Metody pomiaru

koncentracji

produkcji i kapitału

oraz natężenia

konkurencji.

Aleksandra Wilczyńska

167973

Koncentracja

• KONCENTRACJA (concentration) - ekon. proces

polegający na dążeniu do zwiększania znaczenia

jednostek gospodarczych na rynku. Można mówić o

koncentracji:

• produkcji przemysłowej;

• kapitału;

• siły świata pracy.

• Koncentracja jest skutkiem powszechnie

występujących skłonności do powiększania

rozmiarów przedsiębiorstw. Wynika ona z chęci

zwiększania ich dochodowości poprzez redukowanie

wszelkich kosztów. Przyczynia się to w konsekwencji

do bezpośredniego nasilenia się mocy ekonomicznej

podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Koncentracja produkcji

• KONCENTRACJA POZIOMA - obejmuje jednostki

gospodarcze biorące udział w jednej, takiej samej

fazie składającej się na przebieg produkcji. W ten

sposób przedsiębiorstwa dążą do wzmocnienia i

spotęgowania swojego uczestnictwa w określonym

rynku.

• KONCENTRACJA PIONOWA - grupuje te firmy, które

uczestniczą w różnych etapach procesu wytwarzania

bądź też wykonują odmienne rodzaje działalności, ale

współdziałają ze sobą wzajemnie się uzupełniając.

Przedsiębiorstwo rozszerza wówczas swoją aktywność

o kolejne fazy procesu produkcyjnego; począwszy od

pozyskiwania surowców, aż do ostatniego etapu,

jakim jest uzyskanie gotowego produktu końcowego.

Koncentracja kapitału

• Koncentracja kapitału - może dokonywać

się w dwóch formach:

• poprzez gromadzenie w ramach jednego

przedsiębiorstwa kapitałów, które

porozmieszczane są w różnych miejscach i

stanowią własność wielu podmiotów; polega

ona zatem na tworzeniu SPÓŁEK AKCYJNYCH;

• w wyniku połączenia ze sobą dwóch lub

więcej przedsiębiorstw, czyli dokonania tzw.

FUZJI - jest ona wynikiem przejęcia firmy, nad

którą wisi realna groźba upadłości i może

mieć charakter wymuszony bądź dobrowolny.

Wskaźnik Herfindahla-

Hirschmana

Miara koncentracji rynku, określa
szacunkowy poziom zagęszczenia w
danej branży oraz poziom
konkurencji na danym rynku. Jest to
koncepcja ekonomiczna szeroko
stosowana w prawie
antymonopolowym. Nazwa indeksu
pochodzi od nazwisk dwóch
ekonomistów, którzy go opracowali.

Metoda obliczenia

W teoretycznej ekonomii HHI jest

zdefiniowane jako suma kwadratów

udziałów w sprzedaży wszystkich

przedsiębiorstw działających na rynku.

W prawie antymonopolowym i wśród ekonomistów praktyków

HHI oblicza się jako sumę kwadratów udziałów w rynku

wyrażoną w procentach. Obliczona w ten sposób wartość

HHI jest 10 000 razy większa niż obliczona w tradycyjny

sposób i może wahać się pomiędzy 10 000/n a 10 000,

gdzie n to liczba przedsiębiorstw na danym rynku

Przykład

Największych 6 firm wytwarza po
15% ogólnej produkcji.

Obliczenie HHI

HHI = 6 * 0,15^2 + 10 * 0,01^2 = 0.136

czyli

Wg praktyków wskaźnik wynosi 1360

Poziomy koncentracji

poniżej 1000

brak koncentracji

od 1000 do 1800

umiarkowanie

wysoka koncentracja

powyżej 1800

bardzo wysoka

koncentracja

Podsumowanie

• Do pomiaru koncentracji produkcji i

kapitału oraz natężenia konkurencji
służy Wskaźnik Herfindahla-
Hirschmana

• Im więcej firm na rynku, które mają

podobne udziały w tym rynku, tym
wskaźnik HHI jest niższy

Bibliografia

• B.Czarny, R. Rapacki Podstawy

Ekonomii PWN Warszawa 2002