Grupa: zbiorowość, w której poszczególni

Grupa: zbiorowość, w której poszczególni

członkowie połączeni są względnie

członkowie połączeni są względnie

trwałymi relacjami.

trwałymi relacjami.

Normatywna

Normatywna

polegająca na przejmowaniu i traktowaniu jako

polegająca na przejmowaniu i traktowaniu jako

swoje norm grupy, zasad i wzorców postępowania

swoje norm grupy, zasad i wzorców postępowania

akceptowanych w grupie oraz kierowaniu się

akceptowanych w grupie oraz kierowaniu się

systemem wartości obowiązującym w niej

systemem wartości obowiązującym w niej

kontekstu porównawczego

kontekstu porównawczego

ocenianie siebie i innych na tle i w stosunku do

ocenianie siebie i innych na tle i w stosunku do

grupy.

grupy.

polepszenie pozycji w

polepszenie pozycji w

hierarchii grupy,

hierarchii grupy,

uzyskanie (bądź

uzyskanie (bądź

utrzymanie) akceptacji

utrzymanie) akceptacji

innych członków

innych członków

grupy, nawiązanie

grupy, nawiązanie

satysfakcjonujących

satysfakcjonujących

kontaktów

kontaktów

interpersonalnych;

interpersonalnych;

Cele

Cele

Opiekunowie

Opiekunowie

Grupa

Grupa

realizacja celów

realizacja celów

przede wszystkim

przede wszystkim

rekreacyjnych, ale

rekreacyjnych, ale

także edukacyjno-

także edukacyjno-

wychowawczych.

wychowawczych.

system norm tworzonym

system norm tworzonym

w społeczności

w społeczności

uczestników obozu,

uczestników obozu,

podporządkowanym

podporządkowanym

głównie realizacji celów

głównie realizacji celów

społecznych

społecznych

(interpersonalnych)

(interpersonalnych)

uczestników.

uczestników.

System

System

Opiekunowie

Opiekunowie

norm

norm

Grupa

Grupa

normy formalne

normy formalne

ujęte w ogólnych

ujęte w ogólnych

zasadach

zasadach

funkcjonowania

funkcjonowania

obozu i

obozu i

podporządkowanych

podporządkowanych

formalnym celom

formalnym celom

przywództwo lidera

przywództwo lidera

grupy uczestników

grupy uczestników

opiera się na

opiera się na

akceptacji grupy,

akceptacji grupy,

działania wynikają z

działania wynikają z

i są nastawione na

i są nastawione na

utrzymanie systemu

utrzymanie systemu

norm

norm

wypracowanych

wypracowanych

wewnątrz grupy.

wewnątrz grupy.

Przywództwo

Przywództwo

Opiekunowie

Opiekunowie

Grupa

Grupa

(formalne)

(formalne)

(nieformalne)

(nieformalne)

realizacja celów

realizacja celów

instytucjonalnych w

instytucjonalnych w

oparciu o

oparciu o

obowiązujący na

obowiązujący na

obozie formalny

obozie formalny

system norm i

system norm i

wymogów,

wymogów,

stosowanie kar i

stosowanie kar i

nagród

nagród

sankcjonowanych

sankcjonowanych

przez system.

przez system.

Z punktu widzenia organizatorów:

Z punktu widzenia organizatorów:

gotowość do tolerowania niesubordynacji

gotowość do tolerowania niesubordynacji

uczestników, o ile nie przekracza ona pewnej

uczestników, o ile nie przekracza ona pewnej

granicy (na ogół nie wynegocjowanej i nie do końca

granicy (na ogół nie wynegocjowanej i nie do końca

jasnej), – dlatego tak istotne jest ustalenie

jasnej), – dlatego tak istotne jest ustalenie

wspólnie z uczestnikami reguł obowiązujących na

wspólnie z uczestnikami reguł obowiązujących na

obozie i ewentualnych konsekwencji, kiedy zostaną

obozie i ewentualnych konsekwencji, kiedy zostaną

złamane.

złamane.

Z punktu widzenia uczestnika:

Z punktu widzenia uczestnika:

gotowy jest on do respektowania tej granicy (tak,

gotowy jest on do respektowania tej granicy (tak,

jak ją rozumie) i nie przekraczania jej.

jak ją rozumie) i nie przekraczania jej.

-

pokazać uczestnikom, że system reguł

pokazać uczestnikom, że system reguł

obozowych służy ich interesom

obozowych służy ich interesom

- modyfikować ten system w taki sposób, żeby –

- modyfikować ten system w taki sposób, żeby –

nie rezygnując z możliwości realizacji celów i

nie rezygnując z możliwości realizacji celów i

obowiązujących norm – dostosowywać go

obowiązujących norm – dostosowywać go

bardziej do potrzeb uczestników.

bardziej do potrzeb uczestników.

-opiekunowie otwarci na wszelkie sygnały

-opiekunowie otwarci na wszelkie sygnały

dotyczące nieprzystawalności czy niepotrzebnej

dotyczące nieprzystawalności czy niepotrzebnej

niedogodności warunków obozu dla jego

niedogodności warunków obozu dla jego

uczestników.

uczestników.

postawa partnerska

postawa partnerska

otwarta

otwarta

komunikacja między opiekunem a

komunikacja między opiekunem a

uczestnikami

uczestnikami

opiekun musi umieć pomóc uczestnikom obozu w

opiekun musi umieć pomóc uczestnikom obozu w

zrozumieniu przez nią wspólnoty celów:

zrozumieniu przez nią wspólnoty celów:

obozu – opiekunów – uczestników obozu –

obozu – opiekunów – uczestników obozu –

poszczególnych uczestników obozu

poszczególnych uczestników obozu

opiekunowie – szefowie poszczególnych zadań i

opiekunowie – szefowie poszczególnych zadań i

uczestnicy obozu – realizatorzy tych zadań

uczestnicy obozu – realizatorzy tych zadań

znajdują się po tej samej stronie barykady:

znajdują się po tej samej stronie barykady:

tworzą WSPÓLNIE zespół zadaniowy i WSPÓLNIE

tworzą WSPÓLNIE zespół zadaniowy i WSPÓLNIE

odpowiadają za efektywność wykonywanej

odpowiadają za efektywność wykonywanej

pracy.

pracy.

subkultura

subkultura

każda grupa uczestników obozu wytwarza swój

każda grupa uczestników obozu wytwarza swój

specyficzny system norm, strukturę ról

specyficzny system norm, strukturę ról

grupowych, wzorców zachowań, reguł

grupowych, wzorców zachowań, reguł

komunikacji, nawet własne elementy języka –

komunikacji, nawet własne elementy języka –

subkulturę tej społeczności

subkulturę tej społeczności

Zalety pracy nad subkulturą, a nie nad

Zalety pracy nad subkulturą, a nie nad

poszczególnymi jednostkami

poszczególnymi jednostkami

-opiekun nie dysponuje taką ilością czasu, by

-opiekun nie dysponuje taką ilością czasu, by

móc wywierać indywidualny wpływ na każdego

móc wywierać indywidualny wpływ na każdego

ze swoich podopiecznych,

ze swoich podopiecznych,

-próby zmiany jednostki poza uczestnikami

-próby zmiany jednostki poza uczestnikami

obozu – czyli poza jej grupą odniesienia i bez

obozu – czyli poza jej grupą odniesienia i bez

uwzględniania norm i wartości obowiązujących

uwzględniania norm i wartości obowiązujących

w uczestnikom obozu – są z góry skazane na

w uczestnikom obozu – są z góry skazane na

niepowodzenie.

niepowodzenie.

Jak możemy wpływać na zmianę subkultury

Jak możemy wpływać na zmianę subkultury

uczestników obozu?

uczestników obozu?

Wprowadzanie norm i zasad

Wprowadzanie norm i zasad

zwykle napotyka na opór, powodując co najwyżej

zwykle napotyka na opór, powodując co najwyżej

fasadowe dostosowanie się zbiorowości do nowych

fasadowe dostosowanie się zbiorowości do nowych

wymagań – tzn. zachowania i deklaracje wynikające

wymagań – tzn. zachowania i deklaracje wynikające

z oczekiwań są prezentowane wyłącznie w obliczu

z oczekiwań są prezentowane wyłącznie w obliczu

kontroli grożącej za odstępstwo.

kontroli grożącej za odstępstwo.

w rzeczywistości następuje intensyfikacja

w rzeczywistości następuje intensyfikacja

„drugiego życia” uczestników obozu, coraz bardziej

„drugiego życia” uczestników obozu, coraz bardziej

– w obliczu grożących konsekwencji – ukrywanego

– w obliczu grożących konsekwencji – ukrywanego

Jak możemy wpływać na zmianę subkultury

Jak możemy wpływać na zmianę subkultury

uczestników obozu?

uczestników obozu?

Inicjowanie dyskusji wymagającej podjęcia decyzji

Inicjowanie dyskusji wymagającej podjęcia decyzji

grupowej co do modyfikacji norm i systemu

grupowej co do modyfikacji norm i systemu

wprowadza metanormę stanowiącą, że ważne

wprowadza metanormę stanowiącą, że ważne

decyzje dotyczące reguł obowiązujących w

decyzje dotyczące reguł obowiązujących w

społeczności obozowej podejmowane są wspólnie,

społeczności obozowej podejmowane są wspólnie,

poprzez uzyskanie akceptacji wszystkich, na drodze

poprzez uzyskanie akceptacji wszystkich, na drodze

negocjacji i z możliwością przeformułowania

negocjacji i z możliwością przeformułowania

proponowanych reguł.

proponowanych reguł.

Jak możemy wpływać na zmianę subkultury

Jak możemy wpływać na zmianę subkultury

uczestników obozu?

uczestników obozu?

Inicjowanie dyskusji wymagającej podjęcia decyzji

Inicjowanie dyskusji wymagającej podjęcia decyzji

grupowej co do modyfikacji norm i systemu

grupowej co do modyfikacji norm i systemu

umożliwia opiekuna wgląd w subkulturę

umożliwia opiekuna wgląd w subkulturę

uczestników obozu, której elementy ujawniane są

uczestników obozu, której elementy ujawniane są

podczas dyskusji

podczas dyskusji

wzmacnia otwartą komunikację między

wzmacnia otwartą komunikację między

uczestnikami obozu a opiekunem oraz umożliwia

uczestnikami obozu a opiekunem oraz umożliwia

uczestnikom obozu wzięcie współodpowiedzialności

uczestnikom obozu wzięcie współodpowiedzialności

za wypracowane rozwiązanie

za wypracowane rozwiązanie

Jak możemy wpływać na zmianę subkultury

Jak możemy wpływać na zmianę subkultury

uczestników obozu?

uczestników obozu?

Inicjowanie aktywności zadaniowej stawiającej

Inicjowanie aktywności zadaniowej stawiającej

grupę przed koniecznością modyfikacji norm i

grupę przed koniecznością modyfikacji norm i

systemu ról

systemu ról

zaproponowanie uczestnikom obozu nowej

zaproponowanie uczestnikom obozu nowej

aktywności zadaniowej i opiera się na założeniu, że

aktywności zadaniowej i opiera się na założeniu, że

wspólne działanie w nowej rzeczywistości

wspólne działanie w nowej rzeczywistości

doprowadzi do modyfikacji subkultury uczestników

doprowadzi do modyfikacji subkultury uczestników

obozu.

obozu.

Dynamika grupowa to proces rozwoju i zmian

Dynamika grupowa to proces rozwoju i zmian

jakim ulega grupa od momentu pierwszego

jakim ulega grupa od momentu pierwszego

spotkania do zakończenia grupy

spotkania do zakończenia grupy

1.Etap orientacji i

1.Etap orientacji i

zależności

zależności

koncentracja na integracji i wzajemnym

koncentracja na integracji i wzajemnym

poznaniu, badanie granic

poznaniu, badanie granic

dominującą emocją jest skrywany lęk,

dominującą emocją jest skrywany lęk,

wzajemne okazywanie pozytywnych uczuć, chęć

wzajemne okazywanie pozytywnych uczuć, chęć

wchodzenia w aktywności zabawowe

wchodzenia w aktywności zabawowe

1.Etap orientacji

1.Etap orientacji

i zależności

i zależności

opiekun ma za zadanie:

opiekun ma za zadanie:

- określić jaką funkcję pełni w grupie,

- określić jaką funkcję pełni w grupie,

- ustalić cele grupy,

- ustalić cele grupy,

- ustalić zasady postępowania, czyli normy –

- ustalić zasady postępowania, czyli normy –

(budowanie kontraktu z uczestnikami),

(budowanie kontraktu z uczestnikami),

- oraz – to bardzo ważne – pomóc uczestnikom na

- oraz – to bardzo ważne – pomóc uczestnikom na

wzajemne poznanie się. W tym celu opiekun

wzajemne poznanie się. W tym celu opiekun

powinien przeprowadzić szereg zabaw

powinien przeprowadzić szereg zabaw

integracyjnych, dzięki którym pozna

integracyjnych, dzięki którym pozna

imiona, doświadczenia, zainteresowania i poglądy

imiona, doświadczenia, zainteresowania i poglądy

członków grupy.

członków grupy.

1.Etap orientacji i

1.Etap orientacji i

zależności

zależności

przykłady kilku gier:

przykłady kilku gier:

Dotykaj innych - sam broń się

Dotykaj innych - sam broń się

Guf

Guf

Ogon smoka

Ogon smoka

2.Etap oporu i konfliktu

2.Etap oporu i konfliktu

opór - niechęć grupy do konfrontacji oraz

opór - niechęć grupy do konfrontacji oraz

ujawnienia negatywnych emocji

ujawnienia negatywnych emocji

manifestuje się milczeniem, postawą bierno-

manifestuje się milczeniem, postawą bierno-

agresywną, niechęcią do wychodzenia na forum

agresywną, niechęcią do wychodzenia na forum

ze swoimi odczuciami

ze swoimi odczuciami

rozwiązaniem jest konfrontacja (jest ujściem

rozwiązaniem jest konfrontacja (jest ujściem

negatywnych emocji, pozwala oczyścić relacje)

negatywnych emocji, pozwala oczyścić relacje)

grupa może otwarcie ustalać zasady współżycia i

grupa może otwarcie ustalać zasady współżycia i

współpracy normy

współpracy normy

2.Etap oporu i konfliktu

2.Etap oporu i konfliktu

Jak wychowawca może pomóc grupie rozwiązać

Jak wychowawca może pomóc grupie rozwiązać

konflikt?

konflikt?

powinien pokazywać:

powinien pokazywać:

-

jak się komunikować,

jak się komunikować,

-

uczyć informacji zwrotnej,

uczyć informacji zwrotnej,

- pokazywać jak konstruktywnie rozwiązywać

- pokazywać jak konstruktywnie rozwiązywać

konflikt (prowadzący jest mediatorem).

konflikt (prowadzący jest mediatorem).

2.Etap oporu i konfliktu

2.Etap oporu i konfliktu

KOMUNIKACJA W GRUPIE

KOMUNIKACJA W GRUPIE

Komunikat typu JA

Komunikat typu JA

„

„

Mam wrażenie, że mnie

Mam wrażenie, że mnie

w ogóle nie słuchałeś.”

w ogóle nie słuchałeś.”

„

„

Ja tę sprawę widzę

Ja tę sprawę widzę

inaczej”

inaczej”

„

„

Nie zgadzam się z

Nie zgadzam się z

twoim zdaniem”

twoim zdaniem”

„

„

Ja jestem za innym

Ja jestem za innym

rozwiązaniem”

rozwiązaniem”

Przesłania typu TY

Przesłania typu TY

„

„

Ty w ogóle mnie nie

Ty w ogóle mnie nie

słuchałeś.”

słuchałeś.”

„

„

Nie masz racji.”

Nie masz racji.”

„

„

Opowiadasz bzdury.”

Opowiadasz bzdury.”

„

„

Twoje rozwiązanie się

Twoje rozwiązanie się

nie

nie

nadaje.”

nadaje.”

2.Etap oporu i konfliktu

2.Etap oporu i konfliktu

KOMUNIKACJA W GRUPIE

KOMUNIKACJA W GRUPIE

Komunikaty typu JA:

Komunikaty typu JA:

-poprawiają relacje z innymi,

-poprawiają relacje z innymi,

-poprawiają klimat w grupie,

-poprawiają klimat w grupie,

-powodują, że komunikacja nie obfituje w

-powodują, że komunikacja nie obfituje w

napięcia,

napięcia,

-dają szansę lepszego poznania się,

-dają szansę lepszego poznania się,

-umożliwiają korektę zachowania,

-umożliwiają korektę zachowania,

-pomagają unikać zakłóceń w komunikacji.

-pomagają unikać zakłóceń w komunikacji.

2.Etap oporu i konfliktu

2.Etap oporu i konfliktu

KOMUNIKACJA W GRUPIE

KOMUNIKACJA W GRUPIE

Charakterystyka komunikatu JA :

Charakterystyka komunikatu JA :

-wyrażanie się w pierwszej osobie liczby

-wyrażanie się w pierwszej osobie liczby

pojedynczej,

pojedynczej,

-unikanie sformułowań w drugiej i trzeciej osobie

-unikanie sformułowań w drugiej i trzeciej osobie

liczby pojedynczej,

liczby pojedynczej,

-także unikanie wypowiedzi w formie

-także unikanie wypowiedzi w formie

bezosobowej,

bezosobowej,

-bezpośrednie wyrażanie obserwacji albo życzeń.

-bezpośrednie wyrażanie obserwacji albo życzeń.

3.Etap spójności i współpracy w grupie

3.Etap spójności i współpracy w grupie

grupa posiada już: wyraźnie rysujące się role,

grupa posiada już: wyraźnie rysujące się role,

jasne relacje międzyludzkie i mechanizmy ich

jasne relacje międzyludzkie i mechanizmy ich

relacji

relacji

umożliwia to jej członkom realizowanie celów

umożliwia to jej członkom realizowanie celów

zarówno jednostkowych jak i wspólnych

zarówno jednostkowych jak i wspólnych

role są elastyczne i zmieniają się w zależności od

role są elastyczne i zmieniają się w zależności od

potrzeb i sytuacji.

potrzeb i sytuacji.

4.Etap końcowy

4.Etap końcowy

rozstanie się jest dla grupy sytuacją trudną

rozstanie się jest dla grupy sytuacją trudną

wiąże się z czymś w rodzaju „żałoby”-

wiąże się z czymś w rodzaju „żałoby”-

dochodzimy wówczas do podsumowania

dochodzimy wówczas do podsumowania

dokonań, powodzeń i niepowodzeń,

dokonań, powodzeń i niepowodzeń,

podejmowane są próby utrzymania grupy lub jej

podejmowane są próby utrzymania grupy lub jej

„reinkarnacji”

„reinkarnacji”

w przyszłości, pojawiają się takie emocje jak:

w przyszłości, pojawiają się takie emocje jak:

smutek, żal, agresja, radość

smutek, żal, agresja, radość

1.Koordynator

1.Koordynator

wyjaśnia cele zespołu i ustala porządek zadań,

wyjaśnia cele zespołu i ustala porządek zadań,

przewodniczy i koordynuje,

przewodniczy i koordynuje,

stanowczy, dominujący, ekstrawertyk, rzadko jest

stanowczy, dominujący, ekstrawertyk, rzadko jest

autorem najlepszych pomysłów,

autorem najlepszych pomysłów,

umie wykorzystać umiejętności wszystkich

umie wykorzystać umiejętności wszystkich

członków grupy,

członków grupy,

działa przez zachętę, przekonywanie, słuchanie

działa przez zachętę, przekonywanie, słuchanie

opinii innych

opinii innych

2.Komendant

2.Komendant

niespokojny, dominujący ekstrawertyk,

niespokojny, dominujący ekstrawertyk,

impulsywny, niecierpliwy, łatwo ulega frustracji,

impulsywny, niecierpliwy, łatwo ulega frustracji,

skory do rzucania wyzwań i do ich

skory do rzucania wyzwań i do ich

podejmowania,

podejmowania,

przewodzi realizacji zadań,

przewodzi realizacji zadań,

widzi zespół jako przedłożenie własnego ego,

widzi zespół jako przedłożenie własnego ego,

w przeciwieństwie do koordynatora posługuje

w przeciwieństwie do koordynatora posługuje

się: krytyką, wymuszaniem i obrażaniem, co

się: krytyką, wymuszaniem i obrażaniem, co

rodzi opór i wywołuje konflikty

rodzi opór i wywołuje konflikty

3.Pomysłodawca

3.Pomysłodawca

wysoki iloraz inteligencji,

wysoki iloraz inteligencji,

inicjator pomysłów - oryginalność i radykalizm

inicjator pomysłów - oryginalność i radykalizm

myślenia,

myślenia,

opiera się na wyobraźni i niestandardowym

opiera się na wyobraźni i niestandardowym

podejściu do życia,

podejściu do życia,

często nie liczy się z realiami życia, lubi pracować

często nie liczy się z realiami życia, lubi pracować

w samotności, na krytykę reaguje obrażaniem się

w samotności, na krytykę reaguje obrażaniem się

4.Wszędobylski łącznik

4.Wszędobylski łącznik

utrzymuje wiele kontaktów poza grupą,

utrzymuje wiele kontaktów poza grupą,

niezwykle uzdolniony interpersonalnie,

niezwykle uzdolniony interpersonalnie,

entuzjastyczny, przyjazny, wzbudza sympatię od

entuzjastyczny, przyjazny, wzbudza sympatię od

pierwszego spotkania,

pierwszego spotkania,

chroni zespół przed stagnacją i utratą kontaktu

chroni zespół przed stagnacją i utratą kontaktu

ze światem zewnętrznym, jest dobrym

ze światem zewnętrznym, jest dobrym

ambasadorem grupy na zewnątrz

ambasadorem grupy na zewnątrz

5.Racjonalny analityk

5.Racjonalny analityk

wysoki iloraz inteligencji,

wysoki iloraz inteligencji,

ustrzega zespół przed zaangażowaniem w

ustrzega zespół przed zaangażowaniem w

niefortunny pomysł,

niefortunny pomysł,

małomówny obserwator wkraczający do akcji,

małomówny obserwator wkraczający do akcji,

gdy ma zapaść rozstrzygającą decyzja,

gdy ma zapaść rozstrzygającą decyzja,

stanowczy introwertyk w stabilnym zespole,

stanowczy introwertyk w stabilnym zespole,

poważny, dostarcza wyważonej, trzeźwej analizy

poważny, dostarcza wyważonej, trzeźwej analizy

6.Dusza zespołu

6.Dusza zespołu

najbardziej wrażliwy z całego zespołu i świadom

najbardziej wrażliwy z całego zespołu i świadom

indywidualnych potrzeb i obaw,

indywidualnych potrzeb i obaw,

dba o utrzymanie dobrej atmosfery w grupie,

dba o utrzymanie dobrej atmosfery w grupie,

wzbudza sympatię, łagodzi konflikty - spoiwo

wzbudza sympatię, łagodzi konflikty - spoiwo

grupy,

grupy,

lojalny wobec zespołu, rozwija pomysły innych,

lojalny wobec zespołu, rozwija pomysły innych,

przydatny w sytuacjach wewnętrznej walki

przydatny w sytuacjach wewnętrznej walki

między członkami zespołu czy nie

między członkami zespołu czy nie

konstruktywnej krytyce

konstruktywnej krytyce

7.Perfekcjonista

7.Perfekcjonista

niespokojny introwertyk,

niespokojny introwertyk,

niecierpliwość i brak tolerancji dla bardziej

niecierpliwość i brak tolerancji dla bardziej

niedbałych członków zespołu,

niedbałych członków zespołu,

może ugrzęznąć w szczegółach, wywołując

może ugrzęznąć w szczegółach, wywołując

niepokój całej grupy,

niepokój całej grupy,

czuje się osobiście odpowiedzialny za przebieg i

czuje się osobiście odpowiedzialny za przebieg i

wyniki pracy, lubi doprowadzać sprawy do końca

wyniki pracy, lubi doprowadzać sprawy do końca

8.Realizator

8.Realizator

praktyczny i opanowany,

praktyczny i opanowany,

nastawiony na konkretne działanie, przekształca

nastawiony na konkretne działanie, przekształca

pomysły w wykonalne zadania, niełatwo traci zapał

pomysły w wykonalne zadania, niełatwo traci zapał

lub zniechęca się

lub zniechęca się

nagła zmiana planów może go/ją wytrącić z

nagła zmiana planów może go/ją wytrącić z

równowagi,

równowagi,

koncentruje się na organizowaniu pracy i

koncentruje się na organizowaniu pracy i

praktycznym wykorzystaniu zasobów posiadanych

praktycznym wykorzystaniu zasobów posiadanych

przez zespół (ludzie, ich umiejętności),

przez zespół (ludzie, ich umiejętności),