NIEPOŻĄDANE

DZIAŁANIA LEKÓW U

DZIECI

NIEPOŻĄDANE DZIAŁANIA LEKÓW
U DZIECI (1)



chloramfenikol - zespół szary



tetracykliny - przebarwienia zębów



sulfonamidy - żołtaczka jąder

podkorowych



fentanyl - zespół odstawienia



bupiwakaina - napady padaczkowe,

zatrzymanie akcji serca



enzymy trzustkowe - zwężenie

okrężnicy



witamina E - zgony

NIEPOŻĄDANE DZIAŁANIA LEKÓW
U DZIECI cd. (2)



ibuprofen - niewydolność nerek



fluorochinolony - zapalenie więzadeł lub
ich zerwanie



EMLA - methemoglobinemia



kwas acetylosalicylowy - zespół Reye’a



erytromycyna/midazolam - depresja CUN,
utrata przytomności

NIEPOŻĄDANE DZIAŁANIA LEKÓW
U DZIECI cd. (3)



metoklopramid - wzrost stężenia aldosteronu
w osoczu u wcześniaków, ostra dystonia



felbamate - anemia aplastyczna,
hepatotoksyczność



wankomycyna - „red men syndrom”



karbamazepina - zatrzymanie wody w
organizmie



kwas walproinowy - hyperamonemia



okseladin - uszkodzenie chromosomów
(działanie mutagenne i teratogenne)

NIEPOŻĄDANE DZIAŁANIA LEKÓW
U DZIECI cd. (4)



kwas mefenamowy - necrotizing
enterocolitis, niewydolność nerek



loperamid - porażenna niedrożność jelit



erytromycyna dożylna - częstoskurcz
komorowy



cefaklor - bóle i zapalenie stawów



fenytoina - układowy toczeń trzewny

NIEPOŻĄDANE DZIAŁANIA LEKÓW
U DZIECI cd. (5)

Lamotrygina

zespół Stevens – Johnsona lub Lyella

u dorosłych 1:1000
u dzieci 1:50

Wskazania: od 16 r.ż.

RÓŻNICE W FARMAKOKINETYCE
U DOROSŁYCH I U DZIECI



dotyczące układu pokarmowego



związane z płynami ustrojowymi i
tkankami



dotyczące dystrybucji leków



związane z metabolizmem



dotyczące wydalania

UKŁAD POKARMOWY



mniejsza kwasowość treści żołądkowej
N pH=2.3-4.7

D pH=1.4-2.0



dłuższy czas opróżniania żołądka



wolniejsza perystaltyka jelit

PŁYNY USTROJOWE I TKANKI



mniejsza ilość tkanki tłuszczowej
N 3-12 %

D 18 %



duża zawartość wody
N 60 %

D 20 %

DYSTRYBUCJA LEKÓW



bardziej przepuszczalna bariera krew-
mózg



mniejsze wiązanie leku z białkami



obecność specyficznego rodzaju białka



większa objętość dystrybucji



większe wchłanianie przez skórę

METABOLIZM



niedojrzały system enzymów
mikrosomalnych
N 26 mg/g wątroby D 35 mg/g wątroby



odmienność procesów biochemicznych



obecność ß-glukuronidazy



Mniejsza aktywność cytochromu P450
(tylko 25 % aktywności dorosłego)

WYDALANIE



wolniejsze przesączanie kłębuszkowe
N 0.7-4 ml/min

D 130 ml/min



mniejsze pH moczu



mnniejszy klirens nerkowy

RÓŻNICE MIĘDZY CHOROBAMI

WYSTĘPUJĄCYMI U DOROSŁYCH

I U DZIECI



zwiększona częstotliwość



zwiększone nasilenie



różna naturalna historia



specyficzna patologia

NAJCZĘŚCIEJ PRZEPISYWANE
LEKI



fluoksetyna



salbutamol



prometazyna



kromoglikan disodowy



amoksycylina



sertralina

GRUPY LEKÓW NAJCZĘŚCIEJ

PRZEPISYWANYCH

AMBULATORYJNIE



doustne antybiotyki

63.9 %



miejscowe leki dermatologiczne 17.8 %



preparaty do oczu, uszu, gardła 5.9 %



leki rozszerzające oskrzela

5.5 %



leki p/histaminowe, p/kaszlowe 2.9 %



leki p/drgawkowe

1.0 %



Inne

2.9 %

NAJCZĘŚCIEJ PRZEPISYWANE

ANTYBIOTYKI



amoksycylina

49.7 %



trimetoprim/sulfametoksazol

31.2 %



penicylina V

6.7 %



cefaklor

5.9 %



mykostatyna

2.2 %



kloksacylina

1.4 %



sulfizoksazol

1.1 %



erytromycyna

1.0 %



inne

0.8 %

NAJCZĘŚCIEJ OBSERWOWANE

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE W

LECZNICTWIE

AMBULATORYJNYM

PRZEWÓD POKARMOWY:

-

biegunki

49.0 %

-

nudności/wymioty

11.5 %

-

brak łaknienia 10.0 %

-

bóle brzucha

5.0 %

SKÓRA:

-

zakażenia grzybicze

5.5 %

-

pokrzywka

3.0 %

-

Inne wysypki 14.0 %

OUN:

-

hyperreaktywność

4.5 %

-

bezsenność

3.5 %

-

Inne 3.5 %

PRZYCZYNY POWIKŁAŃ U
DZIECI



nieodpowiednia postać leku



nieodpowiednia dawka



nieprawidłowa droga podania



niewłaściwe stężenie leku



podanie leku pomimo przeciwwskazań
odpowiednich dla wieku



podanie leku pomimo braku wskazań
pediatrycznych

NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE
BŁĘDY



Samodzielne podanie leku 31.5 %



Złe wykonanie recepty

30.0 %



Zły sposób podania leku

3.5 %



Złe odczytanie recepty

2.5 %



Złe napisanie recepty

1.0 %



Inne przyczyny 26.5 %

OSOBY NAJCZĘŚCIE

POPEŁNIAJĄCE BŁĘDY



Członkowie rodziny

87.0 %



Farmaceuta

4.0 %



Pielęgniarka

4.0 %



Lekarz

3.0 %



Opiekunka

0.5 %

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

WYSTĘPUJĄCE U DZIECI PO

PODANIU LEKÓW KOBIECIE

CIĘŻARNEJ LUB KARMIĄCEJ



prilokaina – przezskórnie –
methemoglobinemia



kwas walproinowy – hepatotoksyczność



znieczulenie za pomocą opioidów lub
barbituranów – depresja układu
oddechowego



haloperidol – zespół odstawienia



siarczan magnezu – hypotonia, osłabienie
mięśni

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

WYSTĘPUJĄCE U DZIECI PO

PODANIU LEKÓW KOBIECIE

CIĘŻARNEJ LUB KARMIĄCEJ



fenytoina, izotretynoina, warfaryna – efekt
teratogenny



propylotiouracyl – powiększenie tarczycy u
noworodków



inhibitory kanwertazy angiotensyny –
niewydolność nerek



azatiopryna – upośledzenie hemopoezy



fenotiazyna – objawy pozapiramidowe