dr Bożena Piechowicz

AMORTYZACJA

I UMORZENIE

DEFINICJE

Amortyzacja – to wyrażone w
pieniądzu zużycie środków trwałych
na skutek ich użytkowania wliczone
do kosztów działalności.

Umorzenie – to okresowe
korygowanie wartości początkowej
środków trwałych
o wartość ich zużycia.

W świetle ustawy o rachunkowości
(art. 32 ust. 1) odpisów amortyzacyjnych
dokonuje się drogą systematycznego
rozłożenia wartości początkowej środka
trwałego na ustalony okres amortyzacji.

Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie
wcześniej niż po przyjęciu środka do
używania, a jej zakończenie z chwilą
zrównania odpisów amortyzacyjnych z
wartością początkową środka lub
przeznaczeniem go do likwidacji,
sprzedaży czy stwierdzenia jego
niedoboru.



Liczbę zmian, na których pracuje
ośrodek,



Tempo postępu techniczno-
ekonomicznego,



Wydajność środka mierzoną liczbą
godzin jego pracy lub liczbą
wytworzonych produktów,



Prawne lub inne ograniczenia czasu
użytkowania środka,



Przewidywaną przy likwidacji cenę
sprzedaży netto istotnej pozostałości
środka trwałego.

PRZY USTALANIU OKRESU

UŻYTKOWANIA ŚRODKA TRWAŁEGO

UWZGLĘDNIA SIĘ:

Dla środków trwałych o niskiej
jednostkowej wartości początkowej
można ustalać amortyzację w sposób
uproszczony przez dokonywanie
zbiorczych odpisów dla grup środków
zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem.
Można też dokonać jednorazowego
odpisu amortyzacji tych środków w
miesiącu ich nabycia.

Zgodnie z ustawą o podatku
dochodowym odpisów
amortyzacyjnych dokonuje się
począwszy od pierwszego miesiąca
następującego po miesiącu, w którym
środek przyjęto do użytkowania aż do
ostatniego dnia miesiąca, w którym
nastąpiło całkowite umorzenie,
sprzedaż lub likwidacja.

RACHUNKOWE METODY AMORTYZACJI

MAJĄTKU TRWAŁEGO:

1.Metoda liniowa: zakłada równomierne

zużywanie się składnika majątku trwałego
przez cały okres jego życia ekonomicznego.

Stawka amortyzacyjna – to bieżąca wartość
zużycia składnika majątku w okresie, w
metodzie linoowej jest wartością stałą.
Stopa amortyzacyjna – to procentowe,
roczne zmniejszenie wartości początkowej
składnika majątku w związku z jego użyciem
w toku eksploatacji.

t

Wp

Aw

t



t

A

%

100

%

lub

t

Aw

%

A

t

- roczna stawka amortyzacyjna

- roczna stopa amortyzacyjna

- wartość początkowa obiektu

- wartość rezydualna obiektu (cena sprzedaży netto)

- czas trwania amortyzacji w latach

Wp

Ow

%

100

)

(

%

Ow

Wp

A

Aw

t







RACHUNKOWE METODY AMORTYZACJI

MAJĄTKU TRWAŁEGO c.d.:

2. Metoda naturalna: wysokość stawek

amortyzacyjnych zależy od pracy wykonanej
w danym okresie przez dany składnik majątku

t

Aw

-

roczna stawka amortyzacyjna

- wartość początkowa obiektu

Wp

- wartość rezydualna obiektu (cena sprzedaży netto)

Ow

PO

- planowana wielkość pracy dla całego okresu
użytkowania

t

PB- praca rzeczywiście wykonana w danym okresie

t

t

PB

PO

Ow

Wp

Aw







RACHUNKOWE METODY AMORTYZACJI

MAJĄTKU TRWAŁEGO c.d.:

3. Metody degresywne: to metody amortyzacji

przyspieszonej – stawki amortyzacyjne maleją
wraz ze starzeniem się składnika majątku.

t

Aw

- roczna stawka amortyzacyjna

a) Metoda malejącego salda

100

% Wb

A

Aw

t





Wb

- wartość bieżąca

Wb

= wartość początkowa - umorzenie

%

A

- roczna stopa amortyzacyjna (x współczynnik)

RACHUNKOWE METODY AMORTYZACJI

MAJĄTKU TRWAŁEGO c.d.:

t

Aw

-

roczna stawka amortyzacyjna

b) Metoda sumy cyfr rocznych

-

wartość bieżąca

Wb

)

(

Ow

Wp

A

Aw

t







2

)

1

(

)

1

(











T

T

t

T

A

Ow

A

- wartość rezydualna obiektu (cena sprzedaży netto)

- stopa amortyzacyjna dla danego roku

T

- przewidywany czas użytkowania skł. maj. trw. w latach

t

- rok dla którego oblicza się stopę amortyzacyjną

ZASTOSOWANIE METOD

AMORTYZACJI MAJĄTKU

TRWAŁEGO

73%

12%

8%

7%

PODATKOWE METODY

AMORTYZACJI

Zakłada, że środki trwałe zużywają się
jednakowo w każdej jednostce czasu, bez względu
na to, czy i w jakim stopniu są one
wykorzystywane w procesie produkcji lub
wymiany.

 Obliczanie amortyzacji środków trwałych
metodą liniową polega na dokonywaniu
równomiernych odpisów zużycia tych środków za
kolejne lata.

Odpisy ustala się bieżąco za pomocą stawek
amortyzacyjnych od wartości początkowej
(brutto) poszczególnych środków trwałych.

1. Metoda liniowa

PODATKOWE METODY AMORTYZACJI

c.d.

a) Proporcjonalna -

polega na wykorzystaniu

stawek amortyzacyjnych określonych w wykazie
stawek.

b) Przyspieszona -

polega na podwyższeniu

stawek amortyzacyjnych z wykazu o
współczynniki. Może być wykorzystana do
amortyzacji budynków i budowli używanych w
warunkach złych (1,4) i pogorszonych (1,2),
maszyn i urządzeń wymagających szczególnej
sprawności technicznej (1,4) oraz poddanych
postępowi technicznemu (2,0).

c) Spowolniona -

polega na obniżeniu stawek z

wykazu

d) Wg indywidualnych stawek dla używanych i

ulepszonych środków

PODATKOWE METODY AMORTYZACJI

c.d.

2. Metoda degresywna

Polega na dokonywaniu odpisów
amortyzacyjnych z wykorzystaniem podwyższonej
o współczynnik stopy amortyzacyjnej.

W pierwszym roku użytkowania środka odpisów
amortyzacyjnych dokonuje się od wartości
początkowej (brutto) środka trwałego, w
następnych latach od wartości bieżącej (netto).

Począwszy od roku, w którym stawka
amortyzacji obliczona metodą degresywną jest
niższa od odpisów ustalonych metodą liniową
dalszych odpisów dokonuje się wg metody
liniowej.

PODATKOWE METODY AMORTYZACJI

c.d.

3. Metoda preferencyjna dla małych
podatników
i rozpoczynających działalność gospodarczą

Mały podatnik to taki, u którego wartość
przychodu ze sprzedaży brutto nie przekroczyła w
poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w
złotych, odpowiadającej równowartości 1200 tys.
euro. Przeliczenia kwoty wyrażonej w euro
dokonuje się według średniego kursu euro
ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na
pierwszy dzień roboczy października poprzedniego
roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.

PODATKOWE METODY AMORTYZACJI

c.d.

Podatnik rozpoczynający działalność
gospodarczą, to taki, który w roku
rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie
dwóch lat, licząc od końca roku
poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, nie
prowadził działalności gospodarczej
samodzielnie lub jako wspólnik spółki nie
mającej osobowości prawnej oraz działalności
takiej nie prowadził małżonek tego wspólnika,
o ile pomiędzy małżonkami istniała w tym
czasie wspólność majątkowa.

PODATKOWE METODY AMORTYZACJI

c.d.

Metoda polega na dokonaniu jednorazowo
odpisów amortyzacyjnych od wartości
początkowej środków trwałych zaliczonych do
grupy 3-8 KŚT (z wyłączeniem samochodów
osobowych) w roku podatkowym, w którym
środki te zostały wprowadzone do ewidencji.

Łączna kwota odpisów nie może przekroczyć w
roku podatkowym równowartości 50 tys. euro.
Przy określaniu limitu nie uwzględnia się odpisów
od środków nie przekraczających 3500 zł.

PODATKOWE METODY AMORTYZACJI

c.d.

Jednorazowego odpisu amortyzacyjnego można
dokonać
w miesiącu, w którym środki trwałe zostały
wprowadzone do ewidencji lub w równych ratach
co miesiąc, co kwartał albo na koniec roku
podatkowego. W ten sposób mogą być
amortyzowane zarówno nowe, jak i używane
środki trwałe.

W następnym roku podatkowym odpisów
amortyzacyjnych dokonuje się od wartości
początkowej zgodnie z metodą liniową, z
możliwością podwyższenia lub obniżenia stawek
albo przy zastosowaniu metody degresywnej.

Umorzenie środków

trwałych

Amortyzacja

1

Ewidencja umorzenia i amortyzacji środków trwałych

1. Odpisy amortyzacyjne (umorzeniowe) z tytułu zużycia środków trwałych.

PODSTAWĘ EWIDENCJI

ŚRODKÓW TRWAŁYCH

STANOWIĄ:

a) Likwidacja środka trwałego –

LT

b) Przyjęcie środka trwałego –

OT

c) Przekazanie środka trwałego

– PT

d) Książka inwentarzowa
e) Karta analityczna
f) Tabela amortyzacyjna