Model ciśnieniowo-

Model ciśnieniowo-

przepływowy układu

przepływowy układu

wewnątrzczaszkowego

wewnątrzczaszkowego

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy

(PMR)

(PMR)

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy

– przejrzysta, bezbarwna ciecz, która wypełnia

– przejrzysta, bezbarwna ciecz, która wypełnia

przestrzeń podpajęczynówkową, układ komorowy i kanał rdzenia kręgowego.

przestrzeń podpajęczynówkową, układ komorowy i kanał rdzenia kręgowego.

Ilość płynu mózgowo-rdzeniowego w układzie komorowym i

Ilość płynu mózgowo-rdzeniowego w układzie komorowym i

przestrzeni podpajęczynówkowej wynosi ok. 135 ml

przestrzeni podpajęczynówkowej wynosi ok. 135 ml

.

.

Prawidłowy PMR

Prawidłowy PMR

jest bezbarwny, wodnisty.

jest bezbarwny, wodnisty.

Skład:

Skład:

•

92% - woda

92% - woda

•

7% - związki organiczne

7% - związki organiczne

•

1% - związki nieorganiczne

1% - związki nieorganiczne

•

białka (albuminy, globuliny, fibrynogen)

białka (albuminy, globuliny, fibrynogen)

•

kwasy tłuszczowe

kwasy tłuszczowe

•

glukoza

glukoza

•

cholesterol

cholesterol

•

trójglicerydy

trójglicerydy

•

witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K)

witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K)

•

dwutlenek węgla

dwutlenek węgla

•

produkty metabolizmu białek (mocznik, aminokwasy)

produkty metabolizmu białek (mocznik, aminokwasy)

•

produkty metabolizmu hemu (bilirubina oraz urobilinogen)

produkty metabolizmu hemu (bilirubina oraz urobilinogen)

•

sole mineralne (Cl-,K+,Na+)

sole mineralne (Cl-,K+,Na+)

Funkcje

Funkcje

•

amortyzacyjne

amortyzacyjne

•

chroniąc tkankę nerwową mózgu i rdzenia

chroniąc tkankę nerwową mózgu i rdzenia

przed urazami mechanicznymi

przed urazami mechanicznymi

•

wyrównywanie zmian ciśnienia wewnątrz

wyrównywanie zmian ciśnienia wewnątrz

czaszki, które dokonuje się dzięki jego krążeniu

czaszki, które dokonuje się dzięki jego krążeniu

Wymiana i krążenie płynu

Wymiana i krążenie płynu

mózgowo-rdzeniowego

mózgowo-rdzeniowego

•

struktury układu

struktury układu

komorowego

komorowego

•

komory boczne

komory boczne

•

otwory

otwory

międzykomorowe

międzykomorowe

(Monro)

(Monro)

•

komora trzecia

komora trzecia

•

wodociąg mózgu

wodociąg mózgu

•

komora czwarta

komora czwarta

•

otwory komory

otwory komory

czwartej: pośrodkowy

czwartej: pośrodkowy

(Magendiego) i 2

(Magendiego) i 2

boczne (Luschki).

boczne (Luschki).

Ciśnienie PMR

Ciśnienie PMR

•

prawidłowe ciśnienie PMR w pozycji

prawidłowe ciśnienie PMR w pozycji

leżącej wynosi 80 - 200 mm H

leżącej wynosi 80 - 200 mm H

2

2

O.

O.

Odpowiada to zazwyczaj wypływowi

Odpowiada to zazwyczaj wypływowi

cieczy z szybkością 20 - 60

cieczy z szybkością 20 - 60

kropli/min.

kropli/min.

Zaburzenia ciśnienia w

Zaburzenia ciśnienia w

PMR

PMR

Wzrost ciśnienia

Wzrost ciśnienia

 - guzy mózgu

 - guzy mózgu

 - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

 - zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

 - zrosty opon mózgowo-rdzeniowych

 - zrosty opon mózgowo-rdzeniowych

 - ciężkie urazy mózgu

 - ciężkie urazy mózgu

 - pęknięcia tętniaka mózgu

 - pęknięcia tętniaka mózgu

 - znaczne niedotlenienie mózgu

 - znaczne niedotlenienie mózgu

 - dożylny szybki wlew płynów izo- lub

 - dożylny szybki wlew płynów izo- lub

hipotonicznych

hipotonicznych

Spadek ciśnienia

Spadek ciśnienia

 - znaczne odwodnienie

 - znaczne odwodnienie

 - wstrząs

 - wstrząs

 - znaczna hiperwentylacja

 - znaczna hiperwentylacja

 - hipotermia

 - hipotermia

 - dożylny szybki wlew płynów hipertonicznych

 - dożylny szybki wlew płynów hipertonicznych

Ciśnienie układu

Ciśnienie układu

wewnątrzczaszkowego

wewnątrzczaszkowego

Reguła Monro-Kelliego

Reguła Monro-Kelliego

Ω

Ω

M

M

+

+

Ω

Ω

K

K

+

+

Ω

Ω

PMR

PMR

= const

= const

Ω

Ω

M

M

- objętość mózgu

- objętość mózgu

Ω

Ω

K

K

- ob. krwi mózgowej

- ob. krwi mózgowej

Ω

Ω

PMR

PMR

– ob. PMR

– ob. PMR

ΔΩ

ΔΩ

M

M

+

+

ΔΩ

ΔΩ

K

K

+

+

ΔΩ

ΔΩ

PMR

PMR

= 0

= 0

Różniczkując pierwszy wzór po czasie otrzymujemy

Różniczkując pierwszy wzór po czasie otrzymujemy

Q

Q

M

M

+Q

+Q

K

K

+Q

+Q

PMR

PMR

= 0

= 0

Q

Q

M

M

- szybkość zmiany ob. tkanki mózgowej

- szybkość zmiany ob. tkanki mózgowej

Q

Q

K

K

- szybkość zmiany ob. krwi żylnej i tętniczej zawartej w części mózgowej

- szybkość zmiany ob. krwi żylnej i tętniczej zawartej w części mózgowej

Q

Q

PMR

PMR

– szybkość zmiany ob. PMR

– szybkość zmiany ob. PMR

Objętość PMR nie zmienia się w czasie ponieważ (bilans przepływu płynu

Objętość PMR nie zmienia się w czasie ponieważ (bilans przepływu płynu

PMR)

PMR)

Q

Q

PMR

PMR

= Q

= Q

P

P

– Q

– Q

R

R

=0

=0

Q

Q

P

P

– natężenie wytwarzania PMR

– natężenie wytwarzania PMR

Q

Q

R

R

– resorpcja (wchłanianie zwrotne)

– resorpcja (wchłanianie zwrotne)

Szybkość resorpcji

p – ciśnienie PMR znajdującego się w komorach
p

zs

– ciśnienie w zatoce strzałkowej górnej

R

PMR

– rezystancja resorpcji [mmHg/ml/min]

Prawo Davsona

p

B

=p

zs

+R

PMR

Q

p

Uzupełniony bilans przepływu płynu

Q

Q

PMR

PMR

= Q

= Q

P

P

– Q

– Q

R

R

– Q

– Q

A

A

=0

=0

Q

Q

A

A

– składnik opisujący szybkość gromadzenia PMR

– składnik opisujący szybkość gromadzenia PMR

Natężenie gromadzenia PMR

C(p) - podatność wewnątrzczaszkowa [ml/mmHg]

PMR

ZS

R

R

p

p

Q





dt

dp

p

C

Q

A

)

(



)

(

1

)

(

0

p

p

E

p

C





0

p

p

p

z





dla

const

C

p

p

E

p

C









0

0

)

(

1

)

(

z

p

p

dla


























p

PMR

zs

p

PMR

zs

z

Q

R

p

p

dt

dp

C

Q

R

p

p

dt

dp

p

p

E

0

)

(

1

dla

dla

0

p

p

p

z





z

p

p

p

z

– w niektórych pracach ciśnienie to jest interpretowane jako ciśnienie

optymalne [6,7]

p

0

– ciśnienie odniesienia różnie od zera

E – elastywność wewnątrzczaszkowa [ml

-1

]

Zależność opisująca dynamikę zmian ciśnienia PMR

Normalne i patologiczne współczynniki występujące w

Normalne i patologiczne współczynniki występujące w

dynamicznym modelu krążenia PMR (w nawiasach

dynamicznym modelu krążenia PMR (w nawiasach

statystyczne wartości parametrów zależności )

statystyczne wartości parametrów zależności )

Metody leczenia wodogłowia

Metody leczenia wodogłowia

•

Leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne

•

Udrożnienie anatomicznych dróg

Udrożnienie anatomicznych dróg

płynowych

płynowych

•

Neuroendoskopia

Neuroendoskopia

•

Układy zastawek

Układy zastawek

Rodzaje zastawek

Rodzaje zastawek

Zastawka stałociśnieniowa

Zastawka stałociśnieniowa

Zastawka z mechanizmem

Zastawka z mechanizmem

antysyfonowym

antysyfonowym

Zastawki regulowane z

Zastawki regulowane z

zewnątrz

zewnątrz