1

Przygotowanie chorych w

podeszłym wieku do

znieczulenia ogólnego

Patofizjologia starzenia się

ustroju

2

Wiek podeszły

• Do grupy chorych w podeszłym

wieku zalicza się osoby powyżej 65
roku życia

• Grupa ta jest niezwykle

zróżnicowana pod względem
fizjologicznym, toteż wiek
metrykalny nie zawsze pokrywa się
z wiekiem biologicznym

3

Zmiany fizjologiczne

spowodowane wiekiem

• Wzrost przeciętnej długości życia,

który dla kobiet wynosi średnio 78
lat zaś dla mężczyzn 72 lata
spowodował, że anestezjolog
spotyka się coraz częściej ze
specyficznymi problemami
zdrowotnymi tej grupy wiekowej

4

• Choroby współistniejące

• W tej grupie wiekowej ryzyko

wystąpienia objawów niepożądanych
podczas farmakoterapii, a tym samym
znieczulenia ogólnego jest 1,5 – 3
razy wyższe aniżeli u osób młodszych

• Ponadto około 25 % występujących

chorób współistniejących zostało
sklasyfikowanych jako niebezpieczne
dla zdrowia i życia tych chorych

5

Zmiany starzejącego się

organizmu

• Starzenie się ustroju polega na

postępujących zmianach struktury
i funkcji narządów prowadzących
do ograniczenia ich rezerw
czynnościowych i w konsekwencji
do nieuchronnej śmierci

6

Zmiany dotyczące

starzejącego się ustroju

• Zmniejszenie całkowitej zawartości wody

ustrojowej kosztem wzrostu tkanki
tłuszczowej, powodujące zmiany
rozmieszczenie leków w ustroju, ich
połowiczego rozpadu i wydalania

• Spadek stężenia albumin powodujący

zmianę kinetyki leków, zwłaszcza
benzodiazepin i barbituranów, zwiększający
ryzyko ich działania toksycznego już przy
niewielkich stężeniach

7

Zmiany w nerkach

• Postępujący wraz z wiekiem spadek objętości

minutowej serca oraz zmniejszenie łożyska

naczyniowego w korze nerek

• Upośledzenie ukrwienia nerek, a w

konsekwencji obniżka przepływu nerkowego,

zmniejszenie filtracji kłębuszkowej, wydzielana

cewkowego oraz cewkowej reabsorbcji zwrotnej

• Spadek rezerwy czynnościowej nerek ze

zwiększonym ryzykiem zaburzeń wodno –

elektrolitowychi upośledzonym wydalaniem

leków anestetycznych

8

Układ krążenia

. Zwolnienie krążenia krwi
• Spadek aktywności układu współczulnego
• Upośledzenie reakcji kompensacyjnej w

odpowiedzi na hipo- i hipertensję oraz hipo- i

hiperwolemię

• Utrudnione okołooperacyjne wyrównanie

objętości krwi krążącej z powodu wydłużonego

czasu wypełniania komór podczas rozkurczu

• Ryzyko niedokrwienia mięśnia sercowego z

powodu upośledzenia przepływu przez

warstwę podwsierdziową podczas rozkurczu

9

Układ oddechowy

•

Zmiana toru oddychania z toru piersiowego

na tor brzuszny

•

Spadek objętości oddechowej ( Vt ),

pojemności życiowej ( VC), jednosekundowej

objętości wydechowej ( FEV1 )

•

Wzrost objętości zalegającej ( RV ) i

czynnościowej pojemności zalegającej

( FRC )

•

Podwyższenie oporu oddechowego z powodu

zapadania się dróg oddechowych małego

kalibru

10

Układ oddechowy

•

Upośledzenie wymiany gazowej płuc z

wynikające z pogrubienia błony

pęcherzykowo – włośniczkowej i spadku

przepływu krwi przez naczynia włosowate

płuc

•

Spadek wraz z wiekiem tętniczego pO2 bez

zmiany pCO2

•

Spadek reaktywności ośrodka oddechowego

na hiperkapnię

•

Każdy wzrost PaCO2 traktować należy jako

objaw patologiczny

11

Układ oddechowy

• Osłabienie odruchu kaszlowego i

krtaniowego

• Zwiększone zaleganie wydzieliny w drzewie

oskrzelowym

• Podwyższona wrażliwość ośrodka

oddechowego na uboczne działanie
anestetyków, opioidów, benzodiazepin i
barbituranów, zwiększone ich depresyjne
działanie na ośrodek oddechowy i
zwiększone ryzyko o.n.o.

12

Układ nerwowy

• Postępująca utrata neuronów obliczana na 50

tys. dziennie. Przeważa obumieranie komórek

kory mózgowej, wzgórza, hipokampa i miejsca

sinawego

• Obniżenie aktywności enzymatycznej komórek

mózgu oraz zużycie tlenu

• Zwolnienie przewodnictwa impulsów w

nerwach obwodowych i podwyższenie progu

bólowego

• Zaburzenia koordynacji ruchów
• Upośledzenie termoregulacji

13

Zmiany w innych

narządach

• Zmniejszenie podstawowej przemiany

materii

• Spadek przepływu krwi przez wątrobę
• Pogorszenie czynności wątroby

skutkujące wydłużeniem czasu działania
leków w niej rozkładanych

• Spadek poziomu albumin i gamma –

globulin

• Spadek odporności na infekcje

14

Przygotowanie chorych do

znieczulenia ogólnego

• Zmiany fizjologiczne powodowane starzeniem

się ustroju nie zawsze współistnieją ze

zmianami chorobowymi określanymi

mianem :chorób wieku podeszłego”

• Wiek starszy z uwagi na postępujące i

nieodwracalne zmiany fizjologiczne zwiększa

jednak ryzyko współistnienia chorób układu

krążenia i układu oddechowego

• Chorzy tej grupy są bardziej narażeni na

występowanie powikłań pooperacyjnych

15

Przygotowanie do operacji

i znieczulenia

• Dzięki odpowiedniej diagnostyce i

leczeniu przedoperacyjnemu, można

chociaż częściowo wyeliminować

czynniki ryzyka znieczulenia i

operacji, a tym samym zmniejszyć

częstość powikłań pooperacyjnych i

umieralność. Niestety staje się to

niemożliwe w przypadku zabiegów

przeprowadzonych w trybie pilnym

16

Przygotowanie chorych do

znieczulenia i operacji

• Ocena stopnia zaawansowania zmian

chorobowych oraz wydolności w
zakresie układu krążenia i oddychania,
czynności wątroby i nerek oraz stanu
odżywienia

• Dokładna diagnostyka i optymalizacja

sposobu leczenia dla ograniczenia do
minimum ryzyka powikłań
okołooperacyjnych

17

Obciążenia

• Najczęściej chorzy w wieku powyżej 65 roku

życia prezentują objawy choroby

niedokrwiennej serca, nadciśnienie tętnicze i

zaburzenia rytmu serca oraz schorzenia układu

oddechowego ( POCHP ), cukrzycę, miażdżycę

tętnic kończyn dolnych oraz niewydolność

naczyń krążenia mózgowego

• Objawy kliniczne choroby wieńcowej może

jednak prezentować nie wiele ponad 20 %

chorych

• Z jej faktycznym występowaniem należy liczyć

się u około 70 % chorych

18

Obciążenia

• Objawy kliniczne choroby

wieńcowej może jednaj
manifestować nie wiele ponad 20
% chorych

• Z jej faktycznym występowaniem

należy liczyć się u około 70 %
chorych zakwalifikowanych do
operacji

19

Nadciśnienie tętnicze

• Jest drugim co do częstości występowania

obciążeniem przedoperacyjnym u ludzi w wieku

podeszłym

• Stwierdzamy je wówczas, gdy ciśnienie tętnicze krwi

wynosi powyżej 140/90mmHg

• Powoduje ono przerost lewej komory serca, przez co

zmniejsza się jej kurczliwość, a w efekcie spadek

pojemności minutowej serca

• Nie leczone nadciśnienie tętnicze zwiększa ryzyko

wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, ostrego

niedokrwienia mięśnia sercowego w okresie

okołooperacyjnym, zawału serca oraz zawału mózgu

20

Badania diagnostyczne

• Badanie wysiłkowe Ekg
• Echo serca z próbą dobutaminową
• Badanie izotopowe z użyciem talu
• Koronarografia
• Zaplanowanie leczenia inwazyjnego u

chorych z dławica piersiową niestabilną
lub przy nasileniu dolegliwości
stenokardialnych

• spirometria

21