamer i in., 1993) i kobiet (Bailey i in., 1993), wskazując na
umiarkowaną rolę dziedziczności. Połowa bliźniąt jednojajowych nie
przejawia homoseksualizmu.

■ Rola środowiska jest niejasna. Stres przed urodzeniem lub wychowanie
■ Hipoteza, że uwiedzenie odgrywa rolę nie znajduje potwierdzenia w

badaniu. Połowa lesbijek i homoseksualnych mężczyzn myślała, że
jest homoseksualna na rok przez doświadczeniem seksualnym (Belll i
in 1981).

■ W porównaniu z heteroseksualnymi mężczyźni homoseksualni -

wyższy poziom depresji i lęku a lesbijki wyższy poziom używanie
środków psychoaktywnych (Sandford i in., 2001).