Prawo medyczne

Justyna Zajdel

Międzyuczelniana Katedra Nauk Humanistycznych

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Zagadnienia

ogólne

z zakresu prawa

medycznego

Czynności lecznicze

Czynności lecznicze-

czynności lekarskie

podejmowane w stosunku do pacjenta na etapie

profilaktyki, diagnozy, terapii i rehabilitacji, podjęta

w celu ratowania jego życia, zdrowia lub

zmniejszenia cierpień fizycznych i psychicznych.

Zabieg lekarski-

każda czynność lecznicza lub

lekarska, która ze względu na właściwą jej technikę

medyczną łączy się z naruszeniem integralności

cielesnej pacjenta (zabieg operacyjny, iniekcja) lub

fizycznym wniknięciem w ciało pacjenta bez

naruszenia tkanki cielesnej.

Lekarskie czynności terapeutyczne-

czynności, których celem jest leczenie
konkretnego pacjenta.

Lekarskie czynności nieterapeutyczne-

czynności, które prowadzone są według
procedur i technik medycznych ale ich cel
jest inny niż terapeutyczny w odniesieniu
do konkretnego pacjenta np.: medyczny
eksperyment badawczy, pobranie narządu
do przeszczepu, przerwanie ciąży w
oparciu o przesłanki ustawowe.

Art. 40 ust.

1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza

dentysty (dalej UoZL)

ekarz ma obowi

zek zachowania w tajemnicy

informacji zwi

zanych z pacjentem, a uzyskanych

zwi

zku

z wykonywaniem zawodu.

Art. 40 ust.

3 UoZL

ekarz (..) jest zwi

zany tajemnic

równie

mierci pacjenta

Tajemnica lekarska

Art. 23 KEL

ekarz ma obowi

zek zachowania

tajemnicy lekarskiej. Tajemnic

obj

wiadomo

o pacjencie i jego otoczeniu uzyskane

przez lekarza w zwi

zku z wykonywaniem

czynno

zawodowych.

mier

chorego

nie zwalnia od obowi

zku dochowania

tajemnicy lekarskiej.

Tajemnica lekarska – c.d.

Zachowanie tajemnicy lekarskiej

w stosunku do rodziny pacjenta

Art. 120

5 k.k.

sob

najbli

jest ma

łż

onek,

wst

pny, zst

pny, rodze

stwo, powinowaty w

tej samej linii lub stopniu, osoba pozostaj

w stosunku przysposobienia oraz jej

łż

onek, a tak

e osoba pozostaj

faktycznie we wspólnym po

yciu.

Ustanowienie przez pacjenta

powiernika

Prawem pacjenta jest wskazanie osoby, którą

lekarz będzie mógł informować o stanie zdrowia

pacjenta, dolegliwościach, przebiegu choroby,

wybranych

i zastosowanych metodach leczenia oraz

przewidywalnych następstwach ich zastosowania.

Osoba, która zosta

a ustanowiona przez pacjenta

powiernikiem

ma prawo do

uzyskania

wszelkich informacji

stanie zdrowia pacjenta w

trakcie jego

ycia oraz po

jego

mierci

Pacjent może nie ustanowić

powiernika.

W takiej sytuacji lekarz

nie

prawa

przekazywać informacji

związanych

z pacjentem

żadnej osobie

!!!

Ustanowienie przez

pacjenta powiernika –

c.d.



pacjent pełnoletni,

nieubezw

asnowolniony,



pacjent pełnoletni

ubezwłasnowolniony, mogący podjąć

świadomą decyzję,



pacjent pełnoletni ubezwłasnowolniony

częściowo,



pacjent z ograniczoną zdolnością do

czynności prawnych (między 13-18

rokiem życia),



pacjent poniżej trzynastego roku życia

Zachowanie tajemnicy w wiek

pacjenta

Ubezw

asnowolnienie cz

ęś

ciowe- art. 16

§1 k.c.

soba pe

noletnia mo

e by

ubezw

asnowolniona

ęś

ciowo

z powodu choroby psychicznej,

niedorozwoju umys

owego albo innego rodzaju

zaburze

psychicznych, w szczególno

pija

stwa lub narkomanii, je

eli stan tej osoby nie

uzasadnia ubezw

asnowolnienia ca

kowitego, lecz

potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.

Postępowanie lekarza wobec

pacjenta ubezwłasnowolnionego

Dla osoby ubezwłasnowolnionej

częściowo

ustanawia się

kuratelę

Dla osoby ubezwłasnowolnionej

całkowicie

ustanawia się

opiekę

Zasady podejmowania decyzji o niezdolności do decydowania pacjenta o własnym

losie

Zgoda równoległa

udzielana

jest

przez opiekuna wyznaczonego

przez sąd i osobę ubezwła

nowolnioną.

Osoba ubezw

asnowolniona musi

wyrazić

zgodę, jeśli jest

zdolna do

wiadomego

wypowiedzenia si

na temat podj

cia w

stosunku do niej czynno

ci medycznych.

Zgoda pacjenta

ubezw

asnowolnionego ca

kowicie

na wykonanie czynno

ci leczniczych

Zgoda równoległa

dzielana

jest

przez pacjenta i kuratora.

Uwaga!

W przypadku wyra

enia dwóch ró

nych o

wiadczeń

woli (np.: zgoda kuratora, brak zgody osoby

ubezw

asnowolnionej), zgod

na wykonanie czynno

leczniczych musi wyrazi

d opieku

czy.

Zgoda pacjenta

ubezw

asnowolnionego cz

ęś

ciowo

na wykonanie czynno

ci leczniczych

W przypadku potrzeby wykonania

czynno

ci nieleczniczych zgod

wyra

łą

cznie pacjent.

Wyjątek

Jeśli osoba ubezwłasnowolniona całkowicie

nie jest w stanie świadomie wyrazić swojej

woli, zgodę na wykonanie czynności

nieleczniczych wyra

a jej opiekun

Zgoda na wykonanie

czynno

ci nieleczniczych

Art. 31 UoZL

ekarz ma obowi

zek udziela

pacjentowi lub

jego ustawowemu przedstawicielowi przyst

pnej

informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu,

proponowanych oraz mo

liwych metodach

diagnostycznych, leczniczych, daj

cych si

przewidzi

eć

nast

pstwach ich zastosowania albo

zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu.

Obowi

zek lekarza do udzielenia

pacjentowi informacji

Obowi

zek lekarza do udzielenia

pacjentowi informacji

–

Obowiązek udzielania informacji odnosi się

do pacjentów, którzy ukończyli lat 16.

yjątek!

Lekarz nie ma obowiązku udzielania

informacji osobie, która nie

jest zdolna do

zrozumienia jej tre

ci.

Obowi

zek lekarza do udzielenia

pacjentowi ograniczonej

informacji

Lekarz ma obowiązek udzielenia informacji

pacjentowi, który nie ukończył lat 16.

Informacja ta mo

e ograniczy

jedynie

do przekazania danych niezb

dnych do

prawid

owego przebiegu procesu

diagnostycznego lub terapeutycznego.

Zgoda pacjenta na wykonanie

czynno

ci medycznych

Ważna zgoda na świadczenie medyczne

musi być:



wyrażona w odpowiedniej formie,



udzielona przez odpowiedni podmiot,



świadoma,



wyrażona przed wykonaniem czynności

medycznej,



udzielona pozytywnie.

Postępowanie medyczne w przypadku braku zgody na wybrany rodzaj diagnostyki

lub terapii

Forma wyrażenia zgody

orma zwykła

goda wyrażana ustnie, bądź w inny sposób nie

budzący wątpliwości

(zgoda konkludentna).

orma szczególna

goda wyrażana na piśmie

lub w obecności

dwóch świadków.

Uwaga !

Zgoda pisemna, wyrażona na ogół czynności

medycznych może

zosta

potraktowana jako brak

zgody pacjenta.

Podmioty uprawnione do

wyrażania zgody



acjent,



pacjent i jego przedstawiciel ustawowy

(rodzic lub opiekun),



przedstawiciel ustawowy,



osoba sprawująca kuratelę,



opiekun faktyczny,



d opieku

czy

Zgoda świadoma

Zgoda pacjenta na wykonanie wszelkich

czynności medycznych musi mieć

charakter świadomy.

Uwaga !

Nie poinformowanie pacjenta o ryzyku,

przewidywalnych skutkach

proponowanego leczenia lub zabiegu

skutkuje

wyra

eniem przez niego

niewa

nej zgody

Informowanie pacjenta

o nast

pstwach i

powik

aniach

Obowiązkiem lekarza jest poinformowanie

pacjenta o:



wszelkich dających się przewidzieć

następstwach wybranych metod

diagnostycznych i leczniczych



typowych, zwykle wyst

puj

cych,

przewidywalnych, znanych w

wietle

aktualnej wiedzy medycznej powik

aniach

Okręgowa Rada Lekarska przyznaje prawo

wykonywania zawodu lekarza dentysty osobie,

która:



jest obywatelem polskim lub obywatelem innego

państwa członkowskiego UE,



posiada dyplom lekarza dentysty wydany przez

wyższą uczelnię w Polsce,



posiada dyplom lub inne dokumenty

potwierdzające kwalifikacje lekarza dentysty,

które zostały wydane przez państwo członkowskie

UE.

Wykonywanie zawodu lekarza

dentysty



posiada dyplom lekarza dentysty wydany przez

państwo spoza UE, jeśli dyplom ten został uznany

w Polsce za równorzędny z dyplomem polskiej

uczelni,



posiada pełną zdolność do czynności prawnych,



posiada stan zdrowia umożliwiający wykonywanie

zawodu,



posiada nienaganną postawę etyczną.

Wykonywanie zawodu lekarza

dentysty -c.d.

Lekarzowi będącemu obywatelem państwa

członkowskiego UE, Okręgowa Rada Lekarska

przyznaje prawo wykonywania zawodu, jeżeli

osoba ta:



przedstawi zaświadczenie o tym, że posiada

prawo wykonywania zawodu w swoim kraju i nie

zostało ono ograniczone lub zawieszone,



złoży oświadczenie, że włada językiem polskim w

mowie i w piśmie, w stopniu wystarczającym do

wykonywania zawodu lekarza dentysty.

Wykonywanie zawodu lekarza

dentysty -c.d.

Okręgowa Rada Lekarska przyznaje prawo

wykonywania zawodu, jeżeli:



lekarz odbył staż podyplomowy,



Lekarz złożył z wynikiem pozytywnym egzamin

kończący staż podyplomowy (L-DEP).

Na czas odbywania stażu podyplomowego, lekarz

otrzymuje ograniczone prawo wykonywania

zawodu.

Wykonywanie zawodu lekarza

dentysty -c.d.

W celu uzyskania ograniczonego prawa wykonywania

zawodu, lekarz musi wystąpić do ORL na terenie,

której zamierza odbywać staż podyplomowy z

następującymi dokumentami:



dyplom lekarza dentysty,



oświadczenie o obywatelstwie polskim lub innego

państwa UE,



zaświadczenie o stanie zdrowia,



oświadczenie o nienagannej postawie etycznej.

ORL przyznaje ograniczone prawo wykonywania

zawodu, w ciągu 3 miesięcy od złożenia

niezbędnych dokumentów.

Wykonywanie zawodu lekarza dentysty -c.d.

Staż podyplomowy lekarza dentysty trwa 13 miesięcy.

Staż rozpoczyna się 1 marca lub 1 października.

Staż może odbywać się w :



zakładzie opieki zdrowotnej (szpitalu),



jednostce zatrudniającej lekarzy stomatologów

posiadających kwalifikacje odpowiadające

zakresowi szkolenia stażowego,



gabinecie prywatnym.

Staż podyplomowy

Gabinety prywatne, w których odbywa się staż muszą

spełniać następujące warunki:



posiadać sprzęt niezbędny do prowadzenia

szkolenia stażowego,



lekarz prowadzący staż musi posiadać co najmniej

pięcioletnie doświadczenie zawodowe lub

specjalizację w dziedzinie medycyny, której

dotyczy staż cząstkowy,



udzielać świadczeń zdrowotnych odpowiadających

zakresowi stażu.

Staż podyplomowy- c.d.

Lekarz może odbywać staż w ORL, której jest

członkiem lub na terenie innej ORL.

Lekarz odbywający staż otrzymuje od ORL:



kartę stażu podyplomowego,



ankietę dotyczącą

oceny stażu.

Staż cząstkowy lekarza stomatologa nadzorowany jest

przez opiekuna.

Całość stażu nadzoruje koordynator stażu.

Staż podyplomowy- c.d.

Staż cząstkowy kończy się kolokwium.

Staż cząstkowy z zakresu stomatologii ogólnej,

powinien zostać poprzedzony sprawdzianem ze

stomatologii zachowawczej, dziecięcej,

periodontologii, ortodoncji, chirurgii

stomatologicznej, protetyki.

Kolokwium przeprowadza kierownik będący lekarzem

stomatologiem z innego ZOZ lub lekarz

wyznaczony przez ORL i opiekun stażysty.

Staż podyplomowy- c.d.

Złożenie kolokwium z pozytywnym wynikiem jest

podstawą do zaliczenia stażu cząstkowego.

W razie negatywnego wyniku kolokwium,

przeprowadzający staż wyznacza termin nowego
kolokwium.

W przypadku dwóch negatywnych wyników

kolokwium, opiekun informuje o tym fakcie
koordynatora, który wyznacza termin
dodatkowego przeszkolenia.

Po odbyciu dodatkowego przeszkolenia wyznaczany

jest nowy termin kolokwium.

Staż podyplomowy- c.d.

Egzamin kończący staż podyplomowy (L-DEP), składany

jest w formie pisemnego testu w pierwszą sobotę

listopada lub pierwszą sobotę kwietnia każdego roku

kalendarzowego.

Lekarz stomatolog chcący przystąpić do L-DEP, musi

najpóźniej na 25 dni przed terminem egzaminu złożyć

do ORL następujące dokumenty:



kartę stażu,



ankietę dotyczącą stażu,



wniosek o dopuszczenie do stażu,



decyzję o uznanie części lub całości stażu odbytego za

granicą za równoważny ze stażem w Polsce.

Staż podyplomowy- c.d.

Wynik egzaminu jest pozytywny, jeśli lekarz stomatolog

uzyskał co najmniej 56% możliwych do uzyskania

punktów.

W ciągu 21 dni od daty złożenia egzaminu z wynikiem

pozytywnym, lekarz stomatolog otrzymuje Z CEM

świadectwo zdania egzaminu państwowego.

W przypadku negatywnego wyniku L-DEP, lekarz dentysta

może przystąpić do egzaminu w kolejnym terminie.

Staż podyplomowy- c.d.

Odpowiedzialność

ex contarctu –

z tytułu

niewykonania lub nienależytego wykonania

zobowiązania

(art. 471 k.c.)

Odpowiedzialność

ex delicto -

z tytułu popełnienia

czynu niedozwolonego (art. 415 k.c.)

Przesłanki odpowiedzialności cywilnej



zdarzenie wyrządzające szkodę



szkoda



związek przyczynowy między zdarzeniem a

powstałą szkodą.

Odpowiedzialno

ść cywilna

lekarza

Odpowiedzialność cywilna a

forma wykonywania zawodu

lekarza



lekarz zatrudniony w

publicznym lub

niepublicznym ZOZ-

wyłączenie

odpowiedzialności,



lekarz prowadzący

prywatną praktykę

lekarską- odpowiedzialność ex contractu

i ex delicto,



lekarz wykonujący zawód w ramach

spółki cywilnej lub w spółki z

ograniczoną odpowiedzialnością-

odpowiedzialność ex delicto.

Odpowiedzialno

ść

cywilna

odszkodowanie



świadczenie pieniężne

- w celu przywrócenia

stanu poprzedniego



jednorazowe świadczenie pieniężne

- w celu

pokrycia kosztów i wydatków w związku

z uszkodzenie ciała lub rozstrojem zdrowia



jednorazowe świadczenie pieniężne

w celu

kompensacji strat moralnych lub cierpień

fizycznych



renta

- w formie świadczenia okresowego



renta

- w formie skapitalizowanej

Do osób, które mogą mieć roszczenia

odszkodowawcze w razie śmierci pacjenta należą:

Roszczenia odszkodowawcze

innych osób ni

pacjent



osoby, które ponios

y koszty leczenia i

pogrzebu



osoby najbliższe względem których pacjent

miał obowiązek alimentacyjny



osoby najbli

sze, którym zmar

y pacjent

dobrowolnie dostarcza

rodków utrzymania

Przedawnienie roszczeń

cywilnych



10-letni termin przedawnienia od

momentu ujawnienia szkody



2-letni termin przedawnienia od

momentu oddania dzieła



3-letni termin przedawnienia w

przypadku powstania szkody w wyniku

czynu niedozwolonego



10-letni termin przedawnienia w

przypadku powstania szkody w wyniku

zbrodni lub występku

Błąd w sztuce lekarskiej:



błąd diagnostyczny-

wadliwe

rozpoznanie stanu zdrowia pacjenta

•

błąd pozytywny,

•

błąd negatywny,

•

błąd mieszany.

Błąd w sztuce lekarskiej

Błąd w sztuce lekarskiej-

c.d.



błąd terapeutyczny-

zastosowanie

niewłaściwej metody leczenia lub

nieprawidłowe przeprowadzenie

leczenia,



błąd techniczny-

niewłaściwe

wykonanie określonej czynności

terapeutycznej.

Błąd w sztuce lekarskiej-

c.d.



Błąd operacyjny-

błąd terapeutyczny

powstały w trakcie zabiegu

operacyjnego,



Błąd organizacyjny-

błąd polegający

na złym zorganizowaniu pracy w

zespole lub zakładzie opieki

zdrowotnej przez osoby kierujące

pracą.

Przyczynienie się pacjenta do

powstania lub zwiększenia

szkody

Art. 362 k.c.

Obowiązek naprawienia szkody

zmniejsza się odpowiednio do

okoliczności, a zwłaszcza winy obu stron.

Uwaga!

Jeżeli pacjent przyczynił się do

powstania szkody, ponosi

odpowiedzialność proporcjonalnie do

przyczynienia się do powstania szkody.

Odpowiedzialność zawodowa

lekarza

Art. 41 UoIL- członkowie samorządu

lekarskiego podlegają

odpowiedzialności zawodowej przed

sądami lekarskimi za postępowanie

sprzeczne z zasadami etyki i

deontologii zawodowej oraz

naruszenie przepisów o

wykonywaniu zawodu lekarza.

Sąd Lekarski

Sąd lekarski może orzec stosunku

do lekarza karę:



upomnienia,



nagany,



zawieszenia prawa wykonywania

zawodu na okres od 0,5-3 lat,



pozbawienia prawa wykonywania

zawodu.

Pozbawienie prawa

wykonywania zawodu

Pozbawienie prawa wykonywania

zawodu powoduje skreślenie z listy

OIL, bez prawa ubiegania się o

ponowny wpis.

Uwaga!

Z rejestru ukaranych nie usuwa

się wzmianki o karze pozbawienia

prawa wykonywania zawodu

Nieudzielenie pomocy

przez lekarza

Art. 162 k.k. § 1

to cz

owiekowi znajdującemu si

w po

eniu

gro

żą

cym bezpo

rednim niebezpiecze

stwem

utraty

ycia albo ci

ęż

kiego uszczerbku

na zdrowiu

nie udziela pomocy, mog

c jej udzieli

bez

nara

enia siebie lub innej osoby na

niebezpiecze

stwo utraty

ycia albo ci

ęż

kiego

uszczerbku na

zdrowiu, podlega karze

pozbawienia wolno

ci do lat 3.

Nieudzielenie pomocy

przez lekarza

– c.d.

Art. 2 k.k.

Odpowiedzialno

ci karnej za przest

pstwo

skutkowe pope

nione przez zaniechanie

podlega ten tylko, na kim ci

ąż

prawny,

szczególny obowi

zek zapobiegni

cia

skutkowi.

Działanie lekarza bez zgody

pacjenta

Art. 192

1 k.k.- Kto wykonuje zabieg

leczniczy bez zgody pacjenta

podlega grzywnie, karze

ograniczenia wolności albo

pozbawienia wolności do lat 2.

Uwaga!

Ściganie następuje na

wniosek pokrzywdzonego.

Odpowiedzialność lekarza za

uchylenie tajemnicy

lekarskiej

Art. 266 k.k.- kto wbrew przepisom ustawy

lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu

ujawnia lub wykorzystuje informację, z

którą zapoznał się w związku z pełnioną

funkcją, wykonywaną pracą (…) podlega

grzywnie, karze ograniczenia wolności

lub pozbawienia wolności do lat 2.

Uwaga!

Ściganie następuje na wniosek

pokrzywdzonego.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51

stomatolodzy 21 03 07

Document Outline