Stres

Stres

Aspekty psychologiczne

Aspekty psychologiczne

samokontroli emocjonalnej

samokontroli emocjonalnej

Stres w sporcie

Stres w sporcie

Stres psychologiczny

Stres psychologiczny



Stan organizmu w sytuacji realnego,

Stan organizmu w sytuacji realnego,

istniejącego lub antycypowanego zagrożenia

istniejącego lub antycypowanego zagrożenia



Jest interakcją między człowiekiem a

Jest interakcją między człowiekiem a

zagrażającym otoczeniem

zagrażającym otoczeniem



Mobilizuje psychofizjologicznie cały organizm

Mobilizuje psychofizjologicznie cały organizm

do atawistycznej reakcji „ataku lub ucieczki”

do atawistycznej reakcji „ataku lub ucieczki”

Skutki stresu są uzależnione od czasu

Skutki stresu są uzależnione od czasu

trwania

trwania

i zakresu działania -

i zakresu działania -

(stres sytuacyjny – stres chroniczny)

(stres sytuacyjny – stres chroniczny)

Reakcja stresowa

Reakcja stresowa

Uruchamia mechanizmy neuronalne

Uruchamia mechanizmy neuronalne

endokrynne i immunologiczne, które

endokrynne i immunologiczne, które

zwiększają gotowość organizmu do

zwiększają gotowość organizmu do

wytężonej aktywności fizycznej i

wytężonej aktywności fizycznej i

psychicznej

psychicznej

Emocje -

Emocje -



Poziom aktywacji

Poziom aktywacji



Znak emocji – dodatnie i ujemne

Znak emocji – dodatnie i ujemne



Treść emocji – strach, złość, smutek,

Treść emocji – strach, złość, smutek,

radość

radość

Fazy reakcji na stres

Fazy reakcji na stres



Mobilizacja – podjęcie działań w celu usunięcia

Mobilizacja – podjęcie działań w celu usunięcia

źródła zagrożenia, duża koncentracja na

źródła zagrożenia, duża koncentracja na

rozwiązaniu zadania

rozwiązaniu zadania



Rozstrojenie – przy niemożności rozwiązania

Rozstrojenie – przy niemożności rozwiązania

problemu napięcie emocjonalne rośnie, pogarszają

problemu napięcie emocjonalne rośnie, pogarszają

się procesy orientacyjne, psychika uruchamia

się procesy orientacyjne, psychika uruchamia

mechanizmy obronne

mechanizmy obronne



Destrukcja – dezorganizacja zachowania, dominują

Destrukcja – dezorganizacja zachowania, dominują

emocje negatywne, brak stałej zdolności

emocje negatywne, brak stałej zdolności

utrzymania racjonalnego kierunku działań,

utrzymania racjonalnego kierunku działań,

zahamowanie procesów myślowych, poczucie

zahamowanie procesów myślowych, poczucie

wyczerpania

wyczerpania

Uwarunkowania odporności

Uwarunkowania odporności

psychicznej

psychicznej



Typ temperamentu (siła i trwałość emocji)

Typ temperamentu (siła i trwałość emocji)



Typ reagowania emocjonalnego w

Typ reagowania emocjonalnego w

sytuacjach trudnych ( nastawienie na

sytuacjach trudnych ( nastawienie na

pokonanie trudności – nastawienie

pokonanie trudności – nastawienie

lękowe)

lękowe)



Dojrzałość osobowości ( samoocena,

Dojrzałość osobowości ( samoocena,

poziom aspiracji, system wartości, potrzeba

poziom aspiracji, system wartości, potrzeba

osiągnięć,

osiągnięć,

doświadczenia życiowe, strategie działania)

doświadczenia życiowe, strategie działania)

Stresory- czynniki

Stresory- czynniki

powodujące stres

powodujące stres



Ekstremalne (traumatyczne) – dramatyczne

Ekstremalne (traumatyczne) – dramatyczne

wydarzenia o rozmiarach katastrof np.:

wydarzenia o rozmiarach katastrof np.:

wojny, klęski żywiołowe, komunikacyjne

wojny, klęski żywiołowe, komunikacyjne



Wyzwania i zagrożenia związane z ważnymi

Wyzwania i zagrożenia związane z ważnymi

dla jednostki zmianami życiowymi – np.:

dla jednostki zmianami życiowymi – np.:

śmierć bliskiej osoby, choroba, rozwód,

śmierć bliskiej osoby, choroba, rozwód,

utrata pracy

utrata pracy



Problemy życia codziennego – mają

Problemy życia codziennego – mają

szczególne znaczenie ze względu na ich

szczególne znaczenie ze względu na ich

zasięg, nasilenie, częstość i powszechność

zasięg, nasilenie, częstość i powszechność

Stresory – wymiar

Stresory – wymiar

czasowy

czasowy



Wydarzenia jednorazowe, przypadkowe

Wydarzenia jednorazowe, przypadkowe



Wydarzenia cykliczne, powtarzające się

Wydarzenia cykliczne, powtarzające się



Stresory chroniczne, źródło ciągłych

Stresory chroniczne, źródło ciągłych

napięć

napięć

Stresory - rodzaje

Stresory - rodzaje

sytuacji

sytuacji

Ocena sytuacji zawsze nosi znamię

Ocena sytuacji zawsze nosi znamię

oceny

oceny

subiektywnej.

subiektywnej.



Sytuacje kontrolowane – możliwa jest

Sytuacje kontrolowane – możliwa jest

trafna analiza sytuacji i czynników,

trafna analiza sytuacji i czynników,

które ją kształtują.

które ją kształtują.



Sytuacje niekontrolowane – nie mamy

Sytuacje niekontrolowane – nie mamy

dostępu do części informacji dotyczącej

dostępu do części informacji dotyczącej

przebiegu zdarzeń

przebiegu zdarzeń

Zagrożenie a wyzwanie

Zagrożenie a wyzwanie



Sytuacje stresowe oceniane jako

Sytuacje stresowe oceniane jako

zagrożenie budzą silne emocje negatywne

zagrożenie budzą silne emocje negatywne

( lęk, poczucie winy, poczucie krzywdy),

( lęk, poczucie winy, poczucie krzywdy),

często przebieg wydarzeń wymyka się

często przebieg wydarzeń wymyka się

spod kontroli, zmusza do regulacji emocji

spod kontroli, zmusza do regulacji emocji



Sytuacje stresowe oceniane jako wyzwanie

Sytuacje stresowe oceniane jako wyzwanie

wywołują emocje negatywne o mniejszym

wywołują emocje negatywne o mniejszym

nasileniu oraz emocje pozytywne

nasileniu oraz emocje pozytywne

(entuzjazm, nadzieja, ekscytacja),

(entuzjazm, nadzieja, ekscytacja),

sprzyjają koncentrowaniu się na problemie

sprzyjają koncentrowaniu się na problemie

Różnicowanie stresu

Różnicowanie stresu



EUSTRES – sytuacje napięcia nie

EUSTRES – sytuacje napięcia nie

powodują szkodliwych następstw,

powodują szkodliwych następstw,

istotny udział emocji pozytywnych, tzw.

istotny udział emocji pozytywnych, tzw.

stres konstruktywny

stres konstruktywny



DYSTRES – napięcie ma charakter

DYSTRES – napięcie ma charakter

destrukcyjny, duży udział emocji

destrukcyjny, duży udział emocji

negatywnych

negatywnych

Im większe znaczenie człowiek

Im większe znaczenie człowiek

przypisuje danej wartości - tym większe

przypisuje danej wartości - tym większe

napięcie pojawia się w momencie jej

napięcie pojawia się w momencie jej

zagrożenia – tym silniejszy stres –

zagrożenia – tym silniejszy stres –

tym więcej energii jest się gotowym

tym więcej energii jest się gotowym

poświęcić na walkę z czynnikiem

poświęcić na walkę z czynnikiem

zagrażającym lub zdarzeniem

zagrażającym lub zdarzeniem

oznaczającym daną stratę.

oznaczającym daną stratę.

Zasoby – wartości

Zasoby – wartości

posiadane

posiadane

Są to uzyskane, posiadane i chronione przez

Są to uzyskane, posiadane i chronione przez

daną jednostkę wartości :

daną jednostkę wartości :

* obiekty, przedmioty – np. dom, samochód

* obiekty, przedmioty – np. dom, samochód

* warunki, relacje – np. stała praca, udana

* warunki, relacje – np. stała praca, udana

rodzina

rodzina

* zasoby osobiste – np. poczucie skuteczności

* zasoby osobiste – np. poczucie skuteczności

osobistej, atrakcyjności, sprawności fizycznej

osobistej, atrakcyjności, sprawności fizycznej

* zasoby energetyczne – np. zdrowie, wiedza,

* zasoby energetyczne – np. zdrowie, wiedza,

wg. H.Selyego tzw. energia przystosowania

wg. H.Selyego tzw. energia przystosowania

Style radzenia sobie ze

Style radzenia sobie ze

stresem

stresem



Określają całokształt aktywności

Określają całokształt aktywności

podejmowanej przez człowieka w obliczu

podejmowanej przez człowieka w obliczu

stresu

stresu



Jest to zbiór strategii będących w

Jest to zbiór strategii będących w

dyspozycji jednostki i charakterystycznych

dyspozycji jednostki i charakterystycznych

tylko dla niej

tylko dla niej



Cechują się indywidualną dla danej osoby

Cechują się indywidualną dla danej osoby

elastycznością uwarunkowaną

elastycznością uwarunkowaną

wymaganiami sytuacji

wymaganiami sytuacji



Mają złożoną strukturę

Mają złożoną strukturę

Koncepcja H.W.Krohne’go:

Koncepcja H.W.Krohne’go:

tendencje czujność -

tendencje czujność -

unikanie

unikanie



Tendencja do czujności – koncentracja uwagi na

Tendencja do czujności – koncentracja uwagi na

stresorze, konfrontacja z sytuacją stresową :

stresorze, konfrontacja z sytuacją stresową :

poszukiwanie, gromadzenie, przetwarzanie

poszukiwanie, gromadzenie, przetwarzanie

informacji umożliwiających rozwiązanie sytuacji,

informacji umożliwiających rozwiązanie sytuacji,

niska tolerancja niepewności, opanowanie emocji

niska tolerancja niepewności, opanowanie emocji

negatywnych

negatywnych



Tendencja do unikania – odwracanie uwagi od

Tendencja do unikania – odwracanie uwagi od

stresora, pomijanie, odrzucanie, wypieranie,

stresora, pomijanie, odrzucanie, wypieranie,

zaprzeczanie informacjom dotyczącym sytuacji

zaprzeczanie informacjom dotyczącym sytuacji

trudnej, szukanie ochrony przed emocjami

trudnej, szukanie ochrony przed emocjami

negatywnymi, niska tolerancja pobudzenia

negatywnymi, niska tolerancja pobudzenia

emocjonalnego

emocjonalnego

Koncepcja N.S.Endler i

Koncepcja N.S.Endler i

J.D.A.Parker

J.D.A.Parker



Styl skoncentrowany na zadaniu (analiza planu

Styl skoncentrowany na zadaniu (analiza planu

rozwiązania problemu, konfrontacja,

rozwiązania problemu, konfrontacja,

odpowiedzialność)

odpowiedzialność)



Styl skoncentrowany na osobie, na emocjach

Styl skoncentrowany na osobie, na emocjach

(autoanaliza, dystansowanie się,

(autoanaliza, dystansowanie się,

przewartościowanie )

przewartościowanie )



Styl skoncentrowany na unikaniu (nie

Styl skoncentrowany na unikaniu (nie

podejmowanie działań, mechanizmy obronne

podejmowanie działań, mechanizmy obronne

zaprzeczenia, iluzji, racjonalizacji zmieniające

zaprzeczenia, iluzji, racjonalizacji zmieniające

obraz rzeczywistości, także alkohol i narkotyki)

obraz rzeczywistości, także alkohol i narkotyki)

Radzenie sobie

Radzenie sobie

skoncentrowane na

skoncentrowane na

problemie

problemie

Bezpośrednie działania i czynności

Bezpośrednie działania i czynności

konsekwentnie zmierzają do

konsekwentnie zmierzają do

rozwiązania problemu

rozwiązania problemu

Opracowanie planu uporania się z

Opracowanie planu uporania się z

problemem

problemem

Zachowanie myślenia racjonalnego o

Zachowanie myślenia racjonalnego o

problemie

problemie

Koncentracja na

Koncentracja na

emocjach

emocjach



Zmiany wewnętrzne za pomocą czynności,

Zmiany wewnętrzne za pomocą czynności,

które sprawiają, że czujemy się lepiej lecz

które sprawiają, że czujemy się lepiej lecz

nie zmieniają sytuacji stresującej

nie zmieniają sytuacji stresującej



Używki, leki, relaksacja

Używki, leki, relaksacja



Czynności o orientacji poznawczej –

Czynności o orientacji poznawczej –

odwrócenie uwagi, fantazje, myśli o sobie

odwrócenie uwagi, fantazje, myśli o sobie

samym

samym



Uleganie nieświadomym procesom

Uleganie nieświadomym procesom

zmieniającym rzeczywistość

zmieniającym rzeczywistość



Możliwe pogłębienie stresu

Możliwe pogłębienie stresu

Pierwotna ocena poznawcza

Pierwotna ocena poznawcza

sytuacji stresowej

sytuacji stresowej



Wyzwanie czy zagrożenie

Wyzwanie czy zagrożenie



Ocena prawdopodobieństwa strat i

Ocena prawdopodobieństwa strat i

zysków

zysków



Jakimi środkami i strategiami

Jakimi środkami i strategiami

dysponujemy?

dysponujemy?



Jakie działania podejmujemy?

Jakie działania podejmujemy?



Jakie jest prawdopodobieństwo

Jakie jest prawdopodobieństwo

zdarzeń?

zdarzeń?

Ocena wtórna

Ocena wtórna



Oszacowanie dostępnych środków

Oszacowanie dostępnych środków

osobistych i społecznych

osobistych i społecznych

pozwalających uporać się z sytuacją

pozwalających uporać się z sytuacją

stresową

stresową



Wybór możliwości działań

Wybór możliwości działań

skutecznych i podjęcie konkretnych

skutecznych i podjęcie konkretnych

zachowań

zachowań

Ludzie dopasowują elastycznie efektywne

Ludzie dopasowują elastycznie efektywne

strategie radzenia sobie zależnie od :

strategie radzenia sobie zależnie od :



wymagań sytuacji, jej ograniczeń,

wymagań sytuacji, jej ograniczeń,

szacowanej możliwości kontroli przebiegu

szacowanej możliwości kontroli przebiegu

zdarzeń

zdarzeń



uwarunkowań osobowościowych

uwarunkowań osobowościowych



szacowanych kosztów psychologicznych

szacowanych kosztów psychologicznych



możliwości uzyskania wsparcia

możliwości uzyskania wsparcia

społecznego (tzw. osób znaczących)

społecznego (tzw. osób znaczących)

Koszty psychologiczne

Koszty psychologiczne

Jest to subiektywnie oceniany efekt

Jest to subiektywnie oceniany efekt

eksploatowania własnych zasobów. Przykłady :

eksploatowania własnych zasobów. Przykłady :



Poczucie winy

Poczucie winy



Poczucie krzywdy

Poczucie krzywdy



Przepracowanie, wypalenie, znużenie,

Przepracowanie, wypalenie, znużenie,

zmęczenie

zmęczenie



Rozczarowanie

Rozczarowanie



Poczucie poniesienia nieadekwatnego wysiłku

Poczucie poniesienia nieadekwatnego wysiłku



Poczucie kompromitacji

Poczucie kompromitacji



Rozczarowanie, poczucie niespełnionej nadziei

Rozczarowanie, poczucie niespełnionej nadziei



Lęk, niepewność

Lęk, niepewność

Mechanizmy obronne

Mechanizmy obronne

psychiki – ujęcie

psychiki – ujęcie

psychoanalityczne

psychoanalityczne



Siły działające w obrębie psychiki

Siły działające w obrębie psychiki

mające na celu obronę osobowości

mające na celu obronę osobowości

przed dezintegracją, rozładowanie

przed dezintegracją, rozładowanie

napięcia

napięcia



Działają w sposób nieświadomy,

Działają w sposób nieświadomy,

odnoszą się do zinterioryzowanych

odnoszą się do zinterioryzowanych

norm społecznych

norm społecznych

Mechanizmy obronne

Mechanizmy obronne



Pojawiają się w sytuacji konfliktu wewnętrznego

Pojawiają się w sytuacji konfliktu wewnętrznego

(np.: tendencje agresywne matki wobec dziecka –

(np.: tendencje agresywne matki wobec dziecka –

wstyd, poczucie winy), godzą sprzeczne impulsy,

wstyd, poczucie winy), godzą sprzeczne impulsy,

reakcje, postawy, tendencje. Nie dopuszczają do

reakcje, postawy, tendencje. Nie dopuszczają do

niszczącego poczucia winy, lęku czy

niszczącego poczucia winy, lęku czy

kompromitacji

kompromitacji



Uczymy się ich od najwcześniejszego dzieciństwa,

Uczymy się ich od najwcześniejszego dzieciństwa,

istnieją wrodzone tendencje do pewnych reakcji

istnieją wrodzone tendencje do pewnych reakcji



Mogą hamować rozwój twórczych, służących do

Mogą hamować rozwój twórczych, służących do

opanowania rzeczywistości mechanizmów

opanowania rzeczywistości mechanizmów

przystosowawczych i korzystnych zmian w

przystosowawczych i korzystnych zmian w

obrębie osobowości

obrębie osobowości

Mechanizmy obronne cd.

Mechanizmy obronne cd.



Mechanizmy obronne występują jako

Mechanizmy obronne występują jako

integralna część rozwoju psychicznego

integralna część rozwoju psychicznego

człowieka.

człowieka.



Dzielą się na: pierwotne i pochodne

Dzielą się na: pierwotne i pochodne



Wyróżniamy mechanizmy obronne

Wyróżniamy mechanizmy obronne

prymitywne, charakterystyczne dla niskich

prymitywne, charakterystyczne dla niskich

poziomów rozwoju oraz dojrzałe,

poziomów rozwoju oraz dojrzałe,

regulujące życie

regulujące życie

wewnętrzne ludzi twórczo rozwijających

wewnętrzne ludzi twórczo rozwijających

się

się

Przykłady mechanizmów

Przykłady mechanizmów

obronnych

obronnych



Sublimacja

Sublimacja



Kompensacja

Kompensacja



Zaprzeczanie

Zaprzeczanie



Regresja

Regresja



Racjonalizacja

Racjonalizacja



Przeniesienie

Przeniesienie



Selektywny brak uwagi

Selektywny brak uwagi

Mechanizmy obronne cd.

Mechanizmy obronne cd.



Projekcja

Projekcja



Wypieranie

Wypieranie



Tłumienie

Tłumienie



Fantazjowanie

Fantazjowanie



Reakcje upozorowane

Reakcje upozorowane



Identyfikacja

Identyfikacja

Podstawowe warunki

Podstawowe warunki

niezawodności zawodowej

niezawodności zawodowej

sportowca wysokiej klasy

sportowca wysokiej klasy



Doskonały trening - wiedza i

Doskonały trening - wiedza i

doświadczenie

doświadczenie



Odporność na stres

Odporność na stres



Wysoka sprawność fizyczna,

Wysoka sprawność fizyczna,

intelektualna i psychomotoryczna

intelektualna i psychomotoryczna

oraz wyobraźnia

oraz wyobraźnia



Dobra kondycja psychofizyczna –

Dobra kondycja psychofizyczna –

higieniczny tryb życia

higieniczny tryb życia

Sportowiec początkujący

Sportowiec początkujący

* Będąc w sytuacji trudnej związanej z

* Będąc w sytuacji trudnej związanej z

wykonaniem nowych odpowiedzialnych

wykonaniem nowych odpowiedzialnych

zadań

zadań

może stracić kontrolę nad swoimi

może stracić kontrolę nad swoimi

emocjami.

emocjami.

* Gwałtowne przyrosty pobudzenia

* Gwałtowne przyrosty pobudzenia

emocjonalnego mogą zaburzyć procesy

emocjonalnego mogą zaburzyć procesy

poznawcze i decyzyjne

poznawcze i decyzyjne

Sportowcy doświadczeni

Sportowcy doświadczeni

* Mają wykształcony mechanizm samokontroli

* Mają wykształcony mechanizm samokontroli

emocjonalnej tj. nabytej umiejętności

emocjonalnej tj. nabytej umiejętności

regulacji emocji. Większy udział emocji

regulacji emocji. Większy udział emocji

dodatnich.

dodatnich.

* Wieloletni trening i doświadczenie ułatwiają

* Wieloletni trening i doświadczenie ułatwiają

mobilizację, właściwą koncentrację uwagi,

mobilizację, właściwą koncentrację uwagi,

prawidłową analizę sytuacji i adekwatne

prawidłową analizę sytuacji i adekwatne

decyzje

decyzje

Zawodnicy wysokiego

Zawodnicy wysokiego

wyczynu

wyczynu



Stres życiowy – kłopoty finansowe,

Stres życiowy – kłopoty finansowe,

zawodowe, życie osobiste –

zawodowe, życie osobiste –

ograniczenia czasowe – napięcia

ograniczenia czasowe – napięcia



Stres treningu – obciążenia fizyczne i

Stres treningu – obciążenia fizyczne i

psychiczne

psychiczne



Stres zawodów – wymogi rywalizacji

Stres zawodów – wymogi rywalizacji

przewidywanie wyników

przewidywanie wyników



„

„

Wypalanie się” – syndromy

Wypalanie się” – syndromy

wyczerpania

wyczerpania

Czynniki wpływające na

Czynniki wpływające na

emocje zawodów

emocje zawodów

sportowych

sportowych



Skala zawodów

Skala zawodów



Zadania

Zadania



Skład uczestników

Skład uczestników



Doświadczenie zawodnika

Doświadczenie zawodnika



Poziom wytrenowania

Poziom wytrenowania



Indywidualne cechy sportowca

Indywidualne cechy sportowca

Rodzaje stanów

Rodzaje stanów

emocjonalnych związanych

emocjonalnych związanych

ze sportem

ze sportem



z aktywnością fizyczną, sprawnością

z aktywnością fizyczną, sprawnością

siłą, zręcznością

siłą, zręcznością



z percepcją estetyki sportu

z percepcją estetyki sportu



z przebiegiem rywalizacji sportowej

z przebiegiem rywalizacji sportowej



z oddziaływaniem warunków

z oddziaływaniem warunków

zewnętrznych - oprawa zawodów

zewnętrznych - oprawa zawodów



uczucia wyższe – reprezentacja

uczucia wyższe – reprezentacja

narodu – poczucie przynależności do

narodu – poczucie przynależności do

elitarnej grupy społecznej

elitarnej grupy społecznej

Pobudzenie a działanie w

Pobudzenie a działanie w

sporcie

sporcie

Występ sportowy =

Występ sportowy =

złożoność zadania + pobudzenie + wyuczone

złożoność zadania + pobudzenie + wyuczone

nawyki

nawyki

Przy złożonych zadaniach za wysoki stopień

Przy złożonych zadaniach za wysoki stopień

pobudzenia wpływa na wynik niekorzystnie

pobudzenia wpływa na wynik niekorzystnie

zwłaszcza przy nieprawidłowych i źle

zwłaszcza przy nieprawidłowych i źle

utrwalonych nawykach

utrwalonych nawykach

Strefa optymalnego

Strefa optymalnego

funkcjonowania

funkcjonowania

Zone of Optimal Functioning - ZOF

Zone of Optimal Functioning - ZOF



Podkreśla indywidualne różnice w

Podkreśla indywidualne różnice w

reakcji na lęk

reakcji na lęk



Każdy zawodnik ma preferowany

Każdy zawodnik ma preferowany

poziom lęku

poziom lęku



Sportowcy dyscyplin zespołowych mają

Sportowcy dyscyplin zespołowych mają

niższe ZOF niż dyscyplin

niższe ZOF niż dyscyplin

indywidualnych

indywidualnych

Emocje przedstartowe

Emocje przedstartowe



Stan gotowości startowej – pozytywny stan

Stan gotowości startowej – pozytywny stan

przedstartowy – optymalne pobudzenie

przedstartowy – optymalne pobudzenie



Stan ”gorączki startowej” –

Stan ”gorączki startowej” –

zdenerwowanie, nadmierne pobudzenie

zdenerwowanie, nadmierne pobudzenie



Stan apatii startowej – zniechęcenie, chęć

Stan apatii startowej – zniechęcenie, chęć

rezygnacji, niska motywacja – często niska

rezygnacji, niska motywacja – często niska

wartość celu rywalizacji, złe samopoczucie

wartość celu rywalizacji, złe samopoczucie

fizyczne, brak wiary w zwycięstwo

fizyczne, brak wiary w zwycięstwo

3 poziomy aktywacji w

3 poziomy aktywacji w

sytuacji przedstartowej

sytuacji przedstartowej



Pobudzenie optymalne – gotowość

Pobudzenie optymalne – gotowość

startowa

startowa



Pobudzenie nadmierne – gorączka

Pobudzenie nadmierne – gorączka

startowa

startowa



Pobudzenie obniżone – apatia

Pobudzenie obniżone – apatia

startowa

startowa

Emocje w czasie przebiegu

Emocje w czasie przebiegu

rywalizacji

rywalizacji



Intensywność emocji spada w

Intensywność emocji spada w

momencie startu

momencie startu



Zmienia się w zależności od

Zmienia się w zależności od

bieżących efektów oraz podlega

bieżących efektów oraz podlega

wahaniom zależnie od rodzaju

wahaniom zależnie od rodzaju

dyscypliny

dyscypliny



Stan „martwego punktu”

Stan „martwego punktu”



Stan „drugiego oddechu”

Stan „drugiego oddechu”

Emocje postartowe

Emocje postartowe



Zależnie od porażki lub sukcesu

Zależnie od porażki lub sukcesu

emocje przybierają cechy skrajne

emocje przybierają cechy skrajne



Niezbędna potrzeba analizy

Niezbędna potrzeba analizy

uzyskanych wyników wraz z

uzyskanych wyników wraz z

trenerem – racjonalna, rzeczowa z

trenerem – racjonalna, rzeczowa z

podkreśleniem działań poprawnych i

podkreśleniem działań poprawnych i

błędów

błędów

Emocje postartowe

Emocje postartowe



Zbyt długo utrzymujące się napięcie

Zbyt długo utrzymujące się napięcie

postartowe może opóźnić powrót do

postartowe może opóźnić powrót do

równowagi psychicznej zakłócając

równowagi psychicznej zakłócając

przygotowanie zawodników do

przygotowanie zawodników do

następnego startu

następnego startu



Wpływają na natężenie i przebieg

Wpływają na natężenie i przebieg

emocji poprzedzających start w

emocji poprzedzających start w

następnych zawodach

następnych zawodach

Subiektywność

Subiektywność

postrzegania rezultatu

postrzegania rezultatu



Wiek i poziom sportowy zawodnika odporność

Wiek i poziom sportowy zawodnika odporność

na stres

na stres



Uprzednie wyniki i przeciwnicy sportowi

Uprzednie wyniki i przeciwnicy sportowi



Obecna ranga zawodów, klasa przeciwników

Obecna ranga zawodów, klasa przeciwników

przebieg rywalizacji, prawidłowość sędziowania

przebieg rywalizacji, prawidłowość sędziowania



Przebieg przygotowań treningowych do startu

Przebieg przygotowań treningowych do startu



Przebieg emocji przedstartowych

Przebieg emocji przedstartowych

Relacje z trenerem

Relacje z trenerem

* Utożsamienie się z ustalonymi zasadami

* Utożsamienie się z ustalonymi zasadami

walki

walki

* Kwestionowanie ustalonych taktyk i

* Kwestionowanie ustalonych taktyk i

strategii walki /wówczas: porażka = błąd

strategii walki /wówczas: porażka = błąd

trenera/

trenera/

* Sposób zachowania się trenera obecnie -

* Sposób zachowania się trenera obecnie -

oraz po poprzednich, zwłaszcza przegranych

oraz po poprzednich, zwłaszcza przegranych

zawodach /umiejętność racjonalnej

zawodach /umiejętność racjonalnej

rzeczowej oceny z dostrzeżeniem działań

rzeczowej oceny z dostrzeżeniem działań

poprawnych obok popełnionych błędów/

poprawnych obok popełnionych błędów/

Emocje związane z

Emocje związane z

sukcesem

sukcesem



Wysokie natężenie emocji dodatnich: duma,

Wysokie natężenie emocji dodatnich: duma,

radość, euforia

radość, euforia



Zwiększona motywacja do pracy i

Zwiększona motywacja do pracy i

doskonalenia

doskonalenia



Ewentualne skutki negatywne: nadmierna

Ewentualne skutki negatywne: nadmierna

pewność siebie, lekceważenie rywali,

pewność siebie, lekceważenie rywali,

opuszczenie się w treningach - brak

opuszczenie się w treningach - brak

postępów

postępów

- W sportach zespołowych lider przypisujący

- W sportach zespołowych lider przypisujący

sukces tylko sobie zakłóca integrację grupy

sukces tylko sobie zakłóca integrację grupy

Reakcje trenera - po

Reakcje trenera - po

sukcesie

sukcesie



Dzielenie radości i pochwała za

Dzielenie radości i pochwała za

osiągnięcia

osiągnięcia



Analiza popełnionych uchybień w celu

Analiza popełnionych uchybień w celu

zachowania bojowości i gotowości do

zachowania bojowości i gotowości do

rozwoju zawodnika – rozwój

rozwoju zawodnika – rozwój

świadomości iż obecne przygotowanie

świadomości iż obecne przygotowanie

motoryczne, psychiczne, techniczne,

motoryczne, psychiczne, techniczne,

taktyczne nie wystarczą do sukcesu w

taktyczne nie wystarczą do sukcesu w

przyszłości

przyszłości

Emocje związane z

Emocje związane z

porażką

porażką



Silne emocje negatywne: indywidualne

Silne emocje negatywne: indywidualne

reakcje spokój – załamanie – bierność –

reakcje spokój – załamanie – bierność –

apatia

apatia



Konsekwencje: * negatywny wpływ na

Konsekwencje: * negatywny wpływ na

stan przedstartowy następnych zawodów

stan przedstartowy następnych zawodów

* niewiara we własne siły

* niewiara we własne siły

* zniechęcenie do wysiłku treningowego

* zniechęcenie do wysiłku treningowego

* chęć rezygnacji z działalności sportowej

* chęć rezygnacji z działalności sportowej

* wiele porażek: zaleganie emocji – uraz

* wiele porażek: zaleganie emocji – uraz

psychiczny

psychiczny

Rola trenera - po porażce

Rola trenera - po porażce



Ustrzec przed załamaniem

Ustrzec przed załamaniem

psychicznym

psychicznym



Obiektywne widzenie przyczyn porażki

Obiektywne widzenie przyczyn porażki

bez przesadnego akcentu negatywnych

bez przesadnego akcentu negatywnych

konsekwencji

konsekwencji



Ocena i dostrzeżenie dobrych stron

Ocena i dostrzeżenie dobrych stron



Nie likwidować negatywnych przeżyć –

Nie likwidować negatywnych przeżyć –

może wykształcić się poczucie braku

może wykształcić się poczucie braku

odpowiedzialności

odpowiedzialności

Analiza wyniku zasady

Analiza wyniku zasady

ogólne

ogólne



Tonowanie skrajnych przeżyć zawodników

Tonowanie skrajnych przeżyć zawodników



Kierowanie się szeroko rozumianym dobrem

Kierowanie się szeroko rozumianym dobrem

zawodników i ich rozwojem

zawodników i ich rozwojem



Krytyczna analiza sposobu i stopnia realizacji

Krytyczna analiza sposobu i stopnia realizacji

postawionego zadania – czytelne kryteria

postawionego zadania – czytelne kryteria

oceny

oceny



Właściwy czas analizy – nie bezpośrednio po

Właściwy czas analizy – nie bezpośrednio po

zawodach i nie zbyt późno

zawodach i nie zbyt późno



Uważne wysłuchanie zawodników

Uważne wysłuchanie zawodników



Szczególna uwaga zwrócona na

Szczególna uwaga zwrócona na

początkujących

początkujących

Spotykane w sporcie

Spotykane w sporcie

trudności

trudności



Trening: brak postępów, przetrenowanie, zła

Trening: brak postępów, przetrenowanie, zła

opieka, rywalizujące inne cele osobiste

opieka, rywalizujące inne cele osobiste



Okres przed startem: duże napięcie, zaburzenia

Okres przed startem: duże napięcie, zaburzenia

snu, obawa o wynik, presja społeczna, brak

snu, obawa o wynik, presja społeczna, brak

informacji o rywalach

informacji o rywalach



Start: silne napięcie emocjonalne, konflikt

Start: silne napięcie emocjonalne, konflikt

między oceną umiejętności a wymaganiami,

między oceną umiejętności a wymaganiami,

obawa przed porażką, zachowanie publiczności,

obawa przed porażką, zachowanie publiczności,

niesprawiedliwe sędziowanie, kontuzje

niesprawiedliwe sędziowanie, kontuzje



Po zawodach: analiza przyczyn porażek,

Po zawodach: analiza przyczyn porażek,

przeciążenie

przeciążenie

Odporność psychiczna

Odporność psychiczna

sportowca

sportowca



Zdolność do sterowania procesami

Zdolność do sterowania procesami

percepcyjnymi, intelektualnymi,

percepcyjnymi, intelektualnymi,

emocjonalnymi i czynnościami

emocjonalnymi i czynnościami

motorycznymi w warunkach

motorycznymi w warunkach

rywalizacji sportowej

rywalizacji sportowej



Nacisk na kontrolę niepożądanych

Nacisk na kontrolę niepożądanych

impulsów emocjonalnych

impulsów emocjonalnych

zaburzających koncentrację uwagi i

zaburzających koncentrację uwagi i

mobilizację sił na zadaniu sportowym

mobilizację sił na zadaniu sportowym

Zasady kształtowania

Zasady kształtowania

odporności psychicznej

odporności psychicznej

sportowca

sportowca



Zdolność do koncentracji na zadaniu

Zdolność do koncentracji na zadaniu



Kształtowanie samoorientacji i samokontroli

Kształtowanie samoorientacji i samokontroli



Kształtowanie czynności kontrolno-

Kształtowanie czynności kontrolno-

regulacyjnych /wewnętrzne ukierunkowanie

regulacyjnych /wewnętrzne ukierunkowanie

– mowa wewnętrzna – umiejętność

– mowa wewnętrzna – umiejętność

przerwania rozwoju negatywnych emocji/

przerwania rozwoju negatywnych emocji/



Wzmacnianie wytrwałości w pokonywaniu

Wzmacnianie wytrwałości w pokonywaniu

trudności

trudności



Techniki relaksacyjne zmian napięcia emocji

Techniki relaksacyjne zmian napięcia emocji

Przyczyny zachwiania się

Przyczyny zachwiania się

stanu zdrowia psychicznego

stanu zdrowia psychicznego



Długotrwałe oddziaływanie czynników

Długotrwałe oddziaływanie czynników

stresowych związane z obowiązkami

stresowych związane z obowiązkami

intensywnego treningu

intensywnego treningu



Konflikty i złożone sytuacje życiowe

Konflikty i złożone sytuacje życiowe



Uwarunkowania genetyczne niektórych

Uwarunkowania genetyczne niektórych

chorób

chorób



Długotrwałe choroby, wypadki

Długotrwałe choroby, wypadki



Nadużywanie alkoholu i substancji

Nadużywanie alkoholu i substancji

psychoaktywnych

psychoaktywnych

Niepokojące symptomy

Niepokojące symptomy



Poczucie zmęczenia, znużenia treningami

Poczucie zmęczenia, znużenia treningami



Dyskomfort psychiczny w czasie treningów

Dyskomfort psychiczny w czasie treningów



Nietypowe rozchwianie emocjonalne

Nietypowe rozchwianie emocjonalne



Zaburzenia psychosomatyczne (bezsenność,

Zaburzenia psychosomatyczne (bezsenność,

bóle głowy, uczucie niepokoju, bóle brzucha)

bóle głowy, uczucie niepokoju, bóle brzucha)



Nieadekwatne, ostre reakcje lękowe

Nieadekwatne, ostre reakcje lękowe



Urojenia, omamy, halucynacje

Urojenia, omamy, halucynacje



Nieadekwatna ocena rzeczywistości, poczucie

Nieadekwatna ocena rzeczywistości, poczucie

zagubienia, utrata wiary w sens życia

zagubienia, utrata wiary w sens życia

Syndrom wypalenia

Syndrom wypalenia

zawodowego

zawodowego



Wyczerpanie emocjonalne jako

Wyczerpanie emocjonalne jako

następstwo stresu

następstwo stresu



Nie osiąganie celów osobistych

Nie osiąganie celów osobistych



Stagnacja zawodowa i spadek

Stagnacja zawodowa i spadek

wydajności

wydajności



Depersonalizacja: smutek, defetyzm,

Depersonalizacja: smutek, defetyzm,

narzekanie, bierność, przygnębienie

narzekanie, bierność, przygnębienie

Powody syndromu

Powody syndromu

wypalenia

wypalenia



Bardzo duże fizyczne i emocjonalne

Bardzo duże fizyczne i emocjonalne

obciążenie związane z pracą

obciążenie związane z pracą

treningową

treningową



Poczucie niemożności sprostania

Poczucie niemożności sprostania

wszystkim oczekiwaniom

wszystkim oczekiwaniom



Popadanie w konflikty środowiskowe

Popadanie w konflikty środowiskowe



Brak perspektyw rozwoju osobistego i

Brak perspektyw rozwoju osobistego i

zawodowego, nieadekwatne zarobki

zawodowego, nieadekwatne zarobki

Cele technik radzenia sobie

Cele technik radzenia sobie

ze stresem

ze stresem



Redukcja i kontrola fizjologicznej

Redukcja i kontrola fizjologicznej

reakcji na stres

reakcji na stres



Kontrola i zmiana kierunku i porządku

Kontrola i zmiana kierunku i porządku

własnych myśli, polepszenie stopnia

własnych myśli, polepszenie stopnia

koncentracji uwagi na zadaniu

koncentracji uwagi na zadaniu

sportowym

sportowym



Uzyskanie pozytywnych i

Uzyskanie pozytywnych i

konstruktywnych zmian we własnym

konstruktywnych zmian we własnym

zachowaniu

zachowaniu

Techniki zmiany napięcia

Techniki zmiany napięcia

emocjonalnego sportowców

emocjonalnego sportowców



celowe zmiany kierunku myśli

celowe zmiany kierunku myśli



oddziaływanie na zewnętrzne przejawy

oddziaływanie na zewnętrzne przejawy

stresu

stresu



dobrze zorganizowana rozgrzewka

dobrze zorganizowana rozgrzewka



masaż i automasaż

masaż i automasaż



zwrócenie uwagi na czynniki indywidualne

zwrócenie uwagi na czynniki indywidualne

wpływające na emocje przed startem

wpływające na emocje przed startem



sugestywne działanie trenera

sugestywne działanie trenera



ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne

ćwiczenia oddechowe i relaksacyjne

Stres - aspekty radzenia

Stres - aspekty radzenia

sobie

sobie



WIEDZA

WIEDZA



DOKONYWANIE WYBORÓW

DOKONYWANIE WYBORÓW



RELAKS

RELAKS

SAMOŚWIADOMOŚĆ -

SAMOŚWIADOMOŚĆ -

wiedza

wiedza



Typ osobowości – mocne i słabe strony

Typ osobowości – mocne i słabe strony



Budowanie poczucia własnej wartości

Budowanie poczucia własnej wartości



Określanie swoich potrzeb

Określanie swoich potrzeb



Kształtowanie postaw i poglądów –

Kształtowanie postaw i poglądów –

zmiana nawyków myślowych

zmiana nawyków myślowych



Rozpoznawanie stresorów – selekcja

Rozpoznawanie stresorów – selekcja

wg. istotności

wg. istotności

Wybory - działanie

Wybory - działanie



Rozszerzyć swoje horyzonty –

Rozszerzyć swoje horyzonty –

literatura, zainteresowania, działania

literatura, zainteresowania, działania

twórcze

twórcze



Myśleć pozytywnie – praca nad

Myśleć pozytywnie – praca nad

przeformułowaniem postaw

przeformułowaniem postaw



Polepszyć umiejętności komunikacji

Polepszyć umiejętności komunikacji

– zachowania asertywne

– zachowania asertywne



Oddzielić pracę od swej prywatności

Oddzielić pracę od swej prywatności

Relaks

Relaks



Sen – deficyt jest zabójczy

Sen – deficyt jest zabójczy



Kondycja fizyczna – uniknąć

Kondycja fizyczna – uniknąć

przetrenowania

przetrenowania



Kąpiel, masaż

Kąpiel, masaż



Relaksacja, medytacja

Relaksacja, medytacja



Rozrywki – kulturalne, towarzyskie,

Rozrywki – kulturalne, towarzyskie,

dyskusja, śmiech , taniec

dyskusja, śmiech , taniec

Techniki relaksacyjne

Techniki relaksacyjne



Zmniejszają napięcie nerwowe

Zmniejszają napięcie nerwowe



Przyspieszają regenerację organizmu

Przyspieszają regenerację organizmu



Pomocne w problemach ze snem

Pomocne w problemach ze snem



Uczą nawyku rozluźniania –

Uczą nawyku rozluźniania –

odczuwania i kontrolowania wrażeń

odczuwania i kontrolowania wrażeń

płynących z ciała

płynących z ciała



Wpływają na procesy wyobraźni i

Wpływają na procesy wyobraźni i

myślenia

myślenia

Czas nauki treningu

Czas nauki treningu

relaksacyjnego

relaksacyjnego



3 miesiące po 2 tygodnie na każdy

3 miesiące po 2 tygodnie na każdy

rodzaj ćwiczeń

rodzaj ćwiczeń



W pierwszych tygodniach – 2-3 razy

W pierwszych tygodniach – 2-3 razy

dziennie

dziennie

od 1 – 5 - 15 minut

od 1 – 5 - 15 minut



Wydłużenie czasu ćwiczeń od 30

Wydłużenie czasu ćwiczeń od 30

min. do

min. do

godziny

godziny

Relaksacja

Relaksacja



Przestrojenie aparatu psychicznego – 15

Przestrojenie aparatu psychicznego – 15

minut!

minut!



Ciche pomieszczenie

Ciche pomieszczenie



Wygodny ubiór

Wygodny ubiór



Bez stanu przejedzenia lub głodu

Bez stanu przejedzenia lub głodu



Rozluźnienie w pozycji leżącej

Rozluźnienie w pozycji leżącej



Koncentracja na reakcjach ciała i psyche

Koncentracja na reakcjach ciała i psyche



Pogłębiony oddech

Pogłębiony oddech

Tworzenie wyobrażeń

Tworzenie wyobrażeń



Stwarzają „mapy psychiczne” jako

Stwarzają „mapy psychiczne” jako

podstawę działań fizycznych

podstawę działań fizycznych



Działania IDEOMOTORYCZNE –

Działania IDEOMOTORYCZNE –

mobilizacyjne działanie wyobrażeń na

mobilizacyjne działanie wyobrażeń na

mięśnie –

mięśnie –

- wyobrażenie jakiegoś ruchu prowadzi do

- wyobrażenie jakiegoś ruchu prowadzi do

jawnego lub ukrytego wykonania go

jawnego lub ukrytego wykonania go



Zjawisko wykazują badania aparatem

Zjawisko wykazują badania aparatem

mierzącym napięcie mięśniowe - miografem

mierzącym napięcie mięśniowe - miografem

Etapy pracy z

Etapy pracy z

wyobrażeniami

wyobrażeniami

I.

I.

wprowadzenie wyobrażeń pod koniec sesji

wprowadzenie wyobrażeń pod koniec sesji

relaksacyjnej /nie związanych z

relaksacyjnej /nie związanych z

treningiem/

treningiem/

II.

II.

Odtwarzanie własnych działań sportowych

Odtwarzanie własnych działań sportowych

z udziałem jak największej liczby zmysłów

z udziałem jak największej liczby zmysłów

–ćwiczenia na terenie neutralnym

–ćwiczenia na terenie neutralnym

III.

III.

Ćwiczenia na sali treningowej - -

Ćwiczenia na sali treningowej - -

umiejętność blokowania czynników

umiejętność blokowania czynników

rozpraszających – koncentracja na

rozpraszających – koncentracja na

perfekcji zadania sportowego

perfekcji zadania sportowego

Techniki relaksacyjne

Techniki relaksacyjne



Relaksacja progresywna Jacobsona –

Relaksacja progresywna Jacobsona –

napinanie i rozluźnianie grup mięśni

napinanie i rozluźnianie grup mięśni



Trening autogenny Schultza – rozluźnienie

Trening autogenny Schultza – rozluźnienie

ciała, wyobrażenie ciepła okolic splotu

ciała, wyobrażenie ciepła okolic splotu

słonecznego i chłodnego czoła +

słonecznego i chłodnego czoła +

autosugestia

autosugestia



Technika relaksu przy unoszeniu się na

Technika relaksu przy unoszeniu się na

wodzie z ograniczoną stymulacją

wodzie z ograniczoną stymulacją

zewnętrzną

zewnętrzną



Biofeedback – z informacją zwrotną dot.

Biofeedback – z informacją zwrotną dot.

stanu organizmu

stanu organizmu

Aspekty poznawczo-

Aspekty poznawczo-

behawioralne

behawioralne



Wizualizacja – techniki

Wizualizacja – techniki

wyobrażeniowe + video

wyobrażeniowe + video



Trening kontroli uwagi –

Trening kontroli uwagi –

„centrowanie”

„centrowanie”



Strategie zatrzymywania myślenia

Strategie zatrzymywania myślenia



„

„

Gra wewnętrzna” – dyskusja z sobą

Gra wewnętrzna” – dyskusja z sobą

Techniki wyobrażeniowe

Techniki wyobrażeniowe



Ważne: wiara i zaangażowanie zawodnika

Ważne: wiara i zaangażowanie zawodnika



Nabywanie nowych umiejętności,

Nabywanie nowych umiejętności,

wzmacnianie

wzmacnianie



Uczenie się strategii gry

Uczenie się strategii gry



Rozgrzewka psychiczna

Rozgrzewka psychiczna



Przegląd dokonań

Przegląd dokonań



Rozwój umiejętności kierowania stresem

Rozwój umiejętności kierowania stresem



Budowanie pewności siebie

Budowanie pewności siebie



Odnowa po kontuzjach i ciężkich

Odnowa po kontuzjach i ciężkich

treningach

treningach

Centrowanie

Centrowanie



Prace Nideffera – uczenie się

Prace Nideffera – uczenie się

kierowania uwagą

kierowania uwagą



Przerwanie sytuacji stresującej przez

Przerwanie sytuacji stresującej przez

koncentrację na oddechu

koncentrację na oddechu



Związanie uwagi z właściwymi

Związanie uwagi z właściwymi

bodźcami i pozytywną myślą

bodźcami i pozytywną myślą

Zatrzymywanie

Zatrzymywanie

negatywnego myślenia

negatywnego myślenia



Odrywa zawodnika od ujemnych

Odrywa zawodnika od ujemnych

destrukcyjnych procesów myślowych

destrukcyjnych procesów myślowych



Przerwanie poprzez np.: słowo „STOP” lub

Przerwanie poprzez np.: słowo „STOP” lub

gest

gest

np. pstryknięcie palcami – korzystanie ze

np. pstryknięcie palcami – korzystanie ze

specjalnych sygnałów lub instrukcji słownych

specjalnych sygnałów lub instrukcji słownych

np.: „złap rytm” „rozluźnij się”

np.: „złap rytm” „rozluźnij się”

* „kotwiczenie” myśli – odsunięcie

* „kotwiczenie” myśli – odsunięcie

niepotrzebnych natarczywych myśli

niepotrzebnych natarczywych myśli

* nauka właściwej reakcji na błędy

* nauka właściwej reakcji na błędy

Gra wewnętrzna –

Gra wewnętrzna –

autorozmowa

autorozmowa



JA PIERWSZE – rozwiązuje problem

JA PIERWSZE – rozwiązuje problem

analitycznie

analitycznie



JA DRUGIE – podejście intuicyjne i

JA DRUGIE – podejście intuicyjne i

emocjonalne

emocjonalne



Uczenie się formułek z intencjami :

Uczenie się formułek z intencjami :

„jestem odważny” „przełamię kryzys”

„jestem odważny” „przełamię kryzys”

„zwyciężę” „dam sobie radę” „potrafię

„zwyciężę” „dam sobie radę” „potrafię

wygrać” - - ALE NIE - - „ nie boję

wygrać” - - ALE NIE - - „ nie boję

się”, „nie poddam się załamaniu”

się”, „nie poddam się załamaniu”

Ranga koncentracji uwagi w

Ranga koncentracji uwagi w

sporcie

sporcie



Najistotniejszy aspekt wysokiego poziomu

Najistotniejszy aspekt wysokiego poziomu

działania w sporcie – główny element

działania w sporcie – główny element

współwystępujący z poczuciem energii i siły

współwystępujący z poczuciem energii i siły



Może być sukcesywnie ćwiczona i rozwijana

Może być sukcesywnie ćwiczona i rozwijana

przez trening umiejętności psychicznych

przez trening umiejętności psychicznych



Ma bezpośredni związek z możliwością

Ma bezpośredni związek z możliwością

opanowania stresu przedstartowego i

opanowania stresu przedstartowego i

perfekcyjnością wykonania zadań

perfekcyjnością wykonania zadań

sportowych

sportowych

Czynnik koncentracji

Czynnik koncentracji

wiąże się z:

wiąże się z:



Jakością treningu

Jakością treningu



Mentalnym przygotowaniem do

Mentalnym przygotowaniem do

zawodów

zawodów



Planem koncentrowania się w czasie

Planem koncentrowania się w czasie

zawodów

zawodów



Oceną zawodów

Oceną zawodów



Kontrolą czynników rozpraszających

Kontrolą czynników rozpraszających

uwagę – strategia „szybkiego powrotu”

uwagę – strategia „szybkiego powrotu”

Doskonały poziom

Doskonały poziom

koncentracji

koncentracji



Uczucie relaksacji od strony mentalnej –

Uczucie relaksacji od strony mentalnej –

stan wewnętrznego spokoju, poczucia

stan wewnętrznego spokoju, poczucia

kontroli nad sytuacją, głębokiej

kontroli nad sytuacją, głębokiej

samoświadomości

samoświadomości



Uczucie harmonii ciała i umysłu

Uczucie harmonii ciała i umysłu



Całkowite zaabsorbowanie teraźniejszością

Całkowite zaabsorbowanie teraźniejszością

przy odsunięciu innych uczuć i myśli

przy odsunięciu innych uczuć i myśli



Poczucie najwyższej zdolności do

Poczucie najwyższej zdolności do

reagowania i wykonywania działań

reagowania i wykonywania działań

automatycznie i „bez wysiłku”

automatycznie i „bez wysiłku”

„

„

Flow state” – stan

Flow state” – stan

przepływu

przepływu



Scalenie działań ze świadomością:

Scalenie działań ze świadomością:

spontaniczność i zautomatyzowanie

spontaniczność i zautomatyzowanie



Jednoznaczny, jasny cel i kierunek działań

Jednoznaczny, jasny cel i kierunek działań



Uczucie zanurzenia się w aktywności

Uczucie zanurzenia się w aktywności



Uczucie kierowania sytuacją bez

Uczucie kierowania sytuacją bez

niepokoju o utratę kontroli

niepokoju o utratę kontroli



Całkowite skupienie się na zadaniu,

Całkowite skupienie się na zadaniu,

odcięcie od innych czynników

odcięcie od innych czynników

rozpraszających uwagę

rozpraszających uwagę

Efekty

Efekty

Zastosowanie treningu

Zastosowanie treningu

umiejętności psychicznych i

umiejętności psychicznych i

poznanie technik radzenia sobie ze

poznanie technik radzenia sobie ze

stresem pomagają zawodnikowi

stresem pomagają zawodnikowi

stać się bardziej świadomym

stać się bardziej świadomym

swoich reakcji emocjonalnych i

swoich reakcji emocjonalnych i

poziomu stresu a w rezultacie

poziomu stresu a w rezultacie

uzyskać nad nim kontrolę

uzyskać nad nim kontrolę

Szczególne sytuacje w

Szczególne sytuacje w

sporcie wymagające pracy

sporcie wymagające pracy

nad stresem

nad stresem



Zawodnicy wymagający pomocy w

Zawodnicy wymagający pomocy w

związku z czasowymi trudnymi

związku z czasowymi trudnymi

sytuacjami życiowymi

sytuacjami życiowymi



Zawodnicy z wysokim poziomem lęku

Zawodnicy z wysokim poziomem lęku

jako cechy osobowości

jako cechy osobowości



Zawodnicy doznający silnego lęku

Zawodnicy doznający silnego lęku

przedstartowego i /lub/ intensywnego

przedstartowego i /lub/ intensywnego

stresu w czasie zawodów

stresu w czasie zawodów

Poczucie pewności siebie

Poczucie pewności siebie

sportowca

sportowca



Charakterystyczną cechą odnoszącego

Charakterystyczną cechą odnoszącego

sukcesy zawodnika jest wiara we własne

sukcesy zawodnika jest wiara we własne

zdolności, siły oraz przekonanie, że poradzi

zdolności, siły oraz przekonanie, że poradzi

sobie z trudnościami i problemami

sobie z trudnościami i problemami



Myśli pozytywnie i jest ukierunkowany na

Myśli pozytywnie i jest ukierunkowany na

zadanie, poszukuje wyzwań dla sprawdzenia

zadanie, poszukuje wyzwań dla sprawdzenia

swych możliwości, wierzy w sukces

swych możliwości, wierzy w sukces



Jest skupiony na sobie i na osiągnięciu

Jest skupiony na sobie i na osiągnięciu

własnych celów a nie na innych zawodnikach

własnych celów a nie na innych zawodnikach



Istnieje zgodność cech psychosomatycznych

Istnieje zgodność cech psychosomatycznych

zawodnika z wymaganiami danej sytuacji

zawodnika z wymaganiami danej sytuacji

sportowej

sportowej

Zawodnik o wysokiej

Zawodnik o wysokiej

pewności siebie

pewności siebie



Rozluźniony i opanowany

Rozluźniony i opanowany



Pobudzony i „naładowany” energią

Pobudzony i „naładowany” energią



Wie co ma robić i jest tylko na tym

Wie co ma robić i jest tylko na tym

skupiony

skupiony



Spokojny i jasno myślący

Spokojny i jasno myślący



Skupiony na sobie

Skupiony na sobie



Nie myśli za dużo o swoim zadaniu

Nie myśli za dużo o swoim zadaniu

sportowym

sportowym

Zawodnik o niskiej

Zawodnik o niskiej

pewności siebie

pewności siebie



Napięty i zalękniony

Napięty i zalękniony



Zbyt zdenerwowany

Zbyt zdenerwowany



Ma wiele wątpliwości – zaniepokojony,

Ma wiele wątpliwości – zaniepokojony,

niepewny – gonitwa myśli

niepewny – gonitwa myśli



Przeżywa niepokój o innych

Przeżywa niepokój o innych

zawodników

zawodników



Za dużo myśli o wyniku i o swoim

Za dużo myśli o wyniku i o swoim

zadaniu

zadaniu

AGRESJA W SPORCIE

AGRESJA W SPORCIE

Nieodłącznym atrybutem działalności

Nieodłącznym atrybutem działalności

sportowej są różne formy

sportowej są różne formy

współzawodnictwa – próba sił – chęć

współzawodnictwa – próba sił – chęć

zwyciężenia – walka sportowa.

zwyciężenia – walka sportowa.

Sport może być uznany jako skutek

Sport może być uznany jako skutek

społecznej sublimacji agresywności

społecznej sublimacji agresywności

ludzkiej i mechanizmów rywalizacji

ludzkiej i mechanizmów rywalizacji

grupowej.

grupowej.

AGRESJA

AGRESJA



Człowiek posiada wrodzone mechanizmy

Człowiek posiada wrodzone mechanizmy

agresywności uwarunkowane ewolucyjnie

agresywności uwarunkowane ewolucyjnie



Autonomiczny układ nerwowy

Autonomiczny układ nerwowy

przygotowuje organizm do reakcji

przygotowuje organizm do reakcji

emocjonalnych zależnie od charakteru i

emocjonalnych zależnie od charakteru i

natężenia stymulacji pobudzającej

natężenia stymulacji pobudzającej



Integracją hormonalnych i neuronalnych

Integracją hormonalnych i neuronalnych

obszarów pobudzenia kierują struktury

obszarów pobudzenia kierują struktury

starego mózgu – kora mózgowa integruje

starego mózgu – kora mózgowa integruje

całość w kontekście systemu wartości i

całość w kontekście systemu wartości i

doświadczeń życia

doświadczeń życia

Agresja - definicja

Agresja - definicja



Agresja - zachowanie fizyczne lub

Agresja - zachowanie fizyczne lub

słowne z zamiarem wyrządzenia krzywdy

słowne z zamiarem wyrządzenia krzywdy

lub zniszczenia

lub zniszczenia



Agresywność - trwała dyspozycja

Agresywność - trwała dyspozycja

osobowości do przejawiania agresji

osobowości do przejawiania agresji



Kryteria zachowań agresywnych:

Kryteria zachowań agresywnych:

* szkodliwość

* szkodliwość

* intencjonalność

* intencjonalność

* antynormatywność

* antynormatywność

Ujęcie wieloprzyczynowe

Ujęcie wieloprzyczynowe

agresji

agresji



Teoria instynktów popędowych życia i

Teoria instynktów popędowych życia i

śmierci agresja warunkiem przetrwania

śmierci agresja warunkiem przetrwania



Teoria społecznego uczenia się agresji –

Teoria społecznego uczenia się agresji –

zachowania agresywne wyuczone przez

zachowania agresywne wyuczone przez

modelowanie i naśladownictwo oraz

modelowanie i naśladownictwo oraz

system nagród i kar

system nagród i kar



Teoria „frustracja rodzi agresję”

Teoria „frustracja rodzi agresję”

/frustracja to stan gdy aktywność

/frustracja to stan gdy aktywność

ukierunkowana na cel zostaje

ukierunkowana na cel zostaje

zablokowana/

zablokowana/

Rozróżnienie rodzajów

Rozróżnienie rodzajów

agresji na użytek

agresji na użytek

psychologii sportu

psychologii sportu



Agresja wroga – podstawową intencją jest

Agresja wroga – podstawową intencją jest

wyrządzenie krzywdy innemu zawodnikowi

wyrządzenie krzywdy innemu zawodnikowi



Agresja instrumentalna – zachowanie może

Agresja instrumentalna – zachowanie może

wyrządzić krzywdę lecz intencją jest

wyrządzić krzywdę lecz intencją jest

osiągnięcie celu sportowego np.: zdobycie

osiągnięcie celu sportowego np.: zdobycie

bramki, powstrzymanie rywali / sporty

bramki, powstrzymanie rywali / sporty

kontaktowe/

kontaktowe/



Asertywne formy agresji – nie wyrządzają

Asertywne formy agresji – nie wyrządzają

krzywdy – to przestrzeganie zasad „fair

krzywdy – to przestrzeganie zasad „fair

play”

play”

Agresja asertywna w

Agresja asertywna w

sporcie

sporcie



Unikanie bezpardonowej walki,

Unikanie bezpardonowej walki,

przestrzeganie zasad gry z udziałem

przestrzeganie zasad gry z udziałem

wysokiej samokontroli

wysokiej samokontroli



Kontrolowane wyrażanie uczuć

Kontrolowane wyrażanie uczuć

negatywnych

negatywnych



Niezgoda na zachowania destrukcyjnej

Niezgoda na zachowania destrukcyjnej

agresji i poniżania /siebie i innych/

agresji i poniżania /siebie i innych/



Umiejętność komunikowania się w

Umiejętność komunikowania się w

dochodzeniu do własnych praw

dochodzeniu do własnych praw

„

„

Złość sportowa”

Złość sportowa”

Sportowa agresywność

Sportowa agresywność

zapewniająca odpowiedni poziom

zapewniająca odpowiedni poziom

aktywacji związany z mobilizacją sił

aktywacji związany z mobilizacją sił

i możliwości sportowca, dominacją,

i możliwości sportowca, dominacją,

nastawieniem na zwycięstwo

nastawieniem na zwycięstwo

Sport – agresja -

Sport – agresja -

trudności

trudności



Maksymalizacja wyczynu – sukces - często

Maksymalizacja wyczynu – sukces - często

na granicy możliwości podstawową miarą

na granicy możliwości podstawową miarą

wartości

wartości



Skrajne napięcie sił psychofizycznych

Skrajne napięcie sił psychofizycznych

sportowca swoboda w sferze ekspresji

sportowca swoboda w sferze ekspresji

cielesnej utrudnia kontrolę zachowania i

cielesnej utrudnia kontrolę zachowania i

sprzyja reakcjom odruchowym

sprzyja reakcjom odruchowym



Rywalizacja sportowa: presja oczekiwań

Rywalizacja sportowa: presja oczekiwań

widzów

widzów

antagonizm, konflikt interesów,

antagonizm, konflikt interesów,

współzawodnictwo i walka

współzawodnictwo i walka

Redukowanie agresji w

Redukowanie agresji w

sporcie

sporcie



Karanie za nie respektowanie przepisów

Karanie za nie respektowanie przepisów

walki

walki



Sportowcy ze skłonnościami do agresji

Sportowcy ze skłonnościami do agresji

zawierają ”kontrakty psychologiczne” z

zawierają ”kontrakty psychologiczne” z

zobowiązaniami przestrzegania zachowań

zobowiązaniami przestrzegania zachowań

zakazanych

zakazanych



Wpływ właściwego wzorca etycznego trenera:

Wpływ właściwego wzorca etycznego trenera:

dokładna znajomość przepisów, szacunek dla

dokładna znajomość przepisów, szacunek dla

etyki sportowej, perswazja /”faulują mało

etyki sportowej, perswazja /”faulują mało

sprawni i słabo wyszkoleni technicznie”/

sprawni i słabo wyszkoleni technicznie”/

Sport nasila czy redukuje

Sport nasila czy redukuje

agresję?

agresję?



Redukuje – jest społecznie akceptowaną

Redukuje – jest społecznie akceptowaną

formą agresywnych popędów

formą agresywnych popędów



Rozładowuje napięcie – np.: trenowanie

Rozładowuje napięcie – np.: trenowanie

sportów walki obniża poziom agresji

sportów walki obniża poziom agresji

/badania karateków/

/badania karateków/



Istotne różnice indywidualne u

Istotne różnice indywidualne u

sportowców i poziom działań sportowych

sportowców i poziom działań sportowych



Duża zależność od rodzaju dyscypliny

Duża zależność od rodzaju dyscypliny

sportowej /sporty agresywne a

sportowej /sporty agresywne a

nieagresywne/

nieagresywne/

Efekt widowni

Efekt widowni



Problemy przemocy wśród kibiców /piłka

Problemy przemocy wśród kibiców /piłka

nożna/ naciski widzów na grę agresywną

nożna/ naciski widzów na grę agresywną



Oglądanie sportów agresywnych budzi

Oglądanie sportów agresywnych budzi

agresywność bez możliwości jej

agresywność bez możliwości jej

rozładowania

rozładowania



Reakcje na agresywne nieetyczne

Reakcje na agresywne nieetyczne

zachowania sportowców

zachowania sportowców



Kontrowersje związane z ocenami

Kontrowersje związane z ocenami

sędziów

sędziów

Specyfika zachowań

Specyfika zachowań

zbiorowych

zbiorowych



Rozpowszechnianie się emocji

Rozpowszechnianie się emocji

„zaraźliwość emocjonalna tłumu”

„zaraźliwość emocjonalna tłumu”



Imprezy sportowe mogą tłumić zdolność

Imprezy sportowe mogą tłumić zdolność

do samokontroli i indywidualnej,

do samokontroli i indywidualnej,

obiektywnej oceny zachowania

obiektywnej oceny zachowania



Społeczny kontekst zawodów sportowych

Społeczny kontekst zawodów sportowych

to jedno z głównych źródeł stymulacji

to jedno z głównych źródeł stymulacji

antyspołecznych zachowań agresywnych

antyspołecznych zachowań agresywnych