Organy systemu

Organy systemu

wspólnotowego

wspólnotowego

1 Parlament Europejski

1 Parlament Europejski

Skład i działanie

Skład i działanie

Parlament Europejski składa się z 732

Parlament Europejski składa się z 732

przedstawicieli narodów Państw Członkowskich,

przedstawicieli narodów Państw Członkowskich,

wybranych w wyborach powszechnych

wybranych w wyborach powszechnych

bezpośrednich na okres pięciu lat. Liczba

bezpośrednich na okres pięciu lat. Liczba

przedstawicieli wybranych w każdym Państwie

przedstawicieli wybranych w każdym Państwie

Członkowskim jest różna w zależności od liczby

Członkowskim jest różna w zależności od liczby

ludności. Członkowie Parlamentu nie obradują w

ludności. Członkowie Parlamentu nie obradują w

delegacjach narodowych, tylko zgrupowani są,

delegacjach narodowych, tylko zgrupowani są,

zgodnie ze swą przynależnością polityczną, w

zgodnie ze swą przynależnością polityczną, w

grupach międzynarodowych.

grupach międzynarodowych.

Członkowie Parlamentu rozdzieleni są na wiele

Członkowie Parlamentu rozdzieleni są na wiele

komisji i delegacji specjalnych. Sprawozdania

komisji i delegacji specjalnych. Sprawozdania

sporządzane przez komisje parlamentarne

sporządzane przez komisje parlamentarne

poddawane są głosowaniu na posiedzeniu

poddawane są głosowaniu na posiedzeniu

plenarnym. Posiedzenie to poświęcone jest również

plenarnym. Posiedzenie to poświęcone jest również

interpelacjom skierowanym do Komisji i do Rady,

interpelacjom skierowanym do Komisji i do Rady,

obradom pilnym i oświadczeniom prezydencji.

obradom pilnym i oświadczeniom prezydencji.

Posiedzenia plenarne są publiczne.

Posiedzenia plenarne są publiczne.

1.2 Kompetencje

1.2 Kompetencje

1.2.1 Władza ustawodawcza

1.2.1 Władza ustawodawcza

Parlament uczestniczy w tworzeniu

Parlament uczestniczy w tworzeniu

wspólnotowych aktów ustawodawczych na

wspólnotowych aktów ustawodawczych na

różnych szczeblach, w zależności od dziedzin:

różnych szczeblach, w zależności od dziedzin:

może zostać poproszony o wydanie opinii

może zostać poproszony o wydanie opinii

niewiążących (procedura konsultacyjna) lub

niewiążących (procedura konsultacyjna) lub

wiążących (procedura zgodnej opinii); może

wiążących (procedura zgodnej opinii); może

narzucić Radzie zatwierdzenie poprawek do

narzucić Radzie zatwierdzenie poprawek do

wniosków Komisji, przyjętych bezwzględną

wniosków Komisji, przyjętych bezwzględną

większością głosów i przejętych przez Komisję

większością głosów i przejętych przez Komisję

(procedura współpracy); wreszcie, częściej,

(procedura współpracy); wreszcie, częściej,

teksty ustawodawcze przyjmowane są za

teksty ustawodawcze przyjmowane są za

wspólną zgodą Parlamentu i Rady, a zgoda

wspólną zgodą Parlamentu i Rady, a zgoda

Parlamentu na tekst końcowy jest niezbędna

Parlamentu na tekst końcowy jest niezbędna

do jego przyjęcia (procedura współdecyzji).

do jego przyjęcia (procedura współdecyzji).

1.2.2 Kontrola budżetu

1.2.2 Kontrola budżetu

Parlament dzieli władzę budżetową z Radą i

Parlament dzieli władzę budżetową z Radą i

ma ostateczny głos w sprawie wydatków

ma ostateczny głos w sprawie wydatków

nieobowiązkowych. Zatwierdza ostatecznie

nieobowiązkowych. Zatwierdza ostatecznie

budżet, kontroluje jego wykonanie i udziela

budżet, kontroluje jego wykonanie i udziela

absolutorium z jego wykonania.

absolutorium z jego wykonania.

1.2.3 Kontrola władzy wykonawczej

1.2.3 Kontrola władzy wykonawczej

Komisja ponosi polityczną odpowiedzialność

Komisja ponosi polityczną odpowiedzialność

przed Parlamentem. Mianowanie

przed Parlamentem. Mianowanie

przewodniczącego i członków Komisji podlega

przewodniczącego i członków Komisji podlega

wcześniejszemu zatwierdzeniu Parlamentu

wcześniejszemu zatwierdzeniu Parlamentu

Europejskiego. Przyjęcie przez Parlament

Europejskiego. Przyjęcie przez Parlament

Europejski wniosku o wotum nieufności w

Europejski wniosku o wotum nieufności w

sprawie zarządzania Komisji pociąga za sobą

sprawie zarządzania Komisji pociąga za sobą

równoczesną dymisję wszystkich jej członków.

równoczesną dymisję wszystkich jej członków.

Z bardziej ogólnego punktu widzenia, Parlament

Z bardziej ogólnego punktu widzenia, Parlament

dokonuje kontroli, badając regularnie sprawozdania,

dokonuje kontroli, badając regularnie sprawozdania,

które przekazuje mu Komisja. Ponadto

które przekazuje mu Komisja. Ponadto

parlamentarzyści często przekazują Komisji i Radzie

parlamentarzyści często przekazują Komisji i Radzie

zapytania pisemne i ustne.

zapytania pisemne i ustne.

Parlament może również utworzyć tymczasowe

Parlament może również utworzyć tymczasowe

komisje śledcze w celu kontrolowania domniemania

komisje śledcze w celu kontrolowania domniemania

wykroczeń lub niewłaściwego stosowania prawa

wykroczeń lub niewłaściwego stosowania prawa

wspólnotowego.

wspólnotowego.

W dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i

W dziedzinie wspólnej polityki zagranicznej i

bezpieczeństwa oraz współpracy policyjnej i sądowej

bezpieczeństwa oraz współpracy policyjnej i sądowej

Parlament ma prawo do systematycznej informacji i

Parlament ma prawo do systematycznej informacji i

może przesyłać Radzie zapytania lub zalecenia.

może przesyłać Radzie zapytania lub zalecenia.

Zasięga się jego opinii w kwestii podstawowych

Zasięga się jego opinii w kwestii podstawowych

aspektów i najważniejszych wyborów w dziedzinie

aspektów i najważniejszych wyborów w dziedzinie

wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz

wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz

w kwestii każdego planowanego środka, za wyjątkiem

w kwestii każdego planowanego środka, za wyjątkiem

wspólnych stanowisk w dziedzinie współpracy

wspólnych stanowisk w dziedzinie współpracy

politycznej i sądowej.

politycznej i sądowej.

Parlament rozpatruje petycje, jakie są do

Parlament rozpatruje petycje, jakie są do

niego kierowane przez obywateli Unii, na

niego kierowane przez obywateli Unii, na

tematy należące do obszaru działań Komisji.

tematy należące do obszaru działań Komisji.

Parlament Europejski mianuje Europejskiego

Parlament Europejski mianuje Europejskiego

Rzecznika Praw Obywatelskich,

Rzecznika Praw Obywatelskich,

upoważnionego do otrzymywania skarg

upoważnionego do otrzymywania skarg

dotyczących przypadków złego

dotyczących przypadków złego

administrowania działaniami instytucji bądź

administrowania działaniami instytucji bądź

organów wspólnotowych.

organów wspólnotowych.

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na

stronę Parlamentu Europejskiego

stronę Parlamentu Europejskiego

(http://www.europarl.europa.eu).

(http://www.europarl.europa.eu).

2 Rada Unii Europejskiej

2 Rada Unii Europejskiej

2.1 Skład i działanie

2.1 Skład i działanie

Rada Unii Europejskiej składa się z

Rada Unii Europejskiej składa się z

przedstawicieli rządów Państw Członkowskich.

przedstawicieli rządów Państw Członkowskich.

Jej skład zmienia się w zależności od dziedzin

Jej skład zmienia się w zależności od dziedzin

będących na porządku dnia, a każde państwo

będących na porządku dnia, a każde państwo

reprezentowane jest przez członka rządu

reprezentowane jest przez członka rządu

odpowiedzialnego za określoną dziedzinę

odpowiedzialnego za określoną dziedzinę

(sprawy zagraniczne, finanse, sprawy

(sprawy zagraniczne, finanse, sprawy

społeczne, transport, rolnictwo itd.).

społeczne, transport, rolnictwo itd.).

Prace Rady przygotowywane są przez komitet

Prace Rady przygotowywane są przez komitet

składający się ze stałych przedstawicieli Państw

składający się ze stałych przedstawicieli Państw

Członkowskich (COREPER); komitet ten z kolei

Członkowskich (COREPER); komitet ten z kolei

wspomagany jest przez grupy robocze

wspomagany jest przez grupy robocze

składające się z urzędników administracji

składające się z urzędników administracji

krajowych.

krajowych.

Prezydencję Rady obejmują kolejno wszystkie

Prezydencję Rady obejmują kolejno wszystkie

Państwa Członkowskie na okres sześciu miesięcy,

Państwa Członkowskie na okres sześciu miesięcy,

zgodnie z porządkiem ustalonym przez Radę.

zgodnie z porządkiem ustalonym przez Radę.

Prezydencję wspiera Sekretariat Generalny Rady,

Prezydencję wspiera Sekretariat Generalny Rady,

który przygotowuje i zapewnia właściwy przebieg

który przygotowuje i zapewnia właściwy przebieg

prac. Sekretarz Generalny Rady jest również

prac. Sekretarz Generalny Rady jest również

Wysokim Przedstawicielem na rzecz Wspólnej

Wysokim Przedstawicielem na rzecz Wspólnej

Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa.

Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa.

Z zasady decyzje Rady przyjmowane są

Z zasady decyzje Rady przyjmowane są

większością głosów jej członków. Traktat narzuca

większością głosów jej członków. Traktat narzuca

jednogłośność w ograniczonej liczbie sytuacji. W

jednogłośność w ograniczonej liczbie sytuacji. W

większości przypadków Rada obraduje

większości przypadków Rada obraduje

większością kwalifikowaną: by został przyjęty,

większością kwalifikowaną: by został przyjęty,

wniosek musi zebrać minimalną liczbę głosów.

wniosek musi zebrać minimalną liczbę głosów.

Każde państwo posiada liczbę głosów określoną

Każde państwo posiada liczbę głosów określoną

w zależności od liczby ludności.

w zależności od liczby ludności.

2.2 Kompetencje

2.2 Kompetencje

Rada pełni sześć podstawowych obowiązków:

Rada pełni sześć podstawowych obowiązków:

na podstawie wniosków przedstawionych przez Komisję

na podstawie wniosków przedstawionych przez Komisję

Rada przyjmuje ustawodawstwo wspólnotowe; w wielu

Rada przyjmuje ustawodawstwo wspólnotowe; w wielu

dziedzinach Rada posiada władzę ustawodawczą

dziedzinach Rada posiada władzę ustawodawczą

wspólnie z Parlamentem Europejskim;

wspólnie z Parlamentem Europejskim;

zapewnia koordynację ogólnych polityk gospodarczych

zapewnia koordynację ogólnych polityk gospodarczych

Państw Członkowskich;

Państw Członkowskich;

zawiera, w imieniu Wspólnoty Europejskiej, umowy

zawiera, w imieniu Wspólnoty Europejskiej, umowy

międzynarodowe między Wspólnotą a jednym lub

międzynarodowe między Wspólnotą a jednym lub

kilkoma państwami lub organizacjami

kilkoma państwami lub organizacjami

międzynarodowymi;

międzynarodowymi;

sporządza budżet Unii Europejskiej wspólnie z

sporządza budżet Unii Europejskiej wspólnie z

Parlamentem Europejskim;

Parlamentem Europejskim;

określa wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa

określa wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa

Unii Europejskiej na podstawie kierunków wytyczonych

Unii Europejskiej na podstawie kierunków wytyczonych

przez Radę Europejską;

przez Radę Europejską;

koordynuje współpracę między organami sądowymi i

koordynuje współpracę między organami sądowymi i

siłami policji narodowych w sprawach karnych.

siłami policji narodowych w sprawach karnych.

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Rady (http://www.consilium.europa.eu).

Rady (http://www.consilium.europa.eu).

3 Komisja Europejska

3 Komisja Europejska

3.1 Skład i działanie

3.1 Skład i działanie

Komisja składa się z 27 członków (jeden z

Komisja składa się z 27 członków (jeden z

każdego Państwa Członkowskiego), wybranych z

każdego Państwa Członkowskiego), wybranych z

powodu ich ogólnych kompetencji i oferujących

powodu ich ogólnych kompetencji i oferujących

wszelkie gwarancje niezależności. Członkowie

wszelkie gwarancje niezależności. Członkowie

Komisji są mianowani przez Radę po

Komisji są mianowani przez Radę po

zatwierdzeniu przez Parlament Europejski na

zatwierdzeniu przez Parlament Europejski na

okres pięciu lat.

okres pięciu lat.

Przewodniczącego Komisji wyznacza Rada,

Przewodniczącego Komisji wyznacza Rada,

zebrana na szczeblu szefów państw lub rządów;

zebrana na szczeblu szefów państw lub rządów;

kandydatura ta jest następnie zatwierdzana

kandydatura ta jest następnie zatwierdzana

przez Parlament Europejski.

przez Parlament Europejski.

Komisja jest podzielona na dyrekcje generalne,

Komisja jest podzielona na dyrekcje generalne,

a każda z nich jest odpowiedzialna za konkretną

a każda z nich jest odpowiedzialna za konkretną

dziedzinę działania.

dziedzinę działania.

3.2 Kompetencje

3.2 Kompetencje

Komisja Europejska sprawuje cztery podstawowe zadania.

Komisja Europejska sprawuje cztery podstawowe zadania.

Posiada niemal monopol na inicjatywę ustawodawczą:

Posiada niemal monopol na inicjatywę ustawodawczą:

Komisja odpowiada za sporządzanie wniosków w sprawie

Komisja odpowiada za sporządzanie wniosków w sprawie

nowych aktów ustawodawczych, które przedkłada

nowych aktów ustawodawczych, które przedkłada

Parlamentowi i Radzie. Uczestniczy ona ponadto aktywnie

Parlamentowi i Radzie. Uczestniczy ona ponadto aktywnie

w kolejnych etapach procedur legislacyjnych.

w kolejnych etapach procedur legislacyjnych.

Wdraża polityki i wykonuje budżet Unii: Komisja zapewnia

Wdraża polityki i wykonuje budżet Unii: Komisja zapewnia

zarządzanie i stosowanie budżetu Unii; wdraża polityki i

zarządzanie i stosowanie budżetu Unii; wdraża polityki i

programy przyjęte przez Parlament i Radę.

programy przyjęte przez Parlament i Radę.

Jest strażniczką traktatów: Komisja czuwa nad

Jest strażniczką traktatów: Komisja czuwa nad

wprowadzaniem przepisów prawa wspólnotowego przez

wprowadzaniem przepisów prawa wspólnotowego przez

osoby prywatne, przez Państwa Członkowskie i przez inne

osoby prywatne, przez Państwa Członkowskie i przez inne

instytucje. Przy sprawowaniu swych kompetencji, Komisja

instytucje. Przy sprawowaniu swych kompetencji, Komisja

może w szczególności narzucić sankcje osobom

może w szczególności narzucić sankcje osobom

prywatnym i przedsiębiorstwom za naruszanie prawa

prywatnym i przedsiębiorstwom za naruszanie prawa

wspólnotowego. Może wszczynać postępowania o

wspólnotowego. Może wszczynać postępowania o

przestępstwo przeciwko Państwom Członkowskim, w

przestępstwo przeciwko Państwom Członkowskim, w

ramach których wzywa Państwa Członkowskie do

ramach których wzywa Państwa Członkowskie do

naprawienia zaistniałej sytuacji w określonym terminie.

naprawienia zaistniałej sytuacji w określonym terminie.

Wreszcie, Komisja może złożyć do Trybunału

Wreszcie, Komisja może złożyć do Trybunału

Sprawiedliwości odwołanie w sprawie

Sprawiedliwości odwołanie w sprawie

naruszenia prawa wspólnotowego przez

naruszenia prawa wspólnotowego przez

Państwa Członkowskie lub przez inne

Państwa Członkowskie lub przez inne

instytucje.

instytucje.

Reprezentuje Wspólnotę: Komisja prowadzi, w

Reprezentuje Wspólnotę: Komisja prowadzi, w

imieniu Wspólnot, negocjacje w celu zawarcia

imieniu Wspólnot, negocjacje w celu zawarcia

umów międzynarodowych z państwami

umów międzynarodowych z państwami

trzecimi lub z organizacjami

trzecimi lub z organizacjami

międzynarodowymi, w powiązaniu z

międzynarodowymi, w powiązaniu z

komitetami specjalnymi wyznaczonymi przez

komitetami specjalnymi wyznaczonymi przez

Radę oraz w ramach dyrektyw sporządzonych

Radę oraz w ramach dyrektyw sporządzonych

przez Radę.

przez Radę.

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Komisji (http://ec.europa.eu).

Komisji (http://ec.europa.eu).

4 Trybunał Sprawiedliwości i Sąd

4 Trybunał Sprawiedliwości i Sąd

Pierwszej Instancji Wspólnot

Pierwszej Instancji Wspólnot

Europejskich

Europejskich

4.1 Skład

4.1 Skład

Trybunał Sprawiedliwości składa się z 27

Trybunał Sprawiedliwości składa się z 27

sędziów i 8 rzeczników generalnych,

sędziów i 8 rzeczników generalnych,

wyznaczonych za wspólną zgodą przez rządy

wyznaczonych za wspólną zgodą przez rządy

Państw Członkowskich na okres sześciu lat, z

Państw Członkowskich na okres sześciu lat, z

możliwością ponownego wyboru.

możliwością ponownego wyboru.

Osoby te wybierane są spośród prawników

Osoby te wybierane są spośród prawników

oferujących wszelkie gwarancje niezależności

oferujących wszelkie gwarancje niezależności

i posiadających warunki niezbędne dla

i posiadających warunki niezbędne dla

sprawowania, w ich poszczególnych krajach,

sprawowania, w ich poszczególnych krajach,

najwyższych stanowisk w sądownictwie lub

najwyższych stanowisk w sądownictwie lub

których kompetencje są znane.

których kompetencje są znane.

Rzecznicy generalni wspomagają Trybunał i pomagają

Rzecznicy generalni wspomagają Trybunał i pomagają

mu w wykonywaniu jego zadań. Są zobowiązani do

mu w wykonywaniu jego zadań. Są zobowiązani do

publicznej prezentacji, w sposób całkowicie bezstronny

publicznej prezentacji, w sposób całkowicie bezstronny

i całkowicie niezależny, uzasadnionych wniosków

i całkowicie niezależny, uzasadnionych wniosków

dotyczących spraw, które wymagają ich

dotyczących spraw, które wymagają ich

zaangażowania się. Pełnionej przez nich funkcji nie

zaangażowania się. Pełnionej przez nich funkcji nie

należy mylić z funkcją prokuratora ani innego

należy mylić z funkcją prokuratora ani innego

równorzędnego organu.

równorzędnego organu.

Sąd Pierwszej Instancji liczy co najmniej jednego

Sąd Pierwszej Instancji liczy co najmniej jednego

sędziego na jedno Państwo Członkowskie. Sędziowie

sędziego na jedno Państwo Członkowskie. Sędziowie

mianowani są za wspólną zgodą na sześć lat przez

mianowani są za wspólną zgodą na sześć lat przez

rządy Państw Członkowskich i wybrani spośród osób

rządy Państw Członkowskich i wybrani spośród osób

oferujących wszelkie gwarancje niezależności oraz

oferujących wszelkie gwarancje niezależności oraz

posiadających umiejętności niezbędne do

posiadających umiejętności niezbędne do

sprawowania wysokich stanowisk w sądownictwie.

sprawowania wysokich stanowisk w sądownictwie.

Traktat nicejski przewiduje ponadto możliwość

Traktat nicejski przewiduje ponadto możliwość

utworzenia przy Sądzie Pierwszej Instancji izb

utworzenia przy Sądzie Pierwszej Instancji izb

pomocniczych, stanowiących sądy wyspecjalizowane w

pomocniczych, stanowiących sądy wyspecjalizowane w

konkretnych dziedzinach.

konkretnych dziedzinach.

4.2 Kompetencje

4.2 Kompetencje

Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji

Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji

mają za zadanie zapewnić przestrzeganie prawa przy

mają za zadanie zapewnić przestrzeganie prawa przy

interpretowaniu i stosowaniu traktatów

interpretowaniu i stosowaniu traktatów

prawotwórczych Wspólnot Europejskich oraz

prawotwórczych Wspólnot Europejskich oraz

przepisów uchwalonych przez właściwe instytucje

przepisów uchwalonych przez właściwe instytucje

wspólnotowe.

wspólnotowe.

Trybunał i Sąd sprawują władzę sądowniczą w

Trybunał i Sąd sprawują władzę sądowniczą w

ramach różnych typów skarg:

ramach różnych typów skarg:

skarga o niedotrzymanie zobowiązania (skierowana

skarga o niedotrzymanie zobowiązania (skierowana

przeciwko Państwom Członkowskim w przypadku

przeciwko Państwom Członkowskim w przypadku

naruszenia zobowiązań, które przypadają im na mocy

naruszenia zobowiązań, które przypadają im na mocy

traktatów),

traktatów),

skarga o unieważnienie (aktów instytucji

skarga o unieważnienie (aktów instytucji

wspólnotowych),

wspólnotowych),

skarga o niewypełnienie zobowiązań (przeciwko

skarga o niewypełnienie zobowiązań (przeciwko

instytucji wspólnotowej w przypadku jej

instytucji wspólnotowej w przypadku jej

bezczynności),

bezczynności),

skarga o odszkodowanie (dążąca do naprawy

skarga o odszkodowanie (dążąca do naprawy

szkód spowodowanych przez działanie lub przez

szkód spowodowanych przez działanie lub przez

nielegalne wstrzymanie się od działania przez

nielegalne wstrzymanie się od działania przez

instytucję wspólnotową),

instytucję wspólnotową),

skarga w dziedzinie odpowiedzialności umownej

skarga w dziedzinie odpowiedzialności umownej

(spory dotyczące umów prawa publicznego lub

(spory dotyczące umów prawa publicznego lub

prywatnego, zawartych przez Wspólnotę),

prywatnego, zawartych przez Wspólnotę),

skarga w dziedzinie Służby Cywilnej (spory

skarga w dziedzinie Służby Cywilnej (spory

między Wspólnotą a jej urzędnikami i

między Wspólnotą a jej urzędnikami i

pracownikami),

pracownikami),

odesłanie przedwstępne (na wniosek sądów

odesłanie przedwstępne (na wniosek sądów

Państw Członkowskich, Trybunał lub Sąd

Państw Członkowskich, Trybunał lub Sąd

orzekają o interpretacji prawa wspólnotowego

orzekają o interpretacji prawa wspólnotowego

lub o ważności aktów uchwalonych przez

lub o ważności aktów uchwalonych przez

instytucje i Europejski Bank Centralny).

instytucje i Europejski Bank Centralny).

Trybunał rozpoznaje odwołania i powództwa

Trybunał rozpoznaje odwołania i powództwa

wszczęte przez instytucje wspólnotowe lub

wszczęte przez instytucje wspólnotowe lub

przez Państwa Członkowskie przeciw aktom

przez Państwa Członkowskie przeciw aktom

instytucji lub błędnym zachowaniom Państw

instytucji lub błędnym zachowaniom Państw

Członkowskich. Trybunał jest właściwy dla

Członkowskich. Trybunał jest właściwy dla

rozpatrywania odesłań przedwstępnych, poza

rozpatrywania odesłań przedwstępnych, poza

szczególnymi dziedzinami, w których

szczególnymi dziedzinami, w których

kompetencja została przyznana Sądowi. Sąd

kompetencja została przyznana Sądowi. Sąd

rozpatruje skargi wnoszone przez osoby

rozpatruje skargi wnoszone przez osoby

fizyczne i prawne przeciwko decyzjom instytucji

fizyczne i prawne przeciwko decyzjom instytucji

wspólnotowych. Decyzje Sądu mogą być

wspólnotowych. Decyzje Sądu mogą być

przedmiotem odwołania przed Trybunał

przedmiotem odwołania przed Trybunał

Sprawiedliwości, ograniczonego do kwestii

Sprawiedliwości, ograniczonego do kwestii

prawnych.

prawnych.

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Trybunału Sprawiedliwości

Trybunału Sprawiedliwości

(http://curia.europa.eu).

(http://curia.europa.eu).

5 Europejski Trybunał Obrachunkowy

5 Europejski Trybunał Obrachunkowy

5.1 Skład

5.1 Skład

Trybunał Obrachunkowy składa się z obywateli

Trybunał Obrachunkowy składa się z obywateli

wszystkich Państw Członkowskich (po jednym

wszystkich Państw Członkowskich (po jednym

na państwo), wybranych spośród osób

na państwo), wybranych spośród osób

należących obecnie lub w przeszłości do

należących obecnie lub w przeszłości do

instytucji kontroli zewnętrznej lub

instytucji kontroli zewnętrznej lub

posiadających szczególne kwalifikacje do

posiadających szczególne kwalifikacje do

pełnienia tej funkcji i oferujących wszelkie

pełnienia tej funkcji i oferujących wszelkie

gwarancje niezależności. Członkowie Trybunału

gwarancje niezależności. Członkowie Trybunału

Obrachunkowego sa mianowani przez Radę,

Obrachunkowego sa mianowani przez Radę,

orzekającą większością kwalifikowaną, po

orzekającą większością kwalifikowaną, po

zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego,

zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego,

na okres sześciu lat.

na okres sześciu lat.

5.2 Kompetencje

5.2 Kompetencje

Zadaniem Trybunału Obrachunkowego jest

Zadaniem Trybunału Obrachunkowego jest

sprawdzanie wszystkich kont wpływów i

sprawdzanie wszystkich kont wpływów i

wydatków Wspólnoty i każdego organu

wydatków Wspólnoty i każdego organu

wspólnotowego w celu zagwarantowania

wspólnotowego w celu zagwarantowania

zgodności wydatków Unii z zasadami i

zgodności wydatków Unii z zasadami i

przepisami budżetowymi, a także

przepisami budżetowymi, a także

przestrzeganie zasad administracji i

przestrzeganie zasad administracji i

rachunkowości. Trybunał Obrachunkowy

rachunkowości. Trybunał Obrachunkowy

odpowiedzialny jest za dbanie o jakość

odpowiedzialny jest za dbanie o jakość

zarządzania finansowego.

zarządzania finansowego.

Kontroli Trybunału Obrachunkowego podlegają

Kontroli Trybunału Obrachunkowego podlegają

instytucje wspólnotowe i Państwa Członkowskie

instytucje wspólnotowe i Państwa Członkowskie

oraz każdy organ zarządzający wpływami lub

oraz każdy organ zarządzający wpływami lub

wydatkami w imieniu Wspólnoty oraz każda

wydatkami w imieniu Wspólnoty oraz każda

osoba fizyczna lub prawna, która korzystała z

osoba fizyczna lub prawna, która korzystała z

wpłat z tytułu budżetu wspólnotowego.

wpłat z tytułu budżetu wspólnotowego.

Kontrole w Państwach Członkowskich

Kontrole w Państwach Członkowskich

przeprowadzane są we współpracy z właściwymi

przeprowadzane są we współpracy z właściwymi

instytucjami lub służbami krajowymi, które

instytucjami lub służbami krajowymi, które

zobowiązane są do przekazywania Trybunałowi

zobowiązane są do przekazywania Trybunałowi

Obrachunkowemu wszystkich dokumentów bądź

Obrachunkowemu wszystkich dokumentów bądź

informacji, których Trybunał zażąda.

informacji, których Trybunał zażąda.

Trybunał Obrachunkowy przedkłada co roku

Trybunał Obrachunkowy przedkłada co roku

Radzie i Parlamentowi Europejskiemu

Radzie i Parlamentowi Europejskiemu

oświadczenie o zabezpieczeniu, dotyczące

oświadczenie o zabezpieczeniu, dotyczące

wiarygodności kont oraz legalności i zgodności z

wiarygodności kont oraz legalności i zgodności z

przepisami operacji ukrytych. Coroczne

przepisami operacji ukrytych. Coroczne

sprawozdanie prezentujące obserwacje

sprawozdanie prezentujące obserwacje

Trybunału Obrachunkowego, dotyczące

Trybunału Obrachunkowego, dotyczące

zarządzania finansami wspólnotowymi,

zarządzania finansami wspólnotowymi,

przekazywane jest instytucjom wspólnotowym i

przekazywane jest instytucjom wspólnotowym i

publikowane w Dzienniku Urzędowym.

publikowane w Dzienniku Urzędowym.

Sprawozdanie podkreśla zagadnienia, które

Sprawozdanie podkreśla zagadnienia, które

byłoby możliwe, a wręcz wskazane, poprawić.

byłoby możliwe, a wręcz wskazane, poprawić.

Odpowiedzi instytucji na obserwacje Trybunału

Odpowiedzi instytucji na obserwacje Trybunału

są także publikowane w Dzienniku Urzędowym.

są także publikowane w Dzienniku Urzędowym.

Trybunał Obrachunkowy posiada także

Trybunał Obrachunkowy posiada także

uprawnienia doradcze. Pozostałe instytucje Unii

uprawnienia doradcze. Pozostałe instytucje Unii

mogą, a w niektórych przypadkach powinny

mogą, a w niektórych przypadkach powinny

zażądać opinii Trybunału Obrachunkowego.

zażądać opinii Trybunału Obrachunkowego.

Wreszcie, Trybunał Obrachunkowy może

Wreszcie, Trybunał Obrachunkowy może

przedstawiać komentarze dotyczące konkretnych

przedstawiać komentarze dotyczące konkretnych

zagadnień w formie specjalnych sprawozdań,

zagadnień w formie specjalnych sprawozdań,

również publikowanych w Dzienniku Urzędowym.

również publikowanych w Dzienniku Urzędowym.

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Trybunału Obrachunkowego

Trybunału Obrachunkowego

(http://eca.europa.eu).

(http://eca.europa.eu).

6 Europejski Komitet Ekonomiczno-

6 Europejski Komitet Ekonomiczno-

Społeczny

Społeczny

6.1 Skład

6.1 Skład

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny

składa się z przedstawicieli różnych części

składa się z przedstawicieli różnych części

składowych o charakterze ekonomicznym i

składowych o charakterze ekonomicznym i

społecznym zorganizowanego społeczeństwa

społecznym zorganizowanego społeczeństwa

obywatelskiego, w szczególności

obywatelskiego, w szczególności

producentów, rolników, przewoźników,

producentów, rolników, przewoźników,

pracowników, handlowców i rzemieślników,

pracowników, handlowców i rzemieślników,

osób wykonujących wolne zawody,

osób wykonujących wolne zawody,

konsumentów oraz innych grup interesów.

konsumentów oraz innych grup interesów.

Członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

Członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

mianuje Rada, orzekając kwalifikowaną

mianuje Rada, orzekając kwalifikowaną

większością głosów, na wniosek Państw

większością głosów, na wniosek Państw

Członkowskich, na okres czterech lat. Są

Członkowskich, na okres czterech lat. Są

podzieleni na trzy grupy, reprezentujące

podzieleni na trzy grupy, reprezentujące

kolejno pracodawców, pracowników i rozmaite

kolejno pracodawców, pracowników i rozmaite

interesy ekonomiczne i społeczne.

interesy ekonomiczne i społeczne.

6.2 Kompetencje

6.2 Kompetencje

Komitet Ekonomiczno-Społeczny ma

Komitet Ekonomiczno-Społeczny ma

uprawnienia doradcze. Ujawnia opinię swoich

uprawnienia doradcze. Ujawnia opinię swoich

członków i broni ich interesów w dyskusjach

członków i broni ich interesów w dyskusjach

politycznych z Komisją, Radą i Parlamentem

politycznych z Komisją, Radą i Parlamentem

Europejskim.

Europejskim.

Komitet stanowi część składową

Komitet stanowi część składową

europejskiego systemu decyzyjnego:

europejskiego systemu decyzyjnego:

należy zasięgnąć jego opinii przed

należy zasięgnąć jego opinii przed

podjęciem jakiejkolwiek decyzji w

podjęciem jakiejkolwiek decyzji w

dziedzinie polityki ekonomiczno-społecznej.

dziedzinie polityki ekonomiczno-społecznej.

Może również wydawać opinie ze swej

Może również wydawać opinie ze swej

własnej inicjatywy na inne tematy, które

własnej inicjatywy na inne tematy, które

uzna za ważne lub na prośbę instytucji.

uzna za ważne lub na prośbę instytucji.

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na

stronę Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

stronę Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

(http ://www.cese.europa.eu).

(http ://www.cese.europa.eu).

7 Komitet Regionów

7 Komitet Regionów

7.1 Skład i organizacja

7.1 Skład i organizacja

Komitet Regionów składa się z

Komitet Regionów składa się z

przedstawicieli organów regionalnych

przedstawicieli organów regionalnych

i lokalnych. Członkowie Komitetu oraz

i lokalnych. Członkowie Komitetu oraz

taka sama liczba ich zastępców są

taka sama liczba ich zastępców są

mianowani przez Radę, orzekającą

mianowani przez Radę, orzekającą

kwalifikowaną większością głosów, na

kwalifikowaną większością głosów, na

wniosek poszczególnych Państw

wniosek poszczególnych Państw

Członkowskich, na okres czterech lat.

Członkowskich, na okres czterech lat.

7.2 Kompetencje

7.2 Kompetencje

Komitet Regionów jest organem doradczym.

Komitet Regionów jest organem doradczym.

Jego zadanie polega na przedstawianiu

Jego zadanie polega na przedstawianiu

lokalnych i regionalnych punktów widzenia na

lokalnych i regionalnych punktów widzenia na

temat ustawodawstwa europejskiego. Wydaje

temat ustawodawstwa europejskiego. Wydaje

w tym celu opinie dotyczące wniosków Komisji.

w tym celu opinie dotyczące wniosków Komisji.

Komisja i Rada powinny zasięgnąć opinii

Komisja i Rada powinny zasięgnąć opinii

Komitetu Regionów, gdy wchodzą w grę

Komitetu Regionów, gdy wchodzą w grę

szczególne interesy regionalne, oraz mogą

szczególne interesy regionalne, oraz mogą

również zasięgnąć jego opinii za każdym

również zasięgnąć jego opinii za każdym

razem, gdy uznają to za stosowne. Komitet

razem, gdy uznają to za stosowne. Komitet

może wydawać opinie z własnej inicjatywy i

może wydawać opinie z własnej inicjatywy i

przedkładać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.

przedkładać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę

Komitetu Regionów (http://www.cor.europa.eu).

Komitetu Regionów (http://www.cor.europa.eu).

8 Europejski Bank Centralny

8 Europejski Bank Centralny

8.1 Skład i organizacja

8.1 Skład i organizacja

Europejski Bank Centralny składa się z dwóch

Europejski Bank Centralny składa się z dwóch

organów:

organów:

Rady Gubernatorów, składającej się z członków

Rady Gubernatorów, składającej się z członków

Zarządu EBC i z gubernatorów centralnych

Zarządu EBC i z gubernatorów centralnych

banków krajowych strefy euro;

banków krajowych strefy euro;

Zarządu, składającego się z Prezesa, Zastępcy

Zarządu, składającego się z Prezesa, Zastępcy

Prezesa i czterech innych członków

Prezesa i czterech innych członków

mianowanych za wspólną zgodą przez Państwa

mianowanych za wspólną zgodą przez Państwa

Członkowskie, na zalecenie Rady i po

Członkowskie, na zalecenie Rady i po

zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego.

zasięgnięciu opinii Parlamentu Europejskiego.

Mandat Zarządu trwa osiem lat i nie jest

Mandat Zarządu trwa osiem lat i nie jest

odnawialny.

odnawialny.

Oba organy podejmują decyzje zwykłą większością

Oba organy podejmują decyzje zwykłą większością

głosów, każdy członek dysponuje jednym głosem, a w

głosów, każdy członek dysponuje jednym głosem, a w

przypadku równego rozłożenia głosów głos Prezesa jest

przypadku równego rozłożenia głosów głos Prezesa jest

decydujący.

decydujący.

8.2 Kompetencje

8.2 Kompetencje

Europejski Bank Centralny (EBC) stanowi część Unii

Europejski Bank Centralny (EBC) stanowi część Unii

Gospodarczej i Walutowej (UGW).

Gospodarczej i Walutowej (UGW).

Jest odpowiedzialny za stabilność euro, dla którego

Jest odpowiedzialny za stabilność euro, dla którego

określa wielkość emisji i, z innymi centralnymi bankami

określa wielkość emisji i, z innymi centralnymi bankami

krajowymi, określa i wdraża politykę walutową Unii.

krajowymi, określa i wdraża politykę walutową Unii.

W celu wykonywania swych zadań korzysta z całego

W celu wykonywania swych zadań korzysta z całego

szeregu prerogatyw:

szeregu prerogatyw:

Kontroluje płynność poprzez kupno i sprzedaż papierów

Kontroluje płynność poprzez kupno i sprzedaż papierów

wartościowych lub poprzez operacje kredytowe z

wartościowych lub poprzez operacje kredytowe z

bankami bądź z podmiotami działającymi na rynku

bankami bądź z podmiotami działającymi na rynku

walutowym, lub jeszcze poprzez ustalenie rezerwy

walutowym, lub jeszcze poprzez ustalenie rezerwy

obowiązkowej, którą instytucje kredytowe muszą

obowiązkowej, którą instytucje kredytowe muszą

posiadać w centralnych bankach krajowych lub w EBC;

posiadać w centralnych bankach krajowych lub w EBC;

Sprawuje nadzór nad instytucjami kredytowymi w

Sprawuje nadzór nad instytucjami kredytowymi w

oparciu o zasadę ostrożności.

oparciu o zasadę ostrożności.

EBC powierzane są również funkcje doradcze i

EBC powierzane są również funkcje doradcze i

ustawodawcze:

ustawodawcze:

Opinii banku zasięgają – dla dziedzin wchodzących w

Opinii banku zasięgają – dla dziedzin wchodzących w

zakres jego kompetencji – instytucje europejskie lub

zakres jego kompetencji – instytucje europejskie lub

władze Państw Członkowskich przy wykonywaniu

władze Państw Członkowskich przy wykonywaniu

swoich poszczególnych zadań legislacyjnych. Bank

swoich poszczególnych zadań legislacyjnych. Bank

może także przedstawiać opinie na tematy dotyczące

może także przedstawiać opinie na tematy dotyczące

tych dziedzin instytucjom wspólnotowym.

tych dziedzin instytucjom wspólnotowym.

EBC posiada inicjatywę ustawodawczą w dziedzinach

EBC posiada inicjatywę ustawodawczą w dziedzinach

dotyczących polityki walutowej i wydaje rozporządzenia

dotyczących polityki walutowej i wydaje rozporządzenia

w stopniu niezbędnym dla realizacji pewnych zadań,

w stopniu niezbędnym dla realizacji pewnych zadań,

które są mu powierzane.

które są mu powierzane.

W celu umożliwienia EBC wykonywania jego zadań,

W celu umożliwienia EBC wykonywania jego zadań,

wiele przepisów gwarantuje jego niezależność: EBC nie

wiele przepisów gwarantuje jego niezależność: EBC nie

może żądać ani przyjmować instrukcji ze strony

może żądać ani przyjmować instrukcji ze strony

instytucji, Państw Członkowskich ani innych podmiotów.

instytucji, Państw Członkowskich ani innych podmiotów.

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę EBC

Aby uzyskać więcej informacji, wejdź na stronę EBC

(http://www.ecb.int/home/html/lingua.pl.html).

(http://www.ecb.int/home/html/lingua.pl.html).