PODSTAWOWE FUNKCJE

OSOBOWOŚCI

W UJĘCIU POZNAWCZYM

 

Konstruowanie poznawcze

, czyli

nadawanie znaczenia (sensu) naszym
doświadczeniom

 

Dostarczanie podstaw dla ewaluacji

(oceny) zdarzeń, innych ludzi, i
samego siebie

(m.in. oceny celów,

kierunków i wyników działania, własnej
przeszłości i przyszłości)

Programowanie działań

, a więc

ustanawianie celów i dobór strategii
działania adekwatnych do wymogów
sytuacji;

 

Sterowanie przebiegiem działania:

procesy podmiotowej kontroli i
samoregulacji

(aktywacja i realizacja

celów; monitorowanie i „dostrajanie”
własnych emocji, stanów
motywacyjnych, i zachowań)

Nadrzędne zadania osobowości jako

systemu

:

adaptacja psychologiczna & Integracja osoby

 

ADAPTACJA

(Heinz Hartmann): autoplastyczna,

alloplastyczna, przez wybór środowiska

 

INTEGRACJA OSOBY

. Najważniejsze przejawy:



spójność zachowania z centralnymi

standardami

(wartościami, celami osobistymi, przekonaniami)

 poczucie własnej jedności

(unity): przeświadczenie, że

jesteśmy tą samą osobą w różnym czasie i okolicznościach

 

 poczucie autonomii i podmiotowej kontroli

(odczucie

wolności,możliwości wywoływania zmian w sobie i w

otoczeniu)

 

MECHANIZMY PSYCHOLOGICZNE ZAPEWNIAJĄCE

INTEGRACJĘ

:

 pojęcie własnej osoby

(względnie stały wizerunek siebie)

 samoświadomość

(zdolność do koncentracji uwagi na

sobie
jako obiekcie)

 procesy samoregulacji

(dostrajanie zachowania do

standardów wewnętrznych bądź postrzeganych oczekiwań

innych ludzi)

KLASYKA POZNAWCZEJ TEORII

OSOBOWOŚCI

 

TEORIA KONSTRUKTÓW OSOBISTYCH G.

KELLY'EGO

 
Modele człowieka w psychoanalizie, psychologii

S-R,

i w podejściu poznawczym.

Podstawowy postulat: osobowość "urządzeniem"

do przewidywania zdarzeń.  

Główne tezy teorii konstruktow osobistych

:

Indywidualny system konstruktów

- odpowiedzialny za

niepowtarzalny, osobisty charakter doświadczenia

(m. in. złożoność systemu a złożoność percepcji świata).

Konstrukty

centralne

a konstrukty

peryferyjne

(np. podobny

do mnie-różny ode mnie; dowcipny-niedowcipny).

System konstruktów a

przewidywanie zachowania

innych.

Rozwój

systemu konstruktów: znaczenie konstruowania

nowych zdarzeń

REP test

jako metoda pomiaru systemu konstruktów.

TEORIA OSOBOWOŚCI AUTORYTARNEJ

(Adorno, Frenkel-Brunswick, Levinson, Sanford).
 
Społeczne źródła teorii - zainteresowanie genezą faszyzmu.

System wychowawczy

w rodzinie autorytarnej.

Psychodynamika

autorytaryzmu.

Główne przejawy osobowości autorytarnej:

uległość wobec autorytetów
etnocentryzm i uprzedzenia
antyintracepcja
pesymistyczna wizja ludzkiej natury

 
Krytyka teorii osobowości autorytarnej jako objaśnienia

faszyzmu.

OSOBOWOŚĆ DOGMATYCZNA

, czyli

UMYSŁ

ZAMKNIĘTY

(Rokeach).

Cechy dogmatycznego systemu przekonań.

Dogmatyzm a przetwarzanie informacji społecznych:

Prymat

spójności afektywnej

nad deskryptywną.

Dogmatyzm a wiara w

absolutny autorytet

.

Psychologiczne funkcje dogmatycznego systemu

przekonań:

obrona przed lękiem

.