System finansowy
System finansowy
Opracowali:
Opracowali:
dr Teresa Królikowska
dr Teresa Królikowska
dr Aleksander Królikowski
dr Aleksander Królikowski
System finansowy
System finansowy
1.
1.
Pojęcie i zadania systemu finansowego
Pojęcie i zadania systemu finansowego
2. Funkcje systemu finansowego
2. Funkcje systemu finansowego
3. Struktura systemu finansowego
3. Struktura systemu finansowego
a) rynkowy system finansowy
a) rynkowy system finansowy
b) publiczny system finansowy
b) publiczny system finansowy
1. Pojęcie i zadania systemu finansowego
1. Pojęcie i zadania systemu finansowego
Zasady i normy regulujące mechanizm:
Zasady i normy regulujące mechanizm:
-współtworzenia i przepływu siły nabywczej
-współtworzenia i przepływu siły nabywczej
-funkcjonowania instrumentów finansowych
-funkcjonowania instrumentów finansowych
i instytucji finansowych na rynkach
i instytucji finansowych na rynkach
finansowych
finansowych
-gromadzenia i rozdysponowania środków
-gromadzenia i rozdysponowania środków
publicznych
publicznych
System finansowy w systemie społecznym
System finansowy w systemie społecznym
System
społeczn
y
System
ekonomicz
ny
System
prawny
Sfera
realna
Sfera
finansow
a
System
finansow
y
Gospodarka
finansowa
podmiotów
sfery
realnej
Rynkowy
system
finansow
y
Publiczn
y system
finansow
y
2. Funkcje (wiązki zadań) systemu
2. Funkcje (wiązki zadań) systemu
finansowego
finansowego
1.
1.
Monetarna
Monetarna
2.
2.
Kapitałowo-redystrybucyjna
Kapitałowo-redystrybucyjna
3.
3.
kontrolna
kontrolna
3. Struktura systemu finansowego
3. Struktura systemu finansowego
3.a Elementy rynkowego systemu
3.a Elementy rynkowego systemu
finansowego
finansowego
3.1 Instrumenty finansowe
3.1 Instrumenty finansowe
3.2 Rynki finansowe
3.2 Rynki finansowe
3.3 Instytucje finansowe
3.3 Instytucje finansowe
3.4Zasady działania trzech powyższych
3.4Zasady działania trzech powyższych
ogniw
ogniw
3.1 Instrumenty finansowe
3.1 Instrumenty finansowe
1. O charakterze własnościowym i wierzycielskim
1. O charakterze własnościowym i wierzycielskim
1.1 Własnościowe: akcje zwykłe i
1.1 Własnościowe: akcje zwykłe i
uprzywilejowane
uprzywilejowane
1.2 Wierzycielskie
1.2 Wierzycielskie
1.2.1 Obligacje i krótkoterminowe papiery
1.2.1 Obligacje i krótkoterminowe papiery
wartościowe
wartościowe
1.2.2 Zabezpieczone i niezabezpieczone
1.2.2 Zabezpieczone i niezabezpieczone
2. O stałym i zmiennym dochodzie
2. O stałym i zmiennym dochodzie
3. Krótko-, średnio-, i długoterminowe
3. Krótko-, średnio-, i długoterminowe
4. Bezpośrednie i pośrednie
4. Bezpośrednie i pośrednie
5. Bazowe (rzeczywiste) i pochodne (terminowe,
5. Bazowe (rzeczywiste) i pochodne (terminowe,
pozabilansowe)
pozabilansowe)
3.2 Rynki finansowe
3.2 Rynki finansowe
1.
1.
Pierwotne i wtórne
Pierwotne i wtórne
2.
2.
Powszechnych transakcji finansowych i
Powszechnych transakcji finansowych i
zindywidualizowanych transakcji
zindywidualizowanych transakcji
finansowych
finansowych
3.
3.
Pieniężne i kapitałowe
Pieniężne i kapitałowe
4.
4.
Hurtowe i detaliczne
Hurtowe i detaliczne
5.
5.
Krajowe i międzynarodowe
Krajowe i międzynarodowe
6.
6.
Kasowe (bieżące, natychmiastowe)
Kasowe (bieżące, natychmiastowe)
i terminowe
i terminowe
Rynek pierwotny
Rynek pierwotny
To rynek emisyjny, rynek na którym ma
To rynek emisyjny, rynek na którym ma
miejsce pierwsza transakcja
miejsce pierwsza transakcja
dotycząca danego instrumentu
dotycząca danego instrumentu
finansowego.
finansowego.
Jest to moment powstania
Jest to moment powstania
zobowiązania (roszczenia) – kreacja
zobowiązania (roszczenia) – kreacja
instrumentu finansowego
instrumentu finansowego
Rynek wtórny
Rynek wtórny
To rynek kolejnych transakcji, których przedmiotem
To rynek kolejnych transakcji, których przedmiotem
jest dany instrument finansowy.
jest dany instrument finansowy.
Rynek który zapewnia instrumentom finansowym
Rynek który zapewnia instrumentom finansowym
cechę płynności (zbywalności)
cechę płynności (zbywalności)
Podział rynków ze względu na posiadanie
Podział rynków ze względu na posiadanie
przez instrument cechy płynności
przez instrument cechy płynności
Rynki powszechnych transakcji finansowych (otwarte)
Rynki powszechnych transakcji finansowych (otwarte)
1.
1.
Transakcje w trybie aukcyjnym
Transakcje w trybie aukcyjnym
1.1 dostęp mniej lub bardziej powszechny
1.1 dostęp mniej lub bardziej powszechny
1.2 ceny instrumentów są kształtowane w drodze
1.2 ceny instrumentów są kształtowane w drodze
dostosowania ofert składanych przez sprzedawców i
dostosowania ofert składanych przez sprzedawców i
nabywców
nabywców
2. Cechy rynków powszechnych transakcji finansowych
2. Cechy rynków powszechnych transakcji finansowych
2.1 instrumenty finansowe będące przedmiotem obrotu
2.1 instrumenty finansowe będące przedmiotem obrotu
cechują się płynnością, ze względu na dużą liczbę
cechują się płynnością, ze względu na dużą liczbę
nabywców
nabywców
2.2 ze względu na aukcyjny sposób ustalania cen, stopy
2.2 ze względu na aukcyjny sposób ustalania cen, stopy
dochodowości (łącznie z zyskami kapitałowymi) mają
dochodowości (łącznie z zyskami kapitałowymi) mają
zmienny, rynkowy charakter
zmienny, rynkowy charakter
2.3 wystandaryzowanie instrumentów
2.3 wystandaryzowanie instrumentów
2.4 powszechnie dostępny zasób informacji np. zawarte w
2.4 powszechnie dostępny zasób informacji np. zawarte w
prospekcie emisyjnym
prospekcie emisyjnym
Rynek zindywidualizowanych transakcji
Rynek zindywidualizowanych transakcji
finansowych
finansowych
1.
1.
Instrumenty finansowe nie maja cech
Instrumenty finansowe nie maja cech
zbywalności
zbywalności
2.
2.
Stopy dochodowości – stopy procentowe od
Stopy dochodowości – stopy procentowe od
kredytów i depozytów, opłaty
kredytów i depozytów, opłaty
ubezpieczeniowe – mogą się zmieniać.
ubezpieczeniowe – mogą się zmieniać.
Zmiany te odbywają się w trybie
Zmiany te odbywają się w trybie
okazjonalnych decyzji administracyjnych
okazjonalnych decyzji administracyjnych
3.
3.
Instrumenty zindywidualizowane nie mają
Instrumenty zindywidualizowane nie mają
ujednoliconego charakteru
ujednoliconego charakteru
4.
4.
Przepływ informacji pomiędzy kontrahentami
Przepływ informacji pomiędzy kontrahentami
transakcji finansowych ma
transakcji finansowych ma
zindywidualizowany charakter
zindywidualizowany charakter
Podział rynków finansowych ze względu na
Podział rynków finansowych ze względu na
kryterium czasu
kryterium czasu
1.
1.
Pieniężne
Pieniężne
2.
2.
Kapitałowe
Kapitałowe
3.3 Instytucje finansowe
3.3 Instytucje finansowe
Inaczej: pośrednicy finansowi.
Inaczej: pośrednicy finansowi.
To podmioty ekonomiczne, które specjalizują
To podmioty ekonomiczne, które specjalizują
się w przyjmowaniu na siebie zobowiązań
się w przyjmowaniu na siebie zobowiązań
finansowych oraz nabywaniu takich
finansowych oraz nabywaniu takich
zobowiązań od innych podmiotów.
zobowiązań od innych podmiotów.
Głównym przedmiotem ich działalności i
Głównym przedmiotem ich działalności i
podstawowym źródłem dochodów jest
podstawowym źródłem dochodów jest
utrzymywanie instrumentów finansowych
utrzymywanie instrumentów finansowych
oraz dokonywania nimi transakcji.
oraz dokonywania nimi transakcji.
Rodzaje instytucji finansowych, ich podstawowe instrumenty oraz funkcje
Rodzaje instytucji finansowych, ich podstawowe instrumenty oraz funkcje
Instytucje
Instytucje
Kreowane instrumenty
Kreowane instrumenty
Funkcje
Funkcje
A. Instytucje wyłącznie redystrybuujące instrumenty finansowe (pośrednicy pasywni)
A. Instytucje wyłącznie redystrybuujące instrumenty finansowe (pośrednicy pasywni)
1. Kantory walutowe
1. Kantory walutowe
-
-
M, K-R
M, K-R
2. Domy maklerskie
2. Domy maklerskie
-
-
K-R
K-R
3. Firmy faktoringowe
3. Firmy faktoringowe
-
-
M, K-R
M, K-R
B. Instytucje tworzące instrumenty finansowe (pośrednicy aktywni)
B. Instytucje tworzące instrumenty finansowe (pośrednicy aktywni)
B.1 Instytucje tworzące niepieniężne instrumenty finansowe
B.1 Instytucje tworzące niepieniężne instrumenty finansowe
1. Towarzystwa ubezpieczeniowe
1. Towarzystwa ubezpieczeniowe
polisy ubezpieczeniowe
polisy ubezpieczeniowe
K-R, K
K-R, K
2. Towarzystwa wspólnego inwestowania
2. Towarzystwa wspólnego inwestowania
2.1 zamknięte
2.1 zamknięte
2.2 otwarte
2.2 otwarte
akcje
akcje
jednostki uczestnictwa
jednostki uczestnictwa
M, K-R
M, K-R
M, K-R, K
M, K-R, K
3. Fundusze emerytalne
3. Fundusze emerytalne
polisy emerytalne
polisy emerytalne
K-R, K
K-R, K
4. Firmy Venture capital
4. Firmy Venture capital
udziały, akcje
udziały, akcje
K-R, K
K-R, K
5. Banki inwestycyjne
5. Banki inwestycyjne
5.1 tradycyjne
5.1 tradycyjne
5.2 współczesne
5.2 współczesne
-
-
pochodne
pochodne
K-R
K-R
K-R, K
K-R, K
B.2 Instytucje tworzące pieniądz
B.2 Instytucje tworzące pieniądz
1.
1.
Banki
Banki
1.1. Banki centralne
1.1. Banki centralne
1.2 Banki komercyjne (handlowe)
1.2 Banki komercyjne (handlowe)
baza monetarna
baza monetarna
depozyty
depozyty
M
M
M, K-R, K
M, K-R, K
3.4 Zasady funkcjonowania
3.4 Zasady funkcjonowania
To reguły określające sposób działania instrumentów,
To reguły określające sposób działania instrumentów,
rynków i instytucji.
rynków i instytucji.
Formalne zasady
Formalne zasady
funkcjonowania przybierają postać
funkcjonowania przybierają postać
przepisów prawnych, co oznacza, że na straży ich
przepisów prawnych, co oznacza, że na straży ich
przestrzegania stoi państwo. Mają charakter
przestrzegania stoi państwo. Mają charakter
EGZOGENICZNY
EGZOGENICZNY
to znaczy, że są dane z zewnątrz.
to znaczy, że są dane z zewnątrz.
Nieformalne zasady
Nieformalne zasady
funkcjonowania nie mają rangi
funkcjonowania nie mają rangi
prawa. Mogą mieć formę pisaną i niepisaną np.
prawa. Mogą mieć formę pisaną i niepisaną np.
normy religijne, moralne, zwyczajowe, kodeksy
normy religijne, moralne, zwyczajowe, kodeksy
postępowania, statuty, regulaminy. Mają charakter
postępowania, statuty, regulaminy. Mają charakter
ENDOGENICZNY
ENDOGENICZNY
wewnętrzny.
wewnętrzny.
3. Struktura systemu finansowego
3. Struktura systemu finansowego
3.b Ogniwa publicznego systemu
3.b Ogniwa publicznego systemu
finansowego
finansowego
3.1 Instytucje budżetowe
3.1 Instytucje budżetowe
3.2 Instrumenty fiskalne
3.2 Instrumenty fiskalne
3.3 Publiczne instrumenty finansowe
3.3 Publiczne instrumenty finansowe
3.4 Instytucje fiskalne
3.4 Instytucje fiskalne
3.1 Instytucje budżetowe
3.1 Instytucje budżetowe
1.
1.
Określające funkcjonowanie różnych
Określające funkcjonowanie różnych
rodzajów budżetów publicznych
rodzajów budżetów publicznych
1.1 Szczebla centralnego: parlamentu, rządu,
1.1 Szczebla centralnego: parlamentu, rządu,
ministerstw
ministerstw
1.2 Szczebla lokalnego (władz
1.2 Szczebla lokalnego (władz
samorządowych)
samorządowych)
1.3 Funduszy celowych
1.3 Funduszy celowych
2.
2.
Ustalające cele liczbowe oraz zasady
Ustalające cele liczbowe oraz zasady
proceduralne
proceduralne
2.1 zasady proceduralne
2.1 zasady proceduralne
2.2 zasady hierarchiczne
2.2 zasady hierarchiczne
3.2 Instrumenty fiskalne
3.2 Instrumenty fiskalne
I.
I.
Dochodowe instrumenty fiskalne (daniny
Dochodowe instrumenty fiskalne (daniny
publiczne)
publiczne)
1. Podatki
1. Podatki
1.1 Przychodowe, dochodowe, od wydatków,
1.1 Przychodowe, dochodowe, od wydatków,
majątkowe
majątkowe
1.2 Bezpośrednie i pośrednie
1.2 Bezpośrednie i pośrednie
1.3 Centralne i lokalne
1.3 Centralne i lokalne
1.4 Proporcjonalne, progresywne, regresywne
1.4 Proporcjonalne, progresywne, regresywne
2. Cła
2. Cła
2.1 Fiskalne i ekonomiczne
2.1 Fiskalne i ekonomiczne
2.2 Przywozowe i wywozowe
2.2 Przywozowe i wywozowe
3. Opłaty publiczne
3. Opłaty publiczne
3.1 Opłata skarbowa
3.1 Opłata skarbowa
3.2 Oplata paszportowa
3.2 Oplata paszportowa
3.3 Opłata sądowa
3.3 Opłata sądowa
3.4 Oplata targowa
3.4 Oplata targowa
3.5 Oplata klimatyczna
3.5 Oplata klimatyczna
4. Składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
4. Składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
3.2 Instrumenty fiskalne
3.2 Instrumenty fiskalne
II. Wydatkowe instrumenty fiskalne
II. Wydatkowe instrumenty fiskalne
1.
1.
Górne limity wydatków
Górne limity wydatków
2.
2.
Dotacje budżetowe
Dotacje budżetowe
2.1 przedmiotowe
2.1 przedmiotowe
2.2 podmiotowe
2.2 podmiotowe
3. Poręczenie i gwarancje skarbowe
3. Poręczenie i gwarancje skarbowe
3.3 Publiczne instrumenty finansowe
3.3 Publiczne instrumenty finansowe
Publiczne instrumenty finansowe pozwalają na
Publiczne instrumenty finansowe pozwalają na
pokrycie deficytu funduszy publicznych.
pokrycie deficytu funduszy publicznych.
Cechy publicznych instrumentów finansowych:
Cechy publicznych instrumentów finansowych:
1.
1.
Mają charakter wyłącznie wierzycielski (dłużny)
Mają charakter wyłącznie wierzycielski (dłużny)
2.
2.
Są obarczone nikłym ryzykiem niewywiązania
Są obarczone nikłym ryzykiem niewywiązania
się przez emitenta ze swoich zobowiązań
się przez emitenta ze swoich zobowiązań
3.
3.
Wysoki stopień płynności
Wysoki stopień płynności
3.4 Instytucje fiskalne
3.4 Instytucje fiskalne
1.Sporządzające i uchwalające budżety
1.Sporządzające i uchwalające budżety
publiczne.
publiczne.
2. Poboru danin publicznych.
2. Poboru danin publicznych.
3. Dokonujące wydatków publicznych.
3. Dokonujące wydatków publicznych.
4. Dokonujące kontroli finansowej.
4. Dokonujące kontroli finansowej.
Dziękuję za uwagę
Dziękuję za uwagę