zakażenia układu moczowego DRUK

background image

1

1

ZAKAŻENIA

UKŁADU

MOCZOWEGO

ZAKAŻENIA

UKŁADU

MOCZOWEGO

Jan Duława

Klinika Chorób Wewnętrznych i

Metabolicznych

Śląskiej Akademii Medycznej,

Katowice

Jan Duława

Klinika Chorób Wewnętrznych i

Metabolicznych

Śląskiej Akademii Medycznej,

Katowice

background image

2

2

Określenie

ZUM

Określenie

ZUM

Obecność

drobnoustrojów w

drogach moczowych

położonych powyżej

zwieracza pęcherza

moczowego

Obecność

drobnoustrojów w

drogach moczowych

położonych powyżej

zwieracza pęcherza

moczowego

background image

3

3

Epidemiologia

niepowikłanego ZUM

Epidemiologia

niepowikłanego ZUM

W ciągu roku choruje 11 % kobiet

Ponad 50 % kobiet choruje

przynajmniej raz w ciągu swojego

życia

U większości kobiet występuje nawrót,

w tym u 25 – 50 % w ciągu roku

W ciągu roku choruje 11 % kobiet

Ponad 50 % kobiet choruje

przynajmniej raz w ciągu swojego

życia

U większości kobiet występuje nawrót,

w tym u 25 – 50 % w ciągu roku

Ann Epidemiol, 2000, 10:509-515

Ann Epidemiol, 2000, 10:509-515

background image

4

4

Etiologia

niepowikłanych ZUM

Etiologia

niepowikłanych ZUM

Escherichia coli = 75 – 90 %

Staphylococcus saprophyticus = 5 – 15 %

Pozostałe przyczyny:

Paciorkowce (głównie kałowe) =
Enterococci

Klebsiella sp. (pałeczki z rodziny
Enterobacteriaceae)

Proteus mirabilis

Escherichia coli = 75 – 90 %

Staphylococcus saprophyticus = 5 – 15 %

Pozostałe przyczyny:

Paciorkowce (głównie kałowe) =
Enterococci

Klebsiella sp. (pałeczki z rodziny
Enterobacteriaceae)

Proteus mirabilis

Ann J Med., 2002, 113:Suppl 1A:14-19

Ann J Med., 2002, 113:Suppl 1A:14-19

background image

5

5

ZUM - etiologia

c.d.

ZUM - etiologia

c.d.

Głównym czynnikiem predysponującym

do
rozwoju ZUM jest utrudniony odpływ

moczu

anomalie anatomiczne
obstrukcja dróg moczowych (kamień,

nowotwór, choroba stercza)

zaburzenia czynnościowe pęcherza
odpływ wsteczny pęcherzowo -

moczowodowy

Głównym czynnikiem predysponującym

do
rozwoju ZUM jest

utrudniony odpływ

moczu

anomalie anatomiczne

obstrukcja dróg moczowych (kamień,

nowotwór, choroba stercza)

zaburzenia czynnościowe pęcherza

odpływ wsteczny pęcherzowo -

moczowodowy

background image

6

6

Najczęstsze czynniki

sprzyjające rozwojowi

ZUM

Najczęstsze czynniki

sprzyjające rozwojowi

ZUM

Fizjologiczne:

starzenie się
ciąża

patologiczne:

zastój moczu
odpływ wsteczny pęcherzowo - moczowodowy
kamica moczowa
cewnikowanie i instrumentacja u.m.
leczenie immunosupresyjne
nadużywanie NLPZ
cukrzyca i inne choroby przemiany materii (dna

moczanowa, hiperkalcemia, hipokaliemia)

Fizjologiczne:

starzenie się
ciąża

patologiczne:

zastój moczu
odpływ wsteczny pęcherzowo - moczowodowy
kamica moczowa
cewnikowanie i instrumentacja u.m.
leczenie immunosupresyjne
nadużywanie NLPZ
cukrzyca i inne choroby przemiany materii (dna

moczanowa, hiperkalcemia, hipokaliemia)

background image

7

7

Badania diagnostyczne

w kierunku UTI

Badania diagnostyczne

w kierunku UTI

1. Leukocyturia

Czułość 95 %; swoistość 71 %

2. Obecność bakterii w badaniu

mikroskopowym osadu moczu

Czułość 40 -70 %; swoistość 85 – 95 %

3. Testy paskowe w kierunku esterazy

leukocytów lub azotanów

Czułość 75 %; swoistość 82 %

4. Bakteriomocz

(10

5

): czułość ~ 50 %; swoistość ~ 100 %

(10

3

): znaczne zwiększenie czułości,

nieznaczne zmniejszenie swoistości

1.

Leukocyturia

Czułość 95 %; swoistość 71 %

2. Obecność bakterii w badaniu

mikroskopowym osadu moczu

Czułość 40 -70 %; swoistość 85 – 95 %

3. Testy paskowe w kierunku esterazy

leukocytów lub azotanów

Czułość 75 %; swoistość 82 %

4. Bakteriomocz

(10

5

): czułość ~ 50 %; swoistość ~ 100 %

(10

3

): znaczne zwiększenie czułości,

nieznaczne zmniejszenie swoistości

N Engl J Med., 2003, 349:259-286

N Engl J Med., 2003, 349:259-286

background image

8

8

Znamienny

bakteriomocz

Znamienny

bakteriomocz

CHORY „BEZOBJAWOWY”:
> 10

5

bakterii/1 ml moczu

(badanie jednorazowe: prawdopod. ZUM =

70 %, badanie dwukrotne: prawdopod.
ZUM = 95 %)

KOBIETY Z OBJ. ZUM:
10

2

bakterii uropatogennej

/1 ml moczu

MĘŻCZYZNA Z OBJ. ZUM:
> 10

3

bakterii/1 ml moczu

CHORY „BEZOBJAWOWY”:

> 10

5

bakterii/1 ml moczu

(badanie jednorazowe: prawdopod. ZUM =

70 %, badanie dwukrotne: prawdopod.
ZUM = 95 %)

KOBIETY Z OBJ. ZUM:

10

2

bakterii uropatogennej

/1 ml moczu

MĘŻCZYZNA Z OBJ. ZUM:

> 10

3

bakterii/1 ml moczu

background image

9

9

Podział ZUM ze

względu na

umiejscowienie

Podział ZUM ze

względu na

umiejscowienie

Zakażenia dolnego odcinka u.m.

zapalenie cewki moczowej (dystalnie

od wewnętrznego zwieracza cewki)

zapalenie pęcherza moczowego
zapalenie gruczołu krokowego

zakażenie górnego odcinka u.m.

(ostre odmiedniczkowe zapalenie
nerek)

Zakażenia dolnego odcinka u.m.

zapalenie cewki moczowej (dystalnie

od wewnętrznego zwieracza cewki)

zapalenie pęcherza moczowego
zapalenie gruczołu krokowego

zakażenie górnego odcinka u.m.
(ostre odmiedniczkowe zapalenie
nerek)

background image

10

10

Niepowikłane zakażenie

u.m.

Niepowikłane zakażenie

u.m.

ZUM u chorego, u którego nie

występuje:

anatomiczna ani czynnościowa patologia

u.m. (w tym każda nefropatia)

żadna choroba upośledzająca odporność

organizmu (np. cukrzyca, choroba
wymagająca immunosupresji itp.)

ZUM u chorego, u którego nie
występuje:

anatomiczna ani czynnościowa patologia

u.m. (w tym każda nefropatia)

żadna choroba upośledzająca odporność

organizmu (np. cukrzyca, choroba
wymagająca immunosupresji itp.)

background image

11

11

Powikłane

zakażenie u.m.

Powikłane

zakażenie u.m.

ZUM u chorego, u którego stwierdza

się:

czynnościowe lub anatomiczne

zaburzenia u.m. powodujące zastój moczu

lub

inne choroby lub stany upośledzające

odporność organizmu

ZUM u chorego, u którego stwierdza

się:

czynnościowe lub anatomiczne

zaburzenia u.m. powodujące zastój moczu

lub

inne choroby lub stany upośledzające

odporność organizmu

background image

12

12

Ogólne zasady leczenia

ZUM

Ogólne zasady leczenia

ZUM

1. Ustalenie (weryfikacja) rozpoznania ZUM
2. Różnicowanie między ZUM powikłanym i

niepowikłanym

3. Określenie czynników ryzyka (ogólnych i

miejscowych)

4. Określenie potrzeby leczenia

przeciwbakteryjnego

5. Wybór leku, dawki i czasu leczenia
6. Potwierdzenie rozpoznania i wyboru leku

(posiew i antybiogram)

7. Ustalenie potrzeby i sposobu profilaktyki

ZUM

1.

Ustalenie (weryfikacja) rozpoznania ZUM

2.

Różnicowanie między ZUM powikłanym i

niepowikłanym

3.

Określenie czynników ryzyka (ogólnych i

miejscowych)

4.

Określenie potrzeby leczenia

przeciwbakteryjnego

5.

Wybór leku, dawki i czasu leczenia

6.

Potwierdzenie rozpoznania i wyboru leku

(posiew i antybiogram)

7.

Ustalenie potrzeby i sposobu profilaktyki

ZUM

background image

13

13

Podział ZUM na

klinicznie jednorodne

grupy

Podział ZUM na

klinicznie jednorodne

grupy

Młode kobiety z niepowikłanym

zapaleniem pęcherza moczowego

młode kobiety z nawracającym

zapaleniem pęcherza moczowego

młode kobiety z niepowikłanym o.o.z.n.
chorzy z powikłanym ZUM
chorzy z bezobjawowym

bakteriomoczem

ZUM u chorych zacewnikowanych

Młode kobiety z niepowikłanym
zapaleniem pęcherza moczowego

młode kobiety z nawracającym
zapaleniem pęcherza moczowego

młode kobiety z niepowikłanym o.o.z.n.

chorzy z powikłanym ZUM

chorzy z bezobjawowym
bakteriomoczem

ZUM u chorych zacewnikowanych

background image

14

14

Skuteczność leczenia i

profilaktyki ZUM zależy od

:

Skuteczność leczenia i

profilaktyki ZUM zależy od

:

1. Stanu ogólnego i miejscowego

chorego

2. Rodzaju mikroorganizmów

uropatogennych

3. Naturalnego przebiegu choroby
4. Skuteczności antybiotykoterapii

(chemioterapii)

1.

Stanu ogólnego i miejscowego
chorego

2.

Rodzaju mikroorganizmów
uropatogennych

3.

Naturalnego przebiegu choroby

4.

Skuteczności antybiotykoterapii
(chemioterapii)

background image

15

15

Polskie badania wrażliwości szczepów bakteryjnych

izolowanych z moczu chorych na niepowikłane i

powikłane ZUM

(

W. Hryniewicz, J Antimicrob Chemother, 2001, 47:773-

780)

Polskie badania wrażliwości szczepów bakteryjnych

izolowanych z moczu chorych na niepowikłane i

powikłane ZUM

(

W. Hryniewicz, J Antimicrob Chemother, 2001, 47:773-

780)

antybiotyk

Odsetek wrażliwych izolatów

(ZUM niepowikłane / powikłane)

E. coli

E. coli

Inne z rodziny

Inne z rodziny

Enterobacteriac

Enterobacteriac

eae

eae

Ampicylina

55,5 / 45,5

55,5 / 45,5

42,5 / 36,0

42,5 / 36,0

Piperacylina

73,0 / 61,8

73,0 / 61,8

85,0 / 36,0

85,0 / 36,0

Piperacylina z

tazobaktamem

100,0 / 94,5

100,0 / 94,5

97,5 / 92,0

97,5 / 92,0

Amoksycylina z

klawulanianem

96,4 / 80,0

96,4 / 80,0

85,0 / 52,0

85,0 / 52,0

Cefaleksyna

81,5 / 63,6

81,5 / 63,6

80,5 / 60,0

80,5 / 60,0

Ceftriakson

100,0 / 89,1

100,0 / 89,1

100,0 / 72,0

100,0 / 72,0

Ceftazydym

100,0 / 94,5

100,0 / 94,5

100,0 / 76,0

100,0 / 76,0

Meropenem

100,0 / 100,0

100,0 / 100,0

100,0 / 100,0

100,0 / 100,0

Gentamycyna

98,2 / 83,6

98,2 / 83,6

100,0 / 56,0

100,0 / 56,0

background image

16

16

Polskie badania wrażliwości szczepów bakteryjnych

izolowanych z moczu chorych na niepowikłane i

powikłane ZUM - cd

(

W. Hryniewicz, J Antimicrob Chemother, 2001, 47:773-

780)

Polskie badania wrażliwości szczepów bakteryjnych

izolowanych z moczu chorych na niepowikłane i

powikłane ZUM - cd

(

W. Hryniewicz, J Antimicrob Chemother, 2001, 47:773-

780)

antybiotyk

Odsetek wrażliwych izolatów

(ZUM niepowikłane / powikłane)

E. coli

E. coli

Inne z rodziny

Inne z rodziny

Enterobacteriac

Enterobacteriac

eae

eae

Amikacyna

99,4 / 81,8

99,4 / 81,8

100,0 / 96,0

100,0 / 96,0

Netylmycyna

99,4 / 80,0

99,4 / 80,0

100,0 / 64,0

100,0 / 64,0

Doksycyklina

70,6 / 58,2

70,6 / 58,2

35,0 / 24,0

35,0 / 24,0

Cyprofloksacyna

96,1 / 90,9

96,1 / 90,9

95,0 / 88,0

95,0 / 88,0

Norfloksacyna

86,4 / 94,5

86,4 / 94,5

100,0 / 96,0

100,0 / 96,0

Nitrofurantoina

91,2 / 83,6

91,2 / 83,6

10,0 / 8,0

10,0 / 8,0

Trimetoprym

74,2 / 60,0

74,2 / 60,0

57,5 / 36,0

57,5 / 36,0

Kotrimoksazol

80,9 / 69,1

80,9 / 69,1

75,0 / 44,0

75,0 / 44,0

fosfomycyna

96,7 / 96,4

96,7 / 96,4

90,0 / 100,0

90,0 / 100,0

background image

17

17

Leczenie chorych na

niepowikłane ZUM

Leczenie chorych na

niepowikłane ZUM

Zalecenia Infectious Diseases Society of

America (IDSA)

Jeżeli oporność na TMP – SMX < 20 %:

TMP – SMX przez 3 dni:

2x (160 + 800 mg)

TMP przez 3 dni:

2 x 200 mg

Jeżeli oporność na TMP – SMX > 20 %

Fluorochinony przez 3 dni:

Norfloksacyna

2 x 400 mg

Cyprofloksacyna

2 x 250 mg

Ofloksacyna 2 x 200 mg

Nitrofurantoina przez 7 dni: 3x (50 -100 mg)
Fosfomycyna 3 g jednorazowo

Zalecenia Infectious Diseases Society of

America (IDSA)

Jeżeli oporność na TMP – SMX < 20 %:

TMP – SMX przez 3 dni:

2x (160 + 800 mg)

TMP przez 3 dni:

2 x 200 mg

Jeżeli oporność na TMP – SMX > 20 %

Fluorochinony przez 3 dni:

Norfloksacyna

2 x 400 mg

Cyprofloksacyna

2 x 250 mg

Ofloksacyna 2 x 200 mg

Nitrofurantoina przez 7 dni: 3x (50 -100 mg)

Fosfomycyna 3 g jednorazowo

background image

18

18

Leczenie o.o.z.n. –

zalecenia IDSA

Leczenie o.o.z.n. –

zalecenia IDSA

1. Łagodne lub średnio – ciężkie, chorzy

współpracujący

Leczenie ambulatoryjne (7 – 14 dni)

Doustnie:

Fluorochinolony

TMP – SMX (wrażliwy uropatogen)

Amoksycylina lub amoxy + klawulanian

2. Ciężki przebieg lub niewspółpracujący

chory:

Hospitalizacja

Leczenie iv do ustąpienia gorączki (zwykle 48 – 72 godz):

Aminoglikozyd + amoxy

Cefalosporyna + aminoglikozyd

Fluorochinolony

1.

Łagodne lub średnio – ciężkie, chorzy

współpracujący

Leczenie ambulatoryjne (7 – 14 dni)

Doustnie:

Fluorochinolony

TMP – SMX (wrażliwy uropatogen)

Amoksycylina lub amoxy + klawulanian

2.

Ciężki przebieg lub niewspółpracujący

chory:

Hospitalizacja

Leczenie iv do ustąpienia gorączki (zwykle 48 – 72 godz):

Aminoglikozyd + amoxy

Cefalosporyna + aminoglikozyd

Fluorochinolony

background image

19

19

Profilaktyka

nawrotów

ZUM -

Profilaktyka

nawrotów

ZUM -

- nic się nie
zmienia

- nic się nie
zmienia

background image

20

20

Leczenie nawracającego

ZUM

Leczenie nawracającego

ZUM

Leczenie ostrego zakażenia
zapobieganie nawrotom

zapewnienie możliwie największej diurezy
częste mikcje (koniecznie przed snem)
„szklanka wody” przed stosunkiem
właściwa higiena osobista
unikanie zaparć
profilaktyczne podawanie leku

ciągłe (po wieczornej mikcji)
w razie objawów ZUM
po stosunku

Leczenie ostrego zakażenia

zapobieganie nawrotom

zapewnienie możliwie największej diurezy
częste mikcje (koniecznie przed snem)
„szklanka wody” przed stosunkiem
właściwa higiena osobista
unikanie zaparć
profilaktyczne podawanie leku

ciągłe (po wieczornej mikcji)
w razie objawów ZUM
po stosunku

background image

21

21

Dawkowanie leków w

profilaktyce nawrotów

ZUM

Dawkowanie leków w

profilaktyce nawrotów

ZUM

Cefaleksyna:

125 mg

Cyprofloksacyna:

125 mg

Kotrymoksazol: 240 mg

(lub 3x/tydzień)

Nitrofurantoina:

50 – 100 mg

Norfloksacyna: 200 mg
Trymetoprym: 100 mg

(lub 3x/tydzień)

Cefaleksyna:

125 mg

Cyprofloksacyna:

125 mg

Kotrymoksazol: 240 mg

(lub 3x/tydzień)

Nitrofurantoina:

50 – 100 mg

Norfloksacyna: 200 mg
Trymetoprym: 100 mg

(lub 3x/tydzień)

background image

22

22

Wskazania do antybiotykoterapii

chorego z bezobjawowym

bakteriomoczem

Wskazania do antybiotykoterapii

chorego z bezobjawowym

bakteriomoczem

1. Ciąża
2. Stan po transplantacji nerki
3. Przed zabiegiem

urologicznym

4. W razie częstych nawrotów

klinicznie jawnych ZUM

1.

Ciąża

2.

Stan po transplantacji nerki

3.

Przed zabiegiem
urologicznym

4.

W razie częstych nawrotów
klinicznie jawnych ZUM

background image

23

23

Leki stosowane u

ciężarnej

z bezobjawowym

białkomoczem

Leki stosowane u

ciężarnej

z bezobjawowym

białkomoczem

Amoksycylina
Cefalosporyny (cefaleksyna)
Trimetoprim (przeciwskazany

przed 12 i po 28 tygodniu ciąży)

Nitrofurantoina (przeciwskazany

w ostatnich 6 tygodniach ciąży)

Amoksycylina

Cefalosporyny (cefaleksyna)

Trimetoprim (przeciwskazany
przed 12 i po 28 tygodniu ciąży)

Nitrofurantoina (przeciwskazany
w ostatnich 6 tygodniach ciąży)


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
zakazenia ukladu moczowego
Zakażenia układu moczowego powikłane i niepowikłane
Farmakoterapia zakażeń układu moczowego
pediatria 2, Zakażenia układu moczowego - rozpoznanie, Zakażenia układu moczowego
Zakażenia układu moczowego
Zakażenia ukłądu moczowego, Nefrologia
seminarium zakazenia ukladu moczowego
Zakazenia ukladu moczowego
Zakażenia układu moczowego - rozpoznanie, Ratownictwo medyczne, pediatria, Pediatria
Zakażenia układu moczowego u dzieci pielęgniarstwo
Nawracajace zakazenia ukladu moczowego u dzieci
Zakażenia układu moczowego
zakażenia układu moczowego, ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO (ZUM)
Zakażenia układu moczowego, MEDYCYNA i RATOWNICTWO, Pediatria
Przegląd leków stosowanych w leczeniu zakażeń układu moczowego
21. Zakażenia układu moczowego, MEDYCYNA VI rok, Pediatria, PEDIATRIA CAŁOŚĆ, Ustny PEDIATRIA Balwie
Zakażenia układu moczowego 2

więcej podobnych podstron