System instytucjonalny

Unii Europejskiej

TYTUŁ III TUE

POSTANOWIENIA

O INSTYTUCJACH

2

Artykuł 13
1.

Unia dysponuje ramami instytucjonalnymi, które mają

na celu propagowanie jej wartości, realizację jej celów,
służenie jej interesom, interesom jej obywateli oraz interesom
Państw Członkowskich, jak również zapewnianie spójności,
skuteczności i ciągłości jej polityk oraz działań.
 
Instytucjami Unii są:
1)Parlament Europejski
2)Rada Europejska
3)Rada
4)Komisja Europejska
5)Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
6)Europejski Bank Centralny
7)Trybunał Obrachunkowy

Artykuł 13

2.

Każda instytucja działa w granicach

uprawnień przyznanych jej na mocy

Traktatów, zgodnie z procedurami, na

warunkach i w celach w nich określonych.

Instytucje lojalnie ze sobą współpracują

.

4.

Parlament Europejski, Rada i Komisja

są wspomagane przez

Komitet

Ekonomiczno-Społeczny i Komitet

Regionów, które pełnią funkcje doradcze

.

Parlament Europejski

Artykuł 14
1.

Parlament Europejski pełni,

wspólnie z Radą, funkcje

prawodawczą

i 

budżetową

. Pełni

funkcje

kontroli politycznej

i 

konsultacyjne

zgodnie z warunkami

przewidzianymi w Traktatach.

Wybiera przewodniczącego Komisji

.

Artykuł 14

2. W skład Parlamentu Europejskiego wchodzą

przedstawiciele obywateli Unii.

Ich liczba nie przekracza

750

, nie licząc

przewodniczącego.

Reprezentacja obywateli ma charakter

degresywnie proporcjonalny, z minimalnym

progiem

6

członków na Państwo Członkowskie.

Żadnemu Państwu Członkowskiemu nie można

przyznać więcej niż

96

miejsc.

3. Członkowie Parlamentu Europejskiego są

wybierani na

5-letnią kadencję

w powszechnych wyborach bezpośrednich,

w głosowaniu wolnym i tajnym.

Artykuł 225 TFUE

Parlament Europejski

może

, stanowiąc

większością głosów wchodzących w jego

skład członków,

żądać od Komisji

przedłożenia wszelkich właściwych

propozycji w kwestiach, co do których

uważa on, że akt Unii jest niezbędny w celu

wykonania Traktatów

.

Artykuł 231 

Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień

Traktatów,

Parlament Europejski stanowi

większością oddanych głosów

.

Artykuł 227

Wszyscy obywatele Unii

, jak również

wszystkie osoby fizyczne lub prawne
mające miejsce zamieszkania lub
statutową siedzibę w Państwie
Członkowskim,

mają prawo kierowania,

indywidualnie lub wspólnie z innymi
obywatelami lub osobami, petycji do
Parlamentu Europejskiego w sprawach
objętych zakresem działalności Unii,
które dotyczą ich bezpośrednio

.

Artykuł 228

Europejski Rzecznik Praw

Obywatelskich

1. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich,

wybierany przez Parlament Europejski

,

jest uprawniony do przyjmowania od każdego obywatela Unii lub każdej osoby
fizycznej bądź prawnej mającej miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę
w Państwie Członkowskim skarg, które dotyczą przypadków niewłaściwego
administrowania w działaniach instytucji, organów lub jednostek
organizacyjnych Unii

, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

wykonującego swoje funkcje sądowe. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich
bada te skargi i sporządza sprawozdanie na ich temat.

Zgodnie ze swoimi zadaniami Rzecznik Praw Obywatelskich

przeprowadza

dochodzenia

, które uważa za uzasadnione, bądź z inicjatywy własnej, bądź na

podstawie skarg przedstawionych mu bezpośrednio lub za pośrednictwem
członka Parlamentu Europejskiego, chyba że podnoszone fakty są lub były
przedmiotem postępowania sądowego. Gdy Rzecznik Praw Obywatelskich
stwierdzi przypadek niewłaściwego administrowania, przekazuje sprawę do
danej instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej, która ma trzy miesiące,
aby poinformować go o swoim stanowisku. Następnie Rzecznik Praw
Obywatelskich przesyła sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i danej
instytucji, organowi lub jednostce organizacyjnej. Osoba, która złożyła skargę,
jest informowana o wyniku dochodzenia.

Rada Europejska

Artykuł 15

1.Rada Europejska

nadaje Unii impulsy niezbędne do

jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety

polityczne

. Rada Europejska nie pełni funkcji

prawodawczej.

2.W skład Rady Europejskiej wchodzą szefowie

państw lub rządów Państw Członkowskich, jak

również jej przewodniczący oraz przewodniczący

Komisji.

W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii

do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

3. Rada Europejska

zbiera się dwa razy w ciągu

półrocza

, zwoływana przez jej przewodniczącego.

Jeżeli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady

Europejskiej mogą podjąć decyzję, aby każdemu

z nich towarzyszył minister, a w przypadku

przewodniczącego Komisji – członek Komisji.

Jeżeli sytuacja tego wymaga, przewodniczący zwołuje

nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej.

4. O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada

Europejska podejmuje decyzje w drodze

konsensusu

.

Rada

Europejska

Rada

Europejska

•

Płaszczyzna wymiany poglądów, dyskusji oraz

osiągania porozumienia pomiędzy państwami

członkowskimi Unii na najwyższym szczeblu;

•

Wykształciła się pod wpływem realnych

potrzeb, w toku funkcjonowania Wspólnot;

•

Jednolity Akt Europejski (1986) stworzył

podstawę prawną dla jej funkcjonowania;

•

Wiodąca rola Rady Europejskiej została

określona przez Traktat z Maastricht 1992.

European Council

Główne zadania:



określa średnio oraz długoterminową
strategię rozwoju i funkcjonowania Unii



przyczynia się do koordynacji
kierunków działań Unii,



koordynuje oraz wyznacza główne cele
działania Unii na forum
międzynarodowym.

Rada Europejska

Rada Europejska

Rada

Artykuł 16
1.Rada pełni, wspólnie z Parlamentem Europejskim,

funkcje

prawodawczą

i 

budżetową

. Pełni funkcje

określania polityki i koordynacj

i zgodnie

z warunkami przewidzianymi w Traktatach.

2.W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel

szczebla ministerialnego z każdego Państwa

Członkowskiego, upoważniony do zaciągania

zobowiązań w imieniu rządu Państwa

Członkowskiego, które reprezentuje, oraz do

wykonywania prawa głosu.

3.O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada stanowi

większością kwalifikowaną

.

Głosowanie większością

kwalifikowaną

4.

Od 1 listopada 2014 roku większość

kwalifikowaną stanowi

co najmniej 55%

członków

Rady, jednak

nie mniej niż 15

z nich

,

reprezentujących Państwa

Członkowskie, których łączna liczba ludności
stanowi co najmniej 65% ludności Unii

.

Mniejszość blokująca musi obejmować

co

najmniej 4 członków Rady

, w przeciwnym

razie uznaje się, że większość kwalifikowana
została osiągnięta.

Artykuł 237

Posiedzenia Rady zwołuje jej przewodniczący, z własnej

inicjatywy lub na wniosek jednego z członków Rady

albo Komisji

.

Artykuł 238
1.

Jeżeli przyjęcie aktu wymaga

zwykłej większości

, Rada

stanowi większością członków wchodzących w jej skład.

Artykuł 241
Rada stanowiąc zwykłą większością

może zażądać od

Komisji przeprowadzenia wszelkich analiz

, które uzna

za pożądane dla realizacji wspólnych celów

i przedłożenia jej wszelkich właściwych propozycji.

Jeżeli Komisja nie przedłoży propozycji, zawiadamia

o tym Radę, podając uzasadnienie.

Komisja Europejska

Artykuł 17
1. Komisja

wspiera ogólny interes Unii

i 

podejmuje w tym celu

odpowiednie inicjatywy. Czuwa ona nad stosowaniem Traktatów
i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie

.

Nadzoruje

stosowanie prawa Unii

pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości Unii

Europejskiej.

Wykonuje budżet

i 

zarządza programami.

Pełni funkcje

koordynacyjne

,

wykonawcze

i z

arządzające

, zgodnie z warunkami

przewidzianymi w Traktatach. Z wyjątkiem wspólnej polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa oraz innych przypadków przewidzianych
w Traktatach,

zapewnia reprezentację Unii na zewnątrz

.

Podejmuje

inicjatywy w zakresie rocznego i wieloletniego programowania Unii

w celu osiągnięcia porozumień międzyinstytucjonalnych.

2. O ile Traktaty nie stanowią inaczej,

akty ustawodawcze Unii mogą

zostać przyjęte wyłącznie na wniosek Komisji

. Pozostałe akty są

przyjmowane na wniosek Komisji, jeżeli Traktaty tak stanowią.

3. Kadencja Komisji wynosi 5 lat

.

Komisja jest całkowicie

niezależna

w wykonywaniu swoich zadań.

Bez uszczerbku dla artykułu 18 ustęp 2, członkowie Komisji nie

zwracają się o instrukcje ani ich nie przyjmują od żadnego

rządu, instytucji, organu lub jednostki organizacyjnej.

4. W skład Komisji mianowanej między datą wejścia w życie

Traktatu z Lizbony a 31 października 2014 roku wchodzi 1

obywatel każdego Państwa Członkowskiego, przy czym skład

ten obejmuje jej przewodniczącego i wysokiego

przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki

bezpieczeństwa, który jest jednym z wiceprzewodniczących

Komisji.

5.

Od 1 listopada 2014

roku Komisja składa się z takiej liczby

członków, w tym z jej przewodniczącego i wysokiego

przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki

bezpieczeństwa, która odpowiada

2/3 liczby Państw

Członkowskich

, chyba że Rada Europejska, stanowiąc

jednomyślnie, podejmie decyzję o zmianie tej liczby.

Członkowie Komisji są wybierani ze względu na

swe ogólne kwalifikacje i zaangażowanie

w sprawy europejskie spośród osób, których

niezależność jest niekwestionowana.

Członkowie Komisji są wybierani spośród obywateli

Państw Członkowskich na podstawie systemu

bezwzględnie równej rotacji pomiędzy

Państwami Członkowskimi, który pozwala

odzwierciedlić różnorodność demograficzną

i geograficzną wszystkich Państw Członkowskich

Artykuł 250
Komisja podejmuje uchwały

większością

jej

członków.

8. Komisja ponosi kolegialnie odpowiedzialność

przed Parlamentem Europejskim

.

Zgodnie z artykułem 234 Traktatu

o funkcjonowaniu Unii Europejskiej

Parlament Europejski może uchwalić wotum

nieufności w stosunku do Komisji

.

W przypadku uchwalenia wotum nieufności

członkowie Komisji kolegialnie rezygnują ze

swoich funkcji, a wysoki przedstawiciel Unii

do spraw zagranicznych i polityki

bezpieczeństwa rezygnuje z funkcji

pełnionych w ramach Komisji.

José Manuel Barroso

Przewodniczący

Janusz Lewandowski

Programowanie finansowe i

budżet

Komisja Europejska dzieli się na wydziały i

służby. Wydziały Komisji określa się
mianem

dyrekcji generalnych

(DG).

Służby Komisji

zajmują się bardziej

ogólnymi kwestiami administracyjnymi
lub też wykonują szczegółowe zadania, na
przykład w zakresie zwalczania nadużyć
finansowych lub sporządzania statystyk

Dyrekcje

generalne

1)

Rolnictwo i Rozwój Obszarów Wiejskich

2)

Budżet

3)

Działania w dziedzinie Klimatu

4)

Konkurencja

5)

Sprawy Gospodarcze i Finansowe

6)

Edukacja i Kultura

7)

Zatrudnienie, sprawy społeczne i włączenie społeczne

8)

Energia

9)

Przedsiębiorstwa i Przemysł

10)

Środowisko

11)

Agencje wykonawcze

12)

Spraw Wewnętrznych

13)

Gospodarka morska i rybołówstwo

14)

Mobilność i Transport

15)

Zdrowie i Konsumenci

16)

Społeczeństwo Informacyjne i Media

17)

Rynek Wewnętrzny i Usługi

18)

Sprawiedliwości

19)

Polityka Regionalna

20)

Badania i innowacje

21)

Podatki i Unia Celna

22)

Rozwój i współpraca

23)

Rozszerzenie

24)

Rozwój i współpraca EuropeAid

25)

Służba ds. Instrumentów Polityki Zagranicznej

26)

Pomoc humanitarna

27)

Handel

SŁużby ogólne
1) Biblioteka Główna
2) Komunikacja Społeczna
3) Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych
4) Eurostat
5) Archiwa historyczne
6) Wspólne Centrum Badawcze
7) Urząd Publikacji
8) Sekretariat Generalny

SŁużby wewnętrzne
1) Biuro Doradców ds. Polityki Europejskiej
2) Inspektor ochrony danych Komisji Europejskiej
3) Zasoby Ludzkie i Bezpieczeństwo
4) Informatyka
5) Infrastruktura i Logistyka - Bruksela
6) Infrastruktura i Logistyka - Luksemburg
7) Służba Audytu Wewnętrznego
8) Tłumaczenia Ustne
9) Służba Prawna
10)Biuro Administrowania I Rozliczania Należności Indywidualnych
11)Tłumaczenia Pisemne

Zielone księgi

Dokumenty do celów debaty i konsultacji
2011
1) Zielona księga - Jak zmienić wyzwania w możliwości: wspólne ramy

strategiczne dla finansowania unijnego na rzecz badań naukowych i
innowacji , [80 KB] KOM(2011) 48, luty 2011

2) Zielona księga w sprawie modernizacji polityki UE w dziedzinie zamówień

publicznych - W kierunku zwiększenia skuteczności europejskiego rynku
zamówień , [251KB] KOM(2011) 15, grudzień 2011

Białe księgi

Konkretne propozycje Komisji dotyczące działań UE
2010
1) Biała księga - Jak bezpiecznie kupować przez Internet [2200 KB] ENISA,

grudzień 2010

2) Biała księga w sprawie ubezpieczeniowych systemów gwarancyjnych [63

KB] KOM(2010)370, lipiec 2010

2009
1) Biała księga - Adaptacja do zmian klimatu: europejskie ramy działania

[80 KB] COM(2009), 147, kwiecień 2009

Trybunał Sprawiedliwości Unii

Europejskiej

Artykuł 19
1. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej obejmuje

Trybunał

Sprawiedliwości

,

Sąd

i 

sądy wyspecjalizowane

.

Zapewnia on poszanowanie prawa w wykładni i stosowaniu Traktatów

.

Państwa Członkowskie ustanawiają środki niezbędne do zapewnienia

skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii.

2. W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi

1 sędzia z każdego

Państwa Członkowskiego

.

Trybunał Sprawiedliwości jest wspomagany przez rzeczników

generalnych.

W skład Sądu wchodzi co najmniej 1 sędzia z każdego Państwa

Członkowskiego.

Sędziowie i rzecznicy generalni Trybunału Sprawiedliwości oraz

sędziowie Sądu są

wybierani spośród osób o niekwestionowanej

niezależności

Trybunał Sprawiedliwości Unii

Europejskiej orzeka zgodnie

z Traktatami:

a)

w zakresie

skarg wniesionych przez

Państwa Członkowskie, instytucje lub

osoby fizyczne lub prawne

b)

w trybie prejudycjalnym, na

wniosek sądów Państw Członkowskich,

w sprawie

wykładni prawa Unii lub

ważności aktów przyjętych przez

instytucje

c)

w innych sprawach przewidzianych

w Traktatach

Artykuł 258

Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie

uchybiło jednemu z zobowiązań

, które na

nim ciążą na mocy Traktatów,

wydaje ona

uzasadnioną opinię

w tym przedmiocie, po

uprzednim umożliwieniu temu Państwu

przedstawienia swych uwag.

Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii

w terminie określonym przez Komisję,

może ona

wnieść sprawę do Trybunału

Sprawiedliwości Unii Europejskiej

.

Artykuł 259

Każde Państwo Członkowskie może wnieść sprawę

do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,

jeśli uznaje, że inne Państwo Członkowskie

uchybiło jednemu z zobowiązań

, które na nim

ciążą na mocy Traktatów.

Zanim Państwo Członkowskie wniesie przeciwko

innemu Państwu Członkowskiemu skargę opartą

na zarzucanym naruszeniu zobowiązania, które

na nim ciąży na podstawie Traktatów,

powinno

wnieść sprawę do Komisji

.

Komisja wydaje uzasadnioną opinię

, po

umożliwieniu zainteresowanym Państwom

przedstawienia, na zasadzie spornej, uwag

pisemnych i ustnych

Artykuł 265

Jeśli Parlament Europejski, Rada Europejska, Rada,

Komisja lub Europejski Bank Centralny,

z naruszeniem Traktatów, zaniechają działania,

Państwa Członkowskie i inne instytucje Unii mogą

wnieść skargę do Trybunału Sprawiedliwości Unii

Europejskiej w celu stwierdzenia tego naruszenia

.

Skarga ta jest dopuszczalna tylko wtedy, gdy dana

instytucja, organ lub jednostka organizacyjna

została

uprzednio wezwana do działania

. Jeśli

w terminie dwóch miesięcy od tego wezwania

instytucja, organ lub jednostka organizacyjna nie

zajęła stanowiska, skarga może być wniesiona

w ciągu następnych dwóch miesięcy.

Sekcja 6 TFUE

Europejski Bank Centralny

(polityka pieniężna strefy euro)

Sekcja 7

Trybunał Obrachunkowy

Artykuł 285
Trybunał Obrachunkowy

sprawuje

kontrolę rachunków Unii

.

W skład Trybunału Obrachunkowego

wchodzi 1 obywatel z każdego Państwa
Członkowskiego.

Członkowie Trybunału Obrachunkowego

są w pełni

niezależni

w pełnieniu swoich

funkcji, w ogólnym interesie Unii.

Artykuł 286

1. Członkowie Trybunału Obrachunkowego są wybierani spośród

osób, które wchodzą lub wchodziły w swych państwach

w skład organów kontroli zewnętrznej lub mających

szczególne kwalifikacje

do zajmowania tego stanowiska. Ich

niezależność

musi być niekwestionowana.

2. Członkowie Trybunału Obrachunkowego są mianowani na

okres 6 lat. Rada po konsultacji z Parlamentem Europejskim

przyjmuje listę członków, sporządzoną zgodnie z propozycjami

każdego z Państw Członkowskich. Mandat członków Trybunału

Obrachunkowego jest odnawialny.

4.

Członkowie Trybunału Obrachunkowego nie mogą podczas

pełnienia swych funkcji wykonywać żadnej innej zarobkowej

lub niezarobkowej

działalności zawodowej. Obejmując

stanowiska, uroczyście zobowiązują się szanować, w trakcie

pełnienia funkcji i po ich zakończeniu, zobowiązania z nich

wynikające, zwłaszcza obowiązki uczciwości i roztropności

przy obejmowaniu pewnych stanowisk lub przyjmowaniu

pewnych korzyści po zakończeniu funkcji.

Artykuł 287

1. Trybunał Obrachunkowy

kontroluje rachunki wszystkich dochodów

i wydatków Unii

. Kontroluje również rachunki wszystkich dochodów

i wydatków wszystkich organów lub jednostek organizacyjnych utworzonych
przez Unię, w zakresie, w jakim akt założycielski nie wyklucza takiej kontroli.

Trybunał Obrachunkowy

przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie

poświadczenie wiarygodności rachunków

, jak również legalności

i prawidłowości operacji leżących u ich podstaw, które jest publikowane
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Poświadczenie to może zostać
uzupełnione przez szczegółowe oceny każdego z głównych obszarów
działalności Unii.

2. Trybunał Obrachunkowy

kontroluje legalność i prawidłowość dochodów

i wydatków

oraz upewnia się co do należytego zarządzania finansami.

Czyniąc to, sygnalizuje w szczególności wszelkie nieprawidłowości.

Kontrolę dochodów przeprowadza się zarówno na podstawie założeń

dochodowych, jak i płatności

przekazanych Unii.

Kontrolę wydatków przeprowadza się zarówno na podstawie podjętych

zobowiązań, jak i dokonanych wypłat

.

3. Kontrola dotyczy dokumentów

,

a w razie potrzeby przeprowadzana

jest na miejscu

w innych instytucjach Unii, w pomieszczeniach

każdego organu lub jednostki organizacyjnej zarządzających
dochodami i wydatkami w imieniu Unii oraz w Państwach
Członkowskich, w tym w pomieszczeniach każdej osoby fizycznej
lub prawnej otrzymującej płatności z budżetu.

Kontrolę w Państwach Członkowskich przeprowadza się w powiązaniu

z krajowymi instytucjami kontrolnymi

lub, jeśli nie mają one

niezbędnych uprawnień, z właściwymi służbami krajowymi.

Trybunał Obrachunkowy oraz krajowe instytucje kontrolne Państw

Członkowskich współpracują na zasadzie wzajemnego zaufania,
zachowując swoją niezależność.

Inne instytucje Unii, organy lub jednostki organizacyjne zarządzające

dochodami i wydatkami w imieniu Unii, osoby fizyczne lub prawne
otrzymujące płatności z budżetu oraz krajowe instytucje kontrolne
bądź, jeśli nie mają one niezbędnych uprawnień, właściwe służby
krajowe,

przekazują Trybunałowi Obrachunkowemu, na jego

żądanie, wszelkie dokumenty

lub informacje niezbędne do

wykonywania jego zadania.