System

instytucjonalny UE



Organy główne UE: Parlament Europejski,
Rada Europejska, Rada, Komisja Europejska,
Trybunał Sprawiedliwości UE, Europejski
Bank Centralny i Trybunał Obrachunkowy



Organy

pomocnicze

UE:

Komitet

Ekonomiczno-Społecznny

oraz

Komitet

Regionów



art. 14 TUE oraz art. 223-234 TFUE



skład: przedstawiciele obywateli UE, wybierani w
wyborach bezpośrednich, w głosowaniu wolnym i
tajnym; liczba parlamentarzystów nie może
przekroczyć 750, nie licząc przewodniczącego
(minimalny próg – 6 członków na państwo
członkowskie, maksymalny próg – 96 miejsc)



kadencja - 5 lat



funkcje: prawodawcze, budżetowe, kontrolne,
kreacyjne, międzynarodowe



tryb funkcjonowania

Parlament Europejski

Przewodniczący Parlamentu Europejskiego od 17 stycznia
2012 r.- Martin Schulz



do grup posłowie wstępują bez względu na
narodowość, w zależności od poglądów
politycznych



aby utworzyć grupę polityczną, potrzeba 25
posłów reprezentujących co najmniej jedną
czwartą państw członkowskich



zakaz przystępowania do kilku grup
politycznych



niektórzy posłowie nie należą do żadnej
grupy politycznej - posłowie niezrzeszeni

Grupy polityczne



Grupa

Europejskiej

Partii

Ludowej

(Chrześcijańscy Demokraci)



Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i
Demokratów w Parlamencie Europejskim



Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na
rzecz Europy



Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy



Grupa Zielonych / Wolne Przymierze Europejskie



Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy
Europejskiej / Nordycka Zielona Lewica



Europa Wolności i Demokracji

Obecnie w Parlamencie Europejskim istnieje 7 grup politycznych



Sprawy Zagraniczne



Prawa Człowieka



Bezpieczeństwo i Obrona



Rozwój



Handel Międzynarodowy



Budżet



Kontrola Budżetowa



Sprawy Gospodarcze i Monetarne



Zatrudnienie i Sprawy Socjalne



Ochrona Środowiska Naturalnego, Zdrowie Publiczne i Bezpieczeństwo Żywności



Przemysł, Badania Naukowe i Energia



Rynek Wewnętrzny i Ochrona Konsumentów



Transport i Turystyka



Rozwój Regionalny



Rolnictwo i Rozwój Wsi, Rybołówstwo



Kultura i Edukacja



Prawo



Wolności Obywatelskie, Sprawiedliwość i Sprawy Wewnętrzne



Sprawy Konstytucyjne



Prawa Kobiet i Równouprawnienie



Petycje

Komisje parlamentarne - komisje stałe



Przestępczość Zorganizowana, Korupcja i
Pranie Pieniędzy,



Kryzys Finansowy, Gospodarczy i Społeczny
– prace zakończone w dniu 31 lipca 2011 r.



Komisja ds. Wyzwań Politycznych – prace
zakończone w dniu 30 lipca 2011 r.

Komisje parlamentarne –
komisje specjalne



art. 15 TUE oraz art. 235-236 TFUE



skład: głowy państw albo szefowie rządów
państw członkowskich, przewodniczący RE,
przewodniczący KE; w pracach RE uczestniczy
wysoki

przedstawiciel

Unii

do

spraw

zagranicznych i polityki bezpieczeństwa



organizacja: spotkania dwa razy w ciągu
półrocza, trwające maksymalnie dwa dni



kompetencje: nadaje UE impuls niezbędny do
jej rozwoju, określa ogólne wytyczne odnośnie
jej polityki, nie pełni funkcji prawodawczej

Rada Europejska

Pierwszy stały Przewodniczący
Rady Europejskiej od 1grudnia
2009 r. - Herman Achille Van
Rompuy



art. 16 TUE oraz art. 237-243 TFUE



skład: jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego każdego
państwa członkowskiego, upoważniony do zaciągania zobowiązań w
imieniu rządu tego państwa członkowskiego; nie ma jednego
składu Rady: Rada ds. ogólnych, Rada ds. stosunków zewnętrznych,
Rada wyspecjalizowana, Rada w składzie kwalifikowanym



prezydencja sprawowana przez uprzednio ustalone grupy trzech
państw członkowskich przez okres 18 miesięcy



trzy warianty głosowania - zwykła większość, większość
kwalifikowana, jednomyślność



od 1 listopada 2014 r. większość kwalifikowaną stanowi co najmniej
55% członków Rady, jednak nie mnij niż piętnastu z nich,
reprezentujących państwa członkowskie, których łączna liczba
ludności stanowi co najmniej 65% ludności Unii



funkcje: prawodawcze, kreacyjne, kontrolne, międzynarodowe

Rada



Rada



Sprawy ogólne



Sprawy zagraniczne



Sprawy gospodarcze i finansowe



Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne



Zatrudnienie, polityka społeczna, zdrowie i ochrona
konsumentów



Konkurencyjność (Rynek Wewnętrzny, Przemysł, Badania i
Przestrzeń Kosmiczna)



Transport, telekomunikacja i energia



Rolnictwo i rybołówstwo



Środowisko



Edukacja, Młodzież, Kultura i Sport

Formacje Rady UE



art. 17 TUE oraz art. 244-250 TFUE



skład: jeden obywatel z każdego państwa członkowskiego w
okresie między datą wejścia w życie TL a 31 października 2014 r.;
od 1 listopada 2014 . Komisja składa się z takiej liczby członków, w
tym jej przewodniczącego i wysokiego przedstawiciela Unii do
spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, która odpowiada
dwóm trzecim liczby państw członkowskich



kadencja - 5 lat



procedura wyboru - trzy etapy: zatwierdzenie przez PE
kandydata na przewodniczącego Komisji; kolegialne zatwierdzenie
przez PE przewodniczącego, wysokiego przedstawiciela Unii do
spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz pozostałych
członków Komisji; formalne mianowanie przez Radę Europejską



tryb funkcjonowania – organ kolegialny



funkcje: kontrolne, prawodawcze, wykonawcze, międzynarodowe

Komisja Europejska

Przewodniczący Komisji
Europejkiej od 1 listopada
2004 r. - José Manuel
Durão Barroso



procedura

wyboru:

Rada

Europejska,

stanowiąca większością kwalifikowaną za
zgodą przewodniczącego KE



stanowisko

ściśle

powiązane

z

trzema

instytucjami UE: Radą Europejską, Radą UE
oraz KE



kompetencje: jest m.in. odpowiedzialny za
stosunku

UE

z

organizacjami

międzynarodowymi i państwami trzecimi, jako
wiceprzewodniczący KE koordynuje działania
zewnętrzne UE, działania w ramach WPZiB

Wysoki Przedstawiciel Unii ds.
Zagranicznych

Wysoki Przedstawiciel Unii
ds. Zagranicznych -

Catherine Margaret Ashton,
baronessa Ashton of Upholland,
Lady Ashton



art. 18 TUE oraz art. 251-281 TFUE



Trybunał

Sprawiedliwości

Unii

Europejskiej: Trybunał Sprawiedliwości,
Sąd i sądy wyspecjalizowane

Instytucje sądowe UE

•

skład: jeden sędzia z każdego państwa
członkowskiego, 8 rzeczników generalnych

•

kadencja - 6 lat

•

właściwość:

sąd

odwoławczy

od

spraw

rozpatrywanych w pierwszej instancji przez Sąd
UE lub sądy wyspecjalizowane; sprawy w zakresie
wyłącznej właściwości TS UE: skargi przeciwko
państwom członkowskim za naruszenie prawa
wspólnotowego, pytania prejudycjalne wnoszone
przez sądy państw członkowskich; skargi instytucji
i EBC na nieważność aktów innych instytucji lub
EBC oraz na zaniechanie przez nie działania

Trybunał Sprawiedliwości

•

skład: co najmniej jeden sędzia z każdego
państwa członkowskiego

•

kadencja - 6 lat

•

właściwość: rozpatrywanie w pierwszej
instancji skarg wniesionych przez podmioty
indywidualne,

z

wyjątkiem

spraw

pracowniczych: skargi na nieważność aktów
instytucji lub na zaniechanie przez nie
działania, skargi odszkodowawcze przeciwko
UE;

rozpatrywanie

skarg

wniesionych

przeciwko orzeczeniom izb sądowych

Sąd UE



powoływane do rozpoznawania w
pierwszej instancji niektórych kategorii
skarg wniesionych w konkretnych
dziedzinach



Sąd ds. Służby Publicznej UE - jako
pierwsza izba sądowa (listopad 2004
r.); rozpoznaje w pierwszej instancji
spory między UE a jej pracownikami

Sądy wyspecjalizowane



składa się z siedmiu sędziów, mianowanych
przez Radę na okres sześciu lat (z
możliwością ponownego mianowania) po
wezwaniu do przedstawiania kandydatur i
zasięgnięciu opinii siedmiu osobistości
wybranych

spośród

byłych

członków

Trybunału Sprawiedliwości i Sądu oraz
prawników o uznanej kompetencji

Sąd ds. Służby Publicznej



art. 285-287 TFUE



skład: jeden obywatel każdego państwa
członkowskiego; członkowie TO są wybierani
spośród osób, które wchodzą lub wchodziły w
swych krajach w skład organów kontroli
zewnętrznej lub mające szczególne kwalifikacje do
zajmowania tego stanowiska



kadencja - 6 lat



kompetencje: organ kontroli finansowej, kontrola
rachunków wszystkich wydatków i dochodów UE
oraz organów ustanowionych przez UE

Trybunał Obrachunkowy

Komitet Regionów art. 300 oraz 305-307
TFUE

◦

skład: przedstawiciele wspólnot regionalnych i
lokalnych,

posiadający

mandat

wyborczy

społeczności regionalnej lub lokalnej, bądź
odpowiedzialnych politycznie przed wybranym
zgromadzeniem; liczba członków nie może
przekroczyć 350

◦

kadencja - 5 lat

◦

kompetencje: organ doradczy PE, Rady i Komisji,
również prawo własnej inicjatyw

Organy doradcze UE

Komitet Ekonomiczno-Społeczny art. 300-304
TFUE



skład: przedstawiciele różnych gospodarczych
i

społecznych

grup

zorganizowanego

społeczeństwa

obywatelskiego,

zwłaszcza

przedstawicieli

producentów,

rolników,

przewoźników,

pracowników,

kupców,

rzemieślników,

wolnych

zawodów,

konsumentów

i

przedstawicieli

interesu

ogólnego; liczba członków nie przekracza 350



kadencja - 5 lat



kompetencje: organ doradczy PE, Rady i
Komisji, również prawo własnej inicjatywy

Organy doradcze UE

Europejski Bank Inwestycyjny



art. 308-309 TFUE



siedziba: Luksemburg



bank udzielający długoterminowych pożyczek



bank niekomercyjny o charakterze niezarobkowym

Europejski Bank Centralny



art. 282-284 TFUE



EBC i krajowe banki centralne stanowią Europejski System
Banków Centralnych - utrzymywanie stabilności cen



EBC i krajowe banki centralne państw członkowskich, których
walutą jest euro jako Eurosystem - polityka pieniężna Unii



EBC ma osobowość prawną; ma wyłączne prawo do
upoważnienia do emisji euro

Organy finansowe