SYSTEMY POLITYCZNE W EUROPIE 17.05.2010

ZASADY PRAWA WYBORCZEGO, tzw. przymiotniki wyborcze

1. Zasada powszechności

   • Oznacza zakaz wyłączania od czynnego udziału w wyborach poszczególnych obywateli lub ich grup.

   • Wyborcom gwarantuje się również udział w procesie wysuwania kandydatów.

   • Oznacza zanik cenzusów wyborczych – dyskryminujące wyłączenie czynnego prawa wyborczego ze względu na brak określonych cech czy kwalifikacji, np. płeć, wykształcenie, ewentualne płacenie podatków
     *czynne prawo wyborcze – od 18 roku życia
     *bierne prawo wyborcze – od 18 lat w okręgach lokalnych, 21 do sejmu, 30 do senatu, 35 prezydent

   • Cenzus obywatelstwa – osoby składające się na naród mają mieć wyłączny dostęp do urzędów. Mamy do czynienia z rozszerzeniem grup wyborców w UE

   • Cenzus domicylu – zamieszkania.

2. Zasada równości – jest rozpatrywana w 2 aspektach:

   • Formalnym – każdy wyborca dysponuje taką samą liczbą głosów, a także ma równe szanse w ubieganiu się o urząd wybieralny czy mandat przedstawicielski, co osiąga się przez wskazanie wymagań, które spełnić powinien kandydat
     *W wyborach do sejmu – wybieramy 1 posła. Preferencje ustalamy dla listy i w ramach listy podział mandatu
     *W wyborach do senatu – można wybrać 2 lub 3 senatorów. Powszechne, bezpośrednie, tajne.

   • Materialnym – oznacza równą siłę głosu każdego wyborcy. W związku z tym jeden mandat powinien przypadać na taką samą liczbę wyborców. W tym celu ustalamy okręgi wyborcze o zbliżonej liczbie wyborców. Istotnym czynnikiem modyfikującym czynniki głosów są klauzule zaporowe – zależenie (od) przyznania mandatów ugrupowaniom biorącym udział w wyborach od uzyskania wyznaczonej przez prawo ilościowo lub procentowo liczby głosów w skali okręgu lub całego państwa

3. Zasada bezpośredniości – bezpośrednie wybory to wybory jednostopniowe. Wybory bezpośrednie są takie, że mamy iść do lokalów wyborczych i zagłosować. Dwa aspekty:

   • Nie ma ogniwa pośredniego i głosuje się na kandydata imiennie oznaczonego.

   • Konieczność osobistego udziału w procesie wyborczym najczęściej poprzez stawienie się w lokalu wyborczym.

4. Zasada osobistego udziału w procesie wyborczym – pełnomocnik powinien przenosić nasz głos, bo to my głosujemy. Osobistym udziałem będzie konieczność zjawienia się w lokalu wyborczym. Osobistym udziałem będzie też podpis pod listą dla kandydata na prezydenta albo na posła. Niektóre ustawy wymagają osobistego podpisu, a niektóre własnoręcznego. Jeżeli ustawa wymaga własnoręcznego podpisu to w jaki sposób osoba nie mająca władzy w rękach ma się podpisać ? Niektóre ustawy wyborcze przewidują pomoc osobie niepełnosprawnej. Państwo ma obowiązek zapewnienia każdemu obywatelowi możliwości głosowania – państwo dla osób niepełnosprawnych musi zorganizować możliwość głosowania taką jaką mają pełnosprawni obywatele.