Pobieranie materiału

biologicznego do badań

mikrobiologicznych

Podstawowe zasady pobierania

materiałów do badań

• Materiał do badań powinien być pobierany przez

lekarza lub na jego zlecenie przez doświadczoną

pielęgniarkę lub analityka medycznego

• Przed pobraniem materiału pojemnik powinien

być odpowiednio oznakowany (plaster z

nazwiskiem i imieniem)

• Próbki materiału powinny być pobierane w ostrym

okresie choroby;chorobach przewlekłych w

okresie zaostrzenia choroby

• Materiał do badań powinien być jak najszybciej

dostarczony w wyjałowionych próbkach,

naczyniach lub butelkach odpowiednio

zakorkowanych gumowymi lub szklanymi

doszlifowanymi korkami.

Najczęstsze błędy popełniane

przy pobieraniu materiału do

badań

• Pobieranie materiału od ludzi

leczonych antybiotykami

• Zbyt późne pobieranie materiału na

sekcji zwłok

• Używanie nie właściwych pojemników
• Niewłaściwe przewożenie materiału

Główne zalecenia dotyczące

pobierania materiału

• Materiał powinien być adekwatny do

toczącego się procesu chorobowego

• Ilość materiału powinna być wystarczająca

do przeprowadzenia badania.

• Materiał powinien być dostarczony do

laboratorium szybko, a gdy to jest
niemożliwie trzeba go odpowiednio
zabezpieczyć.

• Materiał powinien być oznakowany i

zaopatrzony w odpowiednią dokumentację.

Czas pobrania materiału,

warunki i czas

przechowywania oraz

transport

Czas pobrania powinien być właściwy do rodzaju

schorzenia. Materiał a ukł. oddechowego i moczowo-

płciowego pobiera się zwykle rano. Okres od pobrania

próbki do laboratorium powinien być jak najkrótszy.

Przetrzymywanie materiału w temperaturze

pokojowej dłużej niż 2 godziny może prowadzić do

namnożenia się bakterii będących przyczyną infekcji i

wówczas ocena ilościowa jest niemożliwa

Metody pobierania

materiału

Wszelkie wymazy pobiera się za pomocą wymazówek. Są to

pałeczki drewniane,metalowe lub z tworzywa

sztucznego,których końcówki pokryte są watą bawełnianą.

Materiał pobrany suchą wymazówką bez następnego

zabezpieczenia w podłożu transportowym powinien być

natychmiast dostarczony do pracowni mikrobiologoicznej i

badany. Pobieranie materiału do badań bakteriologicznych

za pomocą

wymazówek ma zarówno zalety jak i wady.

Zalety

• Prosty, łatwy sposób pobrania

materiału

• Niska cena ,,narzędzi”
• Możliwość zastosowania zarówno w

szpitalu jak i w ambulatorium

• Łatwość zabezpieczenia i transportu

materiału

Wady

• Często zbyt mała ilość pobranego

materiału

• Szybkie wysychanie
• Pochłanianie materiału
• Ograniczona liczba materiałów do

których pobierania mogą być
zastosowane

• Mała użyteczność do poszukiwań

beztlenowców

Krew

CZAS POBRANIA PROBÓWKI-krew powinna zostać pobrana

przed zastosowaniem antybiotyków. Zaleca się pobranie dwu

lub kor4zystniej trzech próbek krwi w ok.godzinnych odstępach

OBJĘTOŚĆ PRÓBKI KRWI-u dorosłych 10ml z wkłuciem

natomiast u dzieci 2-5ml. U noworodków i niemowląt pobiera

się ok. 1-2ml. Każda probówka powinna być posiana do dwóch

butelek

DEZYNFEKCJA SKÓRY-skóra powinna być starannie

przygotowana z użyciem preparatu bakteriobójczego. Przed

pobraniem krwi środek dezynfekujący powinien odparować z

powierzchni skóry. Krew należy pobierać na czczo. Krew

pozostawić w temperaturze pokojowej lub w temp. 37 stopni

Celsjusza

Płyn mózgowo-rdzeniowy

Płyn mózgowo-rdzeniowy pobiera lekarz do dwóch

jałowych probówek serologicznych z wyjałowionym

gumowym korkiem. Pierwsza porcja w ilości co najmniej 4 ml

powinna być przesłana do badań bakteriologicznych, druga

ilość 3 ml do badań biochemicznych. Komórki szybko ulegają

rozpadowi więc powinna być jak najszybciej dostarczona do

laboratorium. Każde opóźnienie może być przyczyną

nieprawidłowej oceny liczby komórek. Próbka nie może

zawierać domieszki krwi.

Mocz

Przed oddaniem moczu należy dokładnie umyć ręce i

okolice krocza, a u mężczyzn odciągnąć naplętek,

następnie do jałowego naczynia pobrać ,,środkowy”

strumień moczu ok..10 ml. Mocz należy

przechowywać lodówce. Pobieranie moczu od

chorego cewnikiem-mocz należy pobrać poprzez

nakłucie cewnika strzykawką i przelać do jałowego

naczynia

Kał

Próbki powinny być pobierane we wczesnym okresie

biegunki,ponieważ w tym czasie liczba patogenów w kale jest

najwyższa oraz jeśli to możliwe przed antybiotykoterapią. Próbkę

należy pobrać rano i dostarczyć ja do laboratorium do południa.

Najlepszym materiałem jest świeży kał. Jeżeli jednak pobranie kału

jest nie możliwe to można pobrać wymaz z odbytu

Należy przygotować dla pacjenta dwie drewniane szpatułki i

odpowiedniej wielkości pojemnik ze szczelnym zamknięciem. Próba

powinna zawierać co najmniej 5 g stolca i fragmenty z widoczną

krwią, śluzem lub ropą,jeśli są obecne w kale. Materiał nie powinien

być zanieczyszczony moczem. Po umieszczeniu próbki szczelnie

zamknąć

POBIERANIE WYMAZÓW Z ODBYTU-zwilżyć bawełnianą wymazówkę

sterylną wodą. Umieścić za zwieraczem odbytu,obócić i wyjąć. Liczba

wymazów uzależniona jest od rodzaju prowadzonych badań

Wymaz z jamy nosowo-

gardłowej

Wymaz z jamy nosowo-gardłowej należy

pobierać wacikiem na odpowiednio

wygiętym drucie metalowym. Wacik ten

wprowadza się za językiem ku górze i

pociera nim po tylnej ścianie jamy

nosowo-gardłowej

Gruźlica płuc

POBIERANIE PRÓBEK PLWOCINY-Badanie żle pobranej

plwociny może dać fałszywe wyniki z powodu

zanieczyszczenia próbki bakteriami wchodzącymi w skład

flory jamy ustnej i gardła. Próbkę plwociny należy pobrać do

sterylnego pojemnika z szerokim wlotem oraz z

bezpiecznym, szczelnym zamknięciem i od razu przesłać do

laboratorium. Plwocina powinna być odkrztuszona przez

chorego na czczo w ilości 10 ml po uprzednim umyciu i

wypłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą

Zapalenie cewki moczowej

u mężczyzn

W celu pobrania do badania wydzieliny z cewki

moczowej należy wprowadzić do cewki

wymazówkę o małej średnicy lub sterylną ezę

bakteryjną i przed jej wyciągnięciem delikatnie

przekręcić. Ropną wydzielinę można pobrać

bezpośrednio na wymazówkę lub ezę do

posiewu.

Próbki z żeńskich

narządów płciowych

Wszystkie probówki powinny być pobierane podczas badania

we wziernikach. Wziernik przed użyciem można zwilżyć

ciepłą jałową wodą, nie można natomiast używać

antyseptyków i kremów do badania ginekologicznego,

ponieważ mogą działać letalnie na gonokoki. Próbki do

hodowli gonokoków i chlamydii powinny być pobrane z błony

śluzowej szyjki macicy. Wymazówkę do pobierania materiału

należy wprowadzić do kanału szyjki macicy i obracać przez

co najmniej 10 sekund przed wyciągnięciem

Próbki z owrzodzeń

narządów płciowych

Należy nałożyć rękawiczki chirurgiczne. Ścisnąć

między dwoma palcami i używając gazików oczyścić

powierzchnię zmiany roztworem fizjologicznym soli.

Obecna strupy usunąć. Zetrzeć pierwsze krople krwi i

dotykając czystym szkiełkiem pobrać próbkę

surowiczego wysięku. Natychmiast nałożyć na kroplę

wysięku czyste szkiełko nakrywkowe.

Zakażenia bakteriami

beztlenowymi

Beztlenowce są bardzo wrażliwe na tlen atmosferyczny i

wysychanie. Przy pobieraniu próbek należy unikać

stosowania zwykłych wymazówek. Próbki do hodowli

beztlenowców należy uważnie pobierać z miejsca aktywnej

infekcji. Próbkę należy umieścić w sterylnym, szczelnie

zamkniętym pojemniku lub jeśli jest to niemożliwe,

niezwłocznie przesłać do laboratorium cały zaaspirowany

materiał w strzykawce, z igłą osłoniętą zatyczką lub

gumowym korkiem

Tkanki zakażone

Tkanki pobierane drogą punkcji głębokiej

(gastroskopia, cystoskopia) umieszcza się w małych

naczyniach z doszlifowanym szklanym korkiem.

Wycinki powinny być wzięte z pogranicza zmiany z

tkanką nie zmienioną i przesłane jak najszybciej do

badania w jałowym naczyniu bez dodatku

jakichkolwiek płynów.