Choroby zakaźne
bakteryjne

Dorota Szałowska

Dorota Szałowska

Klinika Pediatrii, Kardiologii

Klinika Pediatrii, Kardiologii

Prewencyjnej

Prewencyjnej

i Immunologii Wieku Rozwojowego UM

i Immunologii Wieku Rozwojowego UM

w Łodzi.

w Łodzi.

Zakażenia paciorkowcami grupy

Zakażenia paciorkowcami grupy

A beta-hemolizującymi

A beta-hemolizującymi

1. Zakażenia narządowe

1. Zakażenia narządowe

2. Płonica (scarlatina)

2. Płonica (scarlatina)

3. Róża (erysipelas)

3. Róża (erysipelas)

Płonica

Płonica

1. Zakażenie wywołują paciorkowce grupy A

1. Zakażenie wywołują paciorkowce grupy A

wytwarzające jad erytrogenny.

wytwarzające jad erytrogenny.

2. Objawy kliniczne

2. Objawy kliniczne

- nagły początek: gorączka, wymioty, bóle brzucha

- nagły początek: gorączka, wymioty, bóle brzucha

- angina: szkarłatne łuki gardłowo-podniebienne

- angina: szkarłatne łuki gardłowo-podniebienne

- obrzęk szyjnych węzłów chłonnych

- obrzęk szyjnych węzłów chłonnych

- żywoczerwona drobnoplamista wysypka,

- żywoczerwona drobnoplamista wysypka,

zlewająca się na tułowiu i zgięciach kończyn,

zlewająca się na tułowiu i zgięciach kończyn,

twarz jest objęta rumieniem na policzkach z

twarz jest objęta rumieniem na policzkach z

pozostawieniem bladego trójkąta wokół nosa i ust

pozostawieniem bladego trójkąta wokół nosa i ust

(trójkąt Fiłatowa)

(trójkąt Fiłatowa)

Płonica

Płonica

- objaw Pastii tj. linijne wybroczyny w zgięciach

- objaw Pastii tj. linijne wybroczyny w zgięciach

stawowych

stawowych

- malinowy język

- malinowy język

- płatowe łuszczenie się skóry

- płatowe łuszczenie się skóry

(objaw zależny od

(objaw zależny od

stopnia toksemii), po 1 tyg. na twarzy, po 2 tyg. na

stopnia toksemii), po 1 tyg. na twarzy, po 2 tyg. na

tułowiu, po 3-4 tyg. na stopach i dłoniach

tułowiu, po 3-4 tyg. na stopach i dłoniach

-

-

badania laboratoryjne

badania laboratoryjne

(leukocytoza z neutrocytozą i

(leukocytoza z neutrocytozą i

eozynofilią, podwyższone OB i ASO, śladowa proteinuria,

eozynofilią, podwyższone OB i ASO, śladowa proteinuria,

urobilinogen

urobilinogen

w moczu, badania bakteriologiczne- immunotesty).

w moczu, badania bakteriologiczne- immunotesty).

Leczenie:

Leczenie:

pochodne penicyliny, alternatywnie cefalosporyny do

pochodne penicyliny, alternatywnie cefalosporyny do

wyjałowienia gardła tj.

wyjałowienia gardła tj.

przez 10 dni.

przez 10 dni.

Róża (erysipelas)

Róża (erysipelas)

1. Powstaje w następstwie zakażenia

1. Powstaje w następstwie zakażenia

kontaktowego, często na twarzy lub

kontaktowego, często na twarzy lub

kończynach.

kończynach.

2. Naciek skóry, żywoczerwony, ostro

2. Naciek skóry, żywoczerwony, ostro

odgraniczony, nie ropiejący, występuje

odgraniczony, nie ropiejący, występuje

gorączka

gorączka

3. Postać: wędrująca, pęcherzykowa,

3. Postać: wędrująca, pęcherzykowa,

pęcherzowa, martwicza, krwotoczna,

pęcherzowa, martwicza, krwotoczna,

nawracająca.

nawracająca.

4. Leczenie: pochodne penicyliny.

4. Leczenie: pochodne penicyliny.

Zakażenie paciorkowcem

Zakażenie paciorkowcem

zapalenia płuc- Streptococcus

zapalenia płuc- Streptococcus

pneumoniae

pneumoniae

Gram-dodatnie dwoinki wywołujące

Gram-dodatnie dwoinki wywołujące

zapalenie płuc płatowe, zapalenie ucha

zapalenie płuc płatowe, zapalenie ucha

środkowego, ropne zapalenie opon

środkowego, ropne zapalenie opon

mózgowo-rdzeniowych, posocznicę.

mózgowo-rdzeniowych, posocznicę.

Rozpoznanie: szybkie testy

Rozpoznanie: szybkie testy

immunologiczne

immunologiczne

W badaniach laboratoryjnych: wysoka

W badaniach laboratoryjnych: wysoka

leukocytoza we krwi obwodowej.

leukocytoza we krwi obwodowej.

Leczenie: pochodne penicyliny,

Leczenie: pochodne penicyliny,

alternatywnie cefalosporyny, makrolidy.

alternatywnie cefalosporyny, makrolidy.

Zakażenia gronkowcowe

Zakażenia gronkowcowe

1. Staphylococcus aureus

1. Staphylococcus aureus

2. Staphylococcus epidermidis

2. Staphylococcus epidermidis

3. Gronkowcowe zatrucie pokarmowe

3. Gronkowcowe zatrucie pokarmowe

Leczenie: wg antybiogramu

Leczenie: wg antybiogramu

Szczepy metycylinooporne: gentamycyna,

Szczepy metycylinooporne: gentamycyna,

skojarzona z rifampicyną, cefalosporyny,

skojarzona z rifampicyną, cefalosporyny,

wankomycyna.

wankomycyna.

Pozostałe szczepy: metycylina, oksacylina

Pozostałe szczepy: metycylina, oksacylina

Inwazyjna choroba

Inwazyjna choroba

meningokokowa-IChM

meningokokowa-IChM



Neisseria meningitidis – dwoinka zapalenia opon

Neisseria meningitidis – dwoinka zapalenia opon

mózgowo-rdzeniowych

mózgowo-rdzeniowych



Zakażenie drogą kropelkową lub przez kontakt

Zakażenie drogą kropelkową lub przez kontakt

bezpośredni

bezpośredni



Kolonizuje śluzówkę nosogardzieli

Kolonizuje śluzówkę nosogardzieli



Źródłem zakażenia osoba chora lub zdrowy

Źródłem zakażenia osoba chora lub zdrowy

nosiciel

nosiciel



IChM przebiega jako sepsa lub zapalenie opon

IChM przebiega jako sepsa lub zapalenie opon

mózgowo-rdzeniowych

mózgowo-rdzeniowych



N.menigitidis może wywołać też: zapalenie płuc,

N.menigitidis może wywołać też: zapalenie płuc,

ucha środkowego, gardła, spojówek, osierdzia,

ucha środkowego, gardła, spojówek, osierdzia,

wsierdzia, szpiku kostnego, dróg moczowych,

wsierdzia, szpiku kostnego, dróg moczowych,

ropne zapalenie stawów (gł. meningokoki grupy B i

ropne zapalenie stawów (gł. meningokoki grupy B i

C).

C).

Krztusiec (koklusz)

Krztusiec (koklusz)

Ostra choroba zakaźna przebiegająca w

Ostra choroba zakaźna przebiegająca w

kolejnych typowych okresach pod postacią

kolejnych typowych okresach pod postacią

ostrego nieżytu dróg oddechowych z

ostrego nieżytu dróg oddechowych z

charakterystycznym kaszlem.

charakterystycznym kaszlem.

Etiologia: Gram-ujemna pałeczka

Etiologia: Gram-ujemna pałeczka

Bordetella pertussis.

Bordetella pertussis.

B. parapertussis i B. bronchiseptica -

B. parapertussis i B. bronchiseptica -

parakrztusiec

parakrztusiec

Okres wylęgania krztuśca: 6 – 10 dni

Okres wylęgania krztuśca: 6 – 10 dni

(średnio 7 dni).

(średnio 7 dni).

Krztusiec - objawy

Krztusiec - objawy

1. Pierwszy okres choroby:

1. Pierwszy okres choroby:

Trwa 7 – 14 dni, to stan podgorączkowy, nieżyt

Trwa 7 – 14 dni, to stan podgorączkowy, nieżyt

nosa, gardła i oskrzeli, wzrastająca częstość

nosa, gardła i oskrzeli, wzrastająca częstość

pokasływania.

pokasływania.

2. Drugi okres choroby:

2. Drugi okres choroby:

Przez okres 2 – 4 tygodni występuje napadowy kaszel,

Przez okres 2 – 4 tygodni występuje napadowy kaszel,

również w nocy. Serie kaszlu występują wielokrotnie w

również w nocy. Serie kaszlu występują wielokrotnie w

ciągu dnia i w nocy.

ciągu dnia i w nocy.

3. Trzeci okres choroby

3. Trzeci okres choroby

Trwa 1 – 2 tygodni, jest to okres zdrowienia. Napady

Trwa 1 – 2 tygodni, jest to okres zdrowienia. Napady

kaszlu zdarzają się coraz rzadziej i są lżejsze.

kaszlu zdarzają się coraz rzadziej i są lżejsze.

Krztusiec – rozpoznanie i

Krztusiec – rozpoznanie i

leczenie

leczenie

1. Wywiad: kontakt z chorym na krztusiec, szczepienia

1. Wywiad: kontakt z chorym na krztusiec, szczepienia

2. Objawy fizykalne

2. Objawy fizykalne

3. Rtg klatki piersiowej

3. Rtg klatki piersiowej

4. Badania laboratoryjne

4. Badania laboratoryjne

- morfologia

- morfologia

- badania poziomu przeciwciał p. Bordetella p. w

- badania poziomu przeciwciał p. Bordetella p. w

klasie IgG i IgM

klasie IgG i IgM

Leczenie:

Leczenie:

Makrolidy – antybiotyk z wyboru (14 dni)

Makrolidy – antybiotyk z wyboru (14 dni)

Leki przeciwkaszlowe – bardzo ostrożnie.

Leki przeciwkaszlowe – bardzo ostrożnie.

Leki mukolityczne.

Leki mukolityczne.

Leki przeciwwymiotne.

Leki przeciwwymiotne.

Błonnica (diphteria)

Błonnica (diphteria)

Etiologia: Gram-dodatnia bakteria

Etiologia: Gram-dodatnia bakteria

(Corynebacterium diphteriae).

(Corynebacterium diphteriae).

Zakażenie drogą kropelkową lub

Zakażenie drogą kropelkową lub

kontaktową.

kontaktową.

Okres wylęgania: 2 – 3 dni.

Okres wylęgania: 2 – 3 dni.

Postacie: - błonnica gardła, krtani

Postacie: - błonnica gardła, krtani

(dławiec, krup), ucha, spojówki,

(dławiec, krup), ucha, spojówki,

przyranna postać zakażenia.

przyranna postać zakażenia.

Haemophilus influenzae

Haemophilus influenzae

1. Ciężkie zapalenie krtani (pseudokrup)

1. Ciężkie zapalenie krtani (pseudokrup)

przebiega ze znaczną dusznością wdechową.

przebiega ze znaczną dusznością wdechową.

2. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

2. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

występuje głównie u niemowląt, przebieg jest

występuje głównie u niemowląt, przebieg jest

ciężki, powikłania występują u 20% leczonych.

ciężki, powikłania występują u 20% leczonych.

Heamophilus influenzae serotyp B powoduje

Heamophilus influenzae serotyp B powoduje

ciężkie zakażenia, przebiegające z bakteriemią,

ciężkie zakażenia, przebiegające z bakteriemią,

ropnym zakażeniem narządowym, tj.

ropnym zakażeniem narządowym, tj.

pericarditis, endocarditis, osteomyelitis,

pericarditis, endocarditis, osteomyelitis,

peritonitis, mieningitis, sepsis.

peritonitis, mieningitis, sepsis.

Haemophilus influenzae B

Haemophilus influenzae B

Pałeczki bezotoczkowe wywołują najczęściej

Pałeczki bezotoczkowe wywołują najczęściej

zakażenia lokalne- zapalenie spojówek, ucha

zakażenia lokalne- zapalenie spojówek, ucha

środkowego, oskrzeli, płuc.

środkowego, oskrzeli, płuc.

Leczenie

Leczenie

: pochodne penicylliny, alternatywnie

: pochodne penicylliny, alternatywnie

cefalosporyny, makrolidy.

cefalosporyny, makrolidy.

Zapobieganie: szczepienia ochronne

Zapobieganie: szczepienia ochronne

( 2 miesiąc życia

( 2 miesiąc życia

3/4 miesiąc życia

3/4 miesiąc życia

5 miesiąc życia

5 miesiąc życia

16- 18 miesiąc życia)

16- 18 miesiąc życia)