35. Rewitalizacja zespołów

urbanistycznych z

uwzględnieniem nawarstwień

stylowych.

Opracowała: Katarzyna

Serkowska

Rewitalizacja – (re- + łc. Vitalis

„życiowy; dający życie”)

Rewitalizacja to pojęcie oznaczające szeroki
wachlarz przedsięwzięć prowadzących do
odnowy lub „przywrócenia do życia”
zaniedbanej dzielnicy czy części
miasta.

Podejmowane działania
dotyczą:

• sfery społecznej – rozwiązywanie indywidualnych problemów i
mobilizacja
społeczności lokalnej, programy przeciwdziałające
nierównościom
społecznym oraz wykluczeniu, walka z bezrobociem i
przestępczością,
działalność kulturalna;

• sfery gospodarczej – programy wspierania przedsiębiorczości;
• sfery przestrzennej – remonty i modernizacje zaniedbanej

infrastruktury i budynków mieszkalnych, odnowa i
konserwacja zabytków oraz obiektów

architektonicznych;
• sfery ekologicznej – zazielenianie i harmonijne

zagospodarowywanie

przestrzeni miejskiej, konserwacja zabytkowych parków.

Należy pamiętać, że rewitalizacja nie jest celem samym w
sobie,
lecz elementem całej strategii społeczno-gospodarczej,
mającej na celu zapewnienie wszechstronnego rozwoju
miasta oraz poprawę warunków życia mieszkańców.

Programy rewitalizacyjne są najczęściej

realizowane na następujących
obszarach:

• zdegradowane dzielnice staromiejskie – przykładem takiej

dzielnicy w Poznaniu jest Śródka,

• blokowiska z wielkiej płyty,
• tereny powojskowe, pokolejowe i poprzemysłowe.

Dla prawidłowego przebiegu procesu rewitalizacji niezbędne
jest współdziałanie wielu partnerów,
takich jak np.:
• władze miasta, gminy, powiatu, województwa,
• organizacje pozarządowe, społeczne,
• policja,
• szkoły,
• parafie,
• wspólnoty, spółdzielnie mieszkaniowe,
• rady osiedli,
• oraz przede wszystkim społeczności lokalne.

Korzyści płynące z rewitalizacji są bezsprzeczne.
Należą do nich:

• wzrost atrakcyjności inwestycyjnej odnowionych obszarów,
• ożywienie ruchu turystycznego,
• powstanie nowych miejsc pracy – np. w turystyce, handlu,
usługach
(szczególnie gdy i rewitalizacji poddane zostają obszary o
znaczeniu
historycznym lub kulturalnym),
• pobudzenie aktywności mieszkańców,
• zwiększenie poczucia wspólnoty, odbudowy więzi
społecznych i integracja
społeczności lokalnej,
• ograniczenie patologii społecznych dzięki wdrażaniu
programów walki
z wykluczeniem społecznym, przestępczością i
uzależnieniami,
• poprawa jakości życia mieszkańców,

• poprawa bezpieczeństwa w „niespokojnych” dzielnicach,

na blokowiskach itp.,
• podnoszenie prestiżu dotąd zaniedbanych miejsc,
• ożywienie społeczno-gospodarcze regionów i miast,
• poprawa stanu środowiska naturalnego,
• ożywienie kulturalne.

Minusy rewitalizacji:

Efektem wzrostu atrakcyjności inwestycyjnej może być
wzrost czynszów w odnawianych dzielnicach, co z
kolei może skutkować wyprowadzką
mieszkańców. Prywatni właściciele budynków mieszkalnych
często decydują się też na sprzedaż wartościowych teraz
nieruchomości, a mieszkańcy przechodzą wraz ze
swoim domem czy kamienicą „z rąk do rąk”.
Ponadto, wzmożenie ruchu turystycznego w odnowionych
dzielnicach może prowadzić do niezadowolenia mieszkańców
(wzrost hałasu, większy ruch samochodowy itp.).

REWITALIZACJA W UREGULOWANIACH
PRAWNYCH

W Polsce brak jest ustawy, która kompleksowo regulowałaby
zagadnienia związane z rewitalizacją. Obecnie trwają prace
nad przygotowaniem odnośnego aktu prawnego.

Swoisty kanon – zespołów wzorców, reguł i metod
prowadzenia procesu rewitalizacji nieruchomości,
wynika z
międzynarodowych idei programowych,
przedstawionych w Karcie
ateńskiej, Konwencji haskiej, Karcie weneckiej
oraz dokumentach Międzynarodowej Rady
Ochrony Zabytków.

Karta ateńska

Jednym z najważniejszych postulatów Karty było
unikanie rekonstrukcji (bądź restytucji), aby przede
wszystkim zachować autentyczność zabytków w
dobrym stanie technicznym. Restauracja była
dopuszczalna, kiedy możliwe było przeprowadzenie
rzetelnych badań naukowych oraz zostały
zachowane nawarstwienia stylowe budynku. W
przypadku ruin, rekonstrukcja powinna ograniczać
się tylko do anastylozy, natomiast nowe
uzupełnienia musiały odróżniać się
od autentycznych. Przy konserwacji zabytku
należało zastosować najnowsze osiągnięcia
techniki, ale w taki sposób by nie wpływały na
zewnętrzny wygląd i charakter zabytku.
W przypadku budynków uszkodzonych w
czasie nagłych kataklizmów dziejowych (wojny),
należało przywrócić mu formę, jaką posiadał przed
zniszczeniem.

Karta wenecka

W trakcie II Międzynarodowego Kongresu
Architektów i Techników Zabytków
w Wenecji, który odbył się w 1964 roku, przyjęto
dwa dokumenty, w pierwszym z nich, nazwanym
Kartą Wenecką, ustalono pięć podstawowych zasad
i pojęć dotyczących konserwacji:

• Definicja budynku zabytkowego została
rozszerzona o grupy
i zespoły budowli.

• Konserwacja zabytków jest konieczna dla
zachowania trwałości
budowli, ale w jej trakcie nie należy zmieniać
układu
przestrzennego budynku ani jego wystroju.
Chronić powinno
się również otoczenie zabytku. Nie powinno się
przenosić ani
usuwać żadnych elementów zabytku, chyba że
jest to konieczne
dla jego ratowania.

• Restauracja powinna być podejmowana tylko w
razie
konieczności. Nie powinno się przeprowadzać
rekonstrukcji
zabytku - należy uszanować oryginalną substancję
konstrukcji
oraz materiały. Wszystkie nowo dodane elementy
zabytkowego
budynku powinny być rozróżnialne od
oryginalnych. Tam,
gdzie niemożliwe jest zastosowanie technologii
tradycyjnych,
dopuszczalne jest zastosowanie sprawdzonych
technologii
nowoczesnych. Fragmenty budowli pochodzące z
wszystkich
etapów powstawania powinny być chronione.
Niedopuszczalne
jest umieszczanie wiernych kopii elementów
budynku
w miejsce oryginalnych.

• Prace archeologiczne mogą być wykonywane
wyłącznie
przez specjalistów. Wykonując prace
archeologiczne nie należy
modyfikować zabytkowego budynku w celach
ukazania
dawniejszych warstw archeologicznych.

• W trakcie każdych prac konserwatorskich należy
wykonywać
dokumentację konserwatorską i projektową, którą
należy
udostępnić w publicznych archiwach.

Obiekt architektoniczny: Zamek Królewski w Sandomierzu - wzniesiony w
XIV w., na miejscu dawnego grodu, później przebudowany, jest w swojej
obecnej postaci wyrazem przemian i nawarstwień
historycznych - obecnie siedziba Muzeum Okręgowego.

Źródło: http://sandomierz.325.pl/zabytki/zamek-sandomierz.php

Kraków - historyczny zespół miasta został uznany za pomnik histrii
zarządzeniem Prezydenta RP z 8 września 1994 r. (Monitor
Polski 1994 nr 50 poz. 418).

Źródło: http://www.kobidz.pl/idm,709,krakow-historyczny-zespol-miasta.html

Literatura:

1. Bielniak Stanisław, Rewitalizacja nieruchomości

w procesie odnowy miast, Kraków 2009 r.;

2. pod red. Witolda Czarneckiego, Problemy

rewitalizacji w gospodarce przestrzennej XXI
wieku, Białystok 2006 r.;

3. Rewitalizacja obszarów wiejskich Warmii i

Mazur –materiały konferencyjne, Olsztyn 2004.