Procesy konsolidacji na
rynku operatorów giełd
papierów wartościowych
na świecie
Piotrowska Aleksandra
Jastrzębska Natalia
Rokita Bartłomiej
Firysiuk Beata
MSG
Pojęcie giełdy
Giełda jest podstawową instytucją wtórnego
publicznego obrotu papierami wartościowymi. W
rozumieniu prawa o publicznym obrocie papierami
wartościowymi jest to „ zespół osób , urządzeń i
środków technicznych , zorganizowany w taki
sposób , że przy kojarzeniu ofert sprzedaży i
nabycia papierów wartościowych wszyscy
uczestnicy rynku tych papierów maja
jednakowy dostęp do informacji rynkowej , w
tym samym czasie , przy zachowaniu
jednakowych warunków zbywania i
nabywania praw.”
Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszami powierniczymi, ustawa
z 22.03.1991,Dz.Ust z 1994 nr 58, poz 239 z późniejszymi zmianami
Funkcje giełdy w
gospodarce :
Alokacyjna - umożliwia przepływ kapitału w kierunku ich
najefektywniejszego wykorzystania - np. środki finansowe otrzyma ta
spółka, która ma najlepsze perspektywy ich wykorzystania i przyniesie
największe potencjalne zyski jej akcjonariuszom,
Wartościująca - ta funkcja giełdy umożliwia dokonanie rynkowej
wyceny przewidywanych decyzji ekonomicznych przez podmioty
gospodarcze, możemy więc ocenić jak dana spółka gospodaruje w
porównaniu z innymi,
Kontrolna - tworzy pośredni mechanizm kontroli przez akcjonariuszy
efektów działań spółki i pracy zatrudnionych managerów
Giełda ponadto daje możliwość :
- pomnożenia kapitału zarówno podmiotom gospodarczym jak i
gospodarstwom domowym,
- wywoływania we wszystkich podmiotach skłonności do oszczędzania.
Historia giełd na świecie
Instytucja giełdy kapitałowej ukształtowała się w XIX
wieku, czyli wieku rozwoju kapitalizmu. Wyrosła
bezpośrednio z giełd towarowych, które miały znacznie
dłuższą historię. Początek funkcjonowania giełd
kapitałowych miał miejsce w państwach gdzie
dominowała religia protestancka, co jest
charakterystyczne z popularnym w tych regionach
etosem pracy i handlu. I tak, pierwsze giełdy kapitałowe
powstały w holenderskiej Antwerpii i Amsterdamie.
Jednak prawdziwy rozkwit tych instytucji wystąpił w
Anglii i Stanach Zjednoczonych. Na przełomie wieków
XIX i XX rajem dla inwestorów były giełdy w Londynie i
Nowym Yorku.
Najważniejsze giełdy
kapitałowe:
Współcześnie największą rolę odgrywają giełdy :
- New York Stock Exchange (NYSE) - tzw. stara giełda
nowojorska, notowane są tam głównie spółki "starej
ekonomii",
- National Assocation of Securities Dealers Automated
Quotations System (NASDAQ) - amerykańska giełda
elektroniczna notująca głównie spółki internetowe,
- London Stock Exchange - giełda londyńska,
- Giełda w Frankfurcie nad Menem,
- Giełda w Paryżu,
- Giełda w Tokio,
- Giełda w Hong Kongu.
Modele funkcjonowania
giełd:
Każda giełda powinna mieć swój wewnętrzny regulamin. Tak więc
każda giełda może sama określić sposób, w jaki zostanie
zorganizowana (czasami określa to państwo). Na świecie wyróżnia
się dwa podstawowe modele giełd :
•
- amerykański - gdzie giełda jest instytucją prywatno-prawną, jest
zrzeszeniem kupców, przemysłowców, pośredników i bankierów.
Ma charakter spółki akcyjnej. Celem działania udziałowców jest
nabycie członkostwa giełdy. Liczba członków jest ograniczona.
Członkostwo na giełdzie jest przedmiotem obrotu giełdowego.
Tylko członkowie giełdy uprawnieni są do zawierania transakcji.
Oczywiście członek giełdy to nie pojedynczy inwestor (ich liczba
jest nieograniczona) , tylko np. biuro maklerskie uprawnione do
składania zleceń. Ich liczba jest ograniczona, więc tylko
udziałowiec ma prawo do świadczenia usług maklerskich. Ten
model giełdy jest szczególnie popularny w anglosaskim kręgu
kulturowym,
Modele funkcjonowania
giełd:
- niemiecki - w nim giełda jest instytucją publiczno-prawną,
a jej powstanie uzależnione jest od zgody właściwego
organu administracji państwowej (np. zgoda Ministra
Finansów). Liczba członków giełdy nie jest w modelu
niemieckim ograniczona, a członkostwo w giełdzie nie jest
równoznaczne z prawem do przeprowadzania transakcji na
giełdzie tzn. można być współwłaścicielem giełdy ale można
nie mieć zezwolenia na prowadzenie działalności
maklerskiej. Oczywiście także w tym modelu indywidualny
inwestor może składać zlecenia, bez ograniczeń poprzez
biura maklerskie. Ten model giełdy, gdzie ingerencja
państwa jest większa jest charakterystyczny dla Europy
kontynentalnej (również Giełda Papierów Wartościowych w
Warszawie jest skonstruowana na bazie modelu
niemieckiego).
Podział giełd z
uwzględnieniem różnych
kryteriów:
rynku geograficznego, np. giełdy ponadnarodowe, narodowe,
regionalne, stanowe;
zasad obrotu: rynek regulowany lub alternatywny system obrotu
dla spółek, np. o obniżonych progach wejść emitentów na rynek,
jak londyński AIM czy polski NewConnect;
typu instrumentów finansowych, np. akcje, obligacje, kontrakty
futures i forward (np. na indeksy, kursy akcji, kursy walut, stopy
procentowe - FRA, obligacje, towary), opcje, swapy, produkty
strukturyzowane (np. certyfikaty Open-End, obligacje
strukturyzowane, IRLN czy CLN), pochodne instrumenty kredytowe
(np. CDO, CDO2);
rodzaju dobra towarowego, np. surowce energetyczne (np. ropa,
gaz, węgiel); metale szlachetne (np. złoto, srebro, platyna); metale
nieszlachetne (np. miedź, cynk, ołów, nikiel, aluminium); energia
elektryczna; limity zanieczyszczeń na CO2; kontrakty na pogodę
(np. temperatury, wielkość opadów deszczu lub śniegu, wilgotność,
zachmurzenie, nasłonecznienie); żywność (np. pszenica, kukurydza,
żyto, jęczmień, bawełna, soja, olej palmowy, mięso, a nawet woda).
Motywy konsolidacji
parkietów giełdowych:
ekonomiczne korzyści skali;
wzrost płynności rynku, co w obecnym kryzysie na rynku
finansowym stało się czynnikiem na równi ważnym dla
inwestorów jak oczekiwana stopa zwrotu i ryzyko;
odpowiedź na działanie globalnych inwestorów, którzy są
aktywni przez całą dobę („kapitał nigdy nie śpi"), zatem
alianse, fuzje lub przejęcia giełd z różnych stref czasowych są
wskazane (tak jak ma to miejsce w fuzjach amerykańsko-
europejskich);
dodatkowe prowizje zarabiane na inwestorach oraz spółkach
notowanych na globalnych giełdach poprzez zapewnienie
kompleksowej obsługi, co dodatkowo niweluje zjawisko
korzystania z konkurencyjnych giełd;
wzrost kosztów pozyskiwania, dystrybucji i zarządzania
informacją, co wymusza na klientach związanie się przeważnie
z jedną platformą transakcyjną, ponieważ różne rynki
finansowe wykorzystują często niekompatybilne systemy
transakcyjne;
wyjście naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom transnarodowych
korporacji, które są notowane na wielu rynkach, często w
różnych strefach czasowych. Znacznie łatwiej kooperować
transnarodowej korporacji z globalną giełdą stosującą
ujednolicone standardy i technologie niż z kilkoma odrębnymi
platformami o lokalnym znaczeniu i zróżnicowanych zasadach
funkcjonowania. Korporacje zyskują dzięki temu większą
transparentność oraz ograniczają ryzyko arbitrażu lub/i
spekulacyjnych wycen na różnych rynkach, co jest również
korzystne dla inwestorów indywidualnych i konserwatywnych
funduszy inwestycyjnych, które mogą nie mieć możliwości
finansowych i technicznych operowania na wielu rynkach;
zwiększenie transparentności rynków, co jest bardzo ważnym
czynnikiem dla funduszy emerytalnych, inwestycyjnych,
organizacji pozarządowych (NGO) i indywidualnych klientów;
wertykalne i horyzontalne poszerzenie zakresu oferowanych
przez giełdy instrumentów finansowych.
Ostatni z wymienionych motywów zdaje się być najważniejszy
w dokonywaniu komplementarnych fuzji parkietów. Wówczas
rozbudowa giełdy jest bardziej dynamiczna niż w przypadku
indywidualnego tworzenia poszczególnych segmentów, bez
gwarancji na sukces i uzyskanie satysfakcjonującej dla
inwestorów płynności.
Próby utworzenia globalnej
giełdy
Dotychczasowe próby wprowadzenia takiego rozwiązania
zakończyły się niepowodzeniem. W 2000 r. ówczesny prezes
New York Stock Exchange (NYSE) - R. Grasso zaprezentował
swój pomysł utworzenia jednej globalnej giełdy - Global
Equity Market. Swój udział w projekcie zadeklarowały
wówczas parkiety: austriacki, tokijski, meksykański, Toronto,
Sao Paulo i Euronext. Jednak pęknięcie bańki internetowej
wymusiło odłożenie planów na bliżej nieokreśloną przyszłość.
Faktycznie do projektu już nigdy nie powrócono w jego
pierwotnej wersji.
Pomimo iż pierwsza próba połączenia krajowych giełd w jeden
duży podmiot poniosła fiasko, to zaszczepiła ideę współpracy
między parkietami i ich konsolidacji. Zarówno zarządy
wielkich giełd światowych, jak i uczestnicy rynku
kapitałowego dostrzegali coraz więcej korzystnych
konsekwencji fuzji parkietów. Świadczą o tym niebagatelne
wartości dokonanych od 2005 r. fuzji giełdowych, które
oszacowano na 65 mld dolarów.
EURONEXT
Za przykład udanego połączenia parkietów może
posłużyć platforma Euronext.
Jest pierwszą międzynarodową giełdą w Europie.
To platforma handlu giełdowego stworzona 22 sierpnia
2000 roku przez giełdy paryską, amsterdamską,
brukselską.
W roku 2001 Euronext nabył akcje Londyńskiej LIFFE
(Lodnon International Financial Futures and Options
Exchage), a w roku 2002 europejska grupa giełd włączyła
w swoje struktury także giełdę portugalską (Portuguese
stock exchange Bolsa de Valores de Lisboa e Porto
Przejęcie
1 czerwca 2006 roku New York Stock Exchange ogłosiła
połączenie (de facto przejęcie) Euronextu. Do
porozumienia doszło między zarządami obu spółek.
OMX
OMX to europejska przeciwwaga Euronextu. Zrzeszone są tutaj
giełdy krajów europy środkowej i wschodniej. OMX był
szwedzko-fińską firmą dopóki nie został przejęty przez Nasdaq
w odpowiedzi na przejęcie Euronextu przez NYSE.
W skład OMX Group wchodzą giełdy w Kopenhadze,
Sztokholmie, Helsinkach, Oslo oraz giełdy we Wilnie, Rydze,
Talinie (Litwa, Łotwa i Estonia) jak również giełda Islandzka,
Armeńska oraz duński rynek alternatywny First North. OMX
zrzesza całkiem sporo małych parkietów, co w sumuje
siępokaźną część rynku. Wszystkie giełdy działają tutaj
niezależnie jednak pod sztandarem OMXa i w tym samym
systemie transakcyjnym. Ze względu na ilość giełd podzielono
go na kilka departamentów i tak istnieje obecnie OMX Nordic
Stock Exchange, Baltic Stock Exchange oraz First North, który
stanowi osobny departament ze względu na swoją
charakterystykę.
London Stock Exchange
(LSE)
London Stock Exchange (LSE) - jedna z największych pod względem obrotów
giełda papierów wartościowych na świecie. Założona w 1801 roku w Londynie.
W grudniu 2005 r. London Stock Exchange odrzuciła wartą £1.6 miliarda ofertę
przejęcia przez Macquire Bank.
Wkrótce potem z podobną ofertą wystąpił NASDAQ, podnosząc cenę do £2.4
miliarda. Jednak i ona została odrzucona. NASDAQ podbił więc stawkę,
wykupując 11 kwietnia 2006 roku, część największego udziałowca London Stock
Exchange, należącą do Ameriprise Financial Threadneedle Asset Management,
nabywając 35.4 milionów udziałów po £11.75 za akcję. NASDAQ zakupił również
2.69 miliona dodatkowych akcji, stając się posiadaczem 15% udziałów w LSE.
Choć oficjalnie nie ujawniono danych sprzedawcy, to wkrótce stało się jasne, że
jest nim Scottish Widows, który pozbył się w tym samym czasie własnych
udziałów (2.69 miliona) w London Stock Exchange. Ruch ten został uznany za
próbę zmuszenia LSE do negocjacji, jak również ograniczenia jej strategicznej
elastyczności na rynku.
Późniejsze nabytki zwiększyły udziały NASDAQ do 25.1%, skutecznie
powstrzymując konkurencyjne oferty przez kilka miesięcy. Prawo finansowe w
Wielkiej Brytanii nakazywało jednak, aby NASDAQ odczekał pewien okres przed
ponowieniem starań przejęcia.
20 listopada 2006 r. w około dwa miesiące od upłynięcia tego czasu,
NASDAQ zwiększył swoje udziały w LSE do 28.75%, występując
jednocześnie z wrogą propozycją zakupu pozostałych akcji po najniższej
możliwej cenie £12.43, która była najwyższą jaką NASDAQ zapłacił na
otwartym rynku za swoje udziały. London Stock Exchange natychmiast ją
odrzuciło, stwierdzając, że "nie odpowiada realnej wartości"
przedsiębiorstwa.
12 grudnia 2006 roku, NASDAQ skorygował swoją ofertę, sygnalizując, że
możliwe byłoby zawarcie porozumienia na zasadzie: 50% udziałów (plus
jedna akcja) w LSE, a nie 90% jak to wcześniej planowano. Jednakże wiele
funduszy ubezpieczeniowych zgromadziło w London Stock Exchange
ogromne środki, a ich managerowie, jak również Furse uznało, że
propozycja nadal nie była satysfakcjonująca. Oferta NASDAQ okazała się
jednak skomplikowana, ponieważ została opisana jako "finalna", co według
brytyjskiego prawa oznaczało, że jej wartość nie może zostać
podwyższona. W końcu oferta NASDAQ została odrzucona przez
akcjonariuszy LSE. Uzyskawszy zgodę jedynie 0.41% akcjonariuszy LSE
przed upływem ostatecznego terminu zawarcia umowy, czyli 10 lutego
2007 roku, propozycja NASDAQ upadła.
W poniedziałek 20 sierpnia 2007 roku, NASDAQ ogłosił porzucenie swojego
planu przejęcia LSE i rozpoczęcie poszukiwań możliwości pozbycia się 31%
udziałów (61.3 miliony akcji) w London Stock Exchange.
W sierpniu 2007 r. NASDAQ zgodził się sprzedać większość
swoich akcji Borse Dubai - mieszczącej się w
Zjednoczonych Emiratach Arabskich, giełdzie,
która stała się w ten sposób posiadaczem 28% udziałów w LSE.
EUREX
Giełda Eurex jest spółką publiczną, powstałą we wrześniu 1998 roku,
której właścicielami w równych częściach są Deutsche Börse AG i
Swiss Exchange. Powstała ona z połączenia dwóch istniejących giełd -
DTB (Deutsche Terminbörse) i SOFFEX (Swiss Options and Futures
Exchange). Giełda Eurex jest obecnie największą, pod względem
obrotów, giełdą terminową na świecie. Na platformie stworzonej przez
Niemców i Szwajcarów handluje się najbardziej aktywnym na świecie
kontraktem futures - kontraktem na Euro-BUND, oraz trzecim co do
popularności kontraktem opcyjnym - opcjami na indeks DAX.
W 2007 roku Eurex przejął International Securities Exchange Inc. Do
grupy Eurex należy również Eurex Clearing, Eurex Bonds, Eurex Repo
oraz U.S. Exchange Holdinngs. Spółka Eurex Zurich AG posiada także
56,14% udziałów w European Energy Exchange AG.
W 2011 r. Eurex Grupa nabyła większościowy pakiet udziałów w
European Energy Exchange (EEX).
Na giełdzie odbywa się handel
sześcioma indeksami towarowymi
CEE Stock Exchange
CEE Stock Exchange Group (CEESEG) jest spółką holdingową (złożoną
ze spółek zależnych), powstałą w 2004 roku z połączenia giełd w
Wiedniu i Budapeszcie i Lublanie i Pradze.
Skrót CEE oznacza Europę Środkową i Wschodnią.
CEE Stock Exchange Group jest największym graczem spośród
wszystkich giełd Europy Środkowej i Wschodniej.
Obrót akcjami firm notowanych na giełdach wchodzących w skład CEE
Stock Exchange Group stanowi 2/3 całości obrotów wszystkich giełd w
tej części Europy. Miesięczny obrót tych czterech giełd to 11 mld euro.
W 2009 roku giełda rozpoczęła publikację dwóch wspólnych indeksów,
opartych o akcje najbardziej płynnych spółek:
Indeks CEETX składający się z akcji 25 największych firm notowanych
na czterech giełdach. Indeks będzie obliczany w EUR i USD.
CEESEG Composite Indeks, który jest indeksem składającym się z
głównych indeksów poszczególnych giełd wchodzących w skład
sojuszu: BUX, ATX, PX i SBITOP.
CEE Stock Exchange Group posiada
następujące udziały w europejskich
parkietach giełdowych:
Vienna Stock Exchange: 100 %
Budapest Stock Exchange: 50.453 %
Ljubljana Stock Exchange: 99.85 %
Prague Stock Exchange: 92.4 %
Największe procesy
łączenia giełd w skali
globalnej
W maju 2006 r. oferty przejęcia
platformy Euronext złożyły dwa giganty
rynku giełdowego - Deutsche Börse i
New York Stock Exchange .
Ogólny zarys NYSE
Giełda nowojorska stanowi aktualnie największą platformę na świecie pod
względem wartości obrotów akcjami i kapitalizacji. Powstała 17 maja 1792 r.
w drodze porozumienia (Buttonwood Agreement) pomiędzy
amerykańskimi handlowcami, którzy początkowo obracali papierami
wartościowymi wyłącznie we własnym, zamkniętym kręgu.
Po 46 latach przemianowano parkiet na dzisiejszą NYSE. 26 maja 1896 r.
powstał słynny Dow Jones Industrial Average, składający się z 12 spółek
(współcześnie jest ich 30). W roku 1966 stworzono nowy indeks - Common
Stock Index - współcześnie funkcjonujący jako NYSE Composite Index. W
1971 r. giełdę zarejestrowano jako korporację non profit, a rok później
powołano Securities Industry Automatization Corporation, zajmującą się
zautomatyzowaniem handlu. Prężnie rozwijający się parkiet stopniowo
wydłużał godziny notowań (do obecnych: 9.30-16.00) i poszerzał zakres
obrotu o nowe instrumenty finansowe (przykładowo w 1979 roku powołano
New York Futures Exchange).
Giełda nowojorska nieustannie wprowadza innowacyjne
usprawnienia systemu handlu, zwiększa obszar działania,
współpracuje z innymi platformami (np. z Deutsche Börse
w lutym 2000 r. utworzyła indeks spółek notowanych
na wielu giełdach - S&P Global 500).
Uznawana jest za megagiełdę. Aktualnie na NYSE notowane
są najważniejsze korporacje światowe,
m. in.: General Electric, JP Morgan, IBM, Intel, Bank of America,
Wells Fargo, Disney czy Hewlett Packard.
Ogólny zarys Deutsche Börse
(DB)
Korzeniami sięga aż końca XVI wieku, kiedy to kupcy z Frankfurtu ustanowili
Frankfurt Stock Exchange (1585 r.). Celem giełdy frankfurckiej było ujednolicenie
kursu wymiany dla różnych monet funkcjonujących w zależności od regionu. Sto lat
później (1682 r.) oficjalnie uchwalono zasady i regulacje dotyczące działalności
parkietu. W 1779 r. wprowadzono handel obligacjami (wraz z uruchomieniem
kredytu dla cesarza Niemiec przez Bankhaus Bethmann). W roku 1820 po raz
pierwszy zainicjowano sprzedaż akcji korporacji. W połowie XIX wieku giełda zaczęła
się rozbudowywać. Jednakże okres wojen światowych zahamował rozwój platformy
jako międzynarodowego centrum finansowego. Dopiero po kapitulacji Niemiec
parkiet zaczął odbudowywać swoją pozycję w świecie.
Giełda frankfurcka w dużej mierze wspierała rekonstrukcję wyniszczonych Niemiec,
poprzez odnowienie zerwanych w wyniku walk kontaktów międzynarodowych i
przyciąganie zagranicznego kapitału. Zezwolono także niemieckim inwestorom na
zakup zagranicznych papierów wartościowych. W 1985 r. wprowadzono nowe
przepisy regulujące i poprawiające efektywność funkcjonowania stosunkowo
konserwatywnie działającego rynku finansowego Niemiec.
W 1988 r. skonstruowano indeks DAX (na początku Deutscher Aktien-Index, a
aktualnie Deutscher Aktien IndeX) opierający się na notowaniach 30 największych
niemieckich spółek, a pięć lat później otwarto Deutsche TerminBörse obracający
instrumentami futures.
W 1993 r. powołano Deutsche Börse jako holding platformy frankfurckiej. Następne
lata przyniosły działania zmierzające do modernizacji i usprawnienia obrotu
papierami wartościowymi na DB (wprowadzenie elektronicznego systemu obrotu
Xetra) oraz podjęto dialog z innymi giełdami.
Dwie zaprezentowane wcześniej giełdy z długoletnimi
tradycjami zetknęły się ze sobą w rywalizacji o przejęcie
Euronextu. Nowojorski „Wielki parkiet" zaoferował
Euronextowi 91 euro za jedną akcję, natomiast DB
złożyła ofertę o 4,5 euro niższą. Pomimo iż warunki
konsolidacji zaproponowane przez Niemców nie były
dużo gorsze od NYSE i dodatkowo zostały poparte
naciskami ze strony prominentnych postaci, władze
Euronextu zdecydowały się na stworzenie
międzykontynentalnej giełdy z NYSE. Ostatecznie 4
kwietnia 2007 r. sfinalizowano umowę konsolidacyjną,
która opiewała na 10,2 mld dolarów, a 22 maja 2007 r.
połączona platforma - NYSE-Euronext miała swój debiut.
Powstanie NYSE - Euronext
NYSE w przeprowadzaniu fuzji doradzało
Citigroup, natomiast Euronextowi asystowały
ABN Amro i Morgan Stanley. Po podpisaniu
umowy fuzji akcje Euronextu wzrosły o 2,03
proc. do 70,3 euro za sztukę, natomiast akcje
NYSE zwiększyły się o 4 proc. - do 62,45 dolara
za akcję. Akcje NYSE stały się wymienialne w
stosunku jeden do jednego z akcjami
Euronextu, natomiast akcjonariusze Euronextu
mogli wymienić każdą swoją akcję na 0,98
akcji nowego połączonego parkietu i uzyskać
za każdą akcję 21,32 euro w gotówce.
Nowa giełda została zarejestrowana jako holding
w Stanach Zjednoczonych, a jej akcje są
przedmiotem obrotu w dolarach w USA oraz w
euro - w Paryżu. Centrala amerykańska NYSE-
Euronext mieści się w Nowym Jorku, natomiast
międzynarodowe centrale mieszczą się w Paryżu
i Amsterdamie (centra operacji
międzynarodowych) oraz Londynie (centrum
obrotu instrumentami pochodnymi). W wyniku
konsolidacji zredukowano siedziby z dziesięciu do
czterech - po dwie w USA i Europie, natomiast
cztery sieci informatyczne ograniczono do jednej.
Źródło: E. Cieślik, T. Koźliński, BDO Spółki Giełdowe nr 5 (6) Maj 2009, Świat giełdy, Megagiełda.
Źródło: E. Cieślik, T. Koźliński, BDO Spółki Giełdowe nr 5 (6) Maj 2009, Świat giełdy, Megagiełda.
Równorzędny układ?
Połączenie się NYSE z Euronextem, chociaż w prasie zagranicznej
przedstawiane jako konsolidacja równorzędnych podmiotów, nie do
końca opierało się na równości.
Wynikało to z czynników obiektywnych, jakimi są rozmiary obu
parkietów Giełda nowojorska przewyższała kilkukrotnie
skonsolidowane w Euronext parkiety europejskie pod względem liczby
notowanych spółek, liczby notowanych instrumentów finansowych,
ogólnej liczby transakcji akcjami, wewnętrznej kapitalizacji rynkowej i
całkowitej wartości obrotów.
O przewadze NYSE nad Euronextem świadczyła również obsada
stanowisk we władzach nowej giełdy, jaka została uzgodniona podczas
negocjacji fuzyjnych. J.A. Thain (NYSE) objął stanowisko CEO,
natomiast J.F. Theodore (Euronext) został jego zastępcą. Na
przewodniczącego rady nadzorczej powołano J.M. Hesselsa (Euronext),
a zastępował go M.N. Carter (NYSE). Rada nadzorcza nowego
operatora składa się z 20 dyrektorów, z czego 11 pochodziło z NYSE, a
9 związanych było z Euronextem.
Ogólny zarys NASDAQ
Amerykańska NASDAQ (National Association of Securities Dealers
Automated Quotation), powstała 4 lutego 1971 r.
Siedziba znajduje się w Nowym Jorku.
Jako pierwsza giełda na świecie zamiast korzystać z fizycznego
parkietu giełdowego, wprowadziła elektroniczne transakcje w
oparciu o tak zwany „Transaction Agreement”.
Specjalizuje się w obsłudze firm zajmujących się nowymi
technologiami, to jest elektroniką i szeroko pojętą komputeryzacją.
Z obrotem rocznym sięgającym w 2006 r. 11.800 mld USD
uplasowała się na drugim miejscu na świecie, ustępując tylko
NYSE (New York Stock Exchange), która w ubiegłym roku miała
obrót sięgający 21.800 mld USD. Jednak w zakresie ilości
wymienianych dziennie akcji nie ma sobie równych.
NASDAQ dysponuje największą i najsprawniejszą
na świecie siecią połączeń elektronicznych dla
transakcji giełdowych. Z usług giełdy korzysta
około 3 200 klientów w 39 krajach, a wśród nich
między innymi Microsoft oraz Dell.
Właścicielem NASDAQ jest Nasdaq Stock Market,
firma zarejestrowana na własnej giełdzie od 2002 r.
Powstanie NASDAQ - OMX
Po powstaniu NYSE Euronext, ich główny amerykański
konkurent, NASDAQ, zaczął gorączkowo szukać możliwości
ekspansji w Europie. Po nieudanej próbie przejęcia w 2006
roku London Stock Exchange, w 2007 roku rozpoczął
starania o połączenie się ze skandynawskim OMX,
proponując 3,7 mld dolarów (208,10 koron szwedzkich za
akcję) co znacznie przewyższało rzeczywistą wycenę
spółki (166,30 koron szwedzkich za akcję).
Do gry niespodziewanie włączył się Borse Dubai, spółka
giełdowa ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Po
pokerowym podnoszeniu stawek Amerykanie osiągnęli
ciche porozumienie z Dubajem, przejmując OMX i tworząc
w 2008 roku NASDAQ OMX. Zapłacili aż 265 koron
szwedzkich za akcję i jednocześnie weszli w nieoficjalny
trójstronny układ z Dubajem.
Przyczyny połączenia
NASDAQ i OMX
Podobny charakter obydwu giełd, między innymi to, że bazują na
klientach zaangażowanych w nowe technologie i na firmach,
których akcje są oparte głównie na kapitale własnym oraz to, że
działają w oparciu transakcje elektroniczne i korzystają w tym
zakresie z najnowszych osiągnięć techniki oraz najlepszego
oprogramowania.
Sfinalizowanie transakcji stanowi dla NASDAQ długo oczekiwane
wejście na rynek akcji i instrumentów finansowych Europy.
Dzięki bardzo dużej dywersyfikacji geograficznej OMX-u, NASDAQ
umocni swą międzynarodową i globalną pozycję.
Poprzez połączenie uzyska się wzrost płynności środków, usprawni
transakcje międzynarodowe, zyska większe rozproszenie
geograficzne i możliwość oferowania większych transakcji, ulepszy
technologię sprzedaży usług, oraz – co jest bardzo istotne dla
klienta - dzięki tak zwanej „economy of scale” zmniejszy się ceny
usług.
Dzięki konsolidacji w większym stopniu zostanie opanowany rynek
firm działających na polu nowych technologii.
Deutsche Börse (DB) - Istanbul
Stock Exchange (ISE)
Ogólny zarys Istanbul
Stock Exchange (ISE)
Istanbul Stock Exchange jest jedyną giełdą papierów
wartościowych w Turcji.
ISE została założona w 1986 roku.
Znajduje się w nowoczesnym kompleksie budynków w dzielnicy
İstinye na europejskiej części Stambułu.
od 15 maja 1995 roku Prezesem i Głównym Dyrektorem
Wykonawczym ISE jest dr Ibrahim Turhan
Członkami ISE są włączone banki i domy maklerskie (łącznie
320 firm).
Sesje giełdowe odbywają się w godzinach 09:30-12:30 i 14:00-
17:30 w dni robocze.
ISE posiada takie wskaźniki giełdowe jak: ISE National-All
Shares Index, ISE National-30, ISE National-50, ISE National-
100, Sector and sub-sector indices, ISE Second National Market
Index, ISE New Economy Market Index and ISE Investment
Trusts Index. W skład ISE National-100 wchodzą ISE National-50
i ISE National-30, jest stosowany jako główny wskaźnik na
rynku krajowym
Godło ISE to biało turkusowy glob symbolizujący Ziemię.
Biała pozioma linia symbolizuje położenie Turcji
pomiędzy równoleżnikami. Linia zakrzywiona ma
symbolizować położenie Stambułu na kontynencie
Azjatyckim i Europejskim, natomiast najgrubsza, pionowa
linia to litera „I” ze słowa Istambuł.
Alians Deutsche Börse
(DB) i Istanbul Stock
Exchange (ISE)
Deutsche Börse i Istanbul Stock Exchange (ISE) pracują razem
nad współpracą w wielu dziedzinach biznesu.
Obie firmy zapewniają wzajemne wsparcie w dziedzinie
rozwoju na rynkach papierów wartościowych, prowadzanie
wspólnych projektów badawczych, organizacje seminariów na
tematy będące przedmiotem wspólnego zainteresowania, a
także pomoc w dziedzinie marketingu na terenie Niemiec i
Turcji
Współdziałanie ma przyczynić się również do stworzenia
wspólnych wskaźników giełdowych oraz rozwoju oferowanych
produktów w celu wspierania bliższej współpracy między
centrami finansowymi w Frankfurcie i Stambule.
Nieudane konsolidacje
giełd
ASX-SGX
Październik 2010 roku
SGX zamierzała zapłacić ASX 8.4 mld USD
5 co do wielkości giełda na świecie
Wartość rynkowa połączonych giełd wynosiłaby
12,3 miliarda dolarów
Szansa na obniżenie kosztów
konkurencja wobec giełdy w Hong-Kongu i Tokio
Odpowiedź na pojawienie się w Australii
platformy MTF
ASX-SGX
pierwsze połączenie pomiędzy dwoma
indeksami w regionie Azji i Pacyfiku
Blokada transakcji ze strony australijskiego
rządu na początku 2011 roku
Australijska komisja oceny inwestycji
zagranicznych (Foreign Investment Review
Board) stwierdziła że:
proponowane połączenie z ASX i SGX powinno
zostać odrzucona jako sprzeczna z interesem
narodowym
LSE- TMX Group
9 luty 2011
TMX została wyceniona na ok. 3,2 mld USD
obniżka kosztów o ok. 35 mln funtów
Toronto miałaby tylko 45 proc. w nowej
spółce
giełda byłaby największą pod względem
liczby notowanych spółek giełdą na
świecie - ponad 6,7 tys.
TMX jest największą kanadyjską giełdą
Fiasko LSE – TMX Group
transakcja została anulowana 29 czerwca 2011
Choć większość udziałowców opowiadała się za
połączeniem, zabrakło wymaganego kworum
2/3
TMX zapłaci giełdzie w Londynie 10 mln dolarów
kanadyjskich w ramach rozliczenia
poniesionych kosztów
TMX Group rozważa inne możliwości rozwoju, w
tym także ofertę konsorcjum kanadyjskich
instytucji finansowych - Maple Group.
NYSE-EURONEXT
DEUTSCHE BOERSE
transakcja jest szacowna na 10,2 miliardów dolarów
amerykańskich
NYSE Euronext byłyby wymienione w stosunku 0,47 za akcje
nowej spółki, natomiast papiery Deutsche Boerse byłyby
wymieniane w stosunku jeden do jednego, podawały giełdy
potęga giełdowa z rocznym wolumenem obrotów
przekraczającym 20 bilionów dolarów
fuzja pozwoliłaby obniżyć łączne koszty o 300 milionów euro
Kapitalizacja nowego podmiotu wynosiłaby około 26
miliardów dolarów,
że
Deutsche Boerse miałaby w nowym przedsiębiorstwie
giełdowym 60 proc. udziałów, a NYSE - 40 proc.
NYSE-EURONEXT
DEUTSCHE BOERSE –
zablokowana fuzja
UE uznała, że taka fuzja byłaby szkodliwa dla
wolnej konkurencji
Wskazano m.in., że giełda, która powstałaby z
połączenia Deutsche Boerse i NYSE Euronext,
kontrolowałaby ponad 90 proc. handlu
europejskimi instrumentami pochodnymi.
Komisarz UE ds. konkurencji Joaquin Almunia
podkreślił, że giełdy są krwiobiegiem
europejskiej gospodarki i że ten rynek musi
pozostać otwarty, efektywny i konkurencyjny.
Wpływ konsolidacji giełd na
międzynarodowe rynki
finansowe
Coraz częściej wskazywana jest możliwość
utworzenia jednej giełdy działającej bez przerwy
Idea globalnego parkietu teoretycznie jest
możliwa do zrealizowania, chociaż
dotychczasowe próby wprowadzenia takiego
rozwiązania zakończyły się niepowodzeniem
W 2000 r. ówczesny prezes New York Stock
Exchange (NYSE) - R. Grasso zaprezentował
swój pomysł utworzenia jednej globalnej giełdy -
Global Equity Market
pęknięcie bańki internetowej
czynnikiem zmian na rynkach akcji jest
konieczność konkurowania o kapitał
inwestycyjny, którego strumień coraz częściej
kierowany jest na rynki derywatów oraz na rynki
typu MTF ,
platforma Chi – X notuje już 17 % udział w
europejskim rynku obrotu akcjami
Zglobalizowana giełda, obejmująca coraz więcej
rynków, będzie konkurencyjna dla platform typu
MTF, gdyż w swojej ofercie zapewni klientom
podobne usługi.
Wpływ konsolidacji giełd na
międzynarodowe rynki
finansowe
POZYTYWNY:
Konsolidacja ułatwia
ograniczenie kosztów dla
operatorów giełdowych co
może się przełożyć na niższe
opłaty transakcyjne i wzrost
wolumenu transakcji
Umożliwia rozszerzenie usług
konsolidowanych parkietów
na rynek globalny, co
przyczyni się do większej
liczby ofert oraz wzrostu
obrotu tymi instrumentami
Wzrost płynności rynku
Zwiększenie transparentności
rynku
Większa konkurencja na
rynkach -> korzyść dla
konsumentów
.
NEGATYWNY:
Skonsolidowane
giełdy są bardziej
narażone na wszelkie
zawirowania na
rynkach finansowych
Konsolidacja może
doprowadzić do
monopolizacji na
rynkach finansowych i
negatywnych efektów
z tym związanych
Przyszłość Giełdy Papierów
Wartościowych w
Warszawie
Giełda Papierów
Wartościowych w
Warszawie SA
•
Uruchomiona w 1991 r.(21-ecie działania).
•
Spółka publiczna notowana od 2010 r. na warszawskim parkiecie, od grudnia
2011 obligacje GPW notowane są na rynku Catalyst.
•
Rekordowa liczba debiutów w 2011r.
•
Rozwój oferty i produktów GPW.
•
Nowe indeksy.
•
Wydłużenie sesji(8.30-17.30).
•
Nowi operatorzy.
Na podstawie Rocznika Giełdowego 2012, Dane statystyczne za rok
2011.
Rynki GPW w 2012 r.
GPW prowadzi rynek regulowany dla akcji oraz instrumentów pochodnych, a także
alternatywny rynek akcji NewConnect dla spółek wzrostowych. GPW rozwija także Catalyst,
rynek przeznaczony dla emitentów obligacji korporacyjnych i komunalnych oraz rynek
energii.
Na podstawie Rocznika Giełdowego 2012, Dane statystyczne za rok 2011.
GPW w 2012 roku
•
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest największą giełdą Europy
Środkowo-Wschodniej.
•
Na debiut na warszawskim parkiecie decyduje się coraz więcej spółek z
regionu.
GPW jedną z najszybciej rozwijających
się giełd
Sytuacja na europejskim rynku
operatorów giełdowych
KE powiedziała nie fuzji NYSE Euronext i Deutsche Boerse
( zsumowane obroty stanowią 70 proc. wolumenu na
rynku europejskim, wspólne przychody przewyższają o
dwie trzecie przychody następnego konkurenta w rankingu).
Regulatorzy rynków giełdowych bardzo wnikliwie przyglądają
się kolejnym planom konsolidacji(istotne konsekwencje dla
rozwoju danego segmentu rynku).
Skłoni to giełdy do skierowania wysiłków na przejęcia, które
nie będą budzić sprzeciwu regulatorów i gwałtownych
politycznych emocji. Nastąpi zrewidowanie strategii i
przegrupowanie sił.
Mapa konsolidacji giełd w Europie
•
GPW nadal czeka prywatyzacja -> oddanie parkietu w ręce inwestorów
indywidualnych i instytucjonalnych.
•
Na rynku parkietów europejskich zrobiło się „bardzo ciasno”. Większość giełd została
przejęta/połączona i zostało niewiele możliwości manewru dla GPW.
•
W rankingu uwzględniającym całkowitą kapitalizację poszczególnych parkietów
(nieobejmujące giełdy londyńskiej) kapitalizacja GPW na poziomie 125 mld euro
(wzrost rdr o ponad 16 proc.)
•
GPW zajmuje ósmą pozycję wśród giełd Starego Kontynentu, wyprzedzając wszystkie
giełdy regionu Europy Środkowej i Wschodniej.
•
Pojawienie się Multilateral Trading Facilities (MTF-ów). Wyzwaniem dla giełdy w
Warszawie może być konkurencja w zakresie technologii z elektronicznymi
alternatywnymi platformami obrotu.
Plany GPW
•
„Konsolidacja to nie tylko próby łączenia się giełd, ale to też giełdy
wprowadzające rozliczenia transakcji, rejestrów, depozytów i instrumentów".
•
„Giełda Papierów Wartościowych chce być w 2011 r. i latach następnych spółką
"wysokodywidendową”.”
•
„Chcemy stać się giełdą w pełni nowoczesną i w pełni odpowiadającą
wymaganiom konkurencji”
Ludwik Sobolewski, prezes GPW
W planie jest realizacja 2 projektów strategicznych:
1. nowego systemu transakcyjnego dla rynku kapitałowego oraz uruchomienie
nowego indeksu regionalnego;
2. rozwój rynków towarowych(czyli energii elektrycznej i innych towarów
giełdowych).
W 2012 r. GPW zainwestuje 93 mln zł.
GPW a konsolidacja
•
W przeszłości nieudane próby połączenia GPW z Deutsche Borse. Mimo dużej
atrakcyjności warszawskiego parkietu fuzja z innymi giełdami się nie udała i nie
jest zapowiadania.
•
Obecnie strategia GPW oparta jest na budowaniu rynków pobocznych. GPW w skali
świata jest nieznaczącym parkietem, ale w regionie pełni istotną rolę.
•
GPW jak dotąd nie jest zainteresowana żadna giełda. Jednak zwraca na siebie
uwagę poprzez dominującą rolę w regionie. Prezes GPW Ludwik Sobolewski jest
zwolennikiem samodzielnego rozwoju polskiego parkietu.
•
Negatywna decyzja KE odnośnie konsolidacji NYSE Euronext i Deutsche Boerse
może jednak spowodować zmiany strategii parkietów co może wpłynąć na GPW.
•
Partnerstwo strategiczne GPW z NYSE Euronext od 2010r, dzięki któremu GPW
zyskała nowy system transakcyjny.
•
„Chcemy, żeby w ramach tej, większej grupy NYSE Euronex, Warszawa była takim
właśnie hubem tej całej grupy na Europę Środkową, zachowując w średnim
terminie - a może w dłuższym – niezależność”.
Wiesław Rozłucki, były prezes GPW
Dyskusja
1. Czy w przyszłości powstanie jedna
globalna giełda?
2. Jakie zagrożenia i korzyści niesie za
sobą globalna konsolidacja giełd?
3.Możliwe scenariusze przyszłości GPW:
•
Partnerstwo strategiczne z NYSE Euronext?
•
Integracja w regionie?
•
Uformowanie własnej grupy giełd?
•
Samotna działalność?
Dziękujemy za uwagę